Dulang Olimpiada sa Norway—Igo ba ang mga Mithi?

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA NORWAY

SA DIHANG gitukod ang International Olympic Committee (IOC) sa milabay nga usa ka gatos ka tuig, dagko kinig mga panglantaw. Ang tumong maoy pagpasiugda sa panag-igsoonay ug kalinaw pinaagi sa pagpatigom sa mga batan-on sa tibuok kalibotan matag ikaupat ka tuig diha sa natad dulaanan nga walay pagasuholan. Gilaoman nga ang usa ka walay-tikas nga bangga makapatunghag panaghiusa ug pag-uliay sa maayong kabubut-on taliwala sa mga katawhan. Niining pasikaranan nga ang karaang Dulang Olimpiada gipalihok niining modernong kapanahonan.

Gikan sa ubos nga sinugdanan sa Athens, Gresya, niadtong 1896, ang Dula sa Ting-init naugmad ngadto sa kinadak-ang piyesta sa esport sa tibuok kalibotan, uban sa kinatas-ang ihap sa sumasalmot nga 11,000 gikan sa kapin sa 170 ka nasod. Ang unang Dula sa Tingtugnaw gihimo sa Chamonix, Pransiya, niadtong 1924, ug sukad niadto nahimo kining “gamayng igsoon” sa Dula sa Ting-init. Bisan pa niana, mga 2,000 ka atleta gikan sa duolan sa 70 ka nasod ang gitigom alang sa Olimpiada sa Tingtugnaw sa Lillehammer, Norway, niadtong Pebrero 12-27, 1994.a

Ang ideya labot sa panag-igsoonay ug panaghigalaay, ingong gisimbolohan sa iladong mga argolya sa Olimpiada, ug sa “himsog nga pangisip diha sa himsog nga panglawas” daw labi pang gikinahanglan masukad. Unsang papel ang gidula niining maong mga mithi sa Dulang Olimpiada sa Lillehammer?

Olimpiada ug Dakong Negosyo

Ang mabug-osong pagkobre sa media nakapukaw sa dako kaayong interes sa publiko diha sa Olimpiada. Upat ka pilo nga mas daghan ang mga tigbalita kay sa mga atleta ang presente sa Lillehammer, ug ang wala pa hilabwing gidaghanon sa gibanabanang duha ka bilyong tawo ang nakakita sa Dula sa Tingtugnaw sa TV. Mao nga ang Olimpiada nahimong dakog-kita nga negosyo alang sa dagkong mga kompaniya, ug ang mga network ug mga esponsor sa TV nag-ilog sa espesyal nga mga pribilehiyo ug mga kontrata.

Ang mga hawas sa negosyo ug industriya gikan sa tibuok kalibotan mitambong sa Dula sa Lillehammer, ug daghan kanila naglantaw niining internasyonal nga panagkatigom ingong usa ka kahigayonan sa pag-ugmad sa mga relasyon sa negosyo ug paghikay ug mga seminar ug mga komperensiya. Ang mga kompaniya, gagmay ug dagko, mipakitag daw walay-kataposang abilidad sa pag-imbento pinaagi sa dili-maihap nga lainlaing mga produkto sa Olimpiada nga gibaligya​—tanang butang gikan sa mga brotse ug mga postcard ngadto sa mga kasangkapan sa kusina ug mga sapot.

Natural lamang, alang sa lokal nga mga tawo ang mga butang bug-os nga nausab panahon sa Dula. Ang paghugop sa daghang trabahante, sumasalmot, ug mga lider sa Olimpiada nakapadoble sa populasyon sa Lillehammer, nga kasagaran mokabat ug kapin sa 20,000. Dugang pa dihay adlaw-adlaw nga “pagsulong” sa 100,000 ka tumatan-aw. Ang pipila ka lokal nga molupyo mipalabi sa pagbakasyon aron makalikay sa kaguliyang ug gitawag sa kinomedyang paagi ingong “mga kagiw sa esport.”

Komosta na man ang kinaiyahan sa esport sa Dula ug ang mga mithi sa Olimpiada?

Citius, Altius, Fortius

Kaharmoniya sa sanglitanan sa Olimpiada​—Citius, altius, fortius (Mas tulin, mas taas, mas kusgan)​—ang usa ka atleta maningkamot nga malabwan ang natalang mga rekord ug pildihon ang iyang mga kaindig. Aron mahimo kini karon, nadiskobrehan sa mga atleta nga kasagaran dili igo ang paghimo sa mga esport ingong lingawlingaw lamang nga kalihokan. Usa kini ka bug-os-panahong buluhaton ug usa ka pangita alang sa kadaghanang mga atleta, nga ang ilang kita gikan sa mga anunsiyo sa mga produkto sa dakong bahin nagdepende sa mga resulta nga ilang nalampos. Ang orihinal nga tumong sa pagpasiugda sa bag-ohang mga atleta nga walay suhol kinahanglang mohatag higayon sa komersiyalismo ug propesyonalismo.

