Pagpaniid sa Kalibotan
Bag-ong Matang sa HIV sa India
Ang mga siyentipiko sa National AIDS Research Institute sa Pune, India, sa kooperasyon sa usa ka tem sa mga tigdukiduki nga gipangunahan ni Dr. Max Essex, sa AIDS Institute sa Harvard, naglain sa labing komong bag-ong matang sa HIV sa India. Kini mao ang HIV-1C, nga gituohan nga ikapasa sa lima ngadto sa napulo ka beses nga mas dali kay sa HIV-1B, nga maoy komon sa Uropa ug sa Amerika. Sumala sa Indian Express, si Dr. Essex miingon nga ang gikusgon sa pagkaylap sa HIV sa India lagmit mas taas kay sa daghang ubang bahin sa kalibotan. Ang siyentipikong si Dr. V. Ramalingaswami nag-ingon nga sa pipila ka bakuna nga may potensiyal ingong mga panagana alang sa AIDS, walay usa ang epektibo sa HIV-1C.
Hinabang sa Hulaw sa Zimbabwe
Sa dili pa dugayng katuigan, ang mga Saksi ni Jehova sagad nagtaganag hinabang sa mga dapit nga naigo sa katalagman. Ang ilang Kristohanong espiritu ilabinang gikinahanglan sa nagakaugmad nga mga nasod sama sa Zimbabwe, diin ang hulaw nakaapekto gayod sa daghang rehiyon sa nasod. Ang dakong gidaghanon sa pagkaon ug besti mahigugmaong giapod-apod alang niini nga paningkamot, ug ang sangang buhatan sa Watch Tower Society sa Zimbabwe malamposong miapod-apod niini nga mga materyal ngadto sa mga Saksi ug sa ilang mga higala sa hilit nga mga dapit sa nasod. Dugang sa pagkaon ug besti, ang mga Saksi sa Zimbabwe miamot ug $7,500 (T.B.), ug ang Watch Tower Society migastog laing $20,500 sa pagdumala sa misyon sa pagtabang. Ang Sosyedad ug ang naapektohang mga Saksi nagpahayag sa ilang dakong pasalamat sa mahinatagong gugma nga gipakita sa ilang Kristohanong mga igsoon.
Parehong Gigikanan?
Sumala sa International Herald Tribune sa Paris, usa ka artikulo sa pangunang mantalaan sa Heswita nga La Civiltà Cattolica nagpahayag nga “ang Diyos tingali nakigsulti pinaagig mga basahon nga klaseklase sama sa Koran sa Muslim, Vedas ug Bhagavad-Gita sa Hindu ug sa sagradong mga teksto sa Taoism sa Tsina ug sa Shintoism sa Hapon.” Ang artikulo nag-ingon nga kini ug ang ubang relihiyosong mga sinulat “naghawas dili lamang sa literatura o pilosopiya, kondili hinunoa sa ‘pinadayag’—ang Diyos nga nakigsulti pinaagi sa tawo.” Sanglit ang mga artikulo sa mantalaan wala gayod tukia ug maayo sa mga tigsensura sa Batikan, gibangon ang mga pangutana kon kaha kining mga panglantawa naghawas sa kaugalingong panglantaw sa papa bahin sa butang. Ang Tribune nag-ingon nga sa iyang librong Crossing the Threshold of Hope, si Juan Paulo II miingon nga ang simbahan nagpangita diha sa ubang mga relihiyon ug butang nga parehog gigikanan sa mga pagtulon-an sa simbahan.
Napalong ang 100-ka-Tuig nga Kalayo
Kapin sa 100 ka tuig kanhi, ang wala pa minaha nga deposito sa karbon sa Tsina nasunog, ug kini nagpadayong nagsiga hangtod niining bag-o. Ang kalayo mikanap duolan sa sayes kilometro kuwadrado ug nakaugdaw ug 300,000 ka tonilada sa karbon kada tuig. Ang mga paningkamot sa pagpalong sa dakong sunog wala mosaler sa daghang tuig. Bisan pa niana, ang mga bombero sa kataposan milampos sa pagpalong niana. Aron mapalong ang nagdilaab nga kalayo, ang mga bombero migamit ug mga igpabuto sa paglungag ug mga lungag ug dayon nagbubo ug balas, bato, ug tubig diha sa kalayo.
