Watchtower ONLINE NGA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE NGA LIBRARYA
Cebuano
  • BIBLIYA
  • PUBLIKASYON
  • MGA TIGOM
  • g 9/14 p. 14-15
  • Gipalayas sa Spain ang mga Morisco

Walay video nga available.

Sorry, dunay problema sa pag-load sa video

  • Gipalayas sa Spain ang mga Morisco
  • Pagmata!—2014
  • Sub-ulohan
  • Susamang Materyal
  • PINUGOS NGA PAGPANGOMBERTIR
  • “DILI MAAYONG MGA KRISTIYANO UG DILI KASALIGANG MGA SAKOP”
  • Kaundan
    Pagmata!—2014
  • Ang Iglesya Katolika sa Espanya—Ang Gahom ug ang Pribilehiyo
    Pagmata!—1990
  • Ang Iglesya Katolika sa Espanya—Ang Pag-abusar sa Gahom
    Pagmata!—1990
  • Pagkaylap sa Pulong sa Diyos sa Karaang Espanya
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—2014
Uban Pa
Pagmata!—2014
g 9/14 p. 14-15
Ang mga Morisco nga gipalayas sa Spain

PAGDUMDOM SA KAGAHAPON

Gipalayas sa Spain ang mga Morisco

Ang tanan kuno nga gipanghimo sa mga Katsila niining makaguol nga estorya naimpluwensiyahan sa simbahan. Estorya kini nga maayong basahon.

ANG mga Katsila nga hari ug rayna gustog Kristiyanong Estado ilalom sa usa lang ka batakang balaod. Ang mga Morisco ilang giisip nga mga erehes—ug busa ang ilang presensiya dako kuno nga sala atubangan sa Diyos. Paglabay sa daghang tuig, usa ka desisyon ang gipakanaog. Unsa kini? Sila kinahanglang palayason!a

PINUGOS NGA PAGPANGOMBERTIR

Sa daghang tuig, ang mga Moor sa Spain—usa ka minoriya nga Muslim, nga gitawag ug Mudéjar—malinawong nagpuyo sa mga dapit nga sakop sa Katoliko. Dihay panahon nga sa pipila ka dapit, sila gihatagag kagawasan sa paghupot ug ilang kaugalingong mga balaod, kostumbre, ug relihiyon.

Apan sa 1492, gipukan sa Katoliko nga si King Ferdinand II ug Queen Isabella ang Granada, ang kataposang bahin sa Iberia nga iya sa Muslim. Agig kasabotan sa pagsurender sa mga Moor, sila hatagag kagawasan sama nianang sa mga Mudéjar. Apan wala magdugay, gilutos ug gipit-os ug samot sa Katolikong mga lider ang minoriyang mga Muslim sa ilang teritoryo sa pagkahimong Katoliko. Ang mga Moor miprotesta kay wala tumana ang gikasabotan, ug sa 1499, sila mialsa batok sa kagamhanan. Nabuntog sa mga sundalo sa gobyerno ang rebelyon, apan human niana ang mga Muslim sa nagkalainlaing dapit gihatagag ultimatum, magpakombertir o palayason. Kadtong nagpakombertir ug nagpabilin sa Spain gitawag sa mga Katsila ug mga Morisco.

“DILI MAAYONG MGA KRISTIYANO UG DILI KASALIGANG MGA SAKOP”

Sa 1526, ang Islam gidili sa tibuok Spain, apan daghang Morisco sekretong nagpadayon sa pagsunod sa ilang relihiyon. Sa kadaghanang dapit, ingong usa ka katawhan, sila nagsunod gihapon sa ilang kaugalingong kultura.

Sa sinugdan, ang pagpakaaron-ingnon sa mga Morisco nga sila Katoliko wala himoang isyu. Sa pagkatinuod, ang ilang serbisyo gikinahanglan kay sila hanas nga mga mamumuo, maayong trabahador, ug tigbayad ug buhis. Bisan pa niana, ang mga Morisco gikalagotan kay dili sila makig-usa sa katilingban, ug busa sila nakaagom ug diskriminasyon sa gobyerno ug sa mga tawo. Ang diskriminasyon batok sa mga Morisco misamot tungod sa pagkawala sa pagsalig sa simbahan bahin sa ilang pagkasinsero sa pagka-Katoliko.

