Watchtower ONLINE NGA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE NGA LIBRARYA
Cebuano
  • BIBLIYA
  • PUBLIKASYON
  • MGA TIGOM
  • w97 5/1 p. 24-29
  • Ang Diyos Mao ang Akong Dangpanan ug Kusog

Walay video nga available.

Sorry, dunay problema sa pag-load sa video

  • Ang Diyos Mao ang Akong Dangpanan ug Kusog
  • Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—1997
  • Sub-ulohan
  • Susamang Materyal
  • Gipalig-on Alang sa Umaabot
  • Ang Solusyon sa Kaaway​—Bilanggoan
  • Sa Lichtenburg
  • Sa Ravensbrück
  • Malisod nga mga Tuig Human sa Gubat
  • Nailalom na Usab sa Pagdili ug Pagkabilanggo
  • Kusog ug Tabang Gikan Kang Jehova
  • Si Jehova Nagpabilin nga Akong Dangpanan ug Kusog
  • Paghupot ug Integridad sa Nazi nga Alemanya
    Pagmata!—1993
  • Sa Tabang ni Jehova, Kami Nakalahutay Ilalom sa Diktatoryal nga Pagmando
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—2007
  • Pagkamakalilipay ang Pagtambong sa Lamesa ni Jehova!
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—1991
  • Mapailobong Nagpaabot Kang Jehova Sukad sa Akong Pagkabatan-on
    Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—1997
Uban Pa
Ang Bantayanang Torre Nagapahayag sa Gingharian ni Jehova—1997
w97 5/1 p. 24-29

Ang Diyos Mao ang Akong Dangpanan ug Kusog

SUMALA SA GIASOY NI CHARLOTTE MÜLLER

“Ang imong siyam ka tuig nga pag-antos ilalom kang Hitler maoy dalayegon,” miingon ang Komunistang huwes. “Tinuod gayod nga ikaw supak sa gubat, apan karon ikaw supak sa among kalihokan sa kalinaw!”

SIYA naghisgot sa sayosayong pagpriso kanako sa mga Nazi ug sa sosyalismo sa Alemang Demokratikong Republika. Sa sinugdan wala ako makatingog apan unya mitubag: “Ang usa ka Kristohanon dili makigbisog alang sa matuod nga kalinaw ingon sa gibuhat sa ubang mga tawo. Ako naningkamot lamang sa pagsunod sa sugo sa Bibliya nga higugmaon ang Diyos ug ang akong silingan. Ang Pulong sa Diyos nagtabang kanako sa pagpabiling makigdaiton sa pulong ug sa buhat.”

Sa maong adlaw, sa Septiyembre 4, 1951, ang mga Komunista nagsentensiya kanako nga mabilanggo sa walo ka tuig​—menos ug usa ka tuig sa gihimo sa rehimeng Nazi.

Sa dihang kaming mga Saksi ni Jehova gilutos sa Nasodnong mga Sosyalista ug sa mga Komunista, ako nakakaplag ug kahupayan sa Salmo 46:​1: “Ang Diyos alang kanato maoy usa ka dangpanan ug kusog, usa ka madaling tabang sa panahon sa kalisdanan.” Si Jehova lamang ang naghatag kanako sa kusog nga moagwanta, ug sa labi pa nakong nasabtan ang iyang Pulong, labi pa akong napalig-on.

Gipalig-on Alang sa Umaabot

Natawo ako niadtong 1912 sa Gotha-Siebleben sa Thuringia, Alemanya. Bisan tuod ang akong mga ginikanan maoy mga Protestante, ang akong amahan nagpangita sa kamatuoran sa Bibliya ug sa usa ka matarong nga kagamhanan. Sa dihang ang akong mga ginikanan nakakita sa “Photo-Drama of Creation,” sila nahinam.a Nakaplagan ni Papa ang iyang ginapangita​—ang Gingharian sa Diyos.

Si Papa ug Mama, duyog kanamong unom ka anak, miluwat sa simbahan niadtong Marso 2, 1923. Kami nagpuyo sa Chemnitz sa Saxony, ug didto nakig-uban kami sa mga Estudyante sa Bibliya. (Tulo sa akong mga igsoong lalaki ug babaye nahimong mga Saksi ni Jehova.)

