Pagsagop—Ngano ug sa Unsang Paagi?

NGANONG ang gidaghanon sa kabataan nga gisagop sa Britanya mius-os pag-ayo sulod sa miaging 20 ka tuig? Duha ka katarongan ang gisugyot​—ang pagkadunay legal nga aborsiyon ug ang nagatubong pagdawat sa usa ka inahan nga magpadako sa iyang anak nga walay bana. Ang pagkahimong nag-inusarang-ginikanang pamilya giisip karon nga usa ka hagit nga mahimong sagubangon nga malamposon sa modernong katilingban.

Kapin lang sa 100 ka tuig kanhi, hinunoa, lahi ang mga kahimtang. Sa dihang si Polly, ang inahan ni Edgar Wallace, ang Ingles nga magsusulat sa mga nobela bahin sa krimen, napamabdosan sa anak sa iyang amo, milayas siya ug nanganak sa tago. Si Edgar maoy siyam ka adlaw ang edad sa dihang gihikay sa mananabang nga ang asawa ni George Freeman, usa ka kargador sa isdaan sa Billingsgate sa London, maoy mag-atiman kaniya. Sa ilang kaugalingon ang mga Freeman napulog anak, ug si Edgar nagdako nga nailhang Dick Freeman. Si Polly nagpadala kanunay ug salapi sa pagtabang sa pagsuportar sa iyang anak, ug ang amahan wala gayod mahibalo bahin sa paglungtad sa iyang anak.

Karong adlawa sa dihang ang mga masuso wala magustohi, ang mga awtoridad sa estado kasagarang maoy mopas-an sa responsabilidad alang kanila. Daghang bata ang giatiman sa mga awtoridad sa estado tungod kay nagkinahanglan sila ug proteksiyon gikan sa pag-abuso o tungod kay sila adunay pisikal o mental nga kakulian. Kadtong nailo tungod sa mga kalisang sa gubat ug mga bata nga miresulta gumikan sa paglugos kanunayng nagpadaghan sa mga bata nga nanginahanglan pag-ayo ug ginikananong pagbati ug panalipod​—sa usa ka pulong, pagsagop.

Magsagop o Dili Magsagop?

Ang pagsagop ug bata dili gayod sayon, ug dili gayod maalamon nga mohimog hinanaling desisyon sa dihang nagpalandong niana. Kon ikaw namatyan ug bata, labing maayo nga maghulat nga maulian sa kakurat o kasubo usa mohimog kataposang desisyon mahitungod sa pagsagop. Ang susama tinuod alang sa usa ka magtiayon nga giingnang sila dili manganak.

Ang matag bata nakapanunod ug talagsaong henetikong mga kinaiya. Ang mga ginikanan kasagarang matingala sa mga hilig sa ilang kaugalingong mga anak, apan lisod timbangtimbangon ang mental ug emosyonal nga katakos sa usa ka bata kon wala mahibaloi kon kinsay iyang mga ginikanan.

Taas ba ang imong pagpabili sa akademikong kalamposan? Kon mao, unsay imong bation kon ang imong gisagop nga bata wala makakab-ot sa imong mga pagdahom? Isipon ba nimong usa ka suliran nga imong masagubang ang usa ka bata nga adunay deperensiya sa pangutok o baldado?

Ang nabansayng mga kawani sa mga ahensiya sa pagsagop o mga tig-alagad sa katilingban sa gobyerno mangutana kanimo mahitungod niining mga butanga una ka mohimog kataposang desisyon. Ang ilang labawng gihunahuna mao ang kasegurohan ug kalipay sa bata.

Kon Mohukom Ka nga Magsagop . . .

Ang matag nasod adunay iyang kaugalingong mga balaod ug mga lagda sa pagsagop nga kinahanglang tun-an. Sa Britanya adunay ginatos ka kapunongan sa pagsagop, ug sila kasagarang makigkooperar sa lokal nga mga awtoridad sa kagamhanan. Ang tanang kapunongan adunay ilang kaugalingong mga lagda.

Ilabinang popular sa Britanya ang mga salu-salo alang sa pagsagop, diin ang pipila ka umaabot nga mga ginikanan makig-uban sa mga bata nga mahimong sagopon, nga walay emosyonal nga kabug-at nga mahimong moduyog sa pagpakigkita sa tagsatagsa ka bata. Ang relaks nga atmospera magpasayon sa umaabot nga mga ginikanan sa pag-ingong dili ug dili kaayo magpahigawad sa mga bata, sanglit walay usa ka bata nga nalain nga mao lamay gitunong sa pagtagad.

