Ako Walay Tumong Apan Nakakaplag ug Katuyoan sa Kinabuhi
HANDURAWA ang akong kahisagmuyo ug kagil-as sayo kaayo sa buntag sa dihang ako wala-damhang gipukaw sa duha ka isog nga mga lalaki nga misiksik sa lawak-katulganan. Ang akong inahan nagtan-aw, luspad ug walay mahimo, dayag nga nakuratan. Ang mga lalaki maoy mga tiktik.
Dihadiha nasayod ako kon unsay ilang gipangita. Bisan tuod nagpakaaron-ingnon akong isog ug wala mahadlok, sa kahiladman ako nahadlok. Akong naamgohan nga hapit na nga masikop sa kapolisan ang among gang sa batan-ong mga kawatan sa New Jersey, T.B.A. Ang mga tiktik isog nga nagmando kanako nga mag-ilis ug unya gidala ako sa hedkuwarter sa kapolisan aron sukitsukiton.
Sa unsang paagi ako nasugamak niining daotan kaayong kahimtang? Nagsugod kini sa bata pa ako. Samtang diha pa sa tungatunga sa akong pagkatin-edyer, giisip na nako ang akong kaugalingon nga usa ka bagtikan delingkuwenteng batan-on. Sulod sa katuigang 1960, daghang batan-on ang naghunahunang uso ug dalawaton sa mga katalirongan nga mahimong rebelde nga walay hinungdan, ug ako tibuok kasingkasing nga miuyon. Busa, sa edad nga 16 anyos, nag-estambayan na ako sa dulaanag bilyar sa silinganan, kay gipalagpot sa hayskul. Niadtong dapita nalangkit ako sa usa ka gang sa mga batan-on nga tigpangawat. Human mokuyog kanila sa pila ka ginagmayng pagpangawat, nalingaw na ako sa kahinam ug kakulba ug sa pagkatinuod nakakaplag sa matag kasinatian nga makapaukyab kaayo.
Busa nagsugod ang siyam-ka-bulan nga pagpatuyang sa pagpanglungkab. Ingong gang, gitunong gayod namo ang among pagtagad sa mga opisina sa mga propesyonal diin ang dagkong kantidad sa kuwarta kasagarang gihiposan. Sa nagkadaghan ang among pagpangawat nga wala madakpi, mas nagkaisog kami. Sa kataposan, mihukom kami nga tulison ang usa ka bangko sa lungsod.
Sa unang higayon, dili maayo ang dagan sa mga panghitabo. Bisan tuod wala kami maglisod pagsulod sa bangko, gigugol namo ang makapahigawad nga gabii sa sulod tungod kay nalungkab lamang namo ang mga kaha sa mga kahera. Ang mas ugdang nga suliran mao nga ang among pagpanulis sa bangko misangpot nga ang Federal Bureau of Investigation (FBI) miimbestigar sa kaso. Kay ang FBI maoy nag-imbestigar sa among kaso, wala magdugay nga nadakpan kaming tanan.
Ang Makapasubong mga Epekto sa Kasaypanan
Personal akong gipasakaan ug sumbong sa 78 ka pagpangawat ug nag-antos sa kaulaw nga basahon sa makusog ang mga detalye sa matag usa niana ngadto sa korte. Kini, dugang pa sa tanang publisidad mahitungod sa among mga krimen sa lokal nga mantalaan, nakapahugno sa akong mga ginikanan. Apan ang akong pagpakaulaw kanila wala kaayo makapabalaka nako niadtong panahona. Gihukman ako sa walay-tinong gidugayon sa usa ka repormatoryo sa estado, nga nagpasabot nga mapriso ako hangtod nga mag-edad ug 21 anyos. Bisan pa niana, ilabina ingong resulta sa mga paningkamot sa usa ka batid nga abogado, gibalhin ako ngadto sa usa ka linaing eskuylahan sa pagreporma.
