Ang Relihiyon sa Polandia Karon
SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA POLANDIA
ANG katawhan sa Polandia nailhan sa tibuok kalibotan nga relihiyoso kaayo. Sa pagkatinuod, mga 95 porsiyento sa populasyon ang nag-angkong Romano Katoliko.
Ang relihiyosong mga pagsaulog tim-os nga ginatuman dinhing dapita ug hinungdanong bahin sa nasodnong tradisyon. Ilabina sa kabanikahan, ang relihiyosong mga pista opisyal mahimong makapaikag kaayo ug masadyaon, nga ang mga sumasalmot magsul-ob ug nasodnong besti ug ang katawhan mangapil sa mga dula.
Ang prensa regular nga naghisgot sa maong mga okasyon, maingon man usab sa mga biyahe sa peregrino ngadto sa iladong mga dapit sa pagsimba ug relihiyosong mga prosesyon. Ang mga bawtismo, kasal sa simbahan, pangilin sa santo nga sangay, ug unang Pagkalawat maoy tinamod usab pag-ayo nga mga okasyon.
Sa 1978, si Karol Wojtyła, gikan sa Polandia, nahimong Papa Juan Paulo II. Naghatag kini ug dugang nga kadasig sa Katolikong relihiyon sa Polandia. Ang mapasigarbohong panon sa katawhan mag-abiabi sa ilang katagilungsod matag panahong moduaw siya sa iyang yutang natawhan.
Kining tanang relihiyosong kalihokan naghatag ug ideya sa katawhan gawas sa Polandia nga ang Polakong katawhan adunay lig-on ug dayag-sa-publiko nga pagtuo. Apan, sa Polandia ang Katolikong mga pangulo ug ubang tigpaniid nagpahayag ug kabalaka labot sa nagkausab nga mga tinamdan ug batasan sa nagkadaghang membro sa iglesya.
Ang Polakong Panglantaw
Ang prominenteng mga hawas sa Katolikong herarkiya sa Polandia uban sa mga magsusulat ug mga tigdukiduki maylabot sa tawhanong katilingban adunay lahing panglantaw sa kahimtang sa Katolikong relihiyon sa Polandia karon. Nga nagdugang ang pagkasubsob, nagsultig kusganong mga pahayag ang prominenteng mga tawo ingong sanong sa nagkagrabeng krimen, nagkadunot nga mga sukdanan sa moral, ug nagaus-os nga interes sa doktrina ug kalihokan sa iglesya. Kasagaran sa panaghisgot nasentro sa pangutanang, Unsay epekto sa popular nga Romano Katolikong dagway sa pagsimba diha sa adlaw-adlawng kinabuhi sa mga tawo?
Pananglitan, ang Polakong Obispo Józef Glemp nakamatikod sa nagauswag nga kawalay-pagtagad sa relihiyon taliwala sa katawhan ug misulti labot sa panginahanglan nga suklan ang balod sa bag-ong matang sa paganismo sa nasod. Sa Katolikong magasin nga Ład, ang magsusulat nga si Wojciech Chudy mihatag ug mas detalyadong pag-analisar sa kahimtang. Siya miingon: ‘Angay natong tagdon ang isyu nga nagahasol sa kaparian, mga sosyologo, ug mga sikologo sa relihiyon sulod na sa daghang tuig—ang tin-awng dili-panag-uyon tali sa relihiyoso ug adlaw-adlawng kinabuhi. Maminaw ka sa wali, apan sa dihang mogawas ka sa simbahan, makalimot ka na sa kalibotan sa Diyos. Mosulod kag laing kalibotan, usa ka kalibotan sa atong adlaw-adlawng panglimbasog, diin nagkinabuhi ka nga morag walay Diyos.’
Si Arsobispo Henryk Muszyński, bise presidente sa Episcopal Conference, sa dugang, miingon: “Ang Ebanghelyo wala makapausab sa atong sulod nga pagkatawo. Ang mga Polako mga Kristohanon lamang sa estadistikanhong paagi. Dili ikalimod nga mas gilantaw sa kadaghanang tawo ang Kristiyanidad ingong usa ka batasan inay nga usa ka relihiyon.”
Nausab nga mga Prinsipyo—Nausab nga Panggawi
Ang maong mga pamulong nagpakita nga ang nangunang mga hawas sa iglesya nabalaka sa dagkong kausaban nga nahitabo sa mga prinsipyo ug panggawi sa katawhan. Usa ka katarongan mao nga, ang kanhi naandang relihiyosong debosyon morag ginapulihan na sa ubang mga kabalaka.
Sa pag-ilustrar, sa usa ka pagtuon sa sosyolohiya, gihatagan sa mga Polako ug unang importansiya sa kinabuhi ang pamilya, nga gisundan sa pagkamatinud-anon, hustisya, kalulot, ug pagkamasaligan. Ang mga butang may kalabotan sa Diyos ug relihiyon miranggo lamang ug ika-16. Ang sangpotanan niini mao ang nagkakunhod nga mga tumatambong sa simbahan, bisan taliwala sa daghan nga nag-angkong mga magtutuo.
Nabalaka usab ang Polako nga mga obispo maylabot sa mga estadistika nga nagpaila sa kaylap nga kawalay-panumbaling alang sa mga pagtulon-an sa iglesya. Pananglitan, sa surbi sa relihiyosong mga butang ni Irena Borowik sa Jagielloński University, 50 porsiyento lamang sa mga misanong ang miingon nga nagtuo sila sa kinabuhi luyo sa kamatayon, 47 porsiyento ang naghunahuna nga ang kaparian angayng tugotan nga magminyo, ug 64 porsiyento ang miuyon sa diborsiyo.