Diha sa mga tigom sa mga Estudyante sa Bibliya, ang mga teksto sa Kasulatan ug bililhong mga kamatuoran dulot nga nakaapektar kanako, ug kini nagpatugob sa akong batan-ong kasingkasing sa kalipay. Una sa tanan ug labing hinungdanon dihay instruksiyon nga gihatag kanamong Kristohanong mga batan-on, kapin kami sa 50, matag Dominggo, nga nadawat nako ug sa akong igsoong babaye nga si Käthe sa mubong panahon. Ang among grupo naglakip sa batan-ong si Konrad Franke, kinsa maoy nag-organisar sa mga pagbaklay ug nagbansay sa pag-awit uban kanamo. Sa ulahi, gikan sa 1955 ngadto sa 1969, si Brader Franke nag-alagad ingong magtatan-aw sa sanga sa Watch Tower sa Alemanya.

Ang katuigang 1920 maoy magubot nga katuigan, usahay bisan taliwala sa katawhan ni Jehova. Ang pipila, nga wala na modawat sa Ang Bantayanang Torre ingong “pagkaon sa tukmang panahon,” supak sa balay-sa-balay nga kalihokang pagsangyaw. (Mateo 24:45) Kini mitultol ngadto sa apostasya. Apan mao kini nga “pagkaon” nga naghatag kanamo ug kusog nga gikinahanglan kaayo namo niadtong panahona. Pananglitan, dihay mga artikulo sa Bantayanang Torre nga “Bulahan ang mga Walay Kahadlok” (1919) ug “Kinsa ang Magpasidungog Kang Jehova?” (1926) Buot kong pasidunggan si Jehova pinaagi sa maisogong kalihokan, busa nag-apod-apod ako ug daghang libro ug mga pulyeto ni Brader Rutherford.

Niadtong Marso 1933, nabawtismohan ako ingong usa sa mga Saksi ni Jehova. Sa mao gihapong tuig, ang among buluhatong pag-ebanghelyo gidili sa Alemanya. Panahon sa bawtismo, ang Pinadayag 2:​10 gitanyag ingong tambag alang sa umaabot: “Ayawg kahadlok sa mga butang nga hapit na nimong antoson. Tan-awa! Ang Yawa padayong magabalhog sa pipila kaninyo sa prisohan aron bug-os kamong mabutang sa pagsulay, ug aron kamo adunay kasakitan sa napulo ka adlaw. Pamatud-i ang imong kaugalingon nga kasaligan bisan pa hangtod sa kamatayon, ug igahatag ko kanimo ang purongpurong sa kinabuhi.” Akong gipalandong pag-ayo kining bersikuloha, nga wala magduhaduha nga ang malisod nga mga pagsulay nagpaabot kanako. Kini natinuod.

Tungod kay kami nagpabiling neyutral sa politika, daghan sa among mga silingan nagduda kanamo. Human sa usa ka politikanhong eleksiyon, usa ka delegasyon sa unipormadong mga polis sa Nazi misinggit sa atubangan sa among balay, “Nagpuyo dinhi ang mga traydor!” Ang artikulong “Ayaw Silag Kahadloki,” nga migula sa Alemang edisyon sa Ang Bantayanang Torre sa Disyembre 1933, maoy linaing pagdasig kanako. Buot kong magpabiling matinumanong Saksi ni Jehova bisan ilalom sa kinalisdang mga kahimtang.

Ang Solusyon sa Kaaway​—Bilanggoan

Posible ang paghimo sa Ang Bantayanang Torre nga tinagotago sa Chemnitz hangtod sa tinghunlak sa 1935. Human niana ang mimyograp nga gigamit kinahanglang dad-on sa Beierfeld sa Ore Mountains, diin gigamit kana sa paghimog mga literatura hangtod sa Agosto 1936. Si Käthe ug ako nag-apod-apod ug mga kopya ngadto sa mga igsoon kansang mga adres gihatag ni Papa kanamo. Maayo ang dagan sulod sa usa ka yugto. Apan unya gipanid-an ako sa Gestapo, ug niadtong Agosto 1936 gidakop ako didto sa akong balay ug gibilanggo, diin ako nagpaabot sa husay.

Niadtong Pebrero 1937, 25 ka igsoong lalaki ug 2 ka igsoong babaye​—lakip nako​—miatubang sa usa ka espesyal nga korte sa Saxony. Giingon nga ang organisasyon sa mga Saksi ni Jehova maoy subersibo. Kadtong mga igsoong lalaki nga nagkopya sa Ang Bantayanang Torre nakadawat ug lima ka tuig nga pagkapriso. Ako gisentensiyahan ug duha ka tuig.

