Kasakitan sa Pamilya—Usa ka Ilhanan sa Kapanahonan

ANG kasakitan sa pamilya​—gilantaw kana sa kadaghanan nga usa ka ilhanan nga ang tradisyonal nga mga lagda sa kaminyoon ug pagkaginikanan karaan na. Gilantaw kana sa uban ingong bunga sa politikanhon, ekonomikanhon, ug sosyal nga kausaban. Gilantaw gihapon kana sa uban nga usa lamang ka dugang nga kapildihan sa modernong teknolohiya. Sa kamatuoran ang mga suliran nga gisagubang sa mga pamilya karong adlawa nagatudlo sa usa ka butang nga mas dakog kahulogan. Matikdi ang mga pulong sa Bibliya diha sa 2 Timoteo 3:1-4:

“Hibaloi kini, nga sa kataposang mga adlaw moabot ang kritikal nga mga panahon nga malisod sagubangon. Kay ang mga tawo unya magmahigugmaon sa ilang kaugalingon, mahigugmaon sa salapi, tigpagawal, mapahitas-on, mga mapasipalahon, masukihon sa mga ginikanan, dili-mapasalamaton, dili-maunongon, walay pagbati nga kinaiya, dili ikasabot, tigbutangbutang, walay pagpugong sa kaugalingon, mabangis, dili mahigugmaon sa maayo, mabudhion, gahig-ulo, tigpaburot, mga mahigugmaon sa kalipayan inay kay sa pagkamahigugmaon sa Diyos.”

Dili ba kining mga pulonga mao gayoy gamot sa mga suliran karong adlawa? Ang mga kasakitan sa pamilya karon tin-aw nga maoy direktang resulta sa mga kahimtang nga gitagna nga mahitabo sa panahon sa kataposang mga adlaw niining kalibotana. Ug dunay lig-ong ebidensiya nga kining yugtoa sa kasakitan nagsugod sa tuig 1914.a Sukad niadto, ang impluwensiya sa labaw-tawhanon nga espiritung linalang nga gitawag Satanas nga Yawa tinuod gayod nga makamatay.​—Mateo 4:8-10; 1 Juan 5:19.

Gikutohan sukad sa 1914 diha sa kasilinganan sa yuta, si Satanas may “dakong kasuko, kay nasayod man siya nga hamubo na lamang ang iyang panahon.” (Pinadayag 12:7-12) Sanglit si Satanas mao man ang gipanumpa nga kaaway sa Diyos “kang kinsa nagadawat ug ngalan ang matag usa ka pamilya sa langit ug sa yuta,” ikahibulong ba nga ang yuta nahimong usa ka peligrosong dapit alang sa mga pamilya? (Efeso 3:15) Si Satanas desidido sa pagpahilayo sa tanang katawhan gikan sa Diyos. Unsa pa ang labing maayo nga iyang mahimo kini kay sa paggamit ug mga suliran sa pag-atake sa mga pamilya?

Nagkinahanglan ug labaw pa sa maayong mga teoriya sa ginatuohang mga eksperto aron mapanalipdan ang mga pamilya gikan sa maong labaw-tawhanon nga pag-atake. Bisan pa, ang Bibliya nag-ingon bahin kang Satanas: “Kita nasayod sa iyang mga laraw.” (2 Corinto 2:11) May igong panalipod ang pagkasayod sa pipila ka espisipikong mga paagi sa iyang pag-atake.

Kuwarta ug Trabaho

Ang kalisod sa panalapi maoy usa sa labing gamhanan nga mga hinagiban ni Satanas sa pag-atake. Kini maoy “kritikal nga mga panahon nga malisod sagubangon,” o sama sa pagkahubad sa Revised Standard Version sa 2 Timoteo 3:1, “mga panahon sa kapit-osan.” Diha sa nagakaugmad nga kanasoran, ang mga suliran sama sa pagkawalay-trabaho, gamay nga mga suweldo, ug kakulang sa pangunang mga kinahanglanon mopahinabog kalisod sa mga pamilya. Apan, bisan diha sa may pagkasapiang Tinipong Bansa, ang mga kalisod sa panalapi may seryosong epekto. Ang usa ka surbi sa T.B. nagpakita nga ang kuwarta maoy usa sa pangunang mga hinungdan sa kabingkilan sa pamilya. Ang librong Secrets of Strong Families nagpatin-aw nga ang “panahon, pagtagad, [ug] kusog” nga gigugol sa pag-abot sa mga ginapangayo sa trabaho mahimong usa usab ka “malalangong kaaway” nga makadaot sa panaad sa kaminyoon.

