Si Epafrodito—Pinadala sa mga Taga-Filipos — Watchtower ONLINE NGA LIBRARYA

Si Epafrodito—Pinadala sa mga Taga-Filipos

“IHATAG kaniya ang naandang pag-abiabi diha sa Ginoo uban ang bug-os nga kangaya; ug padayong pakamahala ang ingon nianang matanga sa mga tawo,” misulat si Pablo sa mga taga-Filipos. Walay duhaduha kita malipay kon ang usa ka Kristohanong magtatan-aw maghisgot ug mga pulong sa komendasyon bahin kanato. (Filipos 2:29) Apan kinsay gihisgotan ni Pablo? Ug unsay nahimo sa tawo nga mahimong takos sa maong mainit nga komendasyon?

Ang tubag sa unang pangutana mao si Epafrodito. Aron matubag ang ikaduha, atong tagdon ang mga sirkumstansiya nga nagdasig kang Pablo sa pagsulat niining mga pulonga.

Sa mga 58 K.P., ang mga taga-Filipos nakadungog nga si Pablo giguyod gawas sa templo ug gikulata sa mapintas nga magubtanong panon sa Jerusalem, gidakop sa mga awtoridad, ug, human bilanggoa nga walay desisyong gipakanaog, gibalhin sa Roma nga kinadenahan. (Buhat 21:27-33; 24:27; 27:1) Nabalaka bahin sa iyang kaayohan, sila nagsuknaay sa ilang kaugalingon kon unsay ilang mahimo alang kaniya. Sila kabos sa materyal ug halayo kang Pablo, busa ang tabang nga ilang ikahatag limitado. Bisan pa, ang madasigong pagbati nga nagtukmod sa mga taga-Filipos nga suportahan ang iyang ministeryo sa miagi mao gihapon ang nagpalihok kanila; nga mas labaw pa, sanglit siya anaa sa kritikal nga kahimtang.—2 Corinto 8:1-4; Filipos 4:16.

Ang mga taga-Filipos tingali nagsultihanay kon kaha usa kanila maoy moduaw kang Pablo nga may gasa ug motabang kaniya sa iyang mga panginahanglan. Apan layo ug makakapoy kadto nga biyahe, ug ang pagtabang kaniya tingalig peligroso! Si Joachim Gnilka nag-ingon: “Kaisog ang gikinahanglan sa pagduaw sa usa ka binilanggo, ug labi na, sa usa kansang ‘krimen’ daw dili gayod matin-aw ang pagkahubit.” Ang magsusulat nga si Brian Rapske nag-ingon: “Adunay dugang kapeligrohan ang yanong pagpakigsuod ug maayo o pagsimpatiya sa binilanggo o sa iyang mga hunahuna. . . . Ang wala damhang pulong o buhat tingali motultol dili lamang sa kamatayon sa binilanggo kondili usab sa miduaw.” Kinsay ipadala sa mga taga-Filipos?

Atong mahanduraw tingali nga ang pagbiyahe niining matanga nakapukawg kabalaka ug kawalay kasegurohan, apan si Epafrodito (dili pakasaypon uban kang Epafras sa Colosas) andam sa pagtuman sa maong malisod nga misyon. Kon hukman sa iyang ngalan, nga naglakip nianang kang Aprodito, siya tingali usa ka Hentil nga nakabig sa Kristiyanidad—ang anak nga lalaki sa mga ginikanang debotado sa Gregong diyosa sa gugma ug pagsanay. Sa dihang nagsulat si Pablo sa mga taga-Filipos sa pagpasalamat kanila sa ilang pagkamanggihatagon, siya sa husto naghubit kang Epafrodito ingong “inyong pinadala ug alagad nga kaugalingon alang sa akong panginahanglan.”—Filipos 2:25.

Sumala sa giingon sa Bibliya bahin kang Epafrodito, kita makasabot nga bisan pa sa iyang dalayegong kaandam sa paggamit sa iyang kaugalingon niining pag-alagad alang kang Pablo ug sa iyang kaugalingong kongregasyon, si Epafrodito may samang matang sa mga problema nga tingali atong nabatonan. Atong tagdon ang iyang pananglitan.