Inay pagulaon human makompleto ang akong sentensiya, gidakop ako sa Gestapo. Papirmahon unta ako ug usa ka deklarasyon nga nagpahayag nga dili na ako magmaaktibo sa pagka-Saksi ni Jehova. Hugot akong mibalibad, nga tungod niana nasuko pag-ayo ang opisyal, mitindog dayon, ug miisyu ug sugo nga ipabilanggo ako. Ang sugo gipakita sa hulagway. Nga wala tugoti sa pagpakigkita sa akong mga ginikanan, gidala dayon ako sa usa ka gamay nga kampong konsentrasyon alang sa mga babaye didto sa Lichtenburg sa subang Elbe. Wala madugay human niadto nahibalag nako si Käthe. Didto na siya sa kampong konsentrasyon sa Moringen sukad niadtong Disyembre 1936, apan sa dihang gisirhan ang maong kampong konsentrasyon, siya, uban sa daghang uban pang mga igsoong babaye, miabot sa Lichtenburg. Ang akong amahan gibilanggo usab, ug niadtong 1945 lang nga nakita ko siya pag-usab.

Sa Lichtenburg

Wala dayon ako tugoti sa pagduyog sa ubang babayeng mga Saksi, sanglit gisilotan sila gumikan sa laing hinungdan. Sa usa sa mga lawak, akong nakita ang duha ka grupo sa mga piniriso​—mga babaye nga kasagarang molingkod atubangan sa lamesa ug ang mga Saksi nga kinahanglang molingkod sa tibuok adlaw sa mga bangkito ug wala hatagig pagkaon.b

Gidawat ko dayon ang bisan unsang giasayn nga trabaho, sa paglaom nga makita pag-usab si Käthe. Ug mao gayod kadto ang nahitabo. Nagpadulong siya sa iyang trabaho kauban sa duha ka lain pang mga piniriso sa dihang nagkatagbo kami. Sa labihang kalipay, gihalog ko siya. Apan gitaho dayon kami sa babaye nga guwardiya. Gisukitsukit kami, ug sukad niadtong panahona, gituyo kami pagbulag. Malisod kaayo kadto.

Duha ka lain pang mga hitabo sa Lichtenburg ang wala nako malimti. Sa usa ka higayon ang tanang piniriso kinahanglang magtigom sa sawang aron mamati sa usa sa politikal nga mga pakigpulong ni Hitler diha sa radyo. Kaming mga Saksi ni Jehova midumili, sanglit nalangkit ang patriotikong mga seremonyas. Busa ang mga guwardiya nagtumong sa mga hose sa bombero kanamo, nga nagpasirit kanamo ug kusog nga bul-og sa tubig gikan sa usa ka gripo para sa sunog ug nag-abog kanamong walay-depensang mga babaye gikan sa ikaupat nga andana ngadto sa sawang sa ubos. Didto gipatindog kami, nga basa kaayo.

Sa laing higayon ako, kauban ni Gertrud Oehme ug Gertel Bürlen, gisugo nga adornohan ang hedkuwarter sa komandante ug mga suga, sanglit nagsingabot ang adlawng-natawhan ni Hitler. Midumili kami, sanglit naila ang mga taktika ni Satanas nga sulayan kami pagmaniobra nga mabungkag ang among integridad pinaagi sa pagpakompromiso sa ginagmayng mga butang. Ingong silot, ang matag usa kanamong batan-ong mga babaye kinahanglang mogugol sa mosunod nga tulo ka semana nga mag-inusara sa usa ka gamay, ngiob nga atob. Apan si Jehova nagpabilin gayod uban kanamo ug, bisan sa maong makalilisang nga dapit, nagpamatuod sa iyang kaugalingon nga usa ka dangpanan.

Sa Ravensbrück

Niadtong Mayo 1939 ang mga piniriso sa Lichtenburg gibalhin ngadto sa kampong konsentrasyon sa Ravensbrück. Didto giasayn ako sa labhanan, uban sa daghang lain pang mga babayeng Saksi. Wala madugay human sa pagbuto sa gubat, pakuhaon unta kami ug mga banderang swastika, apan midumili kami sa pagbuhat niana. Ingong resulta, duha kanamo, si Mielchen Ernst ug ako, gibutang sa barak nga silotanan. Mao kadto ang usa sa kinagrabehang matang sa silot ug nagkahulogan nga kinahanglang mohimo kami ug hago nga trabaho kada adlaw, bisan sa Dominggo, bisan unsa pay panahon. Kasagaran, ang kinatas-ang sentensiya maoy tulo ka bulan, apan nagpabilin kami didto sulod sa usa ka tuig. Kon wala ang tabang ni Jehova, dili gayod ako makalabang buhi.