Ang mga limitasyon sa edad kasagarang ipatuman alang niadtong managop, lagmit mga 35 o 40 anyos ang edad​—bisan tuod nga kasagaran kining mapadapat sa pagsagop sa mga masuso, dili kaayo sa dagko nang kabataan. Ang mga kapunongan sa pagsagop nag-ingon nga ang mga limitasyon sa edad nagkonsiderar sa gidahom nga gitas-on sa kinabuhi sa umaabot nga mga ginikanan. Bisan pa niana, sila nakaamgo nga ang bililhong kasinatian maoy duyog sa edad.

Katuigan kanhi ang pagsagop mahimong hikayon lamang uban sa mga magtiayon. Karong adlawa, ang dili-minyong mga tawo mahimong molampos sa pag-aplay sa pagsagop sa pipila ka bata. Dugang pa, ang kawalay-trabaho ug kabaldado dili gayod kanunay mao ang mga katarongan nga dumilian ang umaabot nga mga ginikanan. Ang pasikaranang pangutana mao, Unsa ang ikatanyag sa kahikayan ngadto sa bata?

Bisan pag ang pagsagop sa ngadtongadto nadesisyonan, ang mga ginikanan mahimong kanunayng obserbahan sa pagseguro nga maayo ra ang kahimtang.

Gikan sa Laing Rasa?

Katloan ka tuig kanhi ang itom nga mga bata sa Britanya lisod nga ipasagop sa itom nga mga pamilya, ug ingong resulta, daghan ang gisagop sa puti nga mga ginikanan. Sukad sa 1989 nahimong nasodnong polisa sa Britanya nga ipasagop ang mga bata sa mga ginikanan nga sama ug etnikong kagikan. Gibati nga niining paagiha ang usa ka bata mas daling mohaom sa iyang rasa ug kultura. Kini, hinunoa, mitultol ngadto sa sukwahing mga kahimtang.

Di pa dugay ang The Sunday Times nagtaho nga ang pipila ka puti nga mga ginikanan “giklasipikar pag-usab ingong ‘itom’” aron nga makasagop sila ug itom nga bata. Kasagaran nga ang puti nga mga ginikanan maoy moalima sa usa ka itom nga bata, nga nagkahulogan nga atimanon nila kana sa temporaryong paagi. Apan kon sa ulahi dili sila hatagan ug katungod sa pagsagop nga permanente nianang bataa, ang sangpotanan maoy emosyonal nga kadaot alang sa bata ug sa mga ginikanan.

Usa ka magtiayong taga-Scotland, kinsa sulod sa unom ka tuig nag-alima sa duha ka Indian nga mga bata, di pa dugay nag-atubang ug kasagarang suliran sa sagol-ug-rasa nga pagsagop. Ang korte nagtugot sa pagsagop sa pagsabot nga ang mga ginikanan “mogamit sa ilang kinamaayohang mga paningkamot aron sa pagtino nga ang mga bata makahibalo sa ilang [etnikong] ilhanan ug padakoon uban ang pagsabot sa ilang etnikong kagikan ug mga tradisyon,” nagtaho ang The Times. Niining paagiha ang nagsagop nga mga ginikanan nagahimo na niana. Ang mga bata gitudloan sa pinulongang Punjabi ug usahay nagsul-ob sa ilang lumad nga sinina.

Daghan ang mouyon sa mga komento sa tigpamaba sa Britanikong katilingbanong serbisyo kinsa miingon nga ang sagol-ug-rasa nga pagsagop kinahanglang mas libreng tugotan. “Kita nagkinabuhi sa daghag kultura nga katilingban,” siya miingon, “ug ang pag-alima ug pagsagop kinahanglang magbanaag niana.”

Gikan sa Laing Nasod?

Ang pagsagop ug mga bata gikan sa langyawng mga nasod maoy ‘nagauswag nga negosyo,’ sumala sa mantalaang The Independent. Bisan tuod ang mga taho nagpakita nga ang pipila sa mga kahikayan dili legal, ang Sidlakang Uropa maoy pangunang tinubdan sa suplay alang sa Britanya.

Pananglitan, pipila ka bata nga natawo ingong sangpotanan sa panglugos panahon sa pagkabungkag sa kanhing Yugoslavia ang gipasagdan. Ang uban, giangkon, ipakuha unta kon wala pa mosalga ang “ahente ug bata,” kinsa nagsaad nga ipasagop ang bata kon paabton sa siyam ka bulan. Ang mga gobyerno sa Kasadpang mga nasod, hinunoa, nabalaka sa mga bayad nga gihimo aron molampos ang pipila niining maong pagsagop.