“Alagad nga Kaugalingon Alang sa Akong Panginahanglan”

Wala kita masayod sa mga detalye, apan atong mahanduraw nga si Epafrodito nakaabot sa Roma nga gikapoy sa iyang biyahe. Siya lagmit mibiyahe agi sa Via Egnatia, usa ka Romanhong dalan nga nagtadlas sa Macedonia. Siya tingali mitabok sa Adriatiko ngadto sa pormang “tikod” nga peninsula sa Italya ug dayon nakaabot sa Appian Way ngadto sa Roma. Kapoy kadto nga biyahe (1,200 kilometros usa ka pag-agi) nga lagmit mikabat ug kapin sa usa ka bulan.—Tan-awa ang kahon sa panid 29.

Sa unsang espiritu gisugdan kining misyona ni Epafrodito? Siya gipadala aron sa paghatag ug ‘pribadong pag-alagad,’ o lei·tour·giʹa, kang Pablo. (Filipos 2:30) Kining Gregong pulong sa orihinal nagpunting sa pagtrabaho sa Estado nga boluntaryong himoon sa usa ka lungsoranon. Sa ulahi, kini nagkahulogan nianang matanga sa pag-alagad nga gipugos pagpangayo sa Estado sa mga lungsoranon kinsa ilabinang kuwalipikado sa paghimo niana. Bahin sa paggamit niining pulonga diha sa Gregong Kasulatan, usa ka eskolar ang nag-ingon: “Ang Kristohanon maoy usa ka tawo nga nagabuhat alang sa Diyos ug sa mga tawo, una, tungod kay siya gustong mobuhat niana, uban sa iyang tibuok kasingkasing, ug ikaduha, tungod kay siya natukmod sa pagbuhat niana, tungod kay ang gugma ni Kristo nag-obligar kaniya.” Oo, pagkamaayong espiritu ang gipakita ni Epafrodito!

‘Siya Nagladlad sa Iyang Kalag sa Kapeligrohan’

Migamit ug pulong nga hinulam gikan sa pinulongan sa pagsugal, si Pablo nag-ingon nga si Epafrodito ‘nagladlad [pa·ra·bo·leu·saʹme·nos] sa iyang kalag sa kapeligrohan,’ o sa literal, “nagsugal” sa iyang kinabuhi alang sa pag-alagad kang Kristo. (Filipos 2:30) Dili nato hunahunaon nga mihimo si Epafrodito ug binuang; hinunoa, ang pagtuman sa iyang sagradong pag-alagad naglangkit ug usa ka kapeligrohan. Siya ba tingali misulay sa pagtuman sa iyang misyon sa pagtabang sa dili maayong panahon sa tuig? Milahutay ba siya sa pagsulay sa pagtapos niana human masakit diha sa dalan? Sa bisan haing kahimtang, si Epafrodito ‘nasakít nga nag-ungaw sa kamatayon.’ Tingali buot niyang magpabilin ug dugaydugay uban kang Pablo sa pag-alagad kaniya, busa dayag nga gipatin-aw sa apostol kon nganong kinahanglang mopaulig sayo si Epafrodito kay sa gilaoman.—Filipos 2:27.

Bisan pa niana, si Epafrodito maoy usa ka maisogong tawo kinsa andam nga iladlad ang iyang kaugalingon nga di-mahakogon aron sa pagdala ug tabang niadtong nagkinahanglan.

Kita mahimong mangutana sa atong kaugalingon, ‘Sa unsang gidak-on ako nagapaningkamot sa pagtabang sa akong espirituwal nga mga igsoon nga anaa sa malisod nga mga kahimtang?’ Ang maong espiritu sa pagkamainandamon gikinahanglan alang sa mga Kristohanon. Si Jesus miingon: “Ako magahatag kaninyo ug usa ka bag-ong sugo, nga kamo maghigugmaay sa usag usa; ingon sa akong paghigugma kaninyo, nga kamo usab maghigugmaay sa usag usa.” (Juan 13:34) Gibuhat ni Epafrodito ang iyang pag-alagad nga “nag-ungaw sa kamatayon.” Nan, si Epafrodito maoy panig-ingnan sa usa ka tawo nga may “tinamdan sa hunahuna” nga gidasig ni Pablo nga batonan sa mga taga-Filipos. (Filipos 2:5, 8, 30, Kingdom Interlinear) Andam ba kita sa pagpameligro sa atong mga kinabuhi alang sa atong mga igsoon?