Niadtong 1942, ang mga kahimtang alang kanamong mga piniriso miarang-arang ug diyutay, ug ako giasayn nga magtrabaho ingong tig-atiman sa balay sa usa ka SS nga pamilya nga dili halayo sa kampo. Ang pamilya nagtugot kanako ug diyutayng kagawasan. Pananglitan, kas-a sa dihang akong gisuroy ang mga bata, akong nahibalag si Josef Rehwald ug Gottfried Mehlhorn, duha ka piniriso nga may purpurang mga trianggulo, nga uban kanila nakigbayloay ako ug pipila ka pulong sa pagdasig.c

Malisod nga mga Tuig Human sa Gubat

Sa dihang niadtong 1945 nagkaduol na ang alyadong mga kasundalohan, ang pamilya nga akong gitrabahoan mikalagiw, ug kinahanglang mouban ako kanila. Kauban sa ubang SS nga mga pamilya, nagporma silag usa ka dakong komboy nga mibiyahe paingon sa kasadpan.

Ang kataposang pipila ka adlaw sa gubat maoy gubot ug peligroso kaayo. Sa kataposan, nakahibalag kami ug pipila ka Amerikanong mga sundalo nga mitugot kanako sa pagrehistro sa mosunod nga lungsod ingong tawong gawasnon. Kinsay akong nahibalag didto? Si Josef Rehwald ug Gottfried Mehlhorn. Ilang nasayran nga ang tanang Saksi gikan sa kampong konsentrasyon sa Sachsenhausen nakaabot sa Schwerin human sa peligrosong martsa sa kamatayon. Busa kaming tulo mibiyahe padulong sa maong lungsod, nga mga 75 kilometros ang kalay-on. Pagkadakong kalipay didto sa Schwerin nga nahimamat kadtong tanang matinumanong mga igsoong lalaki, mga nakalabang buhi sa mga kampong konsentrasyon, lakip kang Konrad Franke.

Pagka-Disyembre 1945 ang kahimtang sa nasod miarang-arang sa usa ka sukod nga ako nakabiyahe pinaagig tren. Busa ako nagpadulong na sa balay! Hinunoa, ang panaw naglakip sa panahon nga gigugol sa paghigda sa atop sa bagon sa tren ug pagbarog sa tikanganan. Sa Chemnitz, gikan sa estasyonan sa tren mipaingon ako sa dapit nga kanhing gipuy-an namo ingong pamilya. Apan diha sa karsada diin ang mga polis nga Nazi sa sayosayo pa mibarog ug misinggit, “Nagpuyo dinhi ang mga traydor!” walay usa ka balay nga nagpabilin. Ang tibuok dapit nga puloy-anan bug-os nga naguba sa bomba. Hinunoa, sa akong kahupayan akong nakaplagan si Mama, Papa, Käthe, ug akong mga igsoong lalaki ug mga babaye nga buhi gihapon.

Ang kahimtang sa ekonomiya sa human-gubat nga Alemanya maoy makalilisang. Bisan pa niana, ang mga kongregasyon sa katawhan sa Diyos misugod sa pagdaghan sa tibuok Alemanya. Ang Watch Tower Society mihimo sa tanan nga maarangan sa pagsangkap kanamo alang sa kalihokang pagsangyaw. Ang trabaho didto sa Bethel sa Magdeburg, nga gisirhan sa mga Nazi, gisugdan pag-usab. Sa tingpamulak sa 1946, gidapit ako sa pagtrabaho didto ug giasayn sa kosina.

Nailalom na Usab sa Pagdili ug Pagkabilanggo

Ang Magdeburg nahimutang sa seksiyon sa Alemanya nga gikontrolar sa mga Komunista. Ilang gidili ang among buluhaton niadtong Agosto 31, 1950, ug gisira ang Magdeburg Bethel. Busa natapos ang akong pag-alagad sa Bethel, nga maoy panahon sa bililhong pagbansay. Mibalik ako sa Chemnitz, nga bisan ilalom sa Komunista determinadong mohawid pag-ayo sa kamatuoran ug magmantala sa Gingharian sa Diyos ingong bugtong paglaom alang sa naglisod nga katawhan.