Bisan tuod nalikayan nako ang pagkabilanggo, ang usa ka kondisyon mao nga kinahanglang ibulag ako sa komunidad ug sa tanan nakong kanhing mga barkada. Tungod niining maong katuyoan, gipalista ako sa usa ka pribadong tunghaan sa Newark, usa nga nagtunong sa pagtagad sa delingkuwenteng mga bata sama kanako. Dugang pa, gikinahanglan nga ako may senemanang mga sesyon uban sa usa ka sikologo aron makadawat ug propesyonal nga tabang. Kining tanang kahikayan giatiman sa akong mga ginikanan—nga dako kaayo ang ilang gasto.
Mga Paningkamot sa Pagbag-o
Walay duhaduha ingong resulta sa among maayong-pagkapublikar nga bista, ang usa ka editoryal mitungha sa among mantalaan sa lungsod nga nag-ulohang, “Bahin sa Pagpugong sa Bunal.” Kining artikuloha nagsaway sa daw gamayng silot nga nadawat sa gang. Ang mga komento niining maong editoryal, sa unang higayon, nakatandog sa akong konsensiya. Busa akong gigunting kadtong maong tipik sa mantalaan ug nanumpa sa akong kaugalingon nga sa umaabot, sa usa ka paagi, akong balusan ang tanang pag-antos, kaulawan, ug gasto nga akong gipahamtang sa akong mga ginikanan.
Usa ka paagi, akong gihunahuna, nga pamatud-an nako sa akong mga ginikanan nga mahimo akong magbag-o mao ang paggraduwar gikan sa hayskul uban sa akong orihinal nga klase. Nagtuon ako pag-ayo. Ang resulta mao nga pagkatapos sa tuig sa pagtungha, sa dihang, sa presensiya sa polis nga naniid kanako, miatubang na usab ako sa huwes nga naghukom kanako, nga ang iyang isog nga nawong mipahiyom samtang iyang namatikdan nga nadawat nako ang aberids nga B-plus sa matag semestre. Busa karon ang dalan nabuksan alang kanako nga mobalik sa akong kanhing hayskul, ug ako migraduwar sa misunod nga tuig.
Ang Akong Pagkawalay-tumong Nagpadayon
Niadtong panahona 1966 na, ug samtang daghan sa akong mga klasmet nakiggubat sa Vietnam, ako mitungha sa Concord College sa West Virginia. Sa kolehiyo gipailaila ako sa mga droga, mga tigom alang sa kalinaw, ug usa ka bug-os bag-ong kultura nga nagpaduhaduha kanako sa naandang mga prinsipyo. Nagpangita ako sa usa ka butang, apan wala ako masayod kon unsa kana. Sa dihang ang selebrasyon sa Adlaw sa Pagpasalamat miabot, inay mopauli, ako nangangkas pahabagatan latas sa Blue Ridge Mountains paingon sa Florida.
Wala pa gayod ako makabiyahe ug dugay sukad, ug ako nalingaw sa pagkakitag daghan kaayong bag-o ug lainlaing mga dapit—nga mao, hangtod sa Adlaw sa Pagpasalamat, sa dihang natanggong ako sa bilanggoan sa Daytona Beach gumikan sa bagansiya. Naulaw kaayo ako nga mokontak sa akong mga ginikanan, apan ang mga awtoridad sa bilanggoan maoy mikontak. Sa makausa pa, ang akong amahan mihimog mga kahikayan nga mobayad ug dakong multa inay nga mosilbi akog usa ka sentensiya sa prisohan.
Wala ako mopadayon pagtungha sa kolehiyo human niadto. Hinunoa, dala ang usa lamang ka maleta ug usa ka bag-ong-napukaw nga pangandoy sa pagbiyahe, ako misugod na usab sa pagbiyahe, nga nangangkas nga walay tumong latas sa sidlakang kabaybayonan sa Tinipong Bansa ug manarbaho usahay sa pagsuportar sa akong kaugalingon. Ang akong mga ginikanan panagsa rang masayod kon hain ako, bisan tuod nga matag karon ug unya duawon nako sila. Sa akong katingala daw kanunay silang malipay nga makakita kanako, apan dili ako makapondo sa pagpuyo.
