“Ania Ako! Ipadala Ako”
SUMALA SA GIASOY NI WILFRED JOHN
Ang armadong Burmese nga mga sundalong guwardiya midasdas kanamo gikan sa duha ka tampi sa suba. Uban sa nataod nang mga bayoneta ug sa mga pusil nga gipunting, miubog sila sa katubigang abot sa ilang mga hawak ug giliyokan nila kami sa ilalom sa usa ka taytayan sa dakong-dalan.
ANG akong kauban ug ako nahadlok. Bahin kadto sa unsa? Bisan pag wala kami makasabot sa pinulongan, sa pagkataudtaud kami nakasabot—kami gidakop. Uban lamang sa mga tualya nga gitapis sa among mga hawak, sa way-daghang kuti gidala kami ngadto sa duol nga estasyon sa polisiya ug gisukitsukit sa usa ka makasultig-Ingles nga polis.
Kadto maoy 1941, panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, ug gisuspetsahan kaming mga tigsabotahe. Human sa pagpatin-aw sa among Kristohanong buluhatong pagsangyaw sa katagbawan sa polis, gisultihan niya kami nga bulahan kaming nakagawas sa konprontasyon nga buhi. Kadaghanang suspetsado, matud pa niya, gipamusil, nga walay pupangutana. Kami nagpasalamat kang Jehova ug misunod sa tambag sa polis nga sa umaabot dili magsuroysuroy sa dapit sa mga taytayan.
Sa unsang paagi nahisugamak ako sa maong kahimtang sa Burma (karon Myanmar)? Itugot nga akong ipatin-aw ug ilakbit-asoy ang bahin sa akong kaagi.
Usa ka Pagpiling Nahimo sa Pagkabatan-on Pa
Ako natawo sa Wales niadtong 1917 ug sa nagpanuigon ug unom ka tuig milalin uban sa akong mga ginikanan ug manghod nga lalaki ngadto sa New Zealand, diin ako nagdako sa gatasan sa baka sa akong amahan. Usa ka adlaw niadto siya nagdalag usa ka bangan sa daang mga libro nga napalit niya sa usa ka segunda-manong tindahan. Nalakip niadto ang duha ka tomo sa Studies in the Scriptures, nga gipatik sa Watch Tower Bible and Tract Society. Kadto nahimong mahal nga mga butang sa akong inahan, ug sama sa inahan ni Timoteo, si Eunice, gisilsil niya kanako ang tinguha nga gamiton ang akong pagkabatan-on sa pag-alagad sa intereses sa Gingharian ni Jehova.—2 Timoteo 1:5.
Niadtong 1937 ako miatubang ug duha ka kapilian: ang pagbanos sa gatasan sa baka sa akong amahan o pag-ingon kang Jehova sama sa giingon sa propeta sa Diyos nga si Isaias, “Ania ako! Ipadala ako.” (Isaias 6:8) Ako niadto batan-on pa, himsog, ug walay kabilinggan. Ako nakasulay na sa kinabuhi sa gatasan ug nakaangay niana. Sa laing bahin, ako walay kasinatian ingong bug-os-panahong ministro, o payunir. Haing dalana ang akong pilion—pagtrabaho sa uma o pag-alagad ingong payunir?
Ang mga mamumulong gikan sa Australianhong sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova maoy usa ka tinubdan sa pagdasig. Sila miduaw sa among dapit sa New Zealand ug miawhag kanako sa paggamit sa akong bililhong pagkabatan-on diha sa pag-alagad sa Diyos. (Ecclesiastes 12:1) Akong gihisgotan kana uban sa akong mga ginikanan, ug sila miuyon sa kaalam nga unahon ang kabubut-on sa Diyos. Gipalandong ko usab ang mga pulong ni Jesu-Kristo diha sa iyang Wali sa Bukid: “Nan, ipadayon ninyo ang pagpangita nga una sa gingharian ug sa pagkamatarong [sa Diyos], ug kining tanan nga ubang mga butang igadugang kaninyo.”—Mateo 6:33.
Nakapili na ako! Sanglit niadto walay sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa New Zealand, ako gidapit sa pag-alagad sa Australianhong sangang buhatan sa Sydney. Busa, niadtong 1937, ako misakay ug barko paingon sa Australia aron mahimong bug-os-panahong ministro ni Jehova nga Diyos.