Niadtong Abril 1951, mibiyahe ako kauban sa usa ka igsoong lalaki sa Berlin aron sa pagkuha ug mga kopya sa Ang Bantayanang Torre. Pagbalik namo, nakurat kami sa pagkakita nga ang estasyonan sa tren sa Chemnitz gilibotan sa sibilyan nga polis. Dayag nga nagpaabot sila kanamo, ug kami gidakop dihadiha.

Pag-abot sa bilanggoan niadtong nagpaabot sa husay, diha akoy mga dokumento nga nagpamatuod nga ako gipriso sa mga Nazi sulod sa daghang tuig. Tungod niana, gitahod ako sa mga guwardiya. Usa sa mga pangulo sa mga babayeng guwardiya miingon: “Kamong mga Saksi ni Jehova dili mga kriminal; dili kamo angayng prisohon.”

Usa ka higayon siya miduaw sa akong selda, diin kauban nako ang duha ka lain pang mga igsoong babaye, ug sa sekretong paagi nagsuksok ug usa ka butang sa ilalom sa usa sa mga katre. Unsa kadto? Ang iyang kaugalingong Bibliya, nga iyang gihatag kanamo. Sa laing higayon, giduaw niya ang akong mga ginikanan sa balay, sanglit duol ra sa prisohan ang ilang gipuy-an. Mikuha siyag mga kopya sa Ang Bantayanang Torre ug pipila ka pagkaon, nagtago nianang tanan sa iyang lawas, ug nagpayuhot niadtong tanan sa akong selda.

Aduna pay usa ka butang nga buot nakong hinumdoman. Usahay sa Dominggo sa buntag, awiton namo ang among teokratikanhong mga awit nga kusog kaayo nga ang ubang mga piniriso namakpak uban ang kahimuot pagkahuman sa matag awit.

Kusog ug Tabang Gikan Kang Jehova

Panahon sa husay sa korte niadtong Septiyembre 4, 1951, ang huwes mikomento sa gihisgotan sa sinugdanan niining artikuloha. Gialagaran nako ang akong sentensiya nga pagkabilanggo sa Waldheim, unya sa Halle, ug sa kataposan sa Hoheneck. Usa o duha ka mugbong mga hitabo ang nagpakita kon sa unsang paagi ang Diyos maoy dangpanan ug kusog kanamong mga Saksi ni Jehova ug sa unsang paagi ang iyang Pulong nagpalagsik kanamo.

Sa prisohan sa Waldheim, ang tanang Saksi nga mga babaye nagtigom nga regular sa usa ka lawak, mao nga nakaarang kami sa paghimog Kristohanong mga tigom. Ang lapis ug papel wala itugot, apan ang pipila ka igsoon mikuhag pipila ka pirasong panapton ug nakahimog usa ka gamayng bandera nga gisulatan sa tinuig nga teksto alang sa 1953, nga mao: “Simbaha si Jehova sa katahom sa pagkabalaan.”​—Salmo 29:​2, American Standard Version.

Usa sa mga babayeng guwardiya nakasakop kanamo ug nagtaho kanamo sa walay langan. Ang pangulo sa prisohan miabot ug giingnan kaming duha ka babaye nga ipataas ang bandera. “Kinsay naghimo niini?” siya nangutana. “Unsay kahulogan niini?”

Usa sa mga igsoong babaye buot nga mosugid ug moangkon sa sala alang kanamo, apan naghagawhaway dayon kami, nga nagkauyon nga ang tulobagon kinahanglang ambitan namong tanan. Busa kami mitubag: “Gihimo namo kana aron sa pagpalig-on sa among pagtuo.” Ang bandera gikompiskar, ug wala kami pakan-a ingong silot. Apan panahon sa pagsukitsukit, ang mga igsoong babaye nagpataas niana aron among matisok sa among mga hunahuna ang makapadasig nga kasulatan.