Niadtong panahona nga wala na ako sa kolehiyo, wala na ako maklasipikar ingong estudyante, nga maoy opisyal nga mag-oktaba sa serbisyo militar. Ang akong kahimtang nga reklutahonon niadtong tungora nahimong 1-A, ug sa dili madugay marekluta ako sa militar. Dili ko gayod mahunahuna nga bansayon ug mawad-an sa akong bag-ong kagawasan. Busa mihukom ako nga mobiya sa nasod sakay sa barko. Sa maong paagi usa ka bag-ong kahigayonan sa pagtrabaho ang nabuksan alang kanako. Mao na ba gayod kadto ang tinuod nga katuyoan sa akong kinabuhi?
Kinabuhi sa Dagat Ingong Mersenaryo
Usa ka karaang higala sa among pamilya maoy kapitan sa komersiyal nga mga barko sa Tinipong Bansa. Iya kong gisuginlan bahin sa usa ka bag-ong gisugdan nga programa sa pagbansay alang sa mga makinista sa barko. Gidawat dayon ako sa usa ka pinamubo duha-ka-tuig nga programa, nga may dobleng mga benepisyo sa pagkaoktaba sa militaryong katungdanan ug mga kalaoman sa usa ka silid nga marine engineering o pagkamakinista sa barko. Migraduwar ako nga may diploma niadtong 1969 ug miaplay ingong tersero-klaseng opisyal nga enhinyero sa akong unang barko sa San Francisco. Milawig dayon kami paingon sa Vietnam nga may kargang mga kasangkapan sa gubat. Walay nahitabo sa biyahe, ug ako mihawa sa maong barko pag-abot namo sa Singapore.
Sa Singapore miaplay ako sa usa ka runaway flagship, nga gitawag ug ingon niana tungod kay nanuhol kini sa tanang walay-unyon nga trabahante diha sa pantalan. Kining barkoha gigamit sa pagbiyahe sa baybayon sa Vietnam, gikan sa Cam Ranh Bay sa habagatan ngadto sa Da Nang sa amihanan, duol sa dili-ipagamit-sa-militar nga sona. Dinhi ang mosibaw nga buto sa walay-hunong nga binombahay wala gayod moundang. Hinunoa, dako kaayog kita kadtong rotaha, ug uban sa mga pakapin nga suhol gumikan sa riyesgo sa gubat ug popanahong pinusilay, mikita ako ug kapin sa $35,000 matag tuig ingong mersenaryo sa gubat. Bisan pa niining bag-ong kaadunahan, gibati gihapon nako nga walay tumong ug nahibulong kon unsay anaa sa kinabuhi—asa ako nagapadulong?
Usa ka Bidlisiw sa Kahulogan sa Kinabuhi
Tapos sa usa ka makahahadlok kaayong pag-atake gikan sa kaaway, si Albert, ang akong tigbantay sa boiler, misugod pagtug-an kanako kon sa unsang paagi ang Diyos magdala ug kalinaw sa yuta usa ka adlaw nga dili na madugay. Naminaw ako pag-ayo niining talagsaong impormasyon. Sa sunod namong paglawig balik sa Singapore, giingnan ko ni Albert nga siya usa sa mga Saksi ni Jehova kanhi apan dili na aktibo. Busa gisulayan namong duha ang pagpangita sa lokal nga mga Saksi sa Singapore. Walay usa nga daw makaarang sa pagtabang kanamo, apan sa gabii una kami molawig, nakakita si Albert ug usa ka magasing Bantayanang Torre sa pasilyo sa usa ka hotel. May adres nga gisulat niana. Apan, wala na kami ing panahon sa pagsusi niana kay sa pagkasunod buntag milawig kami padulong sa Sasebo, Hapon, diin ang barko gieskedyul nga ibaradero sulod sa duha ka semana.
