Eunice ug Loida Sulondang mga Magtutudlo

Ingong mga alagad ni Jehova, kita nasayod nga ang pagtaganag epektibong relihiyosong edukasyon sa atong mga anak maoy seryosong responsabilidad. Bisan sa labing maayong mga panahon, kini nga tahas mahimong matugob sa tanang matang sa mga kababagan ug mga kalisod. Mas lisod pa gayod kini sa dihang ang usa ka Kristohanong ginikanan nagaatubang sa maong hagit diha sa usa ka nabahin sa relihiyon nga panimalay. Ang maong kahimtang dili bag-o. Ang Kasulatan nagsugid kanato bahin sa usa ka ginikanan nga nakakaplag sa iyang kaugalingon diha sa susamang kahimtang sa unang siglo K.P.

Ang pamilya sa usa ka babaye nga ginganlag Eunice nagpuyo sa Listra, usa ka siyudad sa rehiyon sa Licaonia sa habagatan-sentral sa Asia Minor. Ang Listra maoy usa ka gamayng siyudad sa probinsiya nga dili kaayo ilado. Kadto maoy usa ka Romanhong kolonya nga ginganlag Julia Felix Gemina Lustra, nga gitukod ni Agosto Cesar aron sa pagpukgo sa mga kalihokan sa mga tulisan sa palibot nga mga dapit. Si Eunice maoy usa ka Hudiyohanong Kristohanon nga nagkinabuhi sa nabahin sa relihiyon nga panimalay uban sa iyang bana nga Grego, sa iyang anak nga lalaki nga si Timoteo, ug sa iyang inahan nga si Loida.​—Buhat 16:​1-3.

Lagmit, dihay pipila ka mga Hudiyo sa Listra, sanglit ang Bibliya wala maghisgot ug sinagoga didto, bisan tuod dihay Hudiyohanong populasyon sa Iconio, mga 30 kilometros ang gilay-on. (Buhat 14:19) Busa dili gayod sayon alang kang Eunice sa pagtuman sa iyang pagtuo. Ang kamatuoran nga si Timoteo wala matuli human nga siya nahimugso nagtukmod sa pipila ka eskolar sa pagbanabana nga ang bana ni Eunice misupak sa maong ideya.

Apan, wala mag-inusara si Eunice sa iyang tinuohan. Maorag nadawat ni Timoteo ang iyang instruksiyon sa “balaang mga sinulat” gikan sa iyang inahan ug gikan sa iyang apohang babaye sa inahan, nga si Loida.a Gitambagan ni apostol Pablo si Timoteo: “Padayon sa mga butang nga imong nakat-onan ug nakakombinser kanimo sa pagtuo, nga nahibalo kon gikan sa unsa nga mga tawo ikaw nakakat-on niini nila ug nga sukad pa sa pagkagamayng bata ikaw nahibalo na sa balaang mga sinulat, nga makapahimo kanimong maalamon alang sa kaluwasan pinaagi sa pagtuo nga may kalabotan kang Kristo Jesus.”​—2 Timoteo 3:​14, 15.

Edukasyon “Sukad pa sa Pagkagamayng Bata”

Sa dihang si Pablo miingon nga ang edukasyon ni Timoteo sa “balaang mga sinulat” gipaambit “sukad pa sa pagkagamayng bata,” kini tin-aw nga nagkahulogang gikan sa pagkamasuso. Kini maoy pagpahiuyon sa iyang paggamit sa Gregong pulong (breʹphos) nga sa katibuk-an nagtumong sa bag-ong nahimugso. (Itandi ang Lucas 2:​12, 16.) Busa si Eunice nagtuman sa iyang hinatag-Diyos nga obligasyon sa seryosong paagi, nga wala mag-usik ug panahon sa paghatag kang Timoteo ug pagbansay nga nakatabang kaniya nga motubo ngadto sa pagkahimong debotadong alagad sa Diyos.​—Deuteronomio 6:​6-9; Proverbio 1:8.

