Pagtuo ug ang Imong Umaabot
“Ang pagtuo mao ang may katinoan nga pagdahom sa mga butang nga gilaoman.”—HEBREOHANON 11:1.
1. Unsang matang sa umaabot ang ginatinguha sa kadaghanang tawo?
INTERESADO ka ba sa umaabot? Ang kadaghanan sa mga tawo interesado. Naglaom sila ug usa ka umaabot nga malinawon, may kagawasan sa kahadlok, desenteng kahimtang sa pagkinabuhi, mabungahon ug makatagbawng trabaho, maayong panglawas ug hataas nga kinabuhi. Sa walay duhaduha ang matag kaliwatan sa kasaysayan nagtinguha niadtong mga butanga. Ug karong adlawa, niining kalibotan nga puno kaayo sa kagubot, ang maong mga kahimtang nahimong labaw na nga tilinguhaon.
2. Sa unsang paagi gipadayag sa usa ka estadista ang panglantaw bahin sa umaabot?
2 Samtang ang katawhan nagpaingon sa ika-21ng siglo, aduna bay paagi sa pagtino kon sama sa unsa ang umaabot? Ang usa ka paagi gipahayag kapin na sa 200 ka tuig kanhi sa Amerikanong estadista nga si Patrick Henry. Siya nag-ingon: “Wala akoy nahibaloang paagi sa pagtino sa umaabot kondili pinaagi sa nangagi.” Sumala niini nga panglantaw, ang umaabot sa tawhanong pamilya igoigong mahibaloan pinaagi sa nahimo sa tawo sa nangagi. Daghan ang mouyon nianang hunahunaa.
Sama ba sa Unsa ang Nangagi?
3. Unsay gipakita sa rekord sa kasaysayan may kalabotan sa mga palaaboton sa umaabot?
3 Kon ang umaabot maoy banaag sa nangagi, makapadasig ba kana kanimo? Miarang-arang ba ang umaabot alang sa nangaging mga kaliwatan sa pagdagan sa daghang panahon? Wala gayod. Bisan pa sa mga paglaom nga nabatonan sa mga tawo sa libolibong katuigan ug bisan pa sa materyal nga kauswagan sa ubang mga dapit, ang kasaysayan napuno sa panglupig, krimen, kapintasan, gubat, ug kakabos. Kining kalibotana nakaagom ug nagkalainlaing katalagman, nga gipahinabo sa dakong bahin sa dili-makatagbawng tawhanong pagmando. Ang Bibliya tukmang nag-ingon: “Ang tawo nagmando sa tawo sa iyang kadaotan.”—Ecclesiastes 8:9.
4, 5. (a) Nganong ang mga tawo malaomon sa unang bahin sa ika-20ng siglo? (b) Unsay nahitabo sa ilang mga paglaom sa umaabot?
4 Ang tinuod mao nga ang daotang kasaysayan sa katawhan padayon nga nagbalikbalik—apan sa mas dagko ug mas makadaot nga sukod. Kining ika-20ng siglo maoy pamatuod niana. Ang katawhan ba nakakat-on ug naglikay gikan sa mga sayop sa nangagi? Buweno, sa sinugdanan niining sigloha, daghan ang naglaom nga moabot ang mas maayong umaabot tungod kay dihay taastaas nga yugto sa pakigdait ug tungod sa mga kauswagan sa industriya, siyensiya, ug edukasyon. Sa unang mga tuig sa 1900, miingon ang usa ka propesor sa unibersidad, gituohan niadto nga wala nay mahitabong gubat tungod kay ang “mga tawo sibilisado na kaayo.” Usa ka primero ministro kanhi sa Britanya nag-ingon bahin sa panglantaw sa mga tawo balik sa maong panahon: “Moarang-arang pa gayod ang kahimtang. Mao kining kalibotana nga akong namat-an ug kahayag.” Apan unya siya miingon: “Sa kalit, nga wala dahoma, usa ka buntag sa 1914 ang tanan natapos.”
