Mga Batan-on—Magbantay sa Pagkinabuhi sa Dobleng Kinabuhi
“Paglipay, batan-ong lalaki, sa imong pagkabatan-on . . . Apan hibaloi nga tungod niining tanan ang Diyos magadala kanimo ngadto sa paghukom.”—ECCLESIASTES 11:9.
1, 2. Unsang panig-ingnan ang anaa bahin sa usa ka batan-on nga nagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
“SUKAD sa pagkabata ako gimatuto sa Kristohanong palibot, taliwala sa mga Saksi ni Jehova,” misulat ang usa ka batan-on. “Bisan pa niana, ang akong pagkinabuhi, bisag diha sa balay, hingpit kaatbang sa mga sukdanan ug panghunahuna sa akong mga ginikanan. Sa kinadakoang bahin ang akong kinabuhi maoy haluag nga kinabuhi, walay-disiplinang kinabuhi sa kalibotan.”
2 Ang batan-on dugang mipatin-aw: “Sa wala pa ako makaabot sa diyes anyos, gisugdan ko na ang pagkalingaw sa duha ka kalibotan kutob sa akong mahimo—nga mauyonan ug makabatog mga higala sa tunghaan ug sa gihapon mauyonan sa akong mga ginikanan. Sa tunghaan mipahiuyon ako kutob sa akong mahimo sa uso ug kagawian . . . Apan sa balay ako hingpit nga lahi. Ako ang maayog-kagawian nga Kristohanon nga maoy gidahom sa akong mga ginikanan.”
3. (a) Unsang pagsalig ang atong nabatonan, apan unsay atong naamgohan? (b) Unsay nagatukmod sa pagtumong nato sa pagtagad sa mga batan-on?
3 Kami nahibalo nga ang kagawian niining batan-ona wala maghawas sa kadaghanan ninyong mga batan-on sa kongregasyon. Ang kinabag-an kaninyo, kami masaligon, matinud-anon sa inyong mga ginikanan ug sa kongregasyon, ug kini nagalipay sa among mga kasingkasing. Sa samang panahon, kami nahibalo nga ang pipila nagpakaaron-ingon nga matarong, ug kutob sa ilang mahimo, ilang ginatago gikan sa mga tigulang ang daotang binuhatan. Busa ang pangutana mao: Ikaw ba mao ang matang sa tawo nga buot nimong ipatuo kanamo nga mao ikaw, o nagakinabuhi ka ba sa dobleng kinabuhi? Wala namo kini isukna sa espiritu sa pagpangitag sayop kondili, hinunoa, tungod kay kami nahigugma kanimo ug buot nga motabang kanimo sa pagpahimulos sa imong pagkabatan-on pinaagi sa pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot kang Jehova.—Ecclesiastes 11:9, 10; 12:14; 2 Corinto 5:10.
4. Sa unsang paagi ang pila ka dagkong tawo nagkinabuhi usab sa dobleng kinabuhi, apan unsay namatikdan karong bag-o taliwala sa mga batan-on?
4 Bisan pa niana, tingali mangutana ka: ‘Nganong hilabtan kaming mga batan-on? Komosta ang mga dagkong tawo?’ Walay duhaduhang kinahanglan usab silang magbantay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi. Si Gehazi, ang alagad ni Eliseo, milihok nga malimbongon, nga naningkamot sa pagtabon sa kamatuorang gidawat niya ang mga gasa gikan kang Naaman. (2 Hari 5:20-26) Ug si Ananias ug Sapira, kinsa mga dagko nang tawo, namakak pinaagi sa pag-ingon nga gihatag nila sa mga apostol ang tibuok nga bili sa umahan—nga nagsulay sa paghimo sa ilang kaugalingon nga maayong tan-awon—sa dihang sa pagkamatuod ilang gihawiran ang bahin sa salapi sa ilang kaugalingon. (Buhat 5:1-4) Ugaling, ang hinungdan kamong mga batan-on ang among gitumong mao nga dayag may pag-uswag sa pagkahitabo niining sulirana sa inyong taliwala.
Kon Nganong ang Uban Nagakinabuhi sa Dobleng Kinabuhi
5. (a) Nganong ang pila ka batan-on nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi? (b) Sa unsang paagi ang mga batan-on kadaghanan tratahon sa dihang sila nagakinabuhi sa dalayegong mga kinabuhi, ug busa unsay ginahimo sa pipila?