Si Timoteo ‘nakombinsir sa pagtuo’ sa Kasulatanhong mga kamatuoran. Sumala sa usa ka Gregong leksikon, ang pulong nga gigamit ni Pablo dinhi nagkahulogang “lig-ong makombinsir sa; nga mapasaligan sa” usa ka butang. Sa walay duhaduha, ang dakong panahon ug paningkamot gikinahanglan sa pagtukod sa maong lig-ong kombiksiyon diha sa kasingkasing ni Timoteo, nga nagtabang kaniya sa pagpangatarongan sa Pulong sa Diyos ug sa pagtuo diha niana. Busa, tin-aw nga si Eunice ug Loida nagtinabangay pag-ayo sa pagtudlo kang Timoteo gikan sa Kasulatan. Ug pagkadakong ganti ang giani niadtong diyosnong mga babaye! Si Pablo nakasulat bahin kang Timoteo: “Akong nahinumdoman ang pagtuo nga anaa kanimo nga walay bisan unsang pagkasalingkapaw, ug nga kini unang dinha sa imong apohang babaye nga si Loida ug sa imong inahang si Eunice, apan ako masaligon nga kini usab anaa kanimo.”​—2 Timoteo 1:5.

Pagkahinungdanong papel ang gidula ni Eunice ug Loida sa kinabuhi ni Timoteo! Niining bahina, ang magsusulat nga si David Read miingon: “Kon ang apostol nagtuo nga walay butang hinungdanon kondili ang kaugalingong kasinatian ni Timoteo sa pagkakabig, iya untang gipahinumdoman siya niana dihadiha dayon. Apan ang unang butang nga iyang giingon bahin sa pagtuo ni Timoteo mao nga kini daan nang ‘buhi diha kang Loida . . . ug Eunice.’” Ang pulong ni Pablo bahin sa pagtuo ni Loida, Eunice, ug Timoteo nagpakita nga kasagaran ang sayong Kasulatanhong edukasyon nga gihatag diha sa balay pinaagi sa mga ginikanan ug bisan sa mga apohan hinungdanon kaayo sa pagtino sa espirituwal nga mga palaaboton sa usa ka batan-on. Dili ba kana magpahunahuna sa mga membro sa pamilya sa seryosong paagi bahin sa kon unsay ilang ginahimo sa pagtuman niining responsabilidara ngadto sa Diyos ug sa ilang mga anak?

Tingali si Pablo naghunahuna usab bahin sa matang sa palibot sa balay nga gimugna ni Loida ug Eunice. Ang apostol tingali nakaduaw sa ilang balay panahon sa iyang unang pagpabilin sa Listra, sa mga 47/48 K.P. Ang duha ka babaye lagmit nakabig sa Kristiyanidad nianang panahona. (Buhat 14:​8-20) Lagmit nga ang mainit, malipayong mga relasyon nga gitagamtam nianang panimalaya nag-impluwensiya kang Pablo sa pagpili ug mga pulong sa dihang nagtumong sa “apohang babaye” ni Timoteo nga si Loida. Sumala sa eskolar nga si Ceslas Spicq, ang Gregong termino nga iyang gigamit (mamʹme, nga kasukwahi sa klasikal ug matinahurong teʹthe) maoy “usa ka pulong sa pagmahal sa bata” alang sa iyang apohang babaye, nga niini nga konteksto nagpasabot ug “timailhan sa kasuod ug pagbati.”

Paggikan ni Timoteo

Dili klaro kon unsay kahimtang sa kaminyoon ni Eunice sa dihang miduaw si Pablo sa Listra sa ikaduhang higayon (mga 50 K.P.). Daghang eskolar naghunahuna nga siya usa ka balo. Sa bisan unsang kahimtang, ilalom sa paggiya sa iyang inahan ug apohang babaye, si Timoteo mitubo sa pagkahimong maayong batan-ong lalaki, tingali nag-edad ug mga 20 anyos nianang panahona. Siya “gikatahong maayo sa mga igsoon sa Listra ug Iconio.” (Buhat 16:2) Tin-aw, ang tinguha sa pagpakaylap sa maayong balita sa Gingharian gikatisok diha sa kasingkasing ni Timoteo, kay iyang gidawat ang pagdapit ni Pablo sa pagpanaw uban kaniya ug kang Silas sa ilang misyonaryong panaw.

