Kinahanglan Bang Motungha ang Imong Anak sa Tunghaang May Dormitoryo?

HANDURAWA nga nagpuyo ka sa usa ka gamayng lungsod sa usa ka nagakaugmad nga nasod. Daghan kag anak nga nagtungha sa primarya, apan sa pagka-12 anyos, sila mouswag ngadto sa tunghaan sa segundarya. Sa inyong dapit, ang mga tunghaan sa segundarya naghuot, walay kahimanan, ug kulang ang magtutudlo. Ang mga welga usahay magsira sa mga tunghaan sulod sa mga semana ug mga bulan pa usahay.

May usa nga nagtunol kanimog madanihong brosyur nga naghulagway sa usa ka tunghaang may dormitoryo sa siyudad. Imong nakita ang mga larawan sa malipayon, nindot ug sininang mga estudyante, nga nagtuon sa kompletog kahimanan nga mga klasehanan, mga laboratoryo, ug mga librarya. Ang mga estudyante naggamit ug mga kompiyuter ug namahuway sa hinlo, madanihong mga lawak sa dormitoryo. Imong nabasa nga usa sa mga tumong sa tunghaan mao ang pagtabang sa mga estudyante nga “makakab-ot sa kinamaayohang edukasyon nga niana sila makahimo.” Dugang pa nimong mabasa: “Ang tanang estudyante kinahanglang mosunod sa lagda sa pamatasan susama nianang kasagarang gidahom sulod sa pamilya diin gihatagag pagtagad ang kamatinahuron, maayong pamatasan, pagtahod sa mga ginikanan ug mga tigulang, pagtinabangay, kamatugoton, kabuotan, kamatinud-anon ug integridad.”

Ang usa ka mapahiyomong batan-ong lalaki gikutlo nga nagaingon: “Ang akong mga ginikanan naghatag kanako sa talagsaong kahigayonan sa pagtungha sa labing maayong tunghaan.” Usa ka batan-ong babaye miingon: “Makapadasig ang tunghaan ug kulbahinam. Dinhi ang pagkakat-on natural lamang kaayo.” Patunghaon ba nimo ang imong anak nga lalaki o babaye sa maong tunghaang may dormitoryo?

Edukasyon ug Espirituwalidad

Ang tanang mabinationg mga ginikanan buot mohatag sa ilang mga anak ug lig-ong pundasyon sa kinabuhi, ug aron makab-ot ang maong tumong ang usa ka maayo, timbang nga edukasyon hinungdanon. Kasagaran ang sekular nga edukasyon magbukas sa mga ganghaan sa umaabot nga mga kahigayonan sa panarbaho ug motabang sa mga batan-on aron mahimong mga hamtong nga makaatiman sa ilang kaugalingon ug sa ilang umaabot nga mga pamilya.

‘Kon ang tunghaang may dormitoryo nagatanyag ug maayong edukasyon uban ang pila ka moral nga giya, nganong dili pahimuslan kana?’ ikaw tingali mangutana. Sa pagtubag nianang pangutanaha, ang Kristohanong mga ginikanan kinahanglang mainampoong magtagad sa hinungdanon kaayong butang​—ang espirituwal nga kaayohan sa ilang mga anak. Si Jesu-Kristo misukna: “Sa pagkatinuod, unsay kapuslanan alang sa usa ka tawo nga maangkon ang tibuok kalibotan ug mapildihan sa iyang kalag?” (Marcos 8:36) Siyempre, mahimo na kining walay kaayohan. Busa, una pa mohukom sa pagpadala sa ilang mga anak ngadto sa tunghaang may dormitoryo, ang Kristohanong mga ginikanan kinahanglang magtagad sa mahimong epekto niini sa palaaboton nga kinabuhing dayon sa ilang mga anak.