Ingong baylo, ang publiko makabaton sa tanang drama ug kalingawan nga buot niini. Ang daghang rekord nga natala panahon sa bag-o pang Olimpiada nagpamatuod sa mga kalamposan nga dili katuohan daghang dekada sa miagi. Kini dili lamang tungod sa dugang pagbansay ug dugang pag-espesyalisar sa usa ka dula kondili usab sa mas maayong galamiton ug mas maayong mga pasilidad. Sa Dula sa Lillehammer, pananglitan, upat ka rekord sa kalibotan ug lima ka rekord sa Olimpiada ang natala sa lima ka bangga sa speed-skating alang sa mga lalaki. Ang pipila ka pasidungog gihatag ngadto sa bag-ong skating hall, diin ang siyentipikanhong mga pamaagi gigamit aron himoon ang yelo nga mas maayo alang sa propesyonal nga skating.

Ikasubo, ang pipila ka atleta nailado tungod sa dili pagpakigbangga “diha sa tinuod nga espiritu sa sportsmanship, alang sa himaya sa esport,” sumala sa ilang gipanaad diha sa panumpa sa Olimpiada. Ang Dula sa Tingtugnaw niining tuiga may pipila ka atleta nga nasuko sa dihang wala sila makadaog, ug may pipila ka atleta nga misulay sa pagdaot sa isigka-magdudula. Ning ulahing katuigan kinahanglang sumpoon ang mga droga ug mga steroid. Sa Lillehammer, usa ka sumasalmot ang gipapauli sa unang adlaw tungod sa paggamit ug droga. Hinuon, panahon sa Dula walay mausa sa mga atleta ang positibo sa droga.

Dihay pipila ka bag-ong pamaagi sa pagkab-ot sa mga mithi sa Olimpiada may kalabotan sa Dula sa Lillehammer.

Panalipod sa Kalikopan, Buhat sa Hinabang, ug mga Paningkamot Alang sa Kalinaw

Usa ka dakong kahikayan nga ingon ka dako sa Olimpiada, nga naglakip sa dinagkong kaugmaran sa dapit ug daghang basura nga napatungha, “maoy dili dinaginot nga paggamit sa kahinguhaan ni mainampingon sa kalikopan.” (Miljøspesial, basahon bahin sa kalikopan alang sa Olimpiada sa Lillehammer) Daghang tawo ang mibati nga kini dili sibo sa espiritu sa Olimpiada ug misugyot sa paghimo sa 1994 Dula sa Tingtugnaw nga usa ka pasundayag sa pag-amping sa kalikopan. Kining ideyaha gisagop, ug ang Dula sa Lillehammer nakadani sa internasyonal nga pagtagad ingong ang “unang Dula sa Olimpiada nga may ‘berdeng’ dagway.” Unsay gipasabot niini?

Ang lokasyon, pagporma, ug dugay nga paggamit sa bag-ong mga lokasyon sa dula gihatagag pagtagad aron makunhoran ang daotang epekto sa kalikopan. Sa tanang dapit, ang dili makadaot sa kalikopan ug mahimong maresiklo nga mga materyales, sama sa kahoy, bato, ug karton, sa mabug-oson gigamit, ug ang tag-as nga mga sukdanan bahin sa kalikopan gihimo alang sa mga esponsor ug mga tig-abiyo. Bug-os nga gidili ang pagpanabako sulod sa tinukod.

Usa ka pagtuon bahin sa mga tumong sa Olimpiada mitultol usab ngadto sa pagkatukod sa kalihokan sa hinabang nga Lillehammer Olympic Aid. Gisugdan ingong usa ka pagpangolekta aron padad-ag hinabang ang kabataan sa kanhi dakbayan sa Olimpiada sa Sarajevo sa Bosnia ug Herzegovina, kini sa ulahi gipasangkad sa pagtabang sa batan-ong mga biktima sa gubat sa tibuok kalibotan. Ang kalihokan nadasig pag-ayo sa dihang usa ka dumadaog ug medalyang bulawan miamot sa tanan niyang bonus nga salapi gikan sa usa sa mga dula (mga $30,000) ingong suportar. Ang mga tigpasiugda naglaom nga ang Olympic Aid magpadayon sa umaabot nga mga Dula.

Ang nabatasang pagbuhi sa mga salampati sa pangbukas nga seremonya sa Olimpiada nagpadalag usa ka hilom nga mensahe sa kalinaw sa kalibotan. Ang mithi sa kalinaw labi pang napasiugda may kalabotan sa 1994 Dula sa Tingtugnaw, kay ang presidente sa IOC, ang taga-Catalonia nga si Juan Antonio Samaranch, makadaghang naghisgot sa kalinaw alang sa tanang tawo sa yuta.