5 Ngano man kini? Usa ka batan-on mipunting sa usa ka dakong hinungdan, nga mipatin-aw: “Dili ko gustong mawad-an sa akong mga higala pinaagi sa pagpalahi.” Matuod nga ang pagkalahi sa maayong paagi subsob mohimo sa usa nga tumong sa pagbiaybiay. (Itandi ang 1 Pedro 3:16; 4:4.) Sa paglikay niini ug aron dawaton sa ilang mga isigkaingon, ang pila ka batan-on maghubog o makigsekso. Usa ka 13-anyos dili-Saksing babaye, nga nakakuhag mga grado nga pulos A ug kanunay moapil sa mga diskusyon sa klase, mireklamo: “Ang mga lalaki dili gayod mainteres sa usa nga utokan sama kanako. . . . Nagahunahuna ako sa pagpaubos sa akong mga grado o sa usa ka butang aron maangayan ang akong dungog.”
6. Sa unsang paagi si Pedro naimpluwensiyahan ngadto sa daotang kagawian, ug busa sa unsang paagi angay kining mag-apektar sa atong paghukom sa mga batan-on?
6 Makahuloganon, may panahong si apostol Pedro naghunahunang labaw pa sa iyang dagway, o dungog, kay sa pagbuhat sa butang nasayran niya nga matarong. Sa miduaw sa Antioquia ang Hudiyong mga Kristohanon gikan sa Jerusalem, si Pedro wala na makig-uban sa Hentil nga mga Kristohanon tungod kay nahadlok nga sawayon sa mga Hudiyo tungod sa pagpakig-uban sa maong mga Hentil. (Galacia 2:11-14) Sanglit bisan ang hamtong nga mga Kristohanon sa ingon gidaog sa pagpit-os sa isigkaingon, katingad-anan ba nga ang mga batan-ong walay kasinatian basin mohimo usab niana?—Proverbio 22:15.
7. Unsa ang tingali makatental sa pila ka batan-on sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
7 Ang may-kalabotan nga hinungdan nganong ang pila ka batan-on nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi mao nga sila nagtuo nga mawad-an silag kalingawan. Makadungog sila sa ubang batan-on sa tunghaan nga maghisgot bahin sa ilang mga kalihokan—unsa ka sadya ang parti, ang nindot kaayong musika, ang pag-inom, ang mga droga, ang kalalim sa pagbati nga ilang nasinati! O sila makadungog nga ang ulitawo, o dalaga, makahalok ug makaromansa. Busa ang tinguhang masinati kining mga butanga mapukaw, ug ang mga batan-on maimpluwensiyahan sa pagsulay sa ginatawag sa Bibliya nga “ang umalaging pagkalipay sa sala.”—Hebreohanon 11:24, 25; 1 Corinto 10:6-8.
8. Unsa ang paninugdang hinungdan ang mga batan-on nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi?
8 Bisan pa niana, ang paninugdang hinungdan nga ang pila ka batan-on nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi mao nga si Jehova ug ang umaabot nga bag-ong kalibotan yanong dili matuod alang kanila. Sila wala gayod magtuo sa mga saad ni Jehova o sa mga pasidaan nga giluwatan pinaagi sa iyang Pulong ug sa iyang makitang organisasyon mahitungod sa sangpotanan sa pagsupak kang Jehova. (Galacia 6:7, 8) Sila lahi kang Moises, nga kabahin niya ang Bibliya nagaingon: “Siya mitutok sa pagbayad sa ganti [sa Diyos]. . . . Siya mipadayon nga malig-on sama sa usa nga nakakita sa Usa nga dili makita.” Alang kang Moises, si Jehova ug ang Iyang mga saad matuod. Apan kadtong nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi walay ingong pagtuo. Ang ila lamang makita mao kon unsay buot ni Satanas nga makita nila—ang pangidlap sa iyang sistema. Ug mao nga sila nagaagpas sa umalaging pagkalipay sa sala ug bisan pa niana, sa samang panahon, nagasulay sa pagpakaaron-ingnong balaan.—Hebreohanon 11:26, 27.
Mga Ginikanan, Kamo Makaamot
9. (a) Sa unsang paagi ang mga ginikanan makaamot sa pagkinabuhi sa ilang mga anak sa dobleng kinabuhi? (b) Unsay kinahanglang mapabilhan sa mga tigulang ug maigmat nga buhaton?
