Sa Dihang ang mga Anak May mga Anak
“MORAG gikan siya sa sugilanong engkantohanon,” nasakitang nahinumdom ang dalagita nga atong tawgong Sharon. “Kanunay niya akong sultihan nga gihigugma niya ako ug nga kon magsabak man ugaling ang iyang trato, dili gayod niya siya biyaan.”
Usa ka adlaw niana giduaw ni Sharon ang iyang doktor aron sa pagpasusi nianang iyang gituohang apendisitis; apan tulo na diay ka bulang nagsabak siya. “Gitawag dayon nako ang akong trato,” miingon si Sharon. Ang iyang reaksiyon? “Kinahanglang magpaaborsiyon ka! Ipahulog kana!” Ang sugilanong engkantohanon nahimong mangil-ad nga damgo.
Hapit usa ka milyong mga dalagang tin-edyer sa Tinipong Bansa lamang nangamabdos sa usa ka tuig. Ang Tinipong Bansa gibanabanang nakabaton sa dungog nga may labing taas nga gidaghanon sa tin-edyer nga nagasabak taliwala sa industriyalisadong mga nasod—ang bugtong nasod diin ang proporsiyon sa pagsabak misaka sa dili pa dugayng mga tuig. Apan, ang 37 ka nasod nga pagtuon nga gihimo sa The Alan Guttmacher Institute mibutyag nga ang pagsabak taliwala sa dili-kinasal nga mga inahan maoy problema sa tibuok kalibotan.
Ang mga tigdukiduking Black ug DeBlassie diha sa basahong Adolescence miingon: “Ang mga dalagitang nanagtungha pa nangamabdos gikan sa tanang hut-ong sa katilingban ug gikan sa publiko ug sa pribadong mga tunghaan. Ang tanang mga rasa, tanang relihiyon, ug ang tanang bahin sa nasod, sa kabanikanhan ug sa mga siyudad, gihawasan.” Mahitungod sa katarongan kon nganong ang proporsiyon sa mga pagpanganak mas taas tali sa mga batan-ong babaye gikan sa kabus o minoriya nga mga pamilya, ang Journal of Marriage and the Family nag-ingon: “Ang puti ug ang mas H[ataas] ug K[ahimtang] sa E[konomiya] ang kasagarang nagpaaborsiyon.”
Diha sa Tinipong Bansa, ang mga babayeng ubos sa 20 ang edad ang nakakuha sa ikatulong bahin sa tanang legal nga mga aborsiyon. Bisag dili na lang tagdon pa ang moral, ang desisyon sa paghulog sa bata nakitang malisod atubangon. “Tuohi ako,” nakahinumdom ang usa ka babaye nga nakaagig aborsiyon sa tin-edyer pa, “masakit ang kasayoran nga ako ang hinungdan sa pagpatay, pagpatay nga diin ang biktima dili na gayod masayod sa akong dakong pagbasol.”
Nangitag mga Solusyon
Ang dili-maayong dungog diha sa katilingban, ang dili malig-ong mga kaminyoon, kakabos—kini mao ang komung resulta sa pagsabak sa tin-edyer. Nan, dili ikatingala, nga kining butanga nahimong sentro sa pagtagad sa mga edukador, sa mga doktor, sa mga politiko, ug sa mga ginikanan. Ang uban nag-awhag ug mga programa sa edukasyon sa sekso, nagahangyo pa gani nga ang mga kontrasiptibo ug ang mga serbisyo sa aborsiyon daling mabatonan sa mga batan-on.
Bisan pa, ang ubang mga batan-on dunay emosyonal nga mga panginahanglan nga dili mahatag sa edukasyon sa sekso. Ang ubang mga dalagita, pananglitan, sa aktuwal gusto nga magsabak! Sama sa gipahayag niini sa usa ka batan-ong babaye: “Gisudlan ko ang problema aron makuha nako ang pagtagad sa akong mga ginikanan. Nagtuo ako nga kining [bataa] maoy usa ka butang nga ako ra gayod ang makaangkon—walay makakuha niini ug may nabalin pang gamayng bahin nako nga mohatag kanakog rason nga magpakabuhi.”
Dugang pa, ang mga programa sa edukasyon sa sekso dili makahatag sa mga batan-on ug moral nga giya. Ang mga kayutaan sama sa Sweden ug sa Netherlands, nga diin niining mga yutaa kumon ang mga programa, tingali diyutay ray pagsabak sa tin-edyer apan kaylap ang pagkaluag sa paggawi sa sekso. May posibilidad ba, gawas pa sa mga pagsabak, nga ang pagkaluag sa paggawi sa sekso may dakong emosyonal, moral, ug espirituwal nga kabayaran? Kon mao, duna bay malig-ong katarongan sa pagdasig, dili pagsabak, kondili kaligdong sa moral? Sa pagtubag, atong tan-awon kon unsay ikasulti diha sa labing karaang libro—ang Bibliya—niining butanga.
[Blurb sa panid 3]
“Ang mga dalagitang nanagtungha pa nangamabdos gikan sa tanang hut-ong sa katilingban ug gikan sa publiko ug sa pribadong mga tunghaan. Ang tanang mga rasa, tanang mga relihiyon, ug ang tanang bahin sa nasod, sa kabanikanhan ug sa mga siyudad, gihawasan.”—Ang basahong Adolescence.