Ang mga kahimtang nakapugos sa daghang mga babaye sa pagpangitag trabaho. Ang magsusulat nga si Vance Packard mitaho: “Sa pagkakaron, labing menos upat ka bahin sa mga masuso ug gagmayng mga bata sa Amerika nga ubos sa tres anyos adunay mga inahang may usa ka trabaho gawas sa balay.” Ang pag-atiman sa halos dili-matagbaw nga mga panginahanglan sa gagmayng mga bata ug sa trabaho maoy mapiogon, makaluya nga paningkamot​—nga may negatibong mga epekto sa mga ginikanan ug sa mga anak. Si Packard midugang nga tungod sa kakulang sa igong mga tagana sa pag-atiman sa bata sa Tinipong Bansa, “milyon-milyong kabataan karong adlawa nakulangan sa maayong pag-atiman sa ilang linghod nga mga edad.”​—Our Endangered Children.

Ang trabahoan mismo sagad makadaot sa panaghiusa sa pamilya. Daghang mga trabahante nadani sa seksuwal nga mga relasyon sa kauban sa trabaho. Ang uban nalangkit sa walay kapuslanang pangagpas ug kalamposan ug gisakripisyo ang ilang pamilyahanong kinabuhi aron pauswagon pa ang karera. (Itandi ang Ecclesiastes 4:4.) Ang usa ka tawo nalinga kaayo sa iyang trabaho sa pagkaahente nga tungod niana gibatbat sa iyang asawa ang iyang kaugalingon nga “de facto nag-inusarang ginikanan.”

Nadaot nga mga Relasyon sa Kaminyoon

Ang institusyon sa kaminyoon mismo ginaatake usab. Nagkanayon ang librong The Intimate Environment: “Kaniadto, gilaoman nga ang magtiayon magpabiling minyo gawas kon ang usa sa mga kapikas makahimog dako nga sala batok sa kaminyoon​—panapaw, kabangisan, sobrang pagpasagad. Karon gilantaw sa kadaghanang mga tawo ang katuyoan sa kaminyoon ingong personal nga katagbawan.” Oo, ang kaminyoon gitagad ingong usa ka tambal sa kawalay-kalipay, kalaay, o kamingaw​—dili ingong tibuok-kinabuhi nga panaad ngadto sa laing tawo. Ang gihatagan ug pagtagad karon mao kanang imong makuha gikan sa kaminyoon, dili kon unsay imong maamot diha niana. (Itandi ang Buhat 20:35.) Kining “dako nga kausaban sa mga lagda nga nagalibot sa kaminyoon” nakadaot kaayo sa mga relasyon sa kaminyoon. Sa dihang dili nila maabot ang personal nga katagbawan, ang mga magtiayon modangop sa pakigdiborsiyo ingong dali nga solusyon.

Ang mga tawo niining “kataposang mga adlaw” matagnaong gibatbat sa Bibliya nga “nagbaton sa dagway sa diyosnong pagkamahinalaron apan nagapanghimakak sa gahom niini.” (2 Timoteo 3:4, 5) Daghang mga eksperto nagtuo nga ang pagkahugno sa relihiyon may dakong bahin sa pagkadaot sa kaminyoon. Diha sa iyang librong The Case Against Divorce, si Dr. Diane Medved misulat: “Sumala pa sa kadaghanang mga relihiyon, ang Diyos miingon nga ang kaminyoon kinahanglang dili-mabugto. Kon ikaw dili segurado bahin sa Diyos o dili motuo Kaniya, nan imong gibuhat ang imong gusto.” Ingong sangpotanan, sa dihang may mga suliran ang kaminyoon, ang mga magtiayon dili mangita ug makataronganong mga solusyon. “Sila magdalidali sa pagtapos sa kaminyoon.”

Mga Batan-on Ginaatake

Ang mga batan-on nagaagom ug kagubot sa mga kapit-osan karong adlawa. Ang makalilisang nga gidaghanon sa mga bata mapintasong ginabun-og ug giabusohan sa pulong o sa sekso sa ilang kaugalingong mga ginikanan. Pinaagi sa diborsiyo, milyon-milyon pa ang nahikawan sa pagbaton ug mahigugmaong impluwensiya sa duha ka ginikanan, ug ang kasakit sa panagbulag sa ginikanan sagad molungtad sa tibuok-kinabuhi.

