Si Jehova Nagatana sa Tanan Kong Panginahanglan
Sumala sa giasoy ni John E. (Ted) Sewell
SA MATAG tikang nga gihimo namo agi niadong gabonon nga lasang sa Thailand, ako naghunahuna, ‘May labi pa gayong sayon nga mga agianan gikan sa Bangkok padulong sa Burma!’ Nga gisakitan sa tiil ug naligo sa singot, ang una kong gikabalak-an mao nga kami makatagbog usa sa mga tigre, itom nga mga oso, o mga elepante nga nasayrang nagasuroy niadtong mga lasanga—nga walay paghisgot sa lala nga mga halas. Nganong si Frank Dewar ug ako naghimo man niadtong kuyaw nga panaw?
Kaming duha mga misyonaryo sa Thailand, ug bag-o pa namong hisayran nga himoon ang tulo-ka-adlawng kombensiyon sa Rangoon, Burma, Nobyembre 26-28, 1938. Tungod sa diyutay namong salapi kinahanglang makaabot kami sa Rangoon gikan sa Bangkok pinaagi sa labing baratong paaging posible, ug ang bahin niadtong biyahea nagkinahanglag 80-kilometros nga pagbaklay agi sa lasang.
Migikan kami sa Bangkok sakay sa tren sa Nobyembre 16, mibalhin sa gamay nga bus, gibugsay tabok sa Subang Ping sa usa ka dakong bangka, ug dayon misugod sa among dugay nga pagbaklay agi sa lasang. Gitun-an pag-ayo ni Frank ang mga mapa ug sa kataposan mihukom alang sa usa ka ruta nga daw praktikal. Kami wala magsubayg mga dalan—pig-ot lang nga agianan, nga gihimo sa mga magbabaktas nga nagsunod lang sa linya sa telepono.
Mapasalamaton kami nga ang mga hayop lang nga among nakita mao ang daghang unggoy diha sa kakahoyan. Ang nindot kaayong namitay nga mga orkids nakalingaw nga wala dahoma. Samtang mitaas ang mga landong sa pagkahapon, nabalaka kami kon luwas ba nga matulog sa lasang. Lahi kaayo kadto sa Australianong kamingawan diin kadaghan akong nakatulog sa gawas sa magabii. Kami gipasidan-an usab bahin sa mga tigyuhot nga nasayrang mangawat ug mangatake sa lawasnon sa mga magbabaktas.
Nahugno ang among mga kasingkasing sa nakaatubang kami sa usa ka grupo sa bangi ug hitsurang mga tawo, nga ang matag usa may dakong sundang nga nagbitaw gikan sa iyang bakos. Gipahunong nila kami ug nangutana kon asa kami padulong. Sa gisaysay namo nga kami nagpadulong sa pagtambong sa usa ka Kristohanong kombensiyon sa Rangoon, sila naglantaw kanamo nga dili makatuo apan nagpadayon sa paglakaw nga wala manghilabot kanamo.
Sa taudtaod, nakatagbo kamig duha ka batan-ong lalaki nga mas mahigalaog hitsura. Pinaagi sa diyutay namong kahibalo sa pinulongang Thai, gisuholan namo sila sa paggiya kanamo hangtod sa Burma. Sa pagtikyop sa kangitngit, kami nakaabot sa usa ka dakong kahoy nga may mga ang-ang padulong sa tablang plataporma sa mga sanga. Kaming upat nangatulog didto.
Sa pagkagabii sa sunod adlaw, kami nakaabot sa usa ka gamayng balangay diin kami nakaestar sa tibuok gabii sa pantawan sa usa ka kinaraang balay. Sa ikatulong adlaw, kami nakaabot sa balangay sa Mae Sot sa Burmese nga utlanan. Dinhi nanamilit kami sa among mga giya ug malipayong nagbayad kanila alang sa ilang maayong mga serbisyo.