Didto nadawat sa mga tripulante ang ilang suweldo, ug si Albert mihawa sa barko. Apan usa lamang ka semana sa ulahi, nahibulong ako nga nakadawat ug usa ka telegrama gikan kaniya nga nagsulti kanako nga usa ka kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova himoon sa Sasebo nianang umaabot nga hinapos sa semana. Mihukom ako sa pag-adto ug pagsusi kon bahin sa unsa kining maong kombensiyon.
Kadtong adlawa—Agosto 8, 1970—magpabilin gayod sa akong alimpatakan. Miabot ako sa dapit kombensiyonan sakay sa taksi, nga nanaog taliwala sa gatosang Hapones, ang tanan hinlog mga sapot. Bisan tuod ang kadaghanan kanila dili makasultig Iningles, daw buot nilang tanan nga ako lamanohon. Wala pa ako makakitag ingon niini kanhi, ug bisan tuod wala makasabot sa programa nga Hinapon, ako mihukom nga motambong pag-usab sa misunod nga adlaw—sa pagsusi lamang kon masinati ba nako pag-usab ang samang pag-abiabi. Nasinati ko gayod!
Nag-empleyo kami ug bag-ong tripulante ug usa ka semana sa ulahi mibalik na usab sa dagat, nga naglawig paingon sa Singapore. Ang unang butang nga akong gihimo pag-abot mao ang pagsakay ug taksi padulong sa adres nga gisulat sa magasing Bantayanang Torre. Usa ka mahigalaong babaye migawas sa balay ug nangutana kon siya may ikatabang ba. Gipakita nako kaniya ang adres sa Ang Bantayanang Torre, ug dihadiha gipadayon ko niya. Dayon nahimamat nako ang iyang bana ug nasayod nga sila maoy mga misyonaryo gikan sa Australia, si Norman ug Gladys Bellotti. Gisaysay nako kon sa unsang paagi nakuha nako ang ilang adres. Giabiabi nila ako pag-ayo ug gitubag ang daghan nakong mga pangutana, ug ako mibiya dala ang bag nga puno sa literatura sa Bibliya. Sulod sa misunod nga pipila ka bulan, nga namaybay sa Vietnam, gibasa nako ang daghan niadtong mga libroha, lakip Ang Kamatuoran nga Motultol sa Kinabuhing Dayon.
Niadtong panahona, sa unang higayon sa akong kinabuhi, gibati nako ang tinuod nga katuyoan ug direksiyon. Sa misunod nga biyahe balik sa Singapore, mihawa ako sa barko.
Usa ka Makapahigawad nga Pagpauli sa Balay
Sa unang higayon usab, buot gayod nako nga mopauli. Ug busa pipila ka semana sa ulahi, miabot ako sa balay nga naghinamhinam pag-ayo, nga buot sultian ang akong mga ginikanan sa tanan bahin sa mga Saksi ni Jehova. Wala nila batia ang akong kadasig. Masabot kadto, tungod kay ang akong batasan wala magpaluyo. Mga pipila pa lang ka semana nga mipauli ako sa balay dihang, sa pagsilaob sa kasuko, ako nangguba sa usa ka lokal nga naytklab. Naulian ko sa panimuot diha sa usa ka selda sa bilanggoan.
Niadtong tungora misugod ako sa pagtuo nga wala gayod ing tinuod nga paglaom nga mabag-o ako ug makontrolar ang akong mapintas nga kinaiya. Tingali kanunay gayod akong mahimong rebelde nga walay hinungdan. Wala na ako ganahing magpabilin pa sa balay. Kinahanglan akong molakaw. Busa sulod sa pila ka adlaw, nakakuha akog tiket sa usa ka Norwegong barkong kargahanan nga padulong sa Inglaterra.