‘Unsang asaynment ang akong madawat?’ ako nahibulong. Apan, unsa ang bililhon? Sa pagkatinuod, ako nakaingon kang Jehova, ‘Ania ako. Gamita ako sa bisan asa nga buot mo.’ Sa duha ka tuig ako mitabang sa paggamag mga ponograpo nga gigamit niadtong mga adlawa sa mga Saksi ni Jehova sa pagpatokar sa nahiplakang mga pakigpulong sa Bibliya ngadto sa mga tagbalay. Ugaling, ang akong pangunang pagbansay sa sanga maoy alang sa buluhaton maylabot sa depot sa literatura.
Ngadto sa Singapore
Niadtong 1939, akong nadawat ang usa ka asaynment ngadto sa Halayong Sidlakan—pag-alagad sa depot sa Sosyedad sa Singapore. Ang depot nagsilbing sentro sa pagdawat ug pagpadalag literatura gikan sa Australia, Britanya, ug Tinipong Bansa ngadto sa daghang kanasoran sa Asia.
Ang Singapore maoy usa ka siyudad nga daghag pinulongan diin ang Oriental ug Uropanhong mga kultura nagsagol. Ang pinulongang Malay mao ang kasagarang gigamit sa komunikasyon, ug aron makasangyaw sa balay-balay, kaming mga langyaw kinahanglang makakat-on niana. Kami may gitawag nga mga tarhetang pamatuod diha sa daghang pinulongan. Kini sila may mubong presentasyon sa mensahe sa Gingharian nga napatik niana.
Sa sinugdan akong gisag-ulo ang Malay nga tarhetang pamatuod ug dayon inanay nga gidugangan ang akong bokabularyo sa maong pinulongan. Apan nagdala usab kamig literatura sa Bibliya diha sa daghang laing mga pinulongan. Pananglitan, alang sa katawhang taga-Sidlakang India kami may mga basahon diha sa Bengali, Gujarati, Hindi, Malayalam, Tamil, ug Urdu. Ang pagkahibalag ug mga tawo sa daghan kaayong pinulongan maoy usa ka bag-ong kasinatian alang kanako.
Ako mahinumdom pa pag-ayo sa makahahadlok nga pahibalo sa Septiyembre 1939, ang deklarasyon sa gubat sa Uropa. Kami nahibulong, ‘Mograbe kaha kini ug maglangkit sa Halayong Sidlakan?’ Alang kanako kadto morag pasiuna sa Armageddon—sa husto gayong panahon sumala sa akong hunahuna! Gibati ko ang katagbawan nga gipahimuslan ko sa bug-os ug tukma ang akong pagkabatan-on.
Uban sa akong trabaho sa depot, ako may bug-os nga pakig-ambit sa mga tigom sa kongregasyon ug sa pagsangyaw sa kanataran. Nadumala ang mga pagtuon sa Bibliya, ug ang pipila ka indibiduwal misanong ug nagpabawtismo sa tubig. Gidala sila ngadto sa duol nga baybayon ug gituslob sa mainit-init nga katubigan sa pantalan sa Singapore. Mihukom gani kami sa paghimog usa ka asembliya, nga sa hilom nanghatag ug mga imbitasyon sa mga interesado. Sa kalipay namo, mga 25 ang nangabot alang sa butang among gituohan niadto nga maoy kataposan namong asembliya una sa Armageddon.
Ang komunikasyon tali sa mga sanga sa Sosyedad limitado kaayo tungod sa gubat. Pananglitan, ang among depot sa Singapore nakadawat ug mubong pahibalo nga may adlaw nga moabot ang tulo ka Alemang payunir sa Singapore nga sakay sa usa ka wala-hinganling barko nga nagpadulong sa wala-ipailang asaynment. Pila ka semana sa ulahi sila miabot ug migugol ug kulbahinam nga napulo ka oras kauban namo. Bisag suliran ang pinulongan, kami nakasabot nga ang giasayn nilang destinasyon mao ang Shanghai.
Akong Asaynment sa Shanghai
Usa ka tuig sa ulahi nadawat ko usab ang asaynment sa pag-alagad sa Shanghai. Ako wala hatagig adres sa kalye, numero lang sa kahon sa buhatan sa koreyo. Human sa bug-os nga sukitsukit sa buhatan sa koreyo, ako nakapamatuod nga igo sa akong ilhanan mao nga gihatagan sa adres sa residensiya sa Sosyedad. Ugaling, ang Insek nga nagpuyo nagpahibalo kanako nga mibalhin na ang sangang-buhatan, ug walay adres sa ilang gibalhinan.
‘Unsa karon ang akong buhaton?’ ako nahibulong. Sa hilom ako miampo alang sa pagtultol. Sa paghangad, nakit-an ko ang tulo ka lalaki, nga tag-as ug diyutay kay sa kadaghanang mga tawo ug lahi ug diyutay ang panagway. Ang ilang hitsura sama gayod sa tulo ka Aleman nga mihapit sa Singapore niadtong daling milabay nga pila ka oras. Sa gilayon, ako miali sa ilang dalan.