Sa pagkatabok sa suba ngadto sa Burma, misakay kamig gamayng bus agi sa karsada sa bukid ug dayon misakayg lantsa padulong sa Moulmein. Ang kataposang bahin sa among panaw padulong sa Rangoon maoy pinaagi sa tren, nga daw sayon kaayo tapos sa among masakit nga pagbaklay. Ang tibuok panaw mikabat sa usa ka semana, apan takos sa kahago ang pagpahimulos sa espirituwal nga pakig-uban sa among mga igsoon. Kadto usa pa sa daghang ebidensiya nga gitagana ni Jehova ang tanan kong panginahanglan. Apan pasugira ako giunsa nako pagkaabot sa Thailand.
Pagbaton sa Espirituwal nga mga Panginahanglan
Ang kinabuhi ug mga batasan nagkabalhin sa natawo ako sa West Australia niadtong 1910. Ang Gubat sa Kalibotan I nga nagsugod sa 1914 daw nakapadali sa kausaban Bisan pag mga siyete anyos pa, tin-aw kong mahinumdoman nga si Nanay tigsulat ngadto kang Tatay nga didto sa gubat sa Uropa. Kas-a, si Nanay miingon kanako: “Abi mo, ang Bibliya nagaingon nga aduna unyay mga gubat ug mga dinungogdungog sa gubat.” Wala na siya mopatin-aw sa dugang, apan ako natingala.
Katuigan sa ulahi, sa Disyembre 1934, samtang ako nagpauli nga sakay sa kabayo ngadto sa uma diin ako nagtrabaho, natagbo ko ang karaang higala sa tunghaan nga nagsulti kanako nga ang pila ka Saksi ni Jehova bag-ong nangabot gikan sa Perth. Mipalit ang iyang pamilya sa ilang mga libro apan nakahukom nga dili kana basahon. Kay mausisahon, ako nagbaton sa librong Life gikan kaniya.
Samtang ako nagpadayon sakay sa kabayo sa tin-aw nga kahanginan sa kagabhion, hayag kaayo ang bulan nga akong nabasa ang dagkong mga titik sa matag ulohan sa kapitulo. Sa pagkaabot ko sa uma, gipadayon ko ang pagbasa pinaagi sa kahayag sa de-gas nga lamparahan. Didto, sa unang panahon, akong nasayran nga ang Diyos may personal nga ngalan—Jehova. Nalipay ako sa pagkahibalo nga ang Diyos dunay kahibulongang katuyoan alang sa atong yuta, oo, nga ang yuta mahimong paraiso aron pahimuslan sa masinugtanong katawhan. Aw, gitubag sa maong libro ang tanan kong pangutana!
Ang unang mga tawo nga buot kong tug-anan mao ang akong mga ginikanan, nga nagpuyo sa usa ka gamay nga uma 138 kilometros ang kalayo. Kadto nagpasabot sa pagsakay ug kabayo sulod sa usa ka adlaw ug tunga. Sa gisultihan ko si Nanay kon unsay akong nakat-onan, gisorpresa niya ako sa pag-ingon nga siya nagtuon usab ug nakaangay sa samang basahon sa Bibliya! Sa hataas nga pagkabayo sa pagpauli usa ka semana sa ulahi, ako namalandong pag-ayo, kay gipakita sa akong mga pagtuon nga ang kahibalo ug pagtuo dili mao lamang ang gikinahanglan sa Diyos. Nahibalo na ako karon nga ang usa ka matuod nga Kristohanon kinahanglang mosunod kang Jesu-Kristo ug personal nga makaalagad kang Jehova pinaagi sa pagsangyaw sa uban. Busa mihukom ako sa pagsulay ug pagbuhat niini matag hinapos sa semana sukad niadto.
Nabuksan ang Makapaukyab nga Kahigayonan
Aron sa pagsangyaw sa among nakatag nga distrito sa mga uma, mipalit akog usa ka Model-T Ford nga gikombertir nga usa ka trak. Ako, nga magdalag higdaan ug pila ka ubang kinahanglanon, magduaw sa mga mag-uuma sa tibuok hapon sa Sabado, matulog sa trak, ug dayon magpadayon sa pagsangyaw gikan sa uma ngadto sa uma sa buntag sa Dominggo. Sa hapon na kaayo ako mopauili sa balay.