Sa gihapon, si Epafrodito nagmagul-anon. Ngano?

Iyang Kaguol

Ibutang ang imong kaugalingon sa kahimtang ni Epafrodito. Si Pablo nagtaho: “Siya nagapangandoy man nga makita kamong tanan ug nagmagul-anon tungod kay nadunggan ninyo nga siya nasakít.” (Filipos 2:26) Nasayod si Epafrodito nga nahibalo ang mga igsoon sa iyang kongregasyon nga siya nasakit ug wala makatabang kang Pablo sa paagi nga ilang gilaoman. Ngani, daw si Epafrodito nakahatag pa ug dugang kabalaka kang Pablo. Gipasagdan ba ni mananambal Lucas, ang kauban ni Pablo, ang ubang mga butang aron maatiman si Epafrodito?—Filipos 2:27, 28; Colosas 4:14.

Lagmit sa mao nga kahimtang, nagmagul-anon si Epafrodito. Tingali iyang gihunahuna nga ang mga igsoon sa iyang kongregasyon nag-isip kaniya nga dili-takos. Tingali mibati siya nga sad-an ug “nangandoy” nga makita sila aron pasaligan sila sa iyang pagkamatinumanon. Gigamit ni Pablo ang kusganon kaayong pulong sa Grego, nga a·de·mo·neʹo, “nagmagul-anon,” sa paghubit sa kahimtang ni Epafrodito. Sumala sa eskolar nga si J. B. Lightfoot, kining pulonga nagpaila sa “naglibog, di-makatulog, natugaw nga kahimtang, nga gipahinabo sa pagkadaot sa hunahuna, o sa kaguol sa hunahuna, sama sa kasubo, kaulaw, kahigawad, ubp.” Ang laing bugtong nga pagkagamit niining pulonga sa Gregong Kasulatan mao ang bahin sa hilabihang kaguol ni Jesus sa tanaman sa Getsemane.—Mateo 26:37.

Nakadesisyon si Pablo nga ang labing maayong butang himoon mao ang pagpadala ug balik kang Epafrodito ngadto sa mga taga-Filipos nga may usa ka sulat nga nagpatin-aw sa wala-damhang pagpauli sa ilang pinadala. Sa pag-ingon nga, “Akong giisip nga gikinahanglang ipadala kaninyo si Epafrodito,” si Pablo maoy nangako sa responsabilidad sa pagpauli kaniya, sa ingon nagwagtang sa bisan unsang posibilidad sa pagduhaduha nga napakyas si Epafrodito. (Filipos 2:25) Sa kasukwahi, si Epafrodito hapit mawad-i sa iyang kinabuhi sa pagtuman sa iyang misyon! Si Pablo mainitong nagrekomendar nga “ihatag kaniya ang naandang pag-abiabi diha sa Ginoo uban ang bug-os nga kangaya; ug padayong pakamahala ang ingon nianang matanga sa mga tawo, tungod kay gumikan sa buluhaton sa Ginoo siya nahiduol pag-ayo sa kamatayon, nga nagaladlad sa iyang kalag sa kapeligrohan, aron bug-os niyang mahulipan ang inyong pagkawala diri sa pag-alagad kanako.”—Filipos 2:29, 30.

“Padayong Pakamahala ang Ingon Nianang Matanga sa mga Tawo”

Sa pagkatinuod ang mga lalaki ug mga babaye nga may ingong tinamdan sa hunahuna sama kang Epafrodito kinahanglang pabilhan. Sila nagsakripisyo sa ilang kaugalingon aron sa pag-alagad. Hunahunaa kadtong kinsa nagtanyag sa ilang kaugalingon sa pag-alagad nga halayo gikan sa dapit nga gipuy-an ingong mga misyonaryo, nagapanaw nga mga magtatan-aw, o sa usa sa mga sangang buhatan sa Watch Tower Society. Kon ang edad o nagkaluyang panglawas karon nagpugong sa pipila sa pagbuhat sa ilang gibuhat niadto, sila takos sa pagtahod ug pagpabili tungod sa ilang mga tuig sa matinumanong pag-alagad.