9 Ang batan-ong gikutlo sa sinugdan miingon: “Ang butang nakahimo kanakong dili popular sa tunghaan nagpatunghag pagdawat ug pahiyom sa pag-uyon sa balay. Apan labaw niana ang akong gikinahanglan. Gikinahanglan ko nga may usang akong masaligan, ikaestorya, ug kasumbongan, ug kana wala nako makuha gikan sa akong mga ginikanan.” Mga ginikanan, kamo maampingon ba nga dili makaamot sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi sa inyong mga anak? Kamo ba nagahatag kanila sa personal nga pagtagad ug giya nga ilang gikinahanglan? Ang mga tigulang kinahanglang mag-ila sa dako kaayo, makadaot-sa-pagtuo nga mga kapit-osang giatubang sa atong mga batan-on sa tunghaan ug magmaigmat sa pagbuhat sa tanan nga posible sa pagdasig ug pagtabang kanila.—Salmo 73:2, 3; Hebreohanon 12:3, 12, 13.
10. (a) Unsang kamausisaon nga maoy responsabilidad sa mga ginikanan nga pagatagdon? (b) Kadaghanan unsa ang sangpotanan kon ang mga ginikanan mapakyas sa paghatag ug giya?
10 Kadaghanan ang mga pangutana sa usa ka batan-on masentro sa mga relasyon uban sa mga sakop sa kaatbang nga sekso, usa ka ulohan nga, ikasubo, gilikayan sa daghang ginikanan. “Sila wala gayod makigsulti kanako nga kinasingkasing,” misugid ang usa ka maanyag 15-anyos honor nga estudyante. “Ang tanang akong nakat-onan bahin sa sekso akong nakat-onan nga kinaugalingon. . . . Ako naulaw kaayo nga hisgotan kana bisan pag daghan kaayong butang ang buot kong mahibaloan.” Unsay sangpotanan? Siya miingon: “Ang dili-makitang paril mibaga tali sa akong mga ginikanan ug kanako, ug ako nahimong mausisaon kaayo, buangbuang ug daling-matental nga babaye.” Oo, siya misugot sa seksuwal nga pangamoral sa usa ka batan-ong lalaki, apan kinsay imong ingnon nga nakaambit sa responsabilidad niadto?—Proverbio 22:3; 27:12.
11. (a) Sa unsang paagi ang mga ginikanan makapakita nga ilang gihigugma ang ilang mga anak? (b) Kalagmitan unsay sanong sa mga batan-on sa maong gugma?
11 Hinungdanon nga ipakita sa mga ginikanan sa ilang mga batan-on nga sila nahigugma gayod kanila pinaagi sa paggugol ug panahon kauban nila, nga makig-ambit sa kompidensiyal nga estoryahay, ug motaganag mga lagda. (Proverbio 15:22; 20:18) “Akong gibati nga kon unta sila nahigugma gayod kanako sila mohimog pila ka lagda,” miingon ang laing batan-on. Bisan pag ang mga batan-on mayugot sa inyong mga lagda ug mga latid karon, sa ulahi sila mahinumdom nga mapasalamaton niana. Ang usa ka batan-on misulat sa iyang inahan: “Ingong usa nga kanunayng nagtigi sa mga utlanan, nga nangitag mga humok nga bahin ug mga paagi sa pag-eskapo sa pig-ot nga mga lagda ug mga latid, ako mapasalamaton kanunay nga gihugtan ninyo ang pagpiot kanako.” Busa ipakita nga inyong gihigugma ang inyong mga anak pinaagi sa pagbaod nga sundon nila ang inyong mga lagda. Hinaot dili gayod kamo makaamot ngadto sa ilang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi pinaagi sa pagkapakyas sa paghupot nga bukas sa mga linya sa komunikasyon o pagkapakyas nga maanaa dinha sa dihang kamo ilang gikinahanglan!
12. Unsang dili-maalamong tinamdan sa pila ka ginikanan ang makaamot sa pagkinabuhi sa ilang mga anak sa dobleng kinabuhi?