5 Bisan pa sa pagtuo sa maong panahon nga moarang-arang ang umaabot, halos wala pa gani makasugod ang bag-ong siglo sa dihang ang kalibotan gilamoy na sa labing mangilngig nga hinimog-tawo nga katalagman nga wala pa mahitabo sukad—Gubat sa Kalibotan I. Ingong usa ka pananglitan sa kinaiyahan niini, tagda kon unsay nahitabo sa 1916 diha sa usa ka gubat sa dihang giatake sa kasundalohan sa Britanya ang pangunahang depensa sa kasundalohang Aleman duol sa Somme River, sa Pransiya. Sa pipila lang ka oras ang Britanya namatyan ug 20,000, ug daghang Aleman ang napatay. Ang upat ka tuig nga pagpamatay nakahunos ug mga kinabuhi sa duolan sa napulo ka milyong sundalo ug daghang sibilyan. Ang populasyon sa Pransiya mikunhod makadiyot tungod kay daghan kaayong kalalakin-an ang nangamatay. Ang mga ekonomiya nangadaot, nga misangpot ug Dakong Depresyon sa mga tuig sa 1930. Dili ikahibulong nga ang uban nakaingon nga ang adlaw nga nagsugod ang Gubat sa Kalibotan I mao ang adlaw nga nabuang ang kalibotan!
6. Miarang-arang ba ang kinabuhi human sa Gubat sa Kalibotan I?
6 Mao ba kini ang umaabot nga gilaoman niadtong kaliwatana? Dili gayod. Ang ilang mga paglaom nangapusgay; ang gubat wala usab makapaarang-arang sa kahimtang. Bayente-uno ka tuig lamang tapos sa Gubat sa Kalibotan I, o sa 1939, ang mas grabe pa nga hinimog-tawo nga katalagman nahitabo—Gubat sa Kalibotan II. Kini nakapatayg duolan sa 50 milyones ka lalaki, babaye, ug mga bata. Ang sunodsunod nga mga pagpamomba nagpayhag sa mga siyudad. Sa Gubat sa Kalibotan I, mga libolibong sundalo ang nangamatay sa usa ka gubat sa pipila lang ka oras, samtang sa Gubat sa Kalibotan II, ang duha lamang ka bomba atomika nakapatay ug kapin sa 100,000 ka tawo sa pipila lamang ka segundo. Ang gilantaw sa daghan nga mas ngilngig pa mao ang sistematikong pagpatay sa minilyon diha sa mga kampong konsentrasyon sa Nazi.
7. Unsay tinuod mahitungod niining tibuok nga siglo?
7 Daghang tinubdan nag-ingon nga kon ilakip nato ang mga gubat taliwala sa mga nasod, ang sibil nga mga panag-away, ug mga kamatayon nga gipaagom sa mga kagamhanan sa ilang kaugalingong mga lungsoranon, kadtong gipamatay niining sigloha mokabat ug mga 200 milyones. Usa ka tuboran naghatag pa ug gidaghanon nga 360 milyones. Handurawa ang kalisang niining tanan—ang kasakit, ang mga luha, ang kaguol, ug ang nangadaot nga mga kinabuhi! Dugang pa, sa aberids, duolan sa 40,000 ka tawo, kadaghanan mga kabataan, ang nangamatay matag adlaw tungod sa nalangkit sa kakabos nga mga hinungdan. Tulo ka pilo nianang gidaghanona ang gipamatay tungod sa mga aborsiyon matag adlaw. Lain pa, duolan sa usa ka bilyong tawo kabos gayod kaayo sa pagpalit ug pagkaon nga gikinahanglan aron makahimo sa normal nga trabaho sa adlaw. Kining tanang kahimtang maoy pamatuod sa gitagna sa Bibliya nga kita nagkinabuhi na “sa kataposang mga adlaw” niining daotang sistema sa mga butang.—2 Timoteo 3:1-5, 13; Mateo 24:3-12; Lucas 21:10, 11; Pinadayag 6:3-8.
