Ang Tinuod nga Kahulogan sa 1914
SUMALA sa gipaila sa panid 4, “kining magasina mougmad sa pagsalig sa saad sa Maglalalang sa makigdaiton ug may-kasegurohang bag-ong kalibotan una pa mahanaw ang kaliwatang nakakita sa mga hitabo sa 1914.”
Lagmit daghan sa among mga magbabasa ang matingala sa maong pahayag. Apan, ingon ka sayo sa Disyembre 1879—mga 35 ka tuig una sa 1914—Ang Bantayanang Torre (nga niadto nailhang Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence) mihatag ug ebidensiya sa Bibliya nga nagapamatuod nga ang 1914 maoy usa ka makahuloganong tuig. Bisan una pa niini—sa tungatunga sa ika-19ng siglo—ang ubang estudyante sa Bibliya nagpasabot na nga ang 1914 lagmit maoy usa ka tuig nga tiniman-an sa tagna sa Bibliya.a
Ang tagna gibatbat ingon nga kasaysayan nga abanteng pagkasulat. Kining bahina sa Bibliya naghatag ug ebidensiya nga kini may balaang sinugdanan. Dugang pa sa pagsulti kanato sa umaabot nga mga panghitabo, ang Bibliya usahay magpahayag sa gidugayon sa panahon nga moagi sa dili pa mahitabo ang usa ka butang. Ang pipila niining espesipikong mga tagna nagtumong sa pila ka adlaw, ang pila sa mga tuig, ug ang uban sa mga siglo.
Si Daniel, kinsa mitagna bahin sa panahon sa unang pagtungha sa Mesiyas, mipadayag usab sa panahon nga ang Mesiyas mobalik alang sa iyang “presensiya” diha sa gitawag “ang panahon sa kataposan.” (Daniel 8:17, 19; 9:24-27) Kining tagnaa sa Bibliya mosakop sa usa ka taas nga yugto sa panahon, dili lamang sa pila ka gatos ka tuig, kondili sa kapig duha ka milenyo—2,520 ka tuig! Sa Lucas 21:24, gitawag ni Jesus kining yugtoa nga “ang tinudlong mga panahon sa mga nasod.”b
1914 Mao ang Sinugdanan sa Usa ka Panahon sa Kasakitan
Ang pagkatuman sa tagna sa Bibliya nagpaila nga kita nagkinabuhi na sa panahon sa kataposan sukad 1914. Si Jesus nagbatbat niining panahona ingong ‘sinugdanan sa mga kaul-ol sa kasakit.’ (Mateo 24:8) Sa Pinadayag 12:12, atong mabasa: “Alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga siya may mubo nga yugto sa panahon.” Kini mopatin-aw kon nganong ang kalibotan anaa sa mas dakong kagubot sukad 1914.
Hinuon, kining panahon sa kataposan maoy mubo nga yugto—nga mokabat sa usa ka kaliwatan. (Lucas 21:31, 32) Ang kamatuoran nga kita karon 80 ka tuig na nga lapas sa 1914 nagpaila nga sa dili madugay makadahom na kita sa kaluwasan nga ipatungha sa Gingharian sa Diyos. Kini nagkahulogan nga sa ato nang makita “ang labing ubos sa katawhan”—si Jesu-Kristo—nga bug-os magagahom sa “gingharian sa katawhan” ug ipatungha ang malinawon ug matarong nga bag-ong kalibotan.—Daniel 4:17.
[Mga footnote]
a Niadtong 1844, usa ka Britanikong klerigo, si E. B. Elliott, nagpaila sa 1914 ingong usa ka posibleng petsa alang sa kataposan sa “pito ka panahon” sa Daniel kapitulo 4. Niadtong 1849, si Robert Seeley, sa London, naghisgot sa ulohan sa samang paagi. Si Joseph Seiss, sa Tinipong Bansa, mipunting sa 1914 ingong usa ka makahuloganong petsa sa kronolohiya sa Bibliya diha sa usa ka basahon nga giedit sa mga 1870. Niadtong 1875, si Nelson H. Barbour misulat diha sa iyang magasing Herald of the Morning nga ang 1914 nagtimaan sa pagkatapos sa usa ka yugto nga gitawag ni Jesus ug “ang tinudlong mga panahon sa mga nasod.”—Lucas 21:24.
b Alang sa detalyadong katin-awan sa tagna ni Daniel, tan-awa ang Nangatarongan Pinasukad sa Kasulatan, mga panid 95-7, nga gipatik sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Kahon sa panid 11]
Mga Komento Bahin sa 1914 ug Human Niana
“Mamahimo nga, human sa daw dili-malikayang duha ka gubat sa kalibotan, ang pagmugnag nukleyar nga mga armas nagsilbing usa ka pasidaan, nga nagluwas kanato sa ikatulong panagbangga sa dagkong mga nasod ug nagpasulod sa kinatas-ang yugto nga may katibuk-ang kalinaw, bisan pag usa ka kalinaw sa kalisang, sukad sa mga panahon sa pagmando ni Hara Victoria. . . . Unsa bay nadaot sa katawhan? Nganong ang saad sa ikanapulog-siyam nga siglo napakyas? Nganong ang ikakawhaang siglo nahimo mang usa ka panahon sa kalisang o, sumala sa pipila, sa tumang-kadaotan?”—A History of the Modern World—From 1917 to the 1980s, ni Paul Johnson.