Taas nga Presyon sa Dugo ug Pagkawala sa Memorya
“Usa ka bag-ong pagtuon nagpakita nga ang hamtong nga mga lalaki nga taas ug presyon sa dugo lagmit mag-antos sa daot nga memorya, panghukom, ug konsentrasyon sa dihang makaabot sila sa edad nga 70,” nagtaho ang Psychology Today. Ang mga tigdukiduki nakakaplag nga sa matag napulo-ka-punto nga pag-uswag sa systolic nga presyon sa dugo, ang kalagmitan sa pagkunhod sa obra sa utok mouswag ug 9 porsiyento. “Kami nahibalo nga ang taas nga presyon sa dugo nalangkit sa estrok ug sakit sa kasingkasing,” nag-ingon si Lenore Launer, Ph.D., ang direktor sa pagtuon, nga midugang: “Kini maoy laing katarongan sa pagpakunhod niana.”
Ang Kal-ang sa Komunikasyon
Ang mantalaang The Courier-Mail sa Brisbane, Australia, nagtaho nga ang dili pa dugayng surbi nakakaplag nga ang tin-edyer nga mga estudyante sa hayskul talagsa ra, kon aduna may, panagsultihay nga kinasingkasing uban sa ilang mga amahan. Ang surbi nagpakita nga ang kadaghanang mga tin-edyer migugol ug menos sa 15 minutos sa usa ka adlaw uban sa ilang mga amahan, bisan pa sila migugol ug mga usa ka oras sa usa ka adlaw sa pagpakigsulti sa ilang mga inahan. Talagsa ra nga makigsulti ang mga ginikanan ngadto sa ilang mga anak bahin sa moral o sa pagsusi kon unsang mga programa sa telebisyon o sa video ang ginatan-aw nila. Ang bisan unsang panagsultihay tali sa mga anak nga lalaki ug mga amahan lagmit maoy bahin sa dili kaayo hinungdanong mga butang, sama sa kotse ug mga dula. Ang komunikasyon uban sa mga inahan kadaghanan maoy bahin sa mga higala, tunghaan, ug sosyal nga mga plano apan talagsa ra kon labot sa mas seryosong mga butang. Sa daghang kaso ang komunikasyon sa amahan ug sa anak nga babaye maoy limitado lamang sa pagsiniaway o kinomedyahay sa usag usa.
Mga Aksidente sa Trapiko—Ngano?
Usa ka pagtuon nga gipatik sa buhatan sa transportasyon sa Brazil nagpakita nga mga 90 porsiyento sa mga aksidente sa trapiko nahitabo tungod sa sayop sa drayber o sa pagpasagad. Sumala sa taho, ang mga drayber sagad masaligon kaayo sa dihang magdrayb nga maayo ang klima o sa tul-id nga mga haywey. Gibutyag usab sa taho nga ang mga aksidente sa sakyanan gumikan sa dili maayong dalan ug dili kondisyon nga sakyanan miresultag 25,000 ka kamatayon ug 350,000 ka samdan kada tuig sa Brazil.
Panglungkab sa Kadagatan
“Tungod sa grabeng lumba sa pagpangitag bag-o ug posibleng dakog-masapi nga mga droga, ang ‘mga bioprospector’ nga nagtrabaho sa mga kompaniya sa tambal nagakuhag daghan kaayong organismo gikan sa kadagatan nga wala magtagad sa mga sangpotanan,” nag-ingon ang New Scientist. Sumala kang Mary Garson, usa ka biokemista sa mga kinabuhing dagatnon sa University of Queensland, Australia, 98 porsiyento sa nakuhang mga sampol ginalabay nga walay detalyadong analisis. Pananglitan, ang 450 kilos nga acorn worm ug 2,400 kilos nga espongha makatigom lamang ug 1 ka miligramo matag usa sa substansiya nga pangontra sa kanser, ang 1,600 kilos nga sea hare nagpatunghag 10 ka miligramo nga peptide nga gamiton sa pagtambal sa melanoma, usa ka matang sa makamatayng tumor, ug 847 kilos nga atay sa indong ang gikinahanglan aron malain lamang ang 0.35 ka miligramo sa ciguatoxin nga gamiton sa pagtuon. “Dili gayod nato mahimong kuhaon ang maong gidaghanon sa organismo gikan sa dagat—bisan unsa pa ka mapuslanon—gawas kon kita seguradong nahibalo nga wala nato kini mapuo,” miingon si Garson.