12 Ang mga ginikanan makaamot usab sa laing paagi sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi sa ilang mga anak. Ang komento sa usa ka huwes sa superyor nga korte sa estado sa New Jersey nagailustrar. “Ang mga magtutudlo,” matud sa huwes, “nagasulay sa pagdisiplina sa mga bata tungod sa buhat nga daotan sa tunghaan ug unya sawayon sa mga ginikanan imbes nga suportahan.” Mopatim-aw nga ang pila ka ginikanan sayop nagtuo nga ang ilang mga batan-on dili makabuhat ug sayop. Bisan pag ang Kristohanong mga ansiano o ubang may katungdanan diha sa kongregasyon magdala sa buhat nga daotan sa ilang mga anak sa ilang pagtagad, ang mga ginikanan dili maminaw. Sa pagbuhat niana, sila makaamot sa pagkamalimbongon sa ilang mga bata.
Kon Unsa Gayod ang Dobleng Kinabuhi
13. Katumbas gayod sa unsa ang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
13 Kini hinungdanon nga palandongon: Ang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi katumbas gayod sa pagpakaaron-ingnon—pagkahimong impostor, usa ka salingkapaw. (Salmo 12:2; 2 Timoteo 3:13) Kini maoy pagkasama kang Satanas, nga “nagahimo kanunay sa iyang kaugalingon nga usa ka manulonda sa kahayag.” (2 Corinto 11:14, 15) Kini nagkahulogan usab sa pagkahimong sama sa relihiyosong mga pangulo nga bahin kanila si Jesus miingon: “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga salingkapaw! tungod kay kamo nahisama sa mga lubong nga gipaputi, nga sa gawas matahom tan-awon apan sa sulod napuno sa mga bukog sa mga patayng tawo ug sa tanang matang sa kahugawan. Sa maong paagi kamo usab, sa gawas, matarong nga tan-awon sa mga tawo, apan sa kahiladman kamo puno sa pagkasalingkapaw ug pagkamalapason.” (Mateo 23:27, 28) Tin-aw, ang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi usa ka seryosong sala batok sa Diyos.
14. Nganong ang usa angay molikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
14 Ang laing kamatuoran nga ugdang palandongon mao kini: Ang salingkapaw nga dalan dili ikatago hangtod sa hangtod. “Pinaagi sa iyang mga buhat ang usa ka batang lalaki mailhan kon kaha ang iyang binuhatan maputli ug matul-id,” matud sa Bibliya. (Proverbio 20:11; Lucas 12:1-3) Oo, ang imong binuhatan, kon kaha maayo o daotan, sa kadugayan mailhan. Ug ang Bibliya nagapakita nga silotang grabe sa Diyos ang mga salingkapaw. (Mateo 24:51) Tinong buot nimong likayan ang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi!
Kon Unsaon Paglikay Niini
15. Unsay motabang sa mga batan-on sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
15 Ang usa ka paagi sa paglikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi mao ang pag-atubang kon unsa gayod kini ug dayon suknaa ang imong kaugalingon: Kana ba ang paagi nga buot kong mahinumdoman, ingong salingkapaw, ingong manunundog ni Satanas ug sa mga Pariseo? Siyempre dili! Ang lain pa nga motabang ninyo sa paglikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi mao ang paghunahuna sa personal nga kaguol ug trahedya nga ipatungha nianang kinabuhia. Hinumdomi kon unsay nahitabo kang Gehazi tungod sa pagsulay sa pagkinabuhing binakak. Ang sanla ni Naaman mitapot kaniya, ug siya usa ka sanlahon sa tibuok niyang kinabuhi. Ug si Ananias ug si Sapira gipatay sa Diyos tungod sa pagpakaaron-ingnong manggihatagon.—2 Hari 5:27; Buhat 5:5, 9, 10.
16. Unsay nahitabo sa usa ka batan-on nga nalangkit sa kalibotanong uso sa pagkinabuhi?
16 Duna say modernong mga panig-ingnan. Ang usa ka batan-on sa Tinipong Bansa nagsugod sa pagtuon sa Bibliya ug pagtambong sa mga tigom sa Kingdom Hall. Apan siya misugod sa pagsunod sa kalibotanong uso sa pagkinabuhi ug mibulag sa pagpakig-uban. Milabay ang mga tuig, ug siya misulat: “Mga duha ka bulan nga miagi gihangyo ko ang Diyos nga magpadalag usa ka Saksi kay gusto kong mosugod na usab. Nagsugod ako sa pagtuon pag-usab sa dihang mibuto ang bomba. Girekonosir ako usa ka bulan nga miagi nga nagbaton sa Kaposi’s sarcoma, bahin sa bag-ong dili-mamaayong sakit nga AIDS.” Siya mihinapos: “Kon gisunod ko unta ug gisugot ang Kasulatanhong mga pasidaan kaniadto, dili unta ako mahimutang niining kahimtanga karong adlawa.” Tinong buot nimong likayan ang maong makaguol nga sangpotanan! Ang kalibotan wala gayoy ikatanyag nga bililhon.—1 Juan 2:15-17.