Walay Tawhanong mga Solusyon
8. Nganong ang tawhanong mga lider dili makasulbad sa mga problema sa kalibotan?
8 Samtang nagakatapos kining ika-20ng siglo, atong ikadugang ang naagoman niini niadtong nangaging mga siglo. Ug unsay ikapadayag sa kasaysayan? Kini nagpadayag kanato nga ang tawhanong mga lider wala gayod makasulbad sa dagkong mga problema sa kalibotan, nga wala nila kana sulbara karon, ug nga dili nila kini masulbad sa umaabot. Yanong sila walay katakos sa pagtagana sa matang sa umaabot nga atong gitinguha, bisag maayo pa sila ug tuyo. Ug ang uban nga anaa sa awtoridad dili ingon niana nga may maayog tuyo; ilang gipangita ang katungdanan ug gahom alang sa ilang kaugalingong mapagawalon ug materyal nga mga tumong, dili alang sa kaayohan sa uban.
9. Nganong may katarongan sa pagduhaduha nga ang siyensiya adunay mga solusyon sa mga problema sa tawo?
9 Aduna bay solusyon ang siyensiya? Wala kon atong palandongon ang nangagi. Ang mga siyentipiko sa kagamhanan nakagasto ug dagko kaayong salapi, panahon, ug kahago sa paghimog grabe ka malaglagong kemikal, biolohikal, ug ubang matang sa mga hinagiban. Ang mga nasod, lakip na niadtong dili kaayo makaabot sa pagpalit niana, nakagastog kapin sa 700 bilyones dolyares sa mga armamento matag tuig! Usab, ang ‘kauswagan sa siyensiya’ may bahin sa pagkamay-tulubagon sa mga kemikal nga nakadugang sa polusyon sa hangin, yuta, tubig, ug pagkaon.
10. Nganong bisan ang edukasyon dili makahatag ug mas maarang-arang nga umaabot?
10 Makalaom ba kita nga ang edukasyonal nga mga institusyon sa kalibotan makatabang sa pagtukod ug mas maayong umaabot pinaagi sa pagtudlo ug taas nga mga sukdanan sa moral, pagkamahunahunaon sa uban, ug gugma sa silingan? Dili. Hinunoa, ang gihatagan hinuon niini ug pagtagad mao ang mga karera, ang pagpanguwarta. Nagpasiugda sila ug maindigon kaayo nga espiritu, dili matinabangong espiritu; ni nagtudlo ang mga tunghaan ug maayong pamatasan. Hinunoa, giuyonan sa kadaghanan niini ang seksuwal nga kagawasan, nga misangpot ug dakong pag-uswag sa pagsabak sa mga tin-edyer ug mga sakit nga mapasa sa sekso.
11. Sa unsang paagi ang rekord sa negosyo makahatag ug pagduhaduha bahin sa umaabot?
11 Ang dagko bang mga komersiyo sa kalibotan kalit maaghat sa pag-atiman ug maayo sa atong planeta ug sa pagpakitag gugma sa uban pinaagi sa paghimog mga produkto nga makahatag ug tinuod nga kaayohan ug dili lamang alang sa ganansiya? Lagmit dili. Mohunong ba sila sa paghimog mga programa sa telebisyon nga puno sa kabangisan ug imoralidad nga nakadugang sa paghugaw sa mga hunahuna sa mga tawo, ilabina sa mga batan-on? Ang dili pa dugayng nangagi dili gayod makapadasig tungod kay, sa dakong bahin, ang TV nahimong tuboran sa imoralidad ug kabangisan.
12. Unsay kahimtang sa tawo may kalabotan sa sakit ug kamatayon?
12 Dugang pa, bisag unsa pa ka sinsero sa mga doktor sa medisina, sila dili makabuntog sa sakit ug kamatayon. Pananglitan, sa kataposan sa Gubat sa Kalibotan I, wala nila masanta ang trangkaso Espanyola; sa tibuok-kalibotan, nakapatay kinig 20 ka milyong kinabuhi. Karong adlawa, ang sakit sa kasingkasing, kanser, ug ubang makamatayng-sakit kaylap. Ang kalibotan sa medisina wala usab makasanta sa modernong hampak nga AIDS. Sa kasukwahi, ang usa ka taho sa H.K. nga gimantala sa Nobyembre 1997 mihinapos nga ang gikusgon sa pagkaylap sa virus sa AIDS maoy doble kay sa nangaging mga pag-ihap. Minilyon na ang nangamatay gikan niana. Sa katuigang dili pa dugay, tres milyones pa ang natakdan.