Inglaterra ug Eskuylahan sa Drama
Nalingaw ako sa Inglaterra, apan ang pangempleyo maoy suliran. Busa mihukom ako nga magpaawdisyon sa nagkalainlaing mga eskuylahan sa drama, ug sa akong katingala nadawat ako sa The London School of Dramatic Art. Ang akong duha ka tuig sa London gigugol sa paghuboghubog, pakighugoyhugoy, ug, siyempre, pag-abuso sa tanang matang sa droga.
Kalit lang mihukom ako nga moduaw pag-usab sa akong pamilya didto sa Tinipong Bansa. Apan mahanduraw ba ninyo kon sa unsang paagi ang akong talagsaong panagway nakapakurat kanila niadtong tungora? Nagsul-ob ako ug itom nga kapa nga may duha ka bulawang ulo sa leyon nga gisumpay sa usa ka bulawang kadena diha sa liog, usa ka pula tresepilo nga saliko, ug itom tresepilo nga karsones nga may panit nga rebite nga gisuksok sa tagatuhod nga mga botas. Dili gayod ikahibulong nga ang akong mga ginikanan dayag nga wala makadayeg ug nga gibati kong nalahi ako kaayo diha sa ilang konserbatibong mga palibot! Busa mibalik ako sa Inglaterra, diin niadtong 1972 nadawat nako ang diploma sa dramatic art. Niadtong panahona nakab-ot nako ang laing tumong. Apan diha gihapon ang makahasol, nagbalikbalik nga pangutana, Asa ako paingon? Gibati gihapon nako ang panginahanglan sa usa ka tinuod nga katuyoan sa kinabuhi.
Sa Kataposan Natapos ang Kawalay-tumong
Wala madugay human niadto, sa kataposan ako mibati nga may diyutayng kalig-on nga miabot sa akong kinabuhi. Nagsugod kini sa akong pakighigala sa akong silingan nga si Caroline. Siya usa ka maestra nga taga-Australia ug maoy usa ka tarong, ligdong nga babaye—kaatbang gayod sa akong personalidad. Kami nagkahigala sulod sa duha ka tuig nga walay romantikong relasyon. Unya si Caroline miadto sa Amerika sulod sa tulo ka bulan, ug tungod sa among maayong panaghigalaay, gihikay nako nga moestar siya uban sa akong mga ginikanan sulod sa daghang semana. Lagmit nahibulong sila kon nganong nakiglangkit siya sa usa ka tawong may kinaiyang sama kanako.
Wala madugay human mobiya si Caroline, akong giingnan ang akong mga higala nga mopauli usab ako, ug ila akong gidespididahan. Apan imbes mobalik sa Amerika, kutob lang ako sa South Kensington, London, diin nag-abang ako ug usa ka apartment sa silong ug mitelepono sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa London. Naamgohan nako kon unsang dalan sa kinabuhi ang akong subayon. Sulod sa usa ka semana usa ka malipayong magtiayon ang miduaw kanako ug dihadiha mihikay ug usa ka regular nga panagtuon sa Bibliya uban kanako. Tungod sa mga publikasyon sa Saksi nga ako nang nabasa, naghinamhinam na akong magtuon ug mihangyo nga kaduha magtuon matag semana. Kay nakakita sa akong kadasig, gidapit dayon ako ni Bob sa Kingdom Hall, ug wala madugay nagtambongan na ako sa tanang senemanang panagkatigom.
Sa dihang nasusihan nako nga ang mga Saksi ni Jehova dili manigarilyo, mihukom ako nga hunongon dayon ang bisyo. Apan komosta ang akong panagway? Dili ko na gustong malahi pa, busa mipalit ako ug polo, korbata, ug amerkana. Wala madugay nakuwalipikado na ako nga makig-ambit sa balay-balay nga kalihokan sa pagsangyaw—ug bisan tuod gikuyawan sa sinugdan, nalingaw na ako niana.