Sa dihang ang prisohan sa mga babaye sa Waldheim gisirhan, kaming mga babaye gibalhin sa Halle. Didto gitugotan kami sa pagdawat ug mga pakete, ug unsay gitahi diha sa parisan sa sinelas nga gipadala sa akong papa kanako? Mga artikulo sa Bantayanang Torre! Mahinumdoman pa nako kadtong nag-ulohag “Ang Matuod nga Gugma Maoy Praktikal” ug “Ang Kabakakan Mosangpot sa Pagkahanaw sa Kinabuhi.” Kini ug ang ubang mga artikulo matahom gayod, ug sa dihang tinagotago namong gipasa kini gikan sa usa ngadto sa lain, ang matag usa naghimog mga nota alang sa iyang kaugalingon.

Panahon sa pagpanglungkab, usa sa mga guwardiya nakakaplag sa akong personal nga mga nota nga gitagoan diha sa akong kama nga uhot. Sa ulahi, gipatawag niya ako aron sukitsukiton ug miingon nga buot gayod niyang masayod sa kahulogan sa artikulong “Mga Palaaboton Alang sa mga Mahinadlokon Kang Jehova sa 1955.” Siya, nga usa ka Komunista, nabalaka pag-ayo sa kamatayon sa iyang lider, si Stalin, niadtong 1953, ug ang umalabot daw dulom. Alang kanamo, ang umalabot magpahinabog kauswagan sa among mga kahimtang sa prisohan, apan wala pa ako mahibalo niana. Masaligon akong misaysay nga ang mga palaaboton sa mga Saksi ni Jehova maoy labing maayo. Ngano? Mikutlo ako gikan sa temang teksto sa kasulatan diha sa artikulo, ang Salmo 112:​7: “Dili siya mahadlok sa daotang mga balita: ang iyang kasingkasing maoy lig-on, nga nagasalig kang Jehova.”​—AS.

Si Jehova Nagpabilin nga Akong Dangpanan ug Kusog

Human sa grabeng balatian, gipagawas ako sa prisohan duha ka tuig una mahuman ang akong sentensiya, niadtong Marso 1957. Ang mga opisyal sa Sidlakang Alemanya nagpit-os na usab kanako tungod sa akong mga kalihokan diha sa pag-alagad kang Jehova. Busa, niadtong Mayo 6, 1957, gipahimuslan nako ang kahigayonan nga moeskapo ngadto sa Kasadpang Berlin, ug gikan didto mibalhin ako sa Kasadpang Alemanya.

Gidangtag daghang tuig una ako maulii sa akong pisikal nga panglawas. Apan hangtod karong adlawa aduna gihapon akoy himsog nga espirituwal nga gana ug nagpaabot sa matag bag-ong kopya sa Ang Bantayanang Torre. Matag karon ug unya, akong susihon ang akong kaugalingon. Mahunahunaon pa ba ako sa espirituwal? Nakaugmad ba ako sa maayong mga hiyas? Ang sinulayan bang kalidad sa akong pagtuo usa ka hinungdan sa pagdayeg ug pagpasidungog kang Jehova? Akong tumong ang pagpahimuot sa Diyos sa tanang butang, aron nga siya magpabilin nga akong dangpanan ug kusog sa walay kataposan.

[Mga footnote]

a Ang “Photo-Drama” nalangkoban sa mga eslayd ug pelikula ug, sugod sa 1914, kaylap nga gipasundayag sa mga hawas sa Watch Tower Bible and Tract Society.

b Ang magasing Trost (Consolation), nga gipatik sa Watch Tower Society sa Bern, Switzerland, niadtong Mayo 1, 1940, panid 10, mitaho nga sa usa ka higayon ang babayeng mga Saksi ni Jehova sa Lichtenburg wala makadawat ug paniudto sulod sa 14 ka adlaw tungod kay midumili sila sa paghimog usa ka buhat sa pagpasidungog sa dihang ang Nazing mga himno gipatokar. Dihay 300 ka Saksi ni Jehova didto.

c Usa ka taho bahin kang Josef Rehwald ang migula sa Pagmata! sa Pebrero 8, 1993, mga panid 20-3.

[Hulagway sa panid 26]

Opisina sa SS sa Ravensbrück

[Credit Line]

Ibabaw: Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten

[Hulagway sa panid 26]

Ang akong permiso nga motrabaho sa gawas sa kampo

    Cebuano Publications (1983-2025)
    Log Out
    Log In
    • Cebuano
    • Ipasa
    • Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyones sa Paggamit
    • Polisa sa Pribasiya
    • Mga Setting sa Pribasiya
    • JW.ORG
    • Log In
    Ipasa