Sa Unsang Paagi Makatabang Ka sa Nag-inusarang mga Ginikanan?
ANG nag-inusarang mga ginikanan, lalaki man o babaye, angay nga hisgotan. Ang mga social worker karong adlawa nag-isip nga bililhon kaayo ang emosyonal nga pagpaluyo alang sa usag-ginikanang pamilya.
“Ang mapaluyohong grupo sa mga higala, mga paryenteng may pagtagad, mga magtutudlo nga adunay mainiton ug personal nga kaikag, espesyal nga mga kalihokang komunidadnon ug relihiyoso nga gilaraw nga naghunahuna sa maong mga pamilya,” saysay sa mga sosyologo nga si Letha ug John Scanzoni, “makatabang pag-ayo sa emosyonal nga kahimtang sa nag-inusarang mga ginikanan ug sa ilang mga anak sa usa ka panahon sa ilang mga kinabuhi nga gikinahanglan ilabina ang pagpalig-on.” Nan, sa unsang paagi makatabang ka?
Mahimong Mapaluyohon
Una, sulayi pagsabot kon unsay pag-isip sa nag-inusarang mga ginikanan sa mga butang. Ibutang ang imong kaugalingon sa ilang dapit. Ang Pagmata! nag-interbiyo kang Margaret, kinsa adunay duha ka anak, nga nag-edad ug 7 ug 14. Siya maoy diborsiyada lima ka tuig kanhi, ug hangtod sa pagkakaron nagmalamposon sa pagsagubang. Sa walay duhaduha imong hikaplagan ang iyang mga komento nga labing mabutyagon.
Pagmata!: “Isip nag-inusarang ginikanan, unsang mga suliran ang kinahanglang imong atubangon?”
Margaret: “Una ug kinalabwan, naglisod pag-ayo ako sa pagdawat sa kamatuoran nga ako nahimong nag-inusarang ginikanan, butang nga wala nako planoha. Nakapikal kanako nga tawgong ‘nag-inusarang ginikanan’ kay daghan nag-isip sa usag-ginikanang mga pamilya ingong masulob-on ug mingaw tan-awon, nga may mga anak nga ngil-ad ug dungog. Tungod kay kana dili mao ang akong panglantaw, sa sinugdan ako dili modawat ug tambag. Apan akong naamgohan nga ang pagkahimong nag-inusarang ginikanan dili bug-os nga negatibo.”
Sa pagpaluyo sa nag-inusarang mga ginikanan, kinahanglang mahibalo ka sa ilang mga pagbati. Magmalugoton sa pagpakita kanilag kalulot.
Pagmata!: “Wala ka magdawat ug pinansiyal nga suportar gikan sa imong kanhi-bana. Giunsa mo pagsagubang ang pinansiyal nga bahin?”
Margaret: “Kinahanglang himoon nako ang daghang pagsakripisyo. Kaniadto ako magkalipay sa pagpalit ug bag-ong mga sinina alang sa mga salusalo. Aw, mopalit gihapon kamig bag-ong mga butang, apan dili na kami makagastog sama kaniadto. Siyempre, gusto nakong ang mga bata maayog pamiste ug presentableg panagway, busa kinahanglang maayo ang akong pagbadyet. Misugod ako pagtigom ug diyutay kada semana, nga naghatag niana ngadto sa usa ka sinaligang higala aron matagoan, kay ako nasayod nga kon ako ang magtago niana, basin ako kanang magasto.”
Mahimo ba nga ikaw mao ang kasaligang higala nga motabang sa nag-inusarang mga ginikanan sa pagbadyet sa ilang salapi?
Pagmata!: “Giunsa nimo pagsagubang ang kamingaw?”
Margaret: “Ako kanunayng puliki sa maadlaw. Sa magabii, sa dihang nangatulog na ang mga bata, labi kong bation kana. Motelepono ako sa usa ka paryente o higala. Usahay kami mag-estoryahay ug ginagmay nga may mga luha. Hisgotan ko ang nahitabo sulod sa adlaw. Ang pagkadunay usa nga mamati dakong tabang.”
Tingali ikaw mahimong mouna ug motelepono sa mamingawon. Ang imong pagpamati makatagana unyag dakong kahupayan.
Pagmata!: “Unsay imong nakaplagan nga labing lisod ingong nag-inusarang ginikanan?”
Margaret: “Ang pagmatuto sa mga bata sa matarong-sa-moral nga paagi. Ang daotang sosyal ug moral nga mga sukdanan magpahinabo sa mga tawo sa paglalis sa akong tinguha nga isilsil ang maayong mga sukdanan diha sa akong mga anak.”
Ang paghatag nimog panig-ingnan sa paglaban sa diyosnong mga sukdanan tinong magdasig sa uban sa pagbuhat ug sama.
Pagmata!: “Ang pagmatuto ug duha ka bata nagkinahanglan sa dako nimong panahon. Giunsa nimo pagkaplag ug panahon sa pagbuhat kon unsay buot nimo?”
Margaret: “Maningkamot ako sa pagdaginot ug diyutayng panahon alang sa akong kaugalingon. Pananglitan, sa dihang ang usa ka higala magtudlog musika sa mga bata, kana maghatag kanakog usa ka oras alang sa akong kaugalingon. Molingkod ako ug dili patokaron ang TV. Maghilom lamang ako, nga maghunahuna kon unsay akong nahimo sulod sa adlaw. Ako kanunayng mahunahunaon kaayo kon unsay matarong o kon unsay daotan, ug mao nga gusto nakong palandongon ang akong nahimo sa pagsusi kon makabuhat akog mas maayo.”
Kon motanyag ka nga moatiman sa iyang mga anak matag karon ug unya, ang nag-inusarang ginikanan magbaton ug bililhong mga gutlo alang sa maong pamalandong.
Itanyag ang Praktikal nga Tabang
Pagmata!: “Unsang tabang ang imong nakaplagan nga labing praktikal?”
Margaret: “Mahimuot ako nga dapiton sa balay sa laing pamilya. Inigkaamgo nimo nga ang uban mahunahunaon kanimo, kana dakong tabang. Usahay maghunahuna ka nga ikaw lamang ang may mga suliran. Unya kon adunay modayeg kanako sa paagi sa akong pagmatuto sa akong mga anak, kana dako kaayog bili! Unya anaa ang praktikal nga bahin sa mga butang, sama sa pagdekorar, pagpananom, pagpamalit. . . . Oh, makahisgot ako nga padayon ug padayon pa!”
Sa dihang aduna lamay usa ka ginikanan, ang mga butang mas dugay ug daw labi pang lisod. Busa ayaw pakamenosa ang bili sa imong gasang panahon. Alang sa nag-inusarang mga ginikanan kini usa sa labing bililhong mga gasa sa tanan.
[Hulagway sa panid 9]
Aron makatabang gayod sa nag-inusarang mga ginikanan, paggugol ug panahon uban kanila