Kon Unsay Panglantaw sa mga Saksi ni Jehova sa Umaabot
13, 14. (a) Unsay panglantaw sa mga Saksi ni Jehova sa umaabot? (b) Nganong ang mga tawo dili makapatunghag mas maarang-arang nga umaabot?
13 Apan, ang mga Saksi ni Jehova nagtuo nga ang katawhan adunay masanag nga umaabot, nga labing maayo! Apan sila wala maglaom nga ang mas maayong umaabot moabot pinaagi sa tawhanong mga paningkamot. Hinunoa, sila naglantaw sa Maglalalang, si Jehova nga Diyos. Siya nahibalo kon sama sa unsa ang umaabot, ug kini maoy usa gayod nga katingalahan! Siya usab nahibalo nga ang mga tawo dili makapatungha ug ingon niana nga umaabot. Sanglit ang Diyos ang naglalang kanila, siya nahibalo sa ilang mga limitasyon nga labaw pa kang bisan kinsa. Diha sa iyang Pulong, siya tin-awng nag-ingon kanato nga wala niya lalanga ang mga tawo nga may katakos sa pagmando nga malamposon nga walay pagtultol sa Diyos. Ang dugayng pagtugot sa Diyos sa tawhanong pagmando nga bulag gikan kaniya nakapasundayag nianang pagkawalay-katakos nga dili gayod kaduhaduhaan. Usa ka awtor midawat: “Ang hunahuna sa tawo nakasulay na sa tanang posibleng mga kombinasyon sa pagmando, ug sa walay kapuslanan.”
14 Diha sa Jeremias 10:23, atong mabasa ang mga pulong sa dinasig nga manalagna: “Ako nasayod gayod, Oh Jehova, nga dili iya sa tawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga naglakaw sa pagtultol sa iyang lakang.” Lain pa, ang Salmo 146:3 nag-ingon: “Ayaw pagsalig sa mga halangdon, ni sa mga anak sa tawo, nga kaniya walay kaluwasan.” Sa pagkamatuod, sanglit natawo kita nga dili-hingpit, ingon sa gipakita sa Roma 5:12, ang Pulong sa Diyos nagpasidaan kanato sa dili pagsalig usab sa atong kaugalingon. Ang Jeremias 17:9 nag-ingon: “Ang kasingkasing malimbongon labaw kay sa bisan unsang butang.” Busa, ang Proverbio 28:26 nag-ingon: “Siya nga nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing buangbuang, apan siya nga nagalakaw diha sa kaalam makaikyas.”
15. Asa kita makakaplag ug kaalam nga mogiya kanato?
15 Asa man nato makaplagan kini nga kaalam? “Ang kahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam, ug ang kahibalo sa Usa nga Labing Balaan mao ang pagsabot.” (Proverbio 9:10) Si Jehova lamang ang may kaalam nga makagiya kanato latas niining makahahadlok nga mga panahon. Ug kita iyang gihatagan sa iyang kaalam pinaagi sa Balaang Kasulatan, nga iyang gidasig sa paggiya kanato.—Proverbio 2:1-9; 3:1-6; 2 Timoteo 3:16, 17.
Ang Umaabot sa Tawhanong Pagmando
16. Kinsa ang magabuot sa umaabot?
16 Nan, unsay gisulti sa Pulong sa Diyos kanato bahin sa umaabot? Kini nagsulti kanato nga ang umaabot dili gayod banaag kon unsay nahimo sa mga tawo sa nangagi. Busa sayop ang kaisipan ni Patrick Henry. Ang umaabot niining yutaa ug ang katawhan nga anaa niana pagabut-an, dili sa mga tawo, kondili ni Jehova nga Diyos. Ang iyang kabubut-on matuman dinhi sa yuta, dili ang kabubut-on ni bisan kinsang mga tawo o mga nasod niining kalibotana. “Daghan ang mga laraw sa kasingkasing sa tawo, apan ang tambag ni Jehova mao ang mobarog.”—Proverbio 19:21.