Bisan pa, ang makapaluyang sakit mahimong usa ka tinubdan sa kaguol o mga pagbati nga sad-an. Gusto sa usa nga dako pa ug mahimo. Pagkamakapaluya! Ang bisan kinsa nga ingon niana ang kahimtang makakat-on gikan kang Epafrodito. Kon hunahunaon, sayop ba niya nga siya nasakit? Dili gayod! (Genesis 3:17-19; Roma 5:12) Gitinguha ni Epafrodito ang pag-alagad sa Diyos ug sa iyang mga igsoon, apan ang sakit nagpugong kaniya.

Wala badlonga ni Pablo si Epafrodito tungod sa iyang pagkasakit apan gisultihan ang mga taga-Filipos nga tabangan siya. Sa ingon usab, angayng lipayon nato ang atong mga igsoon sa dihang sila magmasulob-on. Sagad dayegon nato sila sa ilang matinumanong panig-ingnan sa pag-alagad. Ang kamatuoran nga gipabilhan ni Pablo si Epafrodito, nga misultig maayo kaayo bahin kaniya, naghupay gayod kaniya, nga nagpahuwas sa iyang kaguol. Kita usab makaseguro nga ‘ang Diyos dili usang dili-matarong nga kalimtan ang atong buhat ug ang gugma nga atong gipakita alang sa iyang ngalan, sa pagkaagi nga kita nakaalagad sa mga balaan ug padayong nagaalagad.’—Hebreohanon 6:10.

[Kahon sa panid 29]

Ang mga Kalisod sa Pagbiyahe

Karon ang pagbiyahe sa duha ka importanteng siyudad sa Uropa, sama niadtong gihimo ni Epafrodito, tingalig wala magkinahanglan ug dakong kahago. Ang biyahe hayahay nga maabot sa usa ka ayroplanong jet sa usa ka oras o duha. Lahi gayod ang kahimtang sa paghimog ingon niana nga pagbiyahe sa unang siglo. Balik niadto, malisod gayod ang pagbalhin gikan sa usa ka dapit ngadto sa lain. Ang nagbaktas nga biyahedor makabaktas ug 30 ngadto 35 kilometros sa usa ka adlaw, samtang nagladlad sa iyang kaugalingon sa klima ug sa nagkalainlaing kapeligrohan, lakip sa “mga tulisan sa dalan.”—2 Corinto 11:26.

Komosta ang pagkatulog magabii ug sa mga suplay sa mga pagkaon?

Ang magsusulat sa kasaysayan nga si Michelangelo Cagiano de Azevedo naghisgot nga diha sa kadaplinan sa Romanhong mga dalan, “may mga mansiones, maayong mga hotel, nga may mga tindahan, mga kuwadra, ug mga katulganan alang sa ilang mga empleyado; sa tunga sa duha ka nagsunod nga mansiones, may daghang mutationes, o mga hunonganan, diin ang usa makailis ug mga kabayo o mga sakyanan ug makakitag mga suplay.” Kining mga balay-abtanan daotan ug reputasyon sanglit kini maoy hapitanan kanunay sa kinaubsang matang sa katilingban. Gawas nga kawatan ang mga biyahedor, ang mga tag-iya sa mga balay-abtanan sagad nagpadako sa ilang kita pinaagi sa mga kita gikan sa mga pampam. Ang makantalitahong magbabalak nga Latino nga si Juvenal mikomento nga ang bisan kinsa nga mapugos sa paghapit sa usa ka balay-abtanan nga ingon niana nga matang makakaplag sa ilang kaugalingon nga “matulog tapad sa usa ka mangtas, sa panon sa mga bangkiro, mga kawatan, ug sa nangalagiw nga mga ulipon, matulog tapad sa mga berdugo ug mga tighimog-lungon . . . Ang tanan nagagamit ug usa ra ka tasa; walay usa nga may kaugalingong katre, ni kaugalingong lamesa nga bulag sa uban.” Ang ubang karaang mga magsusulat nagmulo sa mahugawng tubig ilimnon ug mga lawak, nga naghuot kaayo, hugaw, umogon, ug daghag pulgas.

[Mapa/Hulagway sa panid 27]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Roma

[Hulagway]

Usa ka biyahedor sa Romanhong panahon

[Credit Lines]