“Tabi,” ako nagbungabunga nga mahinamon. Sila mihunong ug mahadlokong mitutok kanako pinaagi sa mausisaong mga mata. “Singapore. Mga Saksi ni Jehova. Nahinumdoman ba ninyo ako?” nangutana ako.
Human sa pila ka gutlo, mitubag sila: “Ja! Ja! Ja!” Dihadiha kami nanaggakos, ug ang mga luha sa kalipay midagayday sa akong aping. Sa minilyong katawhan, sa unsang paagi nahitabo nga kadtong tulo ka lalaki nakaagi niadtong dapita niadtong orasa? Ako miingon lamang, “Salamat kanimo, Jehova.” Tulo ka Insek nga pamilya, tulo ka Aleman, ug ako mao lamang ang mga Saksi niadto sa Shanghai.
Hong Kong ug Dayon Burma
Human sa pag-alagad sa Shanghai sulod sa pila ka bulan, ako naasayn sa Hong Kong. Sa dihang ang akong umaabot nga kaubang payunir gikan sa Australia wala makaabot, ako nag-inusara, ang bugtong Saksi sa koloniya. Sa makausa pa, kinahanglang pahinumdoman ko ang akong kaugalingon nga ako nakaingon kang Jehova, “Ania ako! Ipadala ako.”
Ang akong kalihokan gitumong ilabina sa mga Insek nga nagsultig-Ingles, apan nalisdan ako sa pag-agi sa mga ganghaan sa mga balay, sanglit ang mga sulugoong gibutang didto nagsulti lamang ug Ininsek. Mao nga nagtuon ako ug diyutayng Ininsek sa duha sa labing gigamit nga mga diyalekto. Kadto misaler! Ako moduol sa mga sulugoong guwardiya, magpakita sa akong opisyal nga tarheta, mosultig pila ka pulong nga Ininsek, ug unya kasagarang pasudlon.
Kas-a sa dihang miduaw sa usa ka eskuylahan, gisunod ko ang samang paagi sa paningkamot nga ikasulti ang prinsipal. Usa ka ubos-ubos nga magtutudlo ang mitagbo kanako sa pasilyo. Misunod ako kaniya agi sa pila ka lawak-klasehanan, mibalos sa matinahorong mga kompas sa mga bata, ug nag-andam nga ipailaila sa prinsipal. Ang maestra mituktok, mibukas sa pultahan, misibog, ug misenyas kanako sa pagsulod. Sa akong may-kapikal nga katingala, siya matinahorong nagdala kanako ngadto sa kasilyas! Mipatim-aw nga nasayop siya sa pagsabot sa akong Ininsek ug nga, sumala sa gisulti kanako sa ulahi sa prinsipal, ako nasaypang inspektor ug mga tubo ug tangke sa hugaw.
Human sa upat ka bulang kalihokan, gipahibalo ako sa polisiya sa Hong Kong nga ang pagdili gipahamtang sa among buluhaton sa pagwali ug kinahanglang ako mohunong sa pagwali o kaha pagawson sa nasod. Gipili ko ang deportasyon ingong higayon sa padayong pagwali nga bukas pa sa laing dapit. Samtang didto sa Hong Kong, ako nakapahimutang ug 462 ka libro ug nakatabang ug duha pa sa pag-ambit sa ministeryo.
Gikan sa Hong Kong, ako naasayn sa Burma. Didto ako nagpayunir ug mitabang sa buluhatong maylabot sa depot sa Rangoon (karon Yangon). Usa sa labing makaiikag nga mga kasinatian mao ang pagsangyaw diha sa kalungsoran ug kabalangayan nga nakatag ubay sa dakong dalan gikan sa Rangoon ngadto sa Mandalay ug sa unahan pa ngadto sa lungsod sa Tsina sa utlanan nga Lashio. Ang akong kaubang payunir ug ako naghatag sa bug-os nga pagtagad sa nagsultig-Ingles nga komunidad, nga nakakuhag ginatos ka suskrisyon sa Consolation (karon ang magasing Pagmata!). Lain pay ato, kining dakong dalan gikan sa Rangoon ngadto sa Mandalay nailhan sa ulahi nga Burma Road, ang dalan nga gigamit sa paghatod sa Amerikanhong mga suplay sa gubat pasulod sa Tsina.