Ang Impluwensiya sa Ubang mga Estudyante

Ang pipila ka tunghaang may dormitoryo tingali adunay dalayegong akademikong mga sukdanan. Apan komosta ang moral nga mga sukdanan niadtong nanagtungha o tingali bisan sa pipila nga nagadumala sa maong mga tunghaan? Bahin sa matang sa mga tawong modaghan niining “kataposang mga adlaw,” si apostol Pablo misulat: “Sa kataposang mga adlaw moabot ang makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon. Kay ang mga tawo unya maoy mahigugmaon sa kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, mapasiatabon-sa-kaugalingon, mapahitas-on, mga tigpasipala, dili-masinugtanon sa mga ginikanan, dili-mapasalamaton, dili-maunongon, walay kinaiyanhong pagbati, dili ikasabot sa bisan unsa, mga tigbutangbutang, walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, mga mabudhion, gahig-ulo, managburot sa garbo, mga mahigugmaon sa kalipayan inay nga mga mahigugmaon sa Diyos, managbaton ug dagway sa diyosnong pagkamahinalaron apan nagapanghimakak sa gahom niini; ug gikan niini nila magpahilayo ka.”​—2 Timoteo 3:​1-5.

Kining moral ug espirituwal nga pag-us-os maoy globonhon, nga maoy hagit sa mga Saksi ni Jehova sa pagkinabuhi sumala sa mga prinsipyo sa Bibliya. Ang mga estudyante nga nag-ulian sa balay matag adlaw nakakaplag nga bisan ang ilang limitadong pakig-uban sa kalibotanong mga klasmet makahimog kusganon nga negatibong impluwensiya sa ilang espirituwalidad. Ang pagsumbalik sa maong impluwensiya magkahulogan ug tumang pakigbisog sa mga batang Saksi, bisan pa sa matag-adlaw nga pagpaluyo, pagtambag, ug pagdasig gikan sa ilang mga ginikanan.

Busa, unsa may kahimtang sa mga bata nga gipatungha nga layo sa ilang mga pinuy-anan diha sa mga tunghaang may dormitoryo? Sila nahilain, nahikawan sa regular nga espirituwal nga pagpaluyo sa ilang mahigugmaong mga ginikanan. Sanglit nagpuyo sila uban sa ilang mga klasmet sulod sa 24 oras kada adlaw, ang pagpig-ot nga mopahiuyon sa panon adunay mas kusganong impluwensiya sa ilang linghod nga mga hunahuna ug mga kasingkasing kay sa mga estudyante nga nagpuyo sa balay. Matod pa sa usa ka estudyante: “Sa moral nga paagi, ang kasera nagkinabuhi sa kakuyaw gikan sa buntag hangtod sa gabii.”

Si Pablo misulat: “Ayaw pagpahisalaag. Ang daotang pakig-uban nagadaot sa mapuslanong mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Ang Kristohanong mga ginikanan kinahanglang dili mapahisalaag sa paghunahuna nga ang ilang mga anak dili mag-antos sa espirituwal nga kadaot kon sila kanunayng makig-uban niadtong wala mag-alagad sa Diyos. Sa lakat sa panahon, ang diyosnong kabataan mahimong kubalan sa Kristohanong mga sukdanan ug mawad-an sa tanang apresasyon sa espirituwal nga mga butang. Usahay dili kini mamatikdan sa mga ginikanan hangtod nga ang ilang mga anak mobiya na sa tunghaang may dormitoryo. Unya ulahi na kaayo aron tul-iron ang mga butang.

Ang kasinatian ni Clement kasagaran. Siya misaysay: “Sa wala pa moadto sa tunghaang may dormitoryo, ako nahigugma sa kamatuoran ug mosangyaw sa kanataran duyog sa mga igsoon. Ako ilabinang nalipay sa pagpakig-ambit sa among pagtuon sa Bibliya sa pamilya ug sa Pagtuon sa Libro sa Kongregasyon. Apan, sa dihang nagtungha na ako sa tunghaang may dormitoryo sa edad nga 14, akong gibiyaan ang kamatuoran sa bug-os. Sulod sa lima ka tuig nga akong pag-estar sa tunghaang may dormitoryo, wala ako sukad makatambong sa mga tigom. Ingong resulta sa daotang kaubanan, nalangkit ako sa mga droga, panigarilyo, ug pagpalabig inom.”