17. Unsang dugang pagpalandong ang magatabang sa mga batan-on sa paglikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
17 Ang motabang usab kanimo sa paglikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi mao ang pagpalandong sa epekto sa pagbuhat niana diha sa ngalan ni Jehova. Ang batan-ong gihisgotan sa introduksiyon miingon nga ang usang nakakita kaniyang midawat ug sigarilyo mikomento: “Wala ako masayod nga ang mga Saksi ni Jehova makasigarilyo diay. Dili ba Saksi ka man?” Sa ulahi siya miingon nga daotan kaayo ang iyang gibati tungod niadtong pangutanaha kay ang iyang gibuhat nakapakaulaw kang Jehova. Buot ba nimo kana? Diyutay ba kaayo ang imong paghunahuna sa atong Diyos nga sama sa dili-matinumanong Israel sa kakaraanan imong pakaulawan ang iyang ngalan?—Salmo 78:36, 37, 41; Ezekiel 36:22.
18. (a) Lagmit unsay sanong sa mga ginikanan kon ilang mahibaloan nga ang ilang anak nagkinabuhi sa dobleng kinabuhi? (b) Nganong kini angay magpugong sa Kristohanong mga batan-on sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
18 Gawas pa, tagda ang ngalan ug ang mga pagbati sa imong mga ginikanan. “Miabot ang adlaw sa dihang nahibaloan sa akong mga ginikanan kon unsa gayod ako,” misulat ang batan-ong gihisgotan sa ibabaw. “Nakurat kaayo sila. Ug sa unang panahon sa akong kinabuhi nakita ko nga mihilak ang akong inahan ug amahan. Sila naguol kaayo sa akong gibuhat.” Ang imong mga ginikanan lagmit mohilak, usab, kon ilang mahibaloang ikaw nagkinabuhi sa dobleng kinabuhi. Kana ba ang gusto nimo? “Ang usa ka maayong ngalan labi pang tilinguhaon kay sa dakong bahandi,” nagaingon ang Bibliya. (Proverbio 22:1, The Jerusalem Bible) Pinaagi sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi, madaot nimo ang imong maayong ngalan. Apan dili lamang kana. Madaot usab nimo ang ngalan sa imong mga ginikanan ug maganoy kana sa lapok, nga makahatag kanilag kaulawan.—Proverbio 10:1; 17:21.
19. Sa unsang paagi ang daotang kagawian sa mga anak ni Jacob mibanaag kaniya, ug unsang pagtulon-an ang makuha gikan niini?
19 Ang mga anak ni Jacob nagailustrar gayod sa unsang paagi ang mga anak makadaot sa maayong ngalan sa ilang mga ginikanan. Sa gipanamastamasan ang anak babaye ni Jacob, si Dina, gipatay sa iyang mga igsoong lalaki ang mga lalaki sa siyudad ug unya gitulis ang siyudad, nga tungod niana si Jacob mimahay: “Kamo nagdalag kaulawan kanako kay ako inyong gihimong baho alang sa mga molupyo sa yuta.” Gisugo gani sa Diyos si Jacob sa pagpahawa sa dapit. (Genesis 34:30; 35:1) Ikaw, usab, makahimo sa ngalan sa imong amahan ug inahan nga baho, nga maghimo kanila nga maulaw sa pag-atubang bisan sa ilang mga silingan ug mga higala. Sa pagkamatuod, sumala sa ginaingon sa Bibliya: “Ang usa ka anak nga buangbuang maoy kaguol sa iyang amahan ug kapaitan kaniya nga nanganak kaniya.”—Proverbio 17:25.
