Nawalang mga Bata—Unsa ka Katap ang Trahedya?
‘NAWALA ANG AKONG ANAK!’
Alang sa kadaghanang mga ginikanan diyutay ra ang labawng mga hinungdan sa kabalaka kay sa kinahanglan nga ipahayag ang maong mga pulong. Bisan pag dili matino ang eksaktong numero sa tibuok yuta kon bahin sa gidaghanon sa mga batang nawala gikan sa ilang mga balay, atong masayran kon unsa ka katap kining trahedyaha pinaagi sa napatik nga mga taho diha sa daghang nasod.
SA Tinipong Bansa, gikan sa 500,000 ngadto sa kapig 1,000,000 ka bata, depende kon unsay pagklasipikar kanila, ang natala nga nawala gikan sa ilang mga balay kada tuig. Sila tingali mawala sa kadiyut nga panahon o dumalayong mawala. Ang Inglaterra nagtaho nga duolag 100,000 ka bata mawala kada tuig, bisan pag ang uban moingon nga ang gidaghanon mas dako pa. Ang kaniadto Unyon Sobyet naghisgot sa tinagpulo ka libong bata nga nawala. Sa Habagatang Aprika ang gidaghanon giingon nga kapig 10,000. Ug sa Latin Amerika, giatubang sa minilyong bata kining trahedyaha.
Usa ka tigpamaba sa Italyanhong Ministri sa Interyor nagpaila sa gidak-on sa suliran didto sa misulat siya sa L’Indipendente: “Mobiya sila sa balay sa usa ka adlaw nga sama ra sa ordinaryong adlaw. Moadto sila sa eskuylahan o magdula, apan sila dili na mopauli. Sila mahanaw, mawala nga samag bula. Ang mga sakop sa pamilya mangita pag-ayo kanila, apan makabaton lamang ug hanap nga kasayoran, kulang nga mga timailhan, diyutay ra—ug dili-tino—nga mga nakakita.”
Ang usa ka bag-ong pagtuon sa Tinipong Bansa bahin sa gidak-on niining sulirana nagpadayag nga ang ulohang “nawalang mga bata” nagalakip, sa pagkatinuod, sa ubay-ubayng mga kategoriya. Ang usa ka kategoriya mao ang mga bata nga gidagit sa mga wala-hiilhi. Ang lain mao ang mga bata nga gidagit sa usa ka ginikanan, sama sa mga kaso labot sa katungod sa pag-atiman. Unya anaa ang mga sinalikway, ang mga bata nga wala kagustohi sa mga ginikanan o sa mga guardian. Anaa usab ang mga nanglayas, nga laing dakong kategoriya. Ug anaa kadtong nawala o nabulag gikan sa ilang pamilya sulod sa pipila lamang ka oras o sulod sa usa o duha ka adlaw—kadaghanan mga bata nga wala sa balay lapas sa oras nga gikasabotan o mga bata kansang mga ginikanan wala makasabot sa mga tuyo sa ilang mga anak. Diyutay ra kaayo kanila ang mawala sa dayon.
Bisan pa niana, unsay nahitabo sa nawalang mga bata sa mas seryosong mga kategoriya? Nganong nahitabo man kining trahedyaha? Kining isyuha sa Pagmata! magtugkad sa lainlaing mga bahin sa trahedya ug magtubag sa pangutana, Kanus-a ba kini matapos?