Planeta Sulagmang Nadiskobrehan
Usa ka gamay nga planeta dili pa dugay nadiskobrehan sa magtutuon nga astronomo nga si George Sallit sa Bradfield, usa ka balangay sa Inglaterra, pinaagi sa usa ka teleskopyo diha sa iyang balaybalay sa hardin. “Sulagma gayod kadto,” siya miadmitir. “Mikuha akog letrato ug sa dihang gitan-aw ko kini pag-ayo akong naamgohan nga kini usa ka planeta nga hinayhinayng naglihok diha sa kuwadro sa kamera.” Ang Sallit One, nga maoy pagtawag karon sa bag-ong planeta, maoy mga 30 kilometros lamang sa diametro ug may gilay-ong 600 ka milyong kilometros gikan sa yuta. Ang tuyokanan niini nahimutang sa tunga sa Mars ug Jupiter. Ang teleskopyo nga gigamit maoy usa ka 30-sentimetro, gikontrolar-sa-kompiyuter nga modelo nga nagkantidad ug $7,000 apan nagagamit ug programa sa kompiyuter nga gidisenyo aron magamit alang sa teleskopyong Hubble, nagtaho ang The Times sa London. Tingalig adunay libolibo niining gagmayng mga planeta, o mga asteroid, diha sa atong sistema solar.
Usa ka Sorpresa sa mga Mag-uuma ug Humay
Sa daghang tuig ang mga mag-uuma ug humay sa Asia grabeng nag-espri sa ilang mga pananom sa unang bahin sa pagtubo sa humay aron mamatay ang ulod sa leaf-folder moth, nga nagkaon sa mga dahon sa humay. Apan, ang bag-ong mga eksperimento nagpakita nga ang mga humay makaagwanta nga mawad-ag katunga sa mga dahon niini nga walay bisan unsang epekto sa gidaghanon sa bunga nga ikapatungha niini. Ang pipila ka mga mag-uuma sa Vietnam nakombinsi nga dili na mag-espri sa unang bahin sa pagtubo sa humay—nga mokabat ug 30 ngadto sa 50 porsiyento sa tanang gigamit nga mga pamatay-dangan sa mga mag-uuma sa Asia—ug nakakaplag nga wala gayod maapektohi ang gidaghanon sa ani.
Wala Mouyon sa Relihiyon ug Politika
Sumala sa mantalaang The Australian, “ang kasagarang tin-edyer sa Australia” walay tinuod nga interes sa politika o sa relihiyon. Kini nga paghinapos gipasukad sa usa ka surbi sa mga estudyante nga 13 ug 16 anyos ang edad, nga gihipos sa lekturero nga si Dr. Jennifer Bowes sa University of Sydney. Ang mga ginauna sa mga batan-on mao kining nagsunodsunod nga han-ay sa kahinungdanon: “pagbaton ug suod nga mga higala, pagkuhag maayong edukasyon, pagbatog seguradong trabaho, pag-ugmad sa akong mga abilidad, pagkahimong suod sa akong pamilya, pagtipig sa yuta alang sa umaabot nga mga kaliwatan, pagpanalipod sa mga hayop, pagbatog maanindot nga balay, pagbiyahe ngadto sa ubang nasod, pagbaton ug daghang salapi, paghimog usa ka butang sa pagsanta sa polusyon, pagminyo, pagtabang niadtong naglisod, pagtabang sa akong nasod, pagbuhat ug butang nga mapuslan sa katilingban, pagkahimong impluwensiyado sa ubang mga tawo.” Ang duha nga dili kaayo hinungdanon sa 18 ka sukdanan nga nalista maoy “pagsunod sa mga prinsipyo sa akong relihiyon” ug “pagkahimong aktibo sa politika.”