Usa ka hinungdan sa mas dakong kabalaka nalangkit sa gituohang pagpalsipikar sa mga doktor sa mga dokumento panahon sa pagkahimugso. Ang mantalaang The European nagtaho ug mga sumbong nga ang pipila ka inahan sa Ukraine giingnan nga ang ilang mga masuso namatay pagkatawo. Giangkon usab nga kining mga bataa gibaligya dayon. Ang ubang mga inahan lagmit nga giingnan nga ang ilang mga bata may deperensiya sa utok. Ubos sa maong pagpit-os, ang nalibog nga mga inahan dali rang mapugos sa pagpasagop sa ilang mga anak. Bisan pa niana ang ubang mga bata lagmit wala gayod makaabot sa mga balay sa ilo nga gipadad-an kanila kondili lagmit nga gidala ngadto sa langyawng mga nasod.

Ang kasuko mipatigbabaw diha sa nagakaugmad nga mga nasod. Sila nag-angkon nga ang adunahan nga Kasadpan kinahanglang mohimo ug dugang pa sa pagtabang sa lumad nga mga pamilya sa pag-atiman sa ilang mga anak diha sa kalikopan sa ilang pinuy-anan inay nga kuhaon sila aron ipasagop sa langyawng kultura.

Ang Kasadpan kinahanglang mosabot usab sa karaang tradisyon sa pamilyang may ipong mga paryente, ang pundasyon sa katilingban diha sa daghang kultura. Ang usa ka bata kasagarang dili hikawan sa pag-atiman sa dihang nagpuyo sa tribonhong mga pundok, bisan kon mamatay ang mga ginikanan. Gawas pa sa direktang mga membro sa pamilya, sama sa mga apohan, ang mas dakong pamilya sa mga iyaan ug mga uyoan mag-isip sa bata nga ilaha, ug ang bisan unsang tanyag sa mga tagagawas nga sagopon mahimong sabton ug lantawong dili-madawat nga pagpanghilabot.a

Ang paghikay sa usa ka pagsagop dili sayon, ug bisan kon kini natapos na, ang hago nga trabaho gikinahanglan aron kini magmalamposon. Apan sa ato unyang makita, aduna usab ing dakong kalipay.

[Footnote]

[Kahon sa panid 5]

Mangita ba ang Akong Anak Lalaki Kanako?

ANG akong mga ginikanan nagbulag sa dihang ako nag-edad ug 11 anyos. Nanginahanglan gayod ako sa gugma. Sa dihang nagtungha ako sa kolehiyo, nalangkit ako sa usa ka romantikong relasyon; mao kadtoy akong paagi sa pagbaton ug pagmahal. Unya akong nakaplagan sa akong kahigawad nga ako mabdos. Talamayon kaayo kadto. Ang akong kaubang estudyante ug ako dili pa gayod hamtong. Wala gayod ako mogamit ug droga, alkoholikong mga ilimnon, o tabako, apan ang akong trato nadaot pag-ayo sukad sa iyang paggamit ug LSD.

Gitambagan ako nga magpakuha, apan ang akong amahan nagkombinser kanako nga dili magpakuha. Dili ko gustong momabdos, apan dili ko usab buot nga mohunos ug kinabuhi. Sa dihang natawo ang akong anak lalaki sa 1978, mihukom ako nga dili ibutang ang ngalan sa iyang amahan diha sa iyang sertipiko sa pagkatawo sa pagseguro nga dili makuha sa amahan ang bata. Sa pagkatinuod, miuyon ako nga ipasagop ang bata sukad sa pagkahimugso; busa gikuha dayon siya gikan kanako ug gipahimutang sa temporaryong pag-atiman. Wala gani nako siya makita. Apan nausab ang akong hunahuna. Akong gikuha ang akong bata gikan sa temporaryong pag-atiman ug gisulayan pag-ayo nga matutuon nako mismo siya. Apan dili nako mahimo, ug hapit akong mabuang.

Ang akong anak lalaki maoy unom ka bulan dihang giaprobahan ang kahikayan sa pagpasagop ug kinahanglan nako siyang ipasagop. Nahinumdoman nakong mibati nga daw may nagdunggab kanako ug kutsilyo. Namatay ako sa emosyonal nga paagi. Sukad lamang sa pagkadawat ug propesyonal nga pagtambag sulod sa miaging duha ka tuig nga nakaarang ako sa pag-ugmad ug makahuloganong mga relasyon. Dili ako makabangotan​—ang akong anak lalaki wala mamatay. Apan dili usab ako mahimong maghunahuna kaniya​—ako midumili sa pagtugot sa akong kaugalingon sa pagbuhat niana. Makalilisang gayod kadto.

Ang labing makapasakit mao ang pagkadungog sa mga tawo nga moingon: “Kon imong ipasagop ang imong anak, wala nimo mahala ang imong anak.” Apan dili kana tinuod sa akong kaso! Tungod kay gimahal nako ang akong anak nga ako siyang gipasagop! Hangtod sa kataposang minuto, kanunay nakong pangutan-on ang akong kaugalingon: ‘Unsa bay akong buhaton? Unsay akong mahimo?’ Walay kapilian. Ako nasayod nga dili ako makasagubang ug nga ang akong bata mag-antos kon akong sulayan nga atimanon siya.