Ang lain pang pagtuon, nga gipatik sa magasin nga Wprost, nagpaila nga “69 porsiyento sa Polakong katawhan ang nagsaway sa pagdili sa simbahan nga mogamit ug mga kontraseptibo, 56 porsiyento ang supak sa pagdili sa aborsiyon, ug 54 porsiyento ang mouyon sa pagpakigsekso nga wala pay kasal.” Kining mga numeroha nagsumbaliksilaw sa naglungtad karong panagkabahin sa panghunahuna sulod sa iglesya.
Ang iglesya nakaangkon ug dakong pagtamod sa milabayng duha ka dekada tungod sa papel niini sa pagsupak sa Komunismo. Apan, karon ang padayong pagkalambigit sa iglesya sa politikanhon ug sosyal nga mga isyu morag nakapahinabo ug kayugot, nga misangpot sa mas lalom pa nga panagkabahin tali sa mga membro sa iglesya ug sa herarkiya sa iglesya.
Unsa ang Tinuod nga Solusyon?
Una pa sa makasaysayanhong mga kausaban sa politika sa 1989, gipahamtang sa gobyerno ang tinong mga lagda sa panggawi. Kadaghanan niana wala na karon. Ang bag-ong politikanhong sistema nagdalag demokrasya ug personal nga kagawasan apan nagdala usab ug panlimbasog nga mabuhi diha sa luag nga ekonomiya sa libreng pagnegosyo. Daghan dinhi ang mibati nga ang Polakong katilingban dili gayod andam sa maong naghingaping kausaban. Unsay kulang?
Ang pagpabiling luwas sa moral ug espirituwal sa kalibotan karon nanginahanglan ug pagtuo nga pinasikad sa usa ka butang nga mas lalom kay sa relihiyosong batasan o seremonyas. Ang tagsatagsa ka indibiduwal kinahanglang magbaton ug pagtuo nga lig-ong nakagamot diha sa personal nga kahibalo ug pagsabot sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya.
Di pa dugay nga giila ni Papa Juan Paulo II mismo ang panginahanglan sa mga Kristohanon nga mahimong regular nga mga magbabasa sa Sagradong Kasulatan. Iyang gidapit ang katawhan “nga ugmaron ang mas makugihon ug subsob nga pagbasa sa Pulong sa Diyos.” Siya midugang: “Hinungdanon alang sa magtutuo nga makakat-on sa pagbasa sa Sagradong Kasulatan: mao kini ang unang ang-ang sa hagdanan, nga magpadayon uban sa pagpamalandong ug, sa ingon may tim-os nga pag-ampo.” Gidasig sa Papa ang “bisan kinsa nga nangita sa kamatuoran . . . nga maglakaw nga magpakaon sa iyang kaugalingon matag adlaw sa tinapay sa Pulong sa Kinabuhi.”
Napulog-siyam ka siglo kanhi, dugay pa una ang kinabuhi nahimong sama ka puliki ug kadili-matag-an sama karon, si Jesu-Kristo mihangyo sa Diyos nga panalipdan ang iyang mga tinun-an gikan sa makapaluya-sa-espirituwal nga mga impluwensiya palibot kanila. Siya miampo: “Balaana sila pinaagi sa kamatuoran; ang imong pulong maoy kamatuoran.” (Juan 17:17) Ug ang katarongan nga ang Bibliya “maoy kamatuoran” maoy tungod kay kini Pulong sa Diyos, dili sa tawo. Misulat si apostol Pablo ngadto sa usa ka kongregasyon: “Sa nadawat ninyo ang pulong sa Diyos, nga inyong nadungog kanamo, inyong gidawat kini, dili ingong pulong sa mga tawo, kondili, ingon gayod sa kon unsa kini sa pagkamatuod, ingong ang pulong sa Diyos.”—1 Tesalonica 2:13.
Tungod kay ang Bibliya “pulong sa Diyos” ug “maoy kamatuoran,” makatagana kini sa atong panginahanglan aron lig-onon ang atong kaugalingon niining sekular nga kalibotan. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tibuok Kasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagtul-id sa mga butang, sa pagdisiplina diha sa pagkamatarong, aron nga ang tawo sa Diyos mahimong bug-os makasarang, kompleto nga masinangkapan alang sa tanang maayong buhat.”—2 Timoteo 3:16, 17.
Daghang sinsero ug intelihenteng mga tawo sa Polandia ug palibot sa kalibotan ang nakakaplag nga ang personal nga pagtuon sa Bibliya nagtaganag lig-ong pasukaranan alang sa pagtuo sa Diyos ug sa iyang katuyoan. Mao kini ang matang sa pagtuo nga naghatag kanilag kusog nga magkinabuhi ug tiunay nga Kristohanong kinabuhi sa kalibotan karon nga nagkagrabe sa sekular nga paagi.
[Blurb sa panid 16]
“Ang mga Polako mga Kristohanon lamang sa estadistikanhong paagi.”—Polakong arsobispo
[Blurb sa panid 17]
Dunay kaylap nga kawalay-panumbaling alang sa mga pagtulon-an sa iglesya
[Mapa sa panid 15]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
POLANDIA