Niadton Abril 1936 gisimbolohan ko ang akong pahinungod pinaagi sa bawtismo sa usa ka gamayng kombensiyon sa Perth. Usa sa mga pakigpulong nagpasiugda sa bug-os-panahong payunir nga ministeryo. Nasayod ako nga ako walay Kasulatanhong mga obligasyon nga nagpugong kanako sa pag-apil sa maong hinungdanong buluhaton, busa sa Disyembre 1936, misugod ako sa pagpayunir.
Niadtong samang bulan, duha ka dagkog-lawas nga payunir, si Arthur Willis ug Bill Newlands, miabot sa Perth pinaagig trak. Migikan sila sa Sydney sa silangang baybayon siyam ka bulang miagi ug misuroy nga nagsangyaw sa tibuok Australia. Makahanduraw ka sa akong kalipay sa giasayn ako sa Sosyedad nga mokuyog kanila sa ilang balik nga biyahe. Gihatag nila kanako ang bililhon kaayong pagbansay nga dili ko gayod hikalimtan.
Tabok sa Nullarbor nga Kapatagan
Ang ngalang Nullarbor nagkahulogang “walay kakahoyan.” Kini haom nga kabatbatan sa umaw, walay-kahoy nga kapatagan sa tunga sa Australia. Sa tungatunga katuigang 1930 ang ruta nga among gilatas didto maoy mga 1,600 kilometros sa labing lisod nga karsadang mahanduraw.
Sa matag gabii kami matulog sa mga teheras, nga kasagarang didto sa gaws sa silong sa tin-awng langit. Diyutay ra ang ulan ug halos walay yamog nianang bahina sa nasod. Samtang kami matulog sa matag gabii sa silong sa pandong sa mga bituon, nga masilakon sa tin-aw, walay-hugaw nga hangin, ako kadaghanan mahinumdom sa unang mga pulong sa ika-19ng Salmo 19:1: “Ang mga langit nagapahayag sa himaya sa Diyos; ug ang buhat sa iyang mga kamot ginasugilon sa hawan.”
Ang riles sa tren nga nagatabok sa Nullarbor giingon nga mao ang kinatas-ang tul-id nga riles sa kalibotan. Kini moabot ug 480 kilometros nga walay labing gamay nga kurbada o liko. Nalipay kami sa pagsangyaw sa gagmay nga mga sitio ubay sa riles, ug sa mga tawong nagouyo sa mga estasyon sa karnero, o mga rantso. Ang mga asyenda nianang bahin sa Australia dagko kaayo. Ako mahinumdom sa usa ka estasyon nga kapin sa 4,000 kilometro kuwadrado uban sa homestead nga mga 80 kilometros gikan sa atubang nga ganghaan.
Sa kataposan, kami nakaabot sa Katoomba sa Blue Mountains kasadpan lamang sa Sydney nga igo sa panahon alang sa Memorial sa Marso 26, 1937. Ang among balhinbalhin nga asaynment makapahimuot ug makapatagbaw sa espirituwal, apan nindot nga kausaban ang pagpuyo sa usa ka panahon uban sa usa ka kongregasyon sa katawhan sa Diyos.
Moambit o Dili?
Sa panahon niadtong 1937 nga Memorial, may kalibog pa mahitungod sa “ubang mga karnero.” (Juan 10:16) Gibati sa pipila nga ang sukod sa pagtuo ug Kristohanong kadasig nga gipasundayag sa usa ka tawo magpaila kon kaha nakadawat siya sa langitnong pagtawag o wala ba. Busa, sama sa daghan pang uban sa susamang mga kahimtang, ako miambit sa mga emblema. Sa sunod tuig ubay-ubay kaming mga payunir ang nalibog na usab bahin sa pag-ambit.