Ang pagbaktas agi sa kutob-buolbuol nga abog sagad nagpabati kanamo sa panginahanglan sa maayong kaligo. Kini misangpot sa hitabong giasoy sa sinugdan, ang pagkadakop samtang nangaligo sa suba ilalom sa usa ka taytayan. Sa wala madugay tungod sa operasyong militar ug sakit napugos kami sa pagbalik sa Rangoon. Ako nakapabilin sa Burma hangtod sa 1943, sa dihang ang gipaspasang mga operasyon sa gubat nagpugos kanako sa pagbalik sa Australia.
Balik sa Australia
Kasamtangan, ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova gidili sa Australia. Hinuon, ang pagdili giwagtang sa wala madugay, ug sa ngadtongadto ako nadapit pag-usab sa pagtrabaho sa sangang buhatan. Sa ulahi, niadtong 1947, akong giminyoan si Betty Moss, kinsa nagtrabaho sa sangang buhatan sa Sosyedad sa Australia. Ang amahan ug inahan ni Betty maoy mga payunir, ug sila nagdasig kaniya ug sa iyang magulang nga lalaki nga si Bill sa paghimo sa payuniring nga ilang karera. Si Betty misugod sa pagpayunir sa adlaw nga mihunong siya sa pag-eskuyla sa edad 14. Akong gihunahuna nga kami maayong magkaparis, kay siya usab, sa pagkatinuod, nakaingon kang Jehova, “Ania ako! Ipadala ako.”
Human sa among pagkaminyo sa usa ka tuig, ako gidapit alang sa buluhatong sirkito, nga nagduaw ug mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Ang pag-alagad sa kahilitan sa Australia maoy usa ka tinuod nga hagit. Ang kalit nga mga pagbaha subsob mohatag ug mga suliran sa biyahe, ilabina sa danlog yutang mga dalan. Ang mga temperatura sa ting-adlaw misulbong ngadto sa 43 grado Celsius sa landong. Kay nagpuyo sa de-lonang mga tolda, kami nakadiskobre nga ang naglagiting nga kainit sa ting-adlaw halos dili maagwanta ug ang mga tingtugnaw hilabihang katugnaw.
Makalipay ang pag-alagad ingong distritong magtatan-aw sa dihang duha pa ang distrito sa Australia. Si Donald MacLean ang nag-alagad sa usa ka distrito, ug ako sa lain. Unya nagbayloay kamig mga distrito. Makapaukyab ang pagbasa mahitungod sa mga kongregasyong karon naglungtad sa dapit diin among gialagaran kaniadto. Ang mga binhi sa kamatuoran sa Bibliya tinuod nga nanurok ug namunga!
Balik sa Dapit Diin ang Tanan Nagsugod
Niadtong 1961, ako nakapribilehiyo sa pagtambong sa unang klase sa tunghaan sa misyonaryo sa Gilead human kana ibalhin ngadto sa Brooklyn, New York. Ako may mga imbitasyon sa nangagi sa tunghaan apan wala makadawat tungod sa mga hinungdang maylabot sa panglawas. Pagkatapos sa napulo-ka-bulang kurso, ako gidapit sa pagdawat sa New Zealand ingong akong asaynment.
Busa sukad sa Enero 1962, si Betty ug ako ania na sa New Zealand, usa sa mga nasod sa ubos. Kini kasagarang gitawag ingong usa sa perlas sa Pasipiko. Sa teokratikanhong paagi, usa ka kalipay ang pag-alagad diha sa sirkito ug sa distritong buluhaton. Sulod sa miaging 14 ka tuig, sukad sa Abril 1979, kami nagtrabaho sa sangang buhatan sa New Zealand.
Si Betty ug ako karon anaa na sa panuigong mga 75, ug kaming duha may 116 ka tuig nga way-bugto bug-os-panahong pag-alagad sa Gingharian. Si Betty misugod pagpayunir sa Enero 1933, ug ako sa Abril 1937. Daghan ang among mga kalipay samtang ginatan-aw namo ang ginabuhat sa among espirituwal nga mga anak ug mga apo sama sa among gibuhat sa bata pa kami, nga mao, pagpamati sa tambag sa Ecclesiastes 12:1: “Hinumdomi, karon, ang imong Dakong Magbubuhat sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on.”
Talagsaong pribilehiyo ang paggugol sa halos tibuok namong mga kinabuhi sa pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ug paghimog mga tinun-an, sumala sa gisugo sa atong Ginoong Jesu-Kristo! (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kami malipayon kaayo nga gidawat namo ang pagdapit sa Diyos sama sa gibuhat ni propeta Isaias dugay na kanhi, “Ania ako! Ipadala ako.”