Kinaiyanhong mga Katalagman—Pagtabang sa Imong Anak nga Makasagubang

MGA linog, mga buhawi, mga sunog, mga baha, mga bagyo​—pagkawala gayoy mahimo nato sa dihang moatubang na sa kasuko sa kinaiyahan! Sagad nakita sa mga hamtong nga tingali daghang tuig una pa mosugod sa pagkapala sa panumdoman ang makahahadlok nga mga larawan sa hunahuna nga napasilsil sa pagkaagig usa ka kinaiyanhong katalagman. Dili ikahibulong, ang mga anak hayan nagkinahanglag dugang tabang aron maulian gikan sa maong mga kasinatian.

Ang U.S. Federal Emergency Management Agency (FEMA) nag-ingon nga human dayon sa usa ka katalagman, normal nga mahadlok ang kabataan nga (1) sila pasagdan nga mag-inusara, (2) mabulag sila sa pamilya, (3) ang katalagman mahitabo pag-usab, ug (4) adunay usa nga masamdan o mamatay. Unsay imong mahimo ingong ginikanan aron mamenosan ang kabalaka sa imong anak human sa usa ka katalagman? Ang FEMA naghatag niining mga rekomendasyona.a

Paningkamoti nga dili magkabulag ang pamilya. Ang pagkahiusa magtaganag pasalig sa imong anak ug makapuypoy sa iyang kahadlok nga abandonahon. Dili maayong ibilin ang mga bata sa mga paryente o sa mga higala o sa usa ka sentro sa pagbakwet samtang nangita kag tabang. “Ang mga bata mabalaka,” nag-ingon ang FEMA, “ug sila mabalisa nga dili na mobalik ang mga ginikanan.” Kon molakaw ka man ugaling, dad-a ang imong anak kon mahimo. Nianang paagiha ang imong “anak dili kaayo makaugmad ug batasan nga dili magpabiya.”

Paggugol ug panahon sa pagpatin-aw sa kahimtang sa kalmado ug malig-ong paagi. Sultihi ang imong anak kon unsay imong nahibaloan bahin sa katalagman. Kon gikinahanglan, sublia sa daghang higayon ang imong pagpatin-aw. Ilatid kon unsay sunod nga mahitabo. Pananglitan, mahimong moingon ka, ‘Karong gabii mag-usa ta sa pagdangop sa silonganan.’ Pakigsulti sa mga bata nga tupong sa ilang mata, luhod pa kon kinahanglan.

Dasiga ang imong anak sa pagsulti. “Ang komunikasyon makatabang kaayo sa pagpuypoy sa kabalaka sa bata,” nag-ingon ang FEMA. Pamati sa isulti kanimo sa matag bata bahin sa katalagman ug sa iyang mga kahadlok. (Itandi ang Santiago 1:19.) Sultihi siya nga normal nga mahadlok. Kon magpanuko ang imong anak sa pagpadayag sa iyang kaugalingon, pahibaloa siya nga ikaw nahadlok. Ang paghimo niini magpasayon kaniya sa pagpadayag sa iyang kaugalingong mga kahadlok, busa magpamenos sa iyang kabalaka. (Itandi ang Proverbio 12:25.) “Kon mahimo, ilakip ang enterong pamilya sa panaghisgot.”

Ilakip ang mga bata sa mga buluhaton sa paghinlo. Sa dihang maghinlo ug mag-ayo sa balay, hatagig asaynment ang mga bata sa ilang kaugalingong mga trabaho. “Ang pagkaadunay trabaho makatabang sa pagpasabot kanila nga mamaayo ra ang tanan.” Ang gamay kaayong bata, hinunoa, sagad nagkinahanglan ug linain nga pagtagad. Ang FEMA nag-ingon: “Ang ingon niini nga bata hayan nagkinahanglan ug dugang pisikal nga pag-atiman, kanunayng paggakos; ug makahatag kinig kalisod sa mga ginikanan sa pag-akatar sa ubang mga butang nga angay himoon. Makasubo, walay dali nga paagi. Kon ang mga panginahanglan sa bata dili maabot, ang problema magpadayon sa mas dugay nga panahon.”

sa ka kataposang punto ang kinahanglang ibutang sa hunahuna. Ang FEMA nagtambag sa mga ginikanan: “Sa kataposan, kinahanglang modesidir ka kon unsay labing maayo sa imong mga anak.” Ang pagpadapat niining mga giyaha makatabang kanimo sa pagpahimulos sa labing maayo sa malisod nga situwasyon.

[Footnote]