Sa Inglaterra, ang katilingban karon nagadawat sa nag-inusarang-ginikanan nga mga pamilya​—apan dili sa dihang ako nanganak. Ako nangandoy nga akong maatiman unta ang akong anak sa hustong paagi. Ako naghunahuna nga ang pagtambag nga bag-o nakong nadawat makatabang unta, apan ulahi na kaayo karon. Buhi pa ba ang akong anak lalaki? Nahimo siyang unsang matanga sa pagkabata? Sa edad nga 18, ang gisagop nga mga bata may legal nga katungod nga mangita sa ilang mga ginikanan. Kanunay akong mahibulong kon ang akong anak lalaki mangita ba kanako.​—Tinampo.

[Kahon/Hulagway sa panid 8]

Nagmalamposon Kini sa Among Kahimtang

NGA may duha ka tin-edyer nga lalaki nga amoa gayod, kami maoy usa ka kontento, nahiusang Ingles nga pamilya. Ang hunahuna sa pagbaton ug anak babaye​—ug sa laing rasa​—wala gayod mosantop sa among mga hunahuna. Unya si Cathy miabot sa among mga kinabuhi. Si Cathy natawo sa London, Inglaterra. Siya gimatuto ingong Romano Katoliko, apan sa bata pa, mitambong siya uban sa iyang inahan ug pipila ka tigom sa Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova. Sa edad nga 10 anyos, hinunoa, gibutang siya sa usa ka puy-anan alang sa mga bata.

Bisan tuod mas nalisdan siya didto, nakahimo gihapon siya sa pagtambong nga siya ra sa mga tigom sa Kingdom Hall, diin didto namo siya nahimamat. Si Cathy maoy usa ka mahunahunaong bata. Sa dihang ako ug ang akong asawa miduaw kaniya sa puy-anan sa mga bata, among namatikdan nga ang bungbong tapad sa iyang katre napuno sa mga hulagway sa mga hayop ug mga talan-awon sa banika, dili sama sa mga poster sa popular nga mga idolo nga gitaod sa ubang mga batang babaye.

Pipila ka panahon sa ulahi si Cathy kinahanglang moatubang sa komite nga motimbangtimbang, kinsa nangutana kaniya kon buot ba niyang mobiya sa puy-anan sa mga bata ug magpuyo hinuon uban sa usa ka pamilya. “Uban lamang sa usa ka pamilya sa mga Saksi ni Jehova!” siya mitubag. Sa dihang giingnan kami ni Cathy mahitungod niini ug sa kon unsay iyang giingon, nagpahunahuna kini kanamo. May sobra kaming lawak-katulganan. Madawat ba namo kining matanga sa responsabilidad? Ingong pamilya, kami naghisgot ug nag-ampo bahin niana. Sa ulahi lamang kaayo nga among nadiskobrehan nga kining maong paagi​—pagsukna sa hunahuna sa bata​—maoy bag-ong paagi sa bahin sa katilingbanong serbisyo, usa ka eksperimento nga niadto ginapamatud-an.

Nagpakisayod ang katilingbanong serbisyo sa among kagikan sa polis ug sa among doktor ug mikuha ug personal nga mga reperensiya. Sa wala madugay gihimo ang kasabotan. Giingnan kami nga among makuha si Cathy sa paaging pagsulay lamang ug mahimo namo siyang iuli kon dili namo siya magustohan! Nakapahadlok kini kanamo, ug kami hugot sa among pag-ingon nga dili gayod namo kana buhaton. Si Cathy maoy 13 anyos sa dihang opisyal namo siyang gisagop.

Ang talagsaong bugkos sa gugma taliwala kanamong tanan nagpadayon sa pagkalig-on. Si Cathy karon nag-alagad ingong payunir (usa ka bug-os-panahong magwawali) uban sa usa ka Pranses nga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa London. Sa tuig nga siya mibiya sa balay aron sa pagpayunir, siya misulat kanamo ug makapatandog nga sulat: “Adunay panultihon nga ‘dili nimo mapili ang imong pamilya.’ Apan, buot ko kamong pasalamatan gikan sa akong kasingkasing tungod sa inyong pagpili kanako.”

Mapasalamaton kaayo kami nga si Cathy miduyog sa among pamilya! Ang paghimo kaniya nga bahin sa among pamilya nakapatugob sa among mga kinabuhi. Nagmalamposon kini sa among kahimtang!​—Tinampo.

[Hulagway]

Si Cathy uban sa iyang nagsagop nga mga ginikanan ug mga igsoong lalaki

[Hulagway sa panid 7]

Daghang bata ang nanginahanglan pag-ayo ug ginikananong pagmahal ug panalipod