Ang Impluwensiya sa mga Magtutudlo

Sa bisan haing tunghaana mahimong adunay dunot ug moral nga mga magtutudlo nga nagaabuso sa ilang awtoridad. Ang pipila bangis ug haras, samtang ang uban nagpahimulos sa ilang mga estudyante sa seksuwal nga paagi. Sa mga tunghaang may dormitoryo ang mga lihok sa maong mga magtutudlo lagmit kaayong wala ikataho.

Bisan pa niana, kadaghanang magtutudlo sinserong naninguha sa pagbansay sa kabataan aron mahimong mabungahong mga membro sa katilingban, aron mohaom sa kalibotan palibot kanila, aron mopahiangay. Apan ania ang lain pang suliran sa mga batang Saksi. Ang mga sukdanan sa kalibotan dili kanunayng mohaom sa Kristohanong mga prinsipyo. Bisan pag ang mga magtutudlo nagdasig sa mga estudyante nga mopahiuyon niining kalibotana, si Jesus nag-ingon nga ang iyang mga sumusunod mahimong “dili bahin sa kalibotan.”​—Juan 17:16.

Komosta kon ang mga suliran motungha sa dihang ang mga bata nagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya? Kon ang mga bata nagtungha sa lokal nga tunghaan ug nagpuyo sa balay, ilang kahisgotan ang maong mga butang uban sa ilang mga ginikanan. Sa baylo, ang mga ginikanan makagiya sa ilang mga anak ug posibleng makasulti sa magtutudlo. Ingong resulta, ang mga suliran ug mga di-pagsinabtanay kasagarang masulbad dayon.

Lahi kini diha sa mga tunghaang may dormitoryo. Ang maong mga estudyante nailalom sa kanunayng pagkontrolar sa ilang mga magtutudlo. Kon ang mga estudyante mobarog dapig sa Kristohanong mga prinsipyo, kinahanglang himoon nila kana nga wala ang matag-adlaw nga pagpaluyo sa ilang mga ginikanan. Usahay, ang mga bata makahimo sa pagpabiling matinumanon sa Diyos ilalom sa maong mga kahimtang. Kasagaran, hinunoa, sila wala makahimo niana. Ang bata lagmit daling mopahiuyon sa kabubut-on sa magtutudlo.

Pinig-otang Panglihok

Dili sama sa mga unibersidad, diin ang mga estudyante kasagarang may kagawasan sa pagsulod-gawas kon buot nila, ang tunghaang may dormitoryo nagpig-ot sa panglihok sa kabataan. Daghan niining mga tunghaana dili motugot sa ilang mga estudyante nga mogawas gikan sa palibot sa tunghaan gawas lamang sa Dominggo, ug ang pipila dili gani motugot niana. Ang usa ka 11-anyos nga estudyante sa tunghaang may dormitoryo nga ginganlag Eru nag-ingon: “Ang mga awtoridad sa tunghaan wala sukad magtugot kanamo sa pagtambong sa mga tigom, labi na sa pag-alagad sa kanataran. Sulod sa tunghaan, adunay mga serbisyo alang sa mga Katoliko ug mga Muslim lamang. Ang matag estudyante kinahanglang magpili ug usa sa duha o moatubang sa grabeng pagbiaybiay gikan sa mga magtutudlo ug mga estudyante. Ang mga estudyante gipugos usab sa pagkanta sa nasodnong awit ug sa mga alawiton sa simbahan.”

Kon ang mga ginikanan magpatala sa ilang mga anak sa maong tunghaan, unsang mensahea ang ilang ginahatag sa ilang mga batan-on? Mahimong ang mensahe mao nga ang sekular nga edukasyon mas importante kay sa pagtigom alang sa pagsimba ug pagpakig-ambit sa buluhaton sa paghimog tinun-an​—nga labi pang importante kay sa integridad ngadto sa Diyos.​—Mateo 24:​14; 28:​19, 20; 2 Corinto 6:​14-​18; Hebreohanon 10:​24, 25.