Mga Mithi nga Mamatuman

Ang mga mithi sa Olimpiada nagbanaag sa halalom nga pangandoy sa tanang tawo​—ang pangandoy alang sa panag-igsoonay, kalinaw, pagkamatarong, kangaya, ug pisikal ug mental nga kahimsog. Gidayeg ang Dula sa Tingtugnaw niining tuiga tungod sa pagpasig-uli sa pagtagad sa orihinal nga mga katuyoan sa Olimpiada ug gitawag ingong “ang labing maayong Dulang Olimpiada sa Tingtugnaw sukad.” Bisan pa niana, ang kalihokan sa Olimpiada sa makausa pa wala makaabot sa mga mithi niini.

Ang dungog ug komersiyalismo nakiling nga mangibabaw labaw sa paninugdang mga mithi sa mga esport. Ang bangga subsob nga nahimong usa ka mainit nga panag-indig nga nagapatunghag egotismo ug nasyonalismo inay sa panag-igsoonay ug pag-uliay ug maayong kabubut-on.

Aduna bay paagi nga mamatuman ang mga pangagpas sa Olimpiada? Gipakita sa Bibliya nga ang tawhanong mga paningkamot sa pagkab-ot sa mithianong kalibotan mapakyas. Hinunoa, ang Gingharian sa Diyos sa dili madugay molihok aron ipatungha ang hingpit, paraisong kahimtang sa yuta. (Jeremias 10:23; 2 Pedro 3:13) Ang maong kalibotan wala ipasukad sa atletikong kaugmaran ni sa pagkamaunongon sa mga prinsipyo ug mga tradisyon sa Olimpiada kondili sa tinuod nga pagkamahinalaron ngadto sa Maglalalang. Si apostol Pablo miingon: “Ang lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay; apan ang diyosnong pagkamahinalaron mapuslanon sa tanang butang, kay nagahupot kini ug saad sa kinabuhi karon ug nianang sa umaabot.” Busa alang kanilang kinsa karon nagabansay sa ilang kaugalingon “uban sa diyosnong pagkamahinalaron ingong [ilang] tumong,” ang resulta sa pagkatinuod mahimong usa ka himsog nga pangisip diha sa himsog nga panglawas.​—1 Timoteo 4:7, 8.

[Footnote]

[Kahon sa panid 26]

Ang Panagsagol sa Relihiyon ug sa Olimpiada

Ang Dulang Olimpiada naggikan sa Gregong relihiyon. Kini nagsugod ingong usa ka relihiyosong piyesta sa pagpasidungog kang Zeus, ang supremo taliwala sa mga diyosdiyos sa Grego. Ang lainlaing dagway sa modernong Dula dunay kahimtang sa pagkarelihiyoso: ang solemneng mga rituwal sa bandera sa Olimpiada, ang “sagradong” kalayo, ug ang panumpa sa Olimpiada. Ang duolan sa 100-anyos nga Gregong awit sa pagbukas sa Dula gihubad ngadto sa Norwego alang sa pangbukas nga seremonya sa Lillehammer. Kining awit sa Olimpiada dunay kusganong relihiyosong tunog. Kini masabot nga usa ka awit ngadto kang Zeus. Ang pamulong naglakip sa mosunod nga mga pahayag: “Imortal nga espiritu sa kakaraanan,/Amahan sa tinuod, matahom ug maayo,/Ipakunsad, ipakita, isabwag kanamo ang imong kahayag/ . . . Hatagig kinabuhi ug paglihok kining halangdong mga dula!/ . . . Ang tanang kanasoran nanghugop sa pagdayeg kanimo,/Oh imortal nga espiritu sa kakaraanan!”

Ang Norwegong Lutheranong Iglesya, pinaagi sa kaugalingon niining Komite sa Olimpiada, mihikay alang sa usa ka dakong musikal ug relihiyosong programa. Ang tanang dagkong mga organisasyon sa iglesya gihawasan diha sa usa ka dakong proyekto sa panagtapo sa pagtuo. Ang opisyal nga tsaplin sa Olimpiada ug usa ka tem sa internasyonal ug ekumenikanhong mga klero didto sa Balangay sa Olimpiada sa Lillehammer.

[Mga hulagway sa panid 24, 25]

Ibabaw: Speed skater nga misutoy alang sa usa ka bulawang medalya sa 10,000-ka-metros nga lumba

Tunga: Freestyle nga mga pagsirko sa hangin nagpakita sa usa ka bag-ong dula sa Olimpiada

Ubos: Naglumba padulhog​—sa katulinong kapin sa 120 kilometros sa usa ka oras

[Credit Line]

Photos: NTB