Gihunahuna nako nga si Caroline makuratan pag-ayo inig-uli niya. Kulang ra kaayo kanang pagkasulti! Dili siya makatuo sa kausaban nako sulod sa mubong yugto sa panahon—sa akong pamostura ug panagway ug sa daghan pang ubang mga paagi. Akong gisaysay kon sa unsang paagi ang akong mga pagtuon sa Bibliya nakatabang kanako ug gidapit siya nga magtuon usab sa Bibliya. Matahapon sa sinugdan, sa kataposan siya miuyon, nga nakigsabot nga motuon lang siya uban kanako. Nalipay ako sa pagkakita kon unsa ka dali siyang misanong, ug wala madugay misugod siya sa pag-apresyar sa kamatuoran sa Bibliya.
Human sa pipila ka bulan, si Caroline mihukom nga mopauli sa Australia, ug iyang gipadayon ang iyang pagtuon sa Bibliya sa Sydney. Nagpabilin ako sa London hangtod ako mabawtismohan, nga akong gibuhat pito ka bulan sa ulahi. Niadtong panahona gusto ko nang mopauli pag-usab sa Tinipong Bansa ug makigkita sa akong tibuok pamilya. Apan niadtong panahona ako determinado nga makab-ot ang akong tumong!
Pagpauli nga May Kalainan
Ang akong nakugang nga mga ginikanan buot masayod kon unsa nay nahitabo niadtong panahona—talahuron na kaayo akong tan-awon! Apan nahimuot ako niadtong tungora nga mibating tinuoray gayong komportable. Bisan tuod ang akong mga ginikanan natural nga nahibulong sa akong dakong kausaban, sila mataktikanhon ug misanong uban sa ilang naandang kalulot ug pagkamapailobon. Sa misunod nga mga bulan, nakapribilehiyo ako nga makig-ambit sa pagtuon sa Bibliya uban kanila. Gisugdan nako ang pagtuon sa Bibliya uban sa akong duha ka magulang nga babaye, kinsa sa walay duhaduha naimpluwensiyahan usab sa akong nausab nga estilo sa kinabuhi. Oo, kadto maoy tinuod nga pagpauli!
Sa Agosto 1973, giapas nako si Caroline sa Australia, diin nalipay ako nga nakakita kaniya nga nabawtismohan sa 1973 internasyonal nga kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova duyog sa lain pang 1,200. Kami gikasal sa misunod nga hinapos-semana sa Canberra, ang nasodnong kaulohan sa Australia. Dinhi ako nag-alagad sa bug-os-panahong buluhatong pagsangyaw sulod sa milabayng 20 ka tuig ug ingong usa ka ansiano sa lokal nga kongregasyon sulod sa 14 ka tuig.
Tungod sa kooperasyon sa akong asawa, nakamatuto kami ug tulo ka anak—si Toby, Amber, ug Jonathan. Bisan tuod nag-atubang kami sa normal nga mga suliran sa pamilya, nakahimo gihapon ako sa pagpakig-ambit sa kalihokan sa pagsangyaw nga bug-os-panahon ingong payunir ug sa samang panahon nag-atiman sa materyal nga mga panginahanglan sa among pamilya.
Karon, didto sa Tinipong Bansa, ang akong mga ginikanan maoy dedikadong mga alagad ni Jehova, ug bisan tuod and duha karon kapin na sa 80 anyos, sila nakig-ambit gihapon sa publikong pagsangyaw sa Gingharian. Ang akong amahan nag-alagad ingong ministeryal nga alagad sa lokal nga kongregasyon. Ang akong duha ka magulang nga babaye madasigon usab sa pag-alagad kang Jehova.
Pagkalalom sa akong pasalamat kang Jehova nga Diyos nga ang akong daghang katuigan sa walay-tumong nga paglaaglaag karon maoy kagahapon na lamang! Dili lang kay gitabangan niya ako sa pagkat-on sa labing maayong paagi nga gamiton ang akong kinabuhi kondili gipanalanginan usab niya ako ug usa ka nahiusa ug mahangawaong pamilya.—Sumala sa giasoy ni David Zug Partrick.
[Hulagway sa panid 23]
Si David ug iyang asawa, si Caroline