Usa ka Basahon nga Makapakurat sa Kalibotan

Ang basahon: The Origin of Species. “Sunod sa Bibliya,” matud sa antropologong si Ashley Montagu, “walay basahon ang dunay sama ka dakong impluwensiya.”

Ang tagsulat: Si Charles Darwin, kinsa gitawag niadto sa pipila “ang labing kuyawng tawo sa Inglaterra.”

Ang ulohan: Ang teoriya sa ebolusyon. Ang mga pulong ug mga hugpong sa mga pulong sama sa “paagi sa kinaiyahan,” “paglahutay sa labing angay,” ug “ebolusyon” napiho na pag-ayo karon. Apan ang imong kinabuhi apektado ba sa ubang mga paagi niining teoriyaha?

DUYOG sa pagluwat niini niadtong 1859, ang The Origin of Species, ni Charles Darwin, nakahaling ug mapungtanon nga panaglantugi sa siyentipikanhon ug relihiyosong mga pundok.a Naapektahan sa panaglantugi ang mga natad sa ekonomiya ug katilingban ug gani nagpadayon karong adlawa, mga 136 ka tuig sa ulahi.

Diha sa A Story Outline of Evolution, si C. W. Grimes misulat mahitungod sa Origin of Species ni Darwin: “Walay laing basahon nga napatik sukad ang nakapukaw ug dako kaayong panaglantugi taliwala sa mga tawong maalam. Walay laing ulohan sa kasaysayan sa tawo ang naglalis sa hilabihan sa tradisyonal nga mga pagtuo, nag-usob pag-ayo sa kalibotan sa Kinaiyahan, ug nag-umol, nagpatibuok, ug naghulma sa tawhanong panghunahuna kay sa Ebolusyon.”

Tinuod, si Darwin dili maoy nagmugna sa teoriya sa ebolusyon; ang ideya masubay balik ngadto sa karaang Gresya. May ubay-ubay usab nga mga mag-uuna ni Darwin sa ika-18ng siglo nga miandam ug dalan aron kaylap nga pagatuohan ang The Origin of Species.

Bisan pa niana, ang basahon ni Darwin maoy nahimong pasikaranan sa modernong ideya sa ebolusyon. Nakapakurat kini, nga nakapakugang gayod, sa kalibotan, kay ang iyang teoriya sa ebolusyon nakapahaling dili lamang sa kalit, hingpit nga kausaban sa biyolohiya. Samag usa ka bagyo mihapak kini sa mga patukoranan mismo sa katilingban​—ang relihiyon, siyensiya, politika, ekonomiya, sosyal nga kinabuhi, kasaysayan, ug panud-ong sa umaabot.

Sa unsang paagi naapektahan ang kalibotan sa teoriya sulod sa kapig usa ka siglo na karon? Sa unsang paagi ang imong kinabuhi naapektahan niini? Unsa ba gayod ang kabilin niini? Tukibon kining mga pangutanaha sa mosunod nga mga artikulo.

[Footnote]