17, 18. Unsa ang kabubut-on sa Diyos alang sa atong panahon?
17 Unsa ang kabubut-on sa Diyos alang sa atong panahon? Gimbut-an niya nga taposon kining mapintas, imoral nga sistema sa mga butang. Ang mga siglo sa daotang pagmando sa mga tawo sa dili madugay pulihan sa pagmando nga iya sa Diyos. Ang tagna nga makita diha sa Daniel 2:44 nag-ingon: “Sa mga adlaw niadtong mga haria [nga naglungtad karon] ang Diyos sa langit magtukod ug usa ka gingharian [sa langit] nga dili gayod malumpag. Ug ang gingharian dili igahatag ngadto sa laing katawhan. Kini magadugmok ug magaut-ot niining tanang gingharian, ug kini molungtad sa walay kataposan.” Wagtangon usab sa Gingharian ang daotang impluwensiya ni Satanas nga Yawa, usa ka butang nga dili gayod mahimo sa mga tawo. Ang iyang pagmando niining kalibotana matapos na hangtod sa hangtod.—Roma 16:20; 2 Corinto 4:4; 1 Juan 5:19.
18 Matikdi nga ang langitnong kagamhanan magadugmok sa tanang matang sa tawhanong pagmando. Ang pagmando niining kalibotana dili ibilin ngadto sa mga tawo. Sa langit, kadtong naglangkob sa Gingharian sa Diyos maoy mokontrolar sa mga kalihokan sa yuta alang sa kaayohan sa katawhan. (Pinadayag 5:10; 20:4-6) Sa yuta, ang matinumanong mga tawo mokooperar sa mga lagda sa Gingharian sa Diyos. Mao kini nga pagmando ang gitudlo kanato ni Jesus nga iampo sa dihang siya miingon: “Paanhia ang imong gingharian. Ipahinabo ang imong kabubut-on, maingon sa langit, nganhi usab sa yuta.”—Mateo 6:10.
19, 20. (a) Sa unsang paagi gihubit sa Bibliya ang kahikayan sa Gingharian? (b) Unsay himoon sa pagmando niini alang sa katawhan?
19 Ang mga Saksi ni Jehova nagbutang sa ilang pagsalig diha sa Gingharian sa Diyos. Mao kini nga “bag-ong mga langit” ang gisulat ni apostol Pedro: “Adunay bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta nga atong ginapaabot sumala sa iyang saad, ug niini nila magapuyo ang pagkamatarong.” (2 Pedro 3:13) Ang “bag-ong yuta” mao ang bag-ong tawhanong katilingban nga pagamandoan sa bag-ong mga langit, ang Gingharian sa Diyos. Mao kini nga kahikayan ang gipadayag sa Diyos diha sa panan-awon ngadto kang apostol Juan, kinsa nagsulat: “Nakita ko ang usa ka bag-ong langit ug usa ka bag-ong yuta; kay ang kanhing langit ug ang kanhing yuta nahanaw na . . . Ug pahiran [sa Diyos] ang matag luha sa ilang mga mata, ug wala na unyay kamatayon, ni pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang kanhing mga butang miagi na.”—Pinadayag 21:1, 4.
20 Matikdi nga ang bag-ong yuta maoy usa ka matarong nga yuta. Ang tanang daotang mga elemento nianang panahona nangawagtang na pinaagi sa usa ka lihok sa Diyos, ang gubat sa Armagedon. (Pinadayag 16:14, 16) Ang tagna sa Proverbio 2:21, 22 nag-ingon niini: “Ang mga matul-id magapuyo sa yuta, ug ang mga matarong mao ang magapabilin diha niana. Mahitungod sa mga daotan, sila pagaputlon gikan sa yuta.” Ug ang Salmo 37:9 nagsaad: “Ang mga mamumuhat ug daotan pagaputlon, apan kadtong nagalaom kang Jehova mao ang magapanunod sa yuta.” Buot ka bang mopuyo sa ingon niana nga bag-ong kalibotan?