Sa kahiladman kami nagpanan-aw sa kinabuhi sa usa ka paraisong yuta, apan gibati sa daghan nga ang among kadasig sa payunir nga ministeryo mihatag sa ebidensiya nga kami dinihogan sa espiritu. Sa eksaktong panahon ni Jehova mihatag kanamo sa tubag pinaagi sa iyang yutan-ong organisasyon. Sa hapon mismo sa Memorial, ang Marso 15, 1938, nga isyu sa The Watchtower miabot. Ang panguna nianang artikulo, “Iyang Panon,” maoy detalyadong pagtuon sa Juan 10:14-16. Dako gayod ang among kalipay sa katin-awan nga nagtubag sa among mga pangutana!
Ang artikulo mihatag ug mga panig-ingnan giunsa sa espiritu sa Diyos sa paglihok nga kusganon diha sa iyang mga alagad sa karaang panahon ug gipahimo silag gamhanang mga buhat sa dugay na una pa buksi ang langitnong pagtawag. Sa susama, ang Diyos naghatag sa iyang espiritu diha sa iyang dedikadong mga alagad sa yuta karong adlawa nga iyang gihatagan sa yutan-ong paglaom. Busa kami mapasalamaton sa pagsabot sa kalainan tali sa pagka dinihogan sa balaang espiritu ug pagkagihatagag kusog sa espiritu sa Diyos aron buhaton ang iyang kabubut-on.
Pagdapit sa “Pag-uswag”
Ang laing makapaukyab nga mga panghitabo sa 1938 mao ang pagduaw sa presidente sa Watch Tower Society, si Igsoong Rutherford, ug ang kombensiyon sa Sydney Sports Ground. Ang usa ka panawag gipagawas sa kombensiyon alang sa mga payunit nga andam moalagad sa Burma, Malaya, Siam (karon Thailand), ug Java (karon Indonesia). Si Hector Oates, Fred Paton, ug ako nalipay sa pagdawat sa mga asaynment ngadto sa Burma.
Wala pa ako makabiya sa nangagi sa mga baybay sa Australia. Bisan pa niana, sa duha ka bulan, ang ubang payunir ug ako misakay sa usa ka barko padulong sa among mga asaynment. Midunggo kami sa Singapore sa Hunyo 22, 1938, ug gitagbo sa pantalan ni Bill Hunter, kinsa nagpayunir na didto. Mipatim-aw nga lahi kaayo ug makaikag ang tanan samtang nakita namo ang sinina ug mga batasan sa mga tawong lokal ug nakadungog sa mga pinulongan nga dili namo hisabtan.
Gitunolan ako ni Igsoon Hunter sa usa ka telegrama gikan sa Australia nga nag-usab sa akong asaynment gikan sa Burma ngadto sa Malaya. Si Fred Paton ug si Hector Oates nagpadayon sa Burma nga wala ako. Nalipay ako sa pagkahibalo nga ako magbuhat uban sa duha ka eksperyensiadong mga misyonaryo, si Kurt Gruber ug Willi Unglaube. Sila taga Alemanya apan nag-alagad sa Malaya sa taudtaod na.
Tapos sa tulo ka bulan sa Malaya, ako giasayn sa Thailand. Si Willi Unglaube mouban kanako, uban ni Frank Dewar, nga sa nangagi nakahimog misyonaryong buluhaton didto. Miabot kami pinaagig tren sa Septiyembre 1938, nakakitag dapit nga temporaryong kapuy-an, ug nagsugod sa pagsangyaw. Nadiskobrehan namong ang katawhang Thai maluluton ug mapailobon samtang nakigbisog kami sa ilang mapadayganong pinulongan.
