Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa
◼ Angay bang likayan sa Kristohanon ang kape ug tsa tungod kay kini adunay makagiyan nga drogang caffeine?
Ang Bibliya wala maghisgot ug kape o tsa. Apan kon unsay giingon niini makatabang sa usa ka Kristohanon sa paghukom kon siya ba moinom ug kape o tsa.
Ang droga nga caffeine makaapektar sa hunahuna ug sa lawas. Milyon-milyong tasang kape ug tsa ang ginainom adlaw-adlaw, nga nakaagak kang Dr. Melvin Konner sa pag-ingon: “Sa pagkatinuod, ang [caffeine] tingali, mao ang labing kaylap nga drogang gigamit sa pagpaaktibo sa hunahuna sa kalibotan.” Kini mopauswag sa kaalisto, mopataas sa lebel sa adrenaline, ug mopakusog sa sirkulasyon ug sa metabolismo. Tungod kay usa kini ka droga kana wala magpasabot nga likayan sa Kristohanon ang mga ilimnon nga adunay caffeine (kape, tsa, mga cola nga ilimnon, maté) o mga pagkaon (sama sa tsokolate).
Ang alkohol maoy droga usab nga makaapektar sa hunahuna ug sa lawas, apan unsay giingon sa Kasulatan bahin niini? Gidawat sa Bibliya nga ang bino (o ubang alkoholikong mga ilimnon) “makapalipay sa kasingkasing sa tawo” o makapausab sa disposisyon sa usa ka nagmasulob-on nga kalag. (Salmo 104:15; Proverbio 31:6, 7) Ang Pulong sa Diyos, hinunoa, wala magpakita nga likayan sa matuod nga mga magsisimba ang tanang ilimnon nga adunay alkohol. Ang gihukman sa Bibliya mao ang sobra nga paggamit sa alkohol—ang pagkapalahubog.—Deuteronomio 21:18-21; Proverbio 20:1; Oseas 4:11; 1 Corinto 5:11-13; 1 Pedro 4:3.
Komosta ang bahin sa pangangkon nga mahimong giyanon ang usa ka tawo sa caffeine? Daghan niadtong naanad sa pag-inom ug kape, tsa, o maté nakaugmad sa pagkagiyan niana, bisag ginalantugian pa kini kon kini ba maoy tinuod nga pagkagiyan. Labing menos ilang gibati ang withdrawal systoms, sama sa sakit sa ulo o kasukaon, kon hikawan sa ilang normal nga paggamit sa caffeine. Apan, dinhi mahinumdoman ang hunahuna sa Bibliya bahin sa alkoholikong mga ilimnon. Bisan tuod nga daghang mga tawo ang nahimong giyanon sa alkohol, kini wala idili sa mga Kristohanon kon gamiton nga kasarangan. Si Jesus miinom ug bino; siya gani milagrosong mihimog bino diha sa kombira sa kasal.—Mateo 26:29; Juan 2:3-11.
Apan, tingali bation sa usa ka Kristohanon nga mas mopalabi sa dili pagriyesgo nga mahimong giyanon sa caffeine. Kon mahimo siyang masuk-anon (“coffee nerves”) kon hikawan sa iyang regular nga paggamit sa caffeine, maayo nga maglikay siya gikan sa caffeine ingong pagpasundayag sa “pagpugong sa kaugalingon.” (Galacia 5:22, 23) Sanglit ang Bibliya wala maghisgot nga dumilian ang mga ilimnong adunay caffeine, ang desisyon bahin sa kape o tsa himoon sa inbibiduwal nga paagi. Ang pagkamakasaranganon maoy angay kon ang usa ka Kristohanon moinom niana.—Itandi ang Tito 2:2.
Ang pagkamakasaranganon usab mao ang dugokan sa isyu sa posible nga riyesgo sa panglawas. Daghan ang ginaingong kapeligrohan sa regular nga paggamit ug daghang dosis sa caffeine (kon gikan man kini sa kape, tsa, sa mga cola nga ilimnon, o ubang mga ilimnon o pagkaon). Apan, diha sa mga pagtuon nga nalangkit ang usa ka partikular nga riyesgo sa panglawas sa caffeine, ang lain daw nagpunting sa baliskad.
Ang katarongan sa pagkamakasaranganon gipasiugda nianang gipamulong sa Bibliya bahin sa dugos. Kini maoy natural nga substansiya, ug ang pagkaon niini ingong pagkaon nga mopalagsik sa enerhiya maoy natural (nga lahi sa paghingos ug aso diha sa mga baga). (1 Samuel 14:26, 27; Mateo 3:4) Apan, magkasakit ka gikan sa pagkaon ug daghan niini. Ang Bibliya nagpasidaan: “Nakakaplag ba ikaw ug dugos? Kaon sumala sa igo nimo, tingalig ikaw unya mabusog ug magasuka niana.”—Proverbio 25:16, 27.
Adunay mga tawo nga dili mokaon ug dugos. Sa susama, tungod sa katarongan sa panglawas kinahanglang likayan sa uban ang alkohol, caffeine, mga produkto nga gikan sa gatas, o ubang mga pagkaon ug mga ilimnon. Likayan tingali sa uban kining mga butanga tungod sa personal nga kagustohan o tungod sa kaylap lokal nga pagkasensitibo, dili buot nga mapandol ang bisan kinsa. Kini nagpahinumdom kanato sa gipamulong ni apostol Pablo: “Kon ang pagkaon makapandol sa akong igsoon, ako dili na gayod mokaon pag karne, aron dili ako makapandol sa akong igsoon.”—1 Corinto 8:13.
Busa, pasagding ang matag indibiduwal molihok sumala sa iyang kaugalingong paghukom nga walay pagbating ang iyang desisyon kinahanglang ipatuman sa uban. Si Pablo misulat: “Ang nagakaon kinahanglang dili magatamay sa wala magakaon, ug ang wala magakaon kinahanglang dili magahukom sa nagakaon, kay kini siya gidawat man sa Diyos. Si kinsa ka ba nga magahukom sa binatonan sa lain?”—Roma 14:3, 4.