Sa pipila ka tunghaang may dormitoryo, ang mga estudyanteng Saksi nakahimo sa pagtuon nga tingob sa Bibliya, apan bisan kini kasagarang lisod. Ang batan-ong ginganlag Blessing, nga 16 anyos, nag-ingon niini bahin sa tunghaang may dormitoryo nga iyang gitunghaan: “Matag adlaw ang nag-angkong mga Kristohanon magtigom aron sa pag-ampo. Kaming mga Saksi misulay sa paghangyo kanila aron kami makatuon sa Bibliya, apan ang mga senyor nag-ingon kanamo nga ang atong organisasyon wala giila. Dayon ila kaming pugson sa pag-ampo duyog kanila. Kon modumili kami, ila kaming silotan. Ang pagdangop ngadto sa mga magtutudlo makapasamot lang sa kahimtang. Ila kaming balikason ug sugoon ang senyor nga mga estudyante sa pagsilot kanamo.”

Pagbarog nga Lahi

Sa dihang ang mga estudyante sa tunghaang may dormitoryo tin-awng mailhan ingong mga Saksi ni Jehova, moresulta kini sa ilang kaayohan. Ang mga awtoridad sa tunghaan hayan magpagawas kanila sa pag-apil sa pinugos bakak nga mga kalihokang relihiyoso, nga supak sa pagtuo sa mga Saksi. Ang mga isigkaestudyante hayan dili magpaapil kanila sa di-maayong mga kalihokan ug mga kolokabildo. Mahimong mabuksan ang mga kahigayonan aron makapamatuod ngadto sa mga isigkaestudyante ug mga magtutudlo. Dugang pa, kadtong nagkinabuhi sa Kristohanong mga prinsipyo dili daling kadudahan sa dagkong kasaypanan, ug usahay ilang mabatonan ang pagtahod sa mga magtutudlo ug mga isigkaestudyante.

Apan, dili ingon niana kanunay ang mahitabo. Ang pagbarog nga lahi kasagarang makapahimo sa usa ka batan-on nga tumong sa paglutos ug pagbiaybiay gikan sa mga estudyante ug mga magtutudlo usab. Si Yinka, usa ka 15 anyos nga batan-ong lalaki nga nagtungha sa tunghaang may dormitoryo, miingon: “Sa tunghaan, kon ikaw nailhan ingong usa sa mga Saksi ni Jehova, mahimo kang target. Sanglit nasayod sila sa atong espirituwal ug moral nga baroganan, magbutang silag laang sa pagbitik kanato.”

Ginikananhong Responsabilidad

Walay magtutudlo, tunghaan, o kolehiyo ang tukmang makahimo sa paghulma sa kabataan ngadto sa pagkahimong dedikadong mga alagad ni Jehova. Dili nila kana trabaho ni ilang responsabilidad. Ang Pulong sa Diyos nagsugo nga ang mga ginikanan mismo maoy magaatiman sa espirituwal nga mga panginahanglan sa ilang mga anak. Si Pablo misulat: “Kamong mga amahan, ayawg palagota ang inyong mga anak, kundili padayong matutoa sila diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Unsaon pagpadapat sa mga ginikanan kining balaang tambag kon ang ilang mga anak tua sa tunghaang may dormitoryo diin ang pagduaw lagmit gilimitehan ug kausa o kaduha sa usa ka bulan?

Managkalahi ug dako ang mga kahimtang, apan ang Kristohanong mga ginikanan maninguha sa paglihok uyon niining dinasig nga mga pulong: “Tino nga kon si bisan kinsa wala magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.”​—1 Timoteo 5:8.

Aduna bay mga Kapilian?

Unsa may mahimo sa mga ginikanan kon maorag duha lamang ang ilang kapilian​—tunghaang may dormitoryo o usa ka lokal nga tunghaan nga kulang ug kahimanan? Ang pipila nga anaa niining kahimtanga naghikay ug pribadong mga leksiyon aron maoy mopuno sa edukasyon sa ilang mga anak diha sa lokal nga tunghaan. Ang ubang mga ginikanan naggahin ug panahon sa pagtudlo mismo sa ilang mga anak.

Usahay ang mga ginikanan naglikay sa mga suliran pinaagig maayong pagplano nga abante sa panahon sa dihang ang ilang mga anak hamtong na kaayo sa pagtungha sa segundarya. Kon ikaw may batan-ong mga anak o nagplano sa pagpatunghag pamilya, hayan imong masusi kon aduna bay igong tunghaan sa segundarya sa imong dapit. Kon wala, hayan posible nga mopuyong mas duol sa usa.