Ang mga batan-on ginaatake sa gamhanang mga impluwensiya. Sa panahong ang kasarangang batan-on sa Amerika mag-edad ug 14, siya nakakita na ug 18,000 ka pagpatay ug dili-maisip nga ubang mga porma sa kapintasan, dili-angay nga sekso, sadismo, ug krimen pinaagi sa yanong pagtan-aw ug telebisyon. Ang musika usab dunay dakong gahom sa mga batan-on, ug ang kadaghanan niini makalilisang sa kalaw-ay, madayganon kaayo bahin sa sekso, o satanasnon pa gani ug unod. Ang mga eskuylahan nagladlad sa mga batan-on sa mga teoriya sama sa ebolusyon nga kiling sa pagdaot sa pagtuo sa Diyos ug sa Bibliya. Ang pag-ipit sa isigkaingon nagpukaw sa daghan sa pagpakigbahin sa una-pa-magminyo nga sekso ug pag-inom ug maisog nga ilimnon ug pag-abuso sa droga.

Ang mga Gamot sa Kasakitan sa Pamilya

Busa ang pag-atake sa mga pamilya maoy sangkad ug mapukanon. Unsay makatabang sa pamilya aron makalahutay? Ang magtatambag sa pamilya nga si John Bradshaw misugyot: “Ang atong mga lagda sa pagkaginikanan seryosong wala pa gayod bag-oha sulod sa 150 ka tuig. . . . Ang akong pagtuo mao nga ang daang mga lagda dili na mosaler.” Hinunoa, ang dugang hinimog-tawo nga mga lagda dili mao ang sulbad. Si Jehova nga Diyos mao ang Tagmugna sa pamilya. Siya ang mas nahibalo kay sa kang bisan kinsa kon unsa ka importante ang papel sa pamilya diha sa atong personal nga kalipay ug kon unsay kinahanglan aron magmalipayon ug malig-on ang pamilya. Ikahibulong ba nato nga ang iyang Pulong, ang Bibliya, nagatagana sa sulbad sa kasakitan sa pamilya?

Kanang karaang libro nagbatbat kon sa unsang paagi ang pamilyahanong kinabuhi nadaot. Ang unang tawhanong magtiayon, si Adan ug Eva, gibutang diha sa usa ka matahom nga tanaman ug gihatagan ug magantihong hagit sa paghimo sa yuta nga usa ka globonhong paraiso. Ang Diyos misugo nga si Adan mao ang ulo sa pamilya. Si Eva kinahanglang mokooperar sa iyang pagkaulo ingong iyang “katabang,” o “kapikas.” Apan mirebelde si Eva niining kahikayana. Iyang giagaw ang pagkaulo sa iyang bana ug misupak sa usa ug bugtong nga pagdili sa Diyos nga gihatag kanila. Sa ingon gibiyaan ni Adan ang iyang pagkaulo ug miduyog sa iyang asawa niini nga pag-alsa.​—Genesis 1:26–​3:6.

Ang malaglagong mga epekto niini nga pagbulag gikan sa kahikayan sa Diyos nadayag dihadiha. Dili na maputli ug walay-sala, si Adan ug Eva misanong uban ang kaulaw ug pagkasad-an. Si Adan, nga sayosayo nagbatbat sa iyang asawa sa magilakon, balaknong mga pulong, karon sa kawalay-pagbati mitawag kaniya nga ‘ang babaye nga imong gihatag kanako.’ Kanang negatibong pulong sa yano mao ang sinugdanan sa kagul-anan sa kaminyoon. Ang kawang nga paningkamot ni Adan sa pagbawi sa iyang pagkaulo misangpot sa iyang ‘pagbuot kaniya.’ Si Eva, sa baylo, “mangandoy” sa iyang bana, tingali sa sobra o dili-timbang nga paagi.​—Genesis 2:23; 3:7-16.

Dili ikahibulong, ang kabingkilan ni Adan ug Eva sa kaminyoon may madaotong epekto sa ilang mga liwat. Ang ilang unang anak, si Cain, nahimong mabangis nga mamumuno. (Genesis 4:8) Si Lamech, usa ka kaliwat ni Cain, nakadugang sa pagkahugno sa pamilyahanong kinabuhi pinaagi sa pagkahimong unang tawo nga daghag-asawa nga narekord. (Genesis 4:19) Busa gipasa ni Adan ug Eva dili lamang ang panulondon sa sala ug kamatayon kondili ang usa ka masakiton nga sumbanan sa pamilya nga nahimong kahimtang sa tawhanong rasa sukad niadto. Sa panahon niining kataposang mga adlaw, ang kasungian sa pamilya hilabihan na kaayo ka daghan.

Mga Pamilya nga Malamposon