“Sa tanang kausaban sa Uropanhong sistema, ang Dakong Gubat ug ang kasabotan sa kalinaw mipahinabo sa labing kalit nga pagkabungkag sa nangagi, nga managsama ang kakalit sa ekonomikanhon, sosyal, ug politikanhong mga paagi. . . . Ang kahimut-anang himaya niadtong gawasnong nagalihok ug mabungahong sistema nahanaw sa katalagman sa gubat. Sa kapulihay, ang Uropa kinahanglang mosagubang sa ekonomikanhong kakabos ug sa tibuok-kalibotang pagkadaot sa natukod nang sistema sa ekonomiya. . . . Dako kaayo ang kadaot nga ang Uropanhong ekonomiya wala na maulii gikan sa kataspok ug kahuyang una mosilaob ang sunod nga gubat sa kalibotan.”—The World in the Crucible 1914-1919, ni Bernadotte E. Schmitt ug Harold C. Vedeler.
“Sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan ang tanang bugkos tali sa mga tawo nahanaw. Ang mga krimen gibuhat sa mga Aleman ubos sa paggahom ni Hitler nga niana gitugotan nila nga mailalom sila nga walay ingon sa gidak-on ug pagkadaotan sa bisan unsang nakamantsa sa kasaysayan sa tawo. Ang pinakyaw nga pagpatay pinaagig sistematikong mga paagi sa unom o pito ka milyong lalaki, mga babaye, ug mga bata diha sa Alemang mga kampong patyanan labaw nga makalilisang kay sa bangis nga mga paagi sa pagpamatay ni Genghis Khan, ug kon bahin sa proporsiyon kana daw gamay kaayo. Ang tinuyong pagpatay sa katibuk-ang mga katawhan giplano ug gihimo sa Alemanya ug Rusya sa Silangang nataran sa gubat. . . . Sa kataposan kita nakagawas sa usa ka talan-awon sa materyal nga kagun-oban ug moral nga kadaotan nga ang pareho niana wala gayod sukad mahanduraw sa katawhan sa kanhing kasiglohan.”—The Gathering Storm, Tomo I sa The Second World War, ni Winston S. Churchill.
“Karon adunay pag-ila sa tawhanong mga katungod sa katawhan sa tanang klase, mga nasod, ug mga rasa; apan sa samang panahon kita nahiunlod ngadto sa wala-pa-hibatii nga mga giladmon sa panag-away sa mga klase sa katawhan, nasyonalismo, ug rasyonalismo. Kining daotang mga kusganong pagbati mihungaw diha sa mangilngig, giplano sa siyentipikanhong paagi nga mga kapintasan; ug ang duha ka di-magkabagay nga mga panghunahuna ug mga sukdanan sa panggawi makita karong adlawa, nga tupad, dili lamang diha sa sama rang kalibotan, apan usahay diha sa samang nasod ug bisan diha sa samang kalag.”—Civilization on Trial, ni Arnold Toynbee.
“Sama sa usa ka multo nga nagpabilin nga lapas sa tinudlong takna, ang ikanapulog-siyam nga siglo—uban sa bililhong kahusay, pagsalig-sa-kaugalingon, ug pagtuo niini sa tawhanong pag-uswag—nalangan hangtod sa Agosto 1914, sa dihang naagoman sa dagkong mga gahom sa Uropa ang natingob nga atake sa kalibog sa kaisipan nga direktang misangpot sa binuang nga pagpamatay sa milyonmilyon sa kinamaayohang mga batan-ong lalaki sa usa ka kaliwatan. Upat ka tuig ug tunga sa ulahi, samtang ang kalibotan naningkamot nga mahibalik sa pagkanormal human sa nagapanuis nga katalagman sa Dakong Gubat, nadayag sa daghan (apan dili gayod sa tanan) nga mga maniniid niadtong panahona nga napapas ang kataposang nabilin nga mga bahin sa daang kahikayan, ug ang katawhan nakasulod sa usa ka bag-ong panahon nga dili kaayo makataronganon ug dili kaayo mapinasayloon sa tawhanong mga pagkadili-hingpit. Kadtong nagdahom nga ang kalinaw magpasulod ug mas maayong kalibotan nakadiskobre nga ang ilang mga paglaom nakawang niadtong 1919.”—Ang pasiuna sa 1919—The Year Our World Began, ni William K. Klingaman.
[Hulagway sa panid 10]
Bavarian Alps