Salig sa mga Saad ni Jehova
21. Nganong makasalig kita sa mga saad ni Jehova?
21 Makasalig ba kita sa mga saad ni Jehova? Pamati sa iyang giingon pinaagi sa iyang manalagnang si Isaias: “Hinumdomi ang unang mga butang sa dugay na kaayong panahon, nga ako mao ang Usa nga Balaan ug wala nay laing Diyos, ni may lain pa nga sama kanako; ang Usa nga nagsulti gikan sa sinugdan ang kataposan, ug gikan sa karaang panahon sa mga butang nga wala pa mahimo; ang Usa nga nag-ingon, ‘Ang akong tambag magpadayon, ug himoon ko ang tanan nga akong gikahimut-an.’” Ang ulahing bahin sa bersikulo 11 nag-ingon: “Ako nang gisulti ako usab nga pagahinaboon. Ako nang gilaraw, ako usab nga pagahimoon.” (Isaias 46:9-11) Oo, kita makasalig kang Jehova ug sa iyang mga saad nga ingon ka tino nga daw kadtong mga saara nangatuman na. Gipadayag sa Bibliya kini niining paagiha: “Ang pagtuo mao ang may katinoan nga pagdahom sa mga butang nga gilaoman, ang tataw nga pagpanghimatuod sa mga katinuoran bisan tuod wala makita.”—Hebreohanon 11:1.
22. Nganong makasalig kita nga tumanon ni Jehova ang iyang mga saad?
22 Ang mga tawong mapainubsanon magpasundayag ug ingon niana nga pagtuo tungod kay sila nahibalo nga tumanon sa Diyos ang iyang mga saad. Pananglitan, diha sa Salmo 37:29, atong mabasa: “Ang mga matarong magapanunod sa yuta, ug sila magapuyo niana sa walay kataposan.” Makatuo ba kita niini? Oo, tungod kay ang Hebreohanon 6:18 nag-ingon: “Imposible sa Diyos nga mamakak.” Ang Diyos ba maoy tag-iya sa yuta, nga iyang ikahatag kini ngadto sa mga mapainubsanon? Ang Pinadayag 4:11 nag-ingon: “Imong gilalang ang tanang butang, ug tungod sa imong kabubut-on sila milungtad ug nalalang.” Busa, ang Salmo 24:1 nag-ingon: “Ang yuta iya ni Jehova ug ang tanan nga nagapuno niana.” Si Jehova ang naglalang sa yuta, ang tag-iya niini, ug ihatag kini ngadto sa mga tawong may pagtuo kaniya. Aron molig-on ang atong pagsalig niini, ipakita sa mosunod nga artikulo kon sa unsang paagi gituman ni Jehova ang iyang mga saad ngadto sa iyang katawhan sa nangaging mga panahon maingon sa atong adlaw ug kon nganong kita bug-os makasalig nga iyang tumanon kini sa umaabot.
Mga Punto Agig Repaso
◻ Unsay nahitabo sa mga paglaom sa mga tawo sa tibuok nga kasaysayan?
◻ Nganong dili kita angay molaom sa mga tawo alang sa mas maarang-arang nga umaabot?
◻ Unsa ang kabubut-on sa Diyos bahin sa umaabot?
◻ Nganong makasalig kita nga tumanon sa Diyos ang iyang mga saad?
[Hulagway sa panid 10]
Ang Bibliya tukmang nag-ingon: “Dili iya sa tawo ang . . . pagtultol sa iyang lakang.”—Jeremias 10:23
[Credit Line]
Bomba: Letrato sa U.S. National Archives; nalunosang mga bata: WHO/OXFAM; mga kagiw: UN PHOTO 186763/J. Isaac; Mussolini ug Hitler: Letrato sa U.S. National Archives