Hunahunaa kon unsay gibati ni Eunice ug Loida sa dihang si Timoteo hapit nang mogikan! Sila nasayod nga sa unang duaw ni Pablo sa ilang siyudad, ang apostol gibato ug gibiyaan sa pagtuong patay na. (Buhat 14:19) Busa dili gayod sayon alang kanila ang pagpagikan sa batan-ong Timoteo. Lagmit, sila naghunahuna kon unsa ka dugay nga siya mahilayo ug mahibalik ba kaha siya nga luwas. Bisan pa sa maong may pasikaranang mga kabalaka, ang iyang inahan ug apohang babaye sa walay duhaduha nagdasig kaniya sa pagdawat niining linaing pribilehiyo nga makapaarang kaniya sa pag-alagad kang Jehova nga mas bug-os pa.

Hinungdanong mga Leksiyon

Daghan ang makat-onan gikan sa mainampingong konsiderasyon kang Eunice ug Loida. Ang pagtuo nagdasig kanila sa paghatag kang Timoteo ug maayong pagmatuto sa espirituwal. Ang hamtong, lig-ong panig-ingnan sa diyosnong debosyon nga ipahiluna sa mga apohan ngadto sa ilang mga apo ug uban pa seguradong mapuslanon sa tibuok Kristohanong kongregasyon. (Tito 2:​3-5) Ang panig-ingnan ni Eunice nagpahinumdom usab sa mga inahan nga may di-magtutuong mga bana sa responsabilidad ug mga ganti sa pagpaambit sa espirituwal nga instruksiyon ngadto sa ilang mga anak. Ang pagbuhat niini usahay magkinahanglan tingalig dakong kaisog, ilabina kon ang amahan walay hilig sa relihiyosong mga tinuohan sa iyang asawa. Nanginahanglan usab kinig kaugdang, sanglit ang Kristohanong asawa kinahanglang motahod sa pagkaulo sa bana.

Ang pagtuo, paningkamot, ug pagsakripisyo ni Loida ug Eunice gigantihan sa ilang pagkakita kang Timoteo nga miuswag sa espirituwal ngadto sa punto sa pagkahimong ekselenteng misyonaryo ug magtatan-aw. (Filipos 2:​19-22) Susama karong adlawa, ang pagtudlo sa Kasulatanhong mga kamatuoran ngadto sa atong mga anak nanginahanglag panahon, pailob, ug determinasyon, apan ang maayong sangpotanan magpahimo sa tanang paningkamot nga bililhon kaayo. Daghang sulondang Kristohanong mga batan-on nga natudloan sa ‘balaang mga sinulat sukad pa sa pagkagamayng bata’ sa nabahin-sa-relihiyon nga panimalay naghatag ug dakong kalipay ngadto sa ilang diyosnong ginikanan. Ug pagkatinuod sa proverbio nga nag-ingon: ‘Siya nga nagpahimugso sa usa ka maalamong anak magmalipayon’!​—Proverbio 23:​23-25.

Si apostol Juan miingon bahin sa iyang espirituwal nga mga anak: “Wala akoy labaw nga hinungdan sa pagkamapasalamaton kay sa niining mga butanga, nga madungog ko nga ang akong mga anak nagapadayon sa paglakaw diha sa kamatuoran.” (3 Juan 4) Sa pagkatinuod, ang pagbati nga gipahayag sa maong mga pulong giambitan sa daghan nga napamatud-ang sama kang Eunice ug Loida, duha ka sulondang mga magtutudlo.

[Mga footnote]