Makapadasig nga Kombensiyn sa Rangoon
Maoy gikan sa Bangkok, Thailand, nga gihimo namo ang lisod nga biyahe padulong sa Rangoon, Burma, nga gibatbat nga sayosayo. Kadto ang unang panahon nga gihimo ang usa ka kombensiyon sa Burma, ug ang nindto nga City Hall napuno sa kapin sa usa ka libong tawo alang sa pakigpulong publiko. Kinahanglang sirhan ang mga pultahan kay wala nay lugar alang sa dugang. Pipila ra ang mga Saksi sa Burma ug kanait nga mga nasod, mao nga ang kadaghanan niadtong miabot sa pagpamati sa pakigpulong mao ang mga tawo nga misanong sa libolibong handbill nga imbitasyon nga gihatag sa wala pa ang kombensiyon.
Alang kanamong nangabot gikan sa hilit misyonaryong mga asaynment, kadto tinuod nga espirituwal nga represko. Apan kay human na ang kombensiyon, kami mipauli sa Thailand—sa maong panahon, hinunoa, agi sa mas sayon nga ruta nga wala magkinahanglan sa pagbaklay agi sa lasang.
Gubat ug Pagsulong sa Hapones
Ang dag-um sa gubat sa maong panahon nagpadulong sa habagatan-silangang Asia. Samtang ang Hapones nga kasundalohan miabante paingon sa Thailand, ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili. Ang tanang Britaniko, Amerikano, ug Olandes nga katawhan napriso sa usa ka kampo sa gidugayon sa gubat. Si George Powell, usa ka payunir nga mibalhin gikan sa Singapore nga mikuyog kanamo sa Bangkok, napriso uban kanako. Magkauban namong gigugol ang tulo ka tuig ug walo ka bulan sa kampo.
Sa panahon nga kami gipriso, kami wala makadawat ug bag-ong mga basahon o balita gikan sa Sosyedad. Apan nasinati namo ang saad sa salmista: “Si Jehova magasapnay sa tanang mangapukan, ug magabangon niadtong tanang nanghiumod.”—Salmo 145:14.
Balik sa Australia
Sa pagkatapos sa gubat sa 1945, ako mibalik sa Australia. Tungod sa maayong pagkaon ug mas maayong puy-anan, ako naulian sa akong maayong lawas ug nakasugod sa pagpayunir pag-usab. Unya, sa 1952, ako naasayn sa nagapanaw nga buluhaton ingong magtatan-aw sa sirkito, ug akong napahimuslan kining pribilehiyo sa sunod 22 ka tuig. Niadtong 1957, ako naminyo kang Isabell, nga payunir sa 11 ka tuig, ug kami nagpadayon sa buluhatong sirkito ingong bana ug asawa.
Ang mga suliran sa panglawas nakapalisod sa kanunay nga pagbiyahe, mao nga niadtong 1974 kami nagpuyo sa pagpayunir sa Melbourne. Ako nagaalagad gihapon ingong kapulong magtatan-aw sa sirkito panapanahon, ug karong bag-o, nakapribilehiyo ako sa pag-ambit ingong instruktor sa usa sa mga tunghaan sa payunir nga pag-alagad. Niining tanang buluhaton, ang akong asawa kanunay ug malipayong tigpaluyo. Karon sa 78 anyos, ako dulot mapasalamaton kang Jehova samtang siya nagapadayon sa pagtagana sa akong tanang panginahanglan.
Sa paglingi sa katuigan, ako kanunay nagapalandong sa unsang paagi si Jehova nagbansay kanamo, nagtabang kanamo bahin sa mga sayop, ug nagdisiplina kanamo sa pagputli kanamo ingong iyang mga alagad. Mahinumdoman ako sa mga higayon sa dihang gitagana sa Diyos ang paagi nga ako makalabang sa mga pagsulat nga dili maagwanta sa tawhanong katakos. Kining mga handumanan maoy tinubdan sa kusog ug kanunay nga pahinumdom nga gitagaba gayod ni Jehova ang tanan kong panginahanglan.
[Hulagway sa panid 10]
Usa ka bag-ong hulagway nako uban sa akong asawa, si Isabell
[Hulagway sa panid 12]
Pagsangyaw sa Nullarbor