20. Unsang dakong gasa ang gihimo sa Kristohanong mga ginikanan nga mabatonan sa ilang mga anak?
20 Ugaling, kami masaligon nga dili ninyo buot makasinati ang inyong mga ginikanan sa kaguol ug kapaitan. Busa palandonga ang mga epekto sa inyong mga aksiyon diha kanila. Gawas pa, kon bulahan ka nga may Kristohanong mga ginikanan, hunahunaa kon unsay ilang nahatag kanimo—dili lamang kinabuhi—apan butang nga labi pang bililhon. Ang Bibliya naga-ingon mahitungod kang Jehova: “Ang imong mahigugmaong-kalulot labi pang maayo kay sa kinabuhi.” (Salmo 63:3) Pinaagi sa pagmatuto kanimo sa kamatuoran, gihimo sa imong mga ginikanan nga ang mahigugmaong-kalulot sa Diyos mabatonan nimo, nga magtabang kanimo sa pagbaton ug relasyon uban kaniya. Ang pagbaton niana labi pang maayo kay sa kinabuhi mismo tungod kay bisan pag mamatay ka, buhion ka sa Diyos ngadto sa kinabuhing dayon sa Paraiso.
Tabangi ang Uban sa Paglikay Niana
21. (a) Unsang responsabilidad ang nabatonan sa mga batan-on nga nahibalo sa buhat nga daotan sa uban? (b) Unsang maayong panig-ingnan ang gihatag sa usa ka 13-anyos?
21 Unsa man kon may nailhan ka nga nagkinabuhi sa dobleng kinabuhi? Nahauna, dasiga kanang tawhana sa pagduol sa mga ansiano. Ug unsa man kon dili niya kana himoon? Nan imong Kasulatanhong responsabilidad ang pagtaho niana. (Levitico 5:1) Nahibalo kami nga kana dili tingali sayon, apan kini mao ang matarong butang nga buhaton. “Matinumanon ang mga samad nga ipahinabo sa usa ka hinigugma,” nagaingon ang Bibliya. (Proverbio 27:6) Usa ka 13-anyos nga batang babaye, tapos makadungog sa usa ka pakigpulong nga nagsaysay sa iyang Kasulatanhong responsabilidad, miadto sa usa ka higala nga nasayran niyang nagbuhat sa daotang buhat ug giingnan siya nga angay siyang mosumbong ngadto sa mga ansiano. “Ako miadto ug misusi kon siya nakigsulti ba sa usa ka ansiano,” misulat ang batang babaye. “Wala siya mosulti. Busa ako miadto ug nakigsulti sa usa kanila.” Ang batan-ong babaye nangutana: “Matarong ba ang akong gibuhat pinaagi sa pagsumbong sa akong ‘kanhi labing suod nga higala?’” Siyempre matarong ang iyang gihimo! Bisan pag ang dihadihang sangpotanan sa pagbuhat niana tingali makaguol, ang sangpotanan sa kaulahian mahimong makalipay, nga makaluwas pa sa kinabuhi sa mamumuhat ug daotan.—Hebreohanon 12:11.
22. Unsang maalamong dalan ang gidasig nga subayon sa mga batan-on, ug unsa unya ang sangpotanan niini?
22 Apan kanang tanan malikayan kon dili ka magkinabuhig dobleng kinabuhi sa unang bahin. Busa magmaalamon. Ugmara ang lig-ong personal nga relasyon uban sa Diyos, sama sa imong buhaton uban sa suod nga higala. Buhata kini pinaagi sa regular nga pag-ampo kaniya, pinaagi sa pagpangayo sa iyang tabang, ug pinaagi sa makugihong pagtuon sa iyang Pulong, ang Bibliya, aron makapabili ka gayod sa iyang mga hiyas. Mga batan-on, unya kamo mapanalanginan ug makalipay sa kasingkasing sa inyong mga ginikanan. Apan labi pang hinungdanon, inyong malipay ang kasingkasing ni Jehova.—Proverbio 27:11.
Unsay Imong Tubag?
□ Nganong ang pila ka batan-on nagakinabuhi sa dobleng kinabuhi?
□ Sa unsang paagi ang pila ka ginikanan makaamot sa pagkinabuhi sa ilang mga anak sa dobleng kinabuhi?
□ Katumbas gayod sa unsa ang pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
□ Sa unsang paagi ang mga batan-on makalikay sa pagkinabuhi sa dobleng kinabuhi?
□ Unsang responsabilidad ang nabatonan sa mga batan-on kon sila nahibalo sa ubang batan-on nga nakahimog seryosong mga buhat nga daotan?
[Hulagway sa panid 18]
Ang masandurotong pagpakigsulti nagapasundayag sa gugma sa ginikanan
[Hulagway sa panid 20]
Kon nahibalo ka nga ang lain nakahimog seryosong sala, dasiga siya sa pagtaho niana