Matusalem sa Bukid

DIDTO sa White Mountains sa kasadpang Tinipong Bansa sa 3,000 ka metros ibabaw sa lebel sa dagat nagbarog ang gituohan nga mao ang kinagulangang kahoy sa kalibotan​—ang bristlecone pine nga ginganlag Kahoy nga Matusalem, nailhan usab nga Tigulang nga Lalaki. Gibanabana nga kapin sa 4,700 ka tuig ang kagulangon, ang Matusalem mao ang kinagulangang membro sa usa ka kakahoyan sa karaang mga bristlecone pine nga nailhang Matusalem nga Kakahoyan.a

Kining mga kahoya nakalahutay sa dili-maayong palibot. “Ang aberids nga pag-ulan wala pay 30 sentimetros sa usa ka tuig, nga kadaghanan niini mahulog ingong niyebe, mao nga diyutay ra kaayo ang kaumog,” nag-ingon ang usa ka taho sa mantalaang New Scientist. “Ug ang mga kahoy nagtubo diha sa dolomite, usa ka matang sa anapog nga halos walay sustansiyang makuha.” Dugang pa, “ang mga temperatura grabe kaayo ug ang paghuros sa hangin puwerteng kusoga.”

Bisan pa niana, kining mga kahimtanga nalangkit sa taas nga kinabuhi sa maong mga kahoy. “Uga kaayo ang palibot nga bisan ang mga virus ug bakterya lisod nga mabuhi. Ug ang kahoy [bristlecone pine] dasok kaayog grano ug tagokon mao nga kini dili makutkot sa mangdaot nga mga insekto. Peligrosong maigo sa kilat, apan magkalagyo ang matag kahoy busa ang kalayo dili makakanat,” saysay pa sa New Scientist.

Dangtan ug mga 45 ka adlaw ang pagtubo sa kahoy. Ilang inut-inuton ang ilang limitadong pondong enerhiya pinaagi sa pagtubo nga labihan ka hinay. Ang kadak-on sa lawas niini motubo lamang ug ingon ka mubo sa 25 milimetros sulod sa usa ka siglo, ug ang mga dahon niini molungtad ug 30 ka tuig. Ang kinatas-ang kahoy moabot ug mga 18 ka metros. Gibanabana sa mga tigdukiduki nga ang kinagulangang mga kahoyng pino mahimong mabuhi pa ug laing lima ka siglo.

Sa di pa dugayng katuigan, ang mga tawo nga buot magpalugway sa kinabuhi naikag pag-ayo sa bristlecone pine, nga naglaom sa pagkaplag sa mga sekreto niini. Apan, ang tinuod nga yawi sa taas nga kinabuhi mas daling mabatonan kay nianang makaplagan didto sa taas nga bukid sa usa ka bukohon nga gulang nang kahoy. Matod pa sa labing karaang basahon, ang Bibliya: “Kini nagkahulogan ug kinabuhing walay kataposan, ang ilang pagkuha ug kahibalo bahin kanimo, ang bugtong matuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Ang maong kahibalo mabatonan sa tanan. Nganong dili susihon kana alang sa imong kaugalingon?

[Footnote]

[Hulagway sa panid 15]

Usa sa mga bristlecone pine sa Matusalem nga Kakahoyan