Bisag wala himoang isyu ang ilang pagpangangkon nga sila kuno Katoliko, gilutos ra gihapon sila sa ulahi. Sa 1567, si King Philip II nagsugo sa pagdili sa mga Morisco sa paggamit sa ilang pinulongan, estilo sa sinina, mga kostumbre, ug tradisyon. Kini nakapukaw ug bag-ong rebelyon ug panaggubat.

Gibanabana nga mga 300,000 ka Morisco napugos sa paglayas sa Spain taliwala sa grabeng pag-antos

Sumala sa mga historyano, ang mga magmamando sa Spain nakombinsir nga “ang mga Morisco dili maayong mga Kristiyano ug dili kasaligang mga sakop.” Busa, sila giakusar nga nakigkunsabo sa mga kaaway sa Spain—mga pirata sa Barbary, mga Protestanteng Pranses, ug mga Turko—sa pagsulong niini nga nasod. Tungod sa diskriminasyon ug kahadlok nga sila traydoran sa mga Morisco, si Philip III nagsugo sa pagpalayas kanila pagka-1609.b Sa ulahi, si bisan kinsa nga gidudahang Morisco gipanglutos. Pinaagi niining talamayong buhat, ang Spain bug-os nahimong Katoliko.

a Ang Morisco nagkahulogang “Little Moor” sa Kinatsila. Ang mga historyano mogamit niini nga termino dili agig insulto dihang maghisgot ug mga tawo nga kaliwat ug Muslim nga nakombertir sa pagka-Katoliko ug nagpuyo gihapon sa Iberian Peninsula human mapukan ang kataposang Muslim nga gingharian didto sa 1492.

b Ang mga historyano nagbanabana usab nga labing menos usa sa mga magmamando sa Spain nakapahimulos ug dako sa pag-ilog sa yuta sa mga Morisco.

MUBONG IMPORMASYON

  • Sa ikawalong siglo C.E., gisakop sa mga Muslim sa North Africa ug Arabia ang dakong bahin sa Iberian Peninsula, ang kayutaan nga gitawag karon ug Spain ug Portugal.

  • Ang Katolikong mga sundalo naghinayhinay pagpanulong, nga natapos sa 1492, dihang ilang giilog ang kataposang teritoryo sa mga Moor palibot sa Granada.

  • Sa 1492, gipalayas ni King Ferdinand ug Queen Isabella gikan sa ilang gingharian ang mga Hudiyo nga dili mag-Katoliko. Sa katuigan sa 1500, ang mga Muslim nga nakombertir, ug ang ilang mga kaliwat, gilutos ug gipalalin. Sa 1609 hangtod 1614, ang mga Morisco—“bag-ong mga Kristiyano” nga Muslim kaniadto—gipalayas.

  • Gibanabana nga mga 300,000 ka Morisco napugos sa paglayas sa Spain taliwala sa grabeng pag-antos. Labing menos 10,000 ang nangamatay kay sila misukol sa pagpalalin kanila.

“Putli” nga Katolisismo sa Tibuok Nasod!

Si Juan de Ribera, arsobispo sa Valencia, madasigon sa pagpalayas sa mga Morisco

Si Juan de Ribera, arsobispo sa Valencia, bug-os nga misuportar sa pagpalayas sa mga Morisco

Ang ekonomiya sa Spain nadaot gumikan sa ilang pagpalayas sa trabahanteng mga Morisco. Bisan pa niana, ang nasod nalipay dihang ang mga Morisco nanglayas. Alang sa kadaghanang Katsila, sumala pa sa mga libro sa kasaysayan, ang presensiya sa mga Morisco, diin ang ilang relihiyon maoy hinungdan, “dugay nang gikalagotan, ug kaulawan sa tibuok nasod.” Karon, ang ilang gikalagotan wala na. Ang mga lider, katawhan, ug ang simbahan nangalipay kay ang “putli” kuno nga Katolisismo sa tibuok nasod nahibalik.

    Cebuano Publications (1983-2025)
    Log Out
    Log In
    • Cebuano
    • Ipasa
    • Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyones sa Paggamit
    • Polisa sa Pribasiya
    • Mga Setting sa Pribasiya
    • JW.ORG
    • Log In
    Ipasa