Ingon sa nasayran na pag-ayo sa mga ginikanan, kini nanginahanglag kahanas, pailob, ug dakong panahon sa pagpatisok diha sa bata sa gugma alang kang Jehova. Kon lisod kini sa dihang ang bata nagpuyo sa balay, unsa pa kaha ka lisod kon ang bata nagpuyo sa layo! Sanglit ang kinabuhing walay kataposan sa bata nalangkit, ang mga ginikanan kinahanglang sa seryoso ug sa mainampoong paagi maghukom kon ang pagtugyan sa ilang batan-ong mga anak ngadto sa tunghaang may dormitoryo takos ba sa risgo. Pagkahiktin niana nga panglantaw kon isakripisyo ang espirituwal nga intereses sa bata tungod lamang sa mga kaayohan sa edukasyon sa tunghaang may dormitoryo! Sama lamang kinig paghasmag ngadto sa nagkalayong balay aron sa pagsalbar ug gamayng alahas​—aron lamang lamyon sa kalayo.

Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Maalamon ang usa nga nakakita sa katalagman ug nagtago sa kaugalingon, apan ang walay kasinatian mipadayon ug kinahanglang mag-antos sa silot.” (Proverbio 22:3) Mas maayo ang paglikay sa daotang kahimtang kay sa pagtul-id niana sa ulahi. Maalamon ang pagpamalandong niana kon imong suknaon ang kaugalingon, ‘Kinahanglan bang motungha ang akong anak sa tunghaang may dormitoryo?’

[Kahon sa panid 28]

BATAN-ONG MGA SAKSI NAGHISGOT BAHIN SA TUNGHAANG MAY DORMITORYO

“Sa tunghaang may dormitoryo, ang mga batang Saksi nahibulag gikan sa espirituwal nga panagkauban. Usa kadto ka peligroso kaayong palibot nga may dakong pagpig-ot sa pagbuhat ug daotan.”​—Rotimi, nga nagtungha sa tunghaang may dormitoryo tali sa mga edad nga 11 ug 14.

“Lisod kaayo ang pagtambong sa Kristohanong mga tigom. Makatambong lang ako ug Dominggo, ug sa pagbuhat niana, kinahanglang mosibat ako samtang ang mga estudyante nanaglinya padulong sa simbahan. Naguol ako, kay sa balay naanad na ako sa pagtambong sa tanang mga tigom sa kongregasyon, ug mosangyaw ako sa kanataran sa mga Sabado ug Dominggo. Ang tunghaan dili makapalig-ong kasinatian. Nahikawan ako sa daghang butang.”​—Esther, nga kanunayng gibunalan sa mga magtutudlo tungod kay dili siya moapil sa mga serbisyo sa simbahan sa tunghaan.

“Ang pagsangyaw sa mga isigkaestudyante dili sayon diha sa tunghaang may dormitoryo. Dili sayon ang pagbarog nga lahi. Gusto kong mosunod sa panon. Tingali mas isog ako kon nakahimo pa ako sa pagtambong sa mga tigom ug sa pagpakig-ambit sa pag-alagad sa kanataran. Apan nakahimo lamang ako niana sa dihang nagbakasyon ako, nga katulo lamang sa usa ka tuig. Kon aduna kay lamparilya nga wala na katib-ogi ug lana, ang kahayag moawop. Ingon niana sa tunghaan.”​—Lara, nga nagtungha sa tunghaang may dormitoryo gikan sa edad nga 11 ngadto sa 16.

“Karon nga wala na ako sa tunghaang may dormitoryo, ako nalipay nga makatambong na ako sa tanang tigom, makapakig-ambit sa pagsangyaw sa kanataran, ug makapahimulos sa inadlawng teksto duyog sa uban pa sa pamilya. Bisan tuod ang pagpabilin diha sa tunghaan adunay pipila ka bentaha, wala nay mas importante pa kay sa akong relasyon kang Jehova.”​—Naomi, nga nakakombinsir sa iyang amahan nga kuhaon siya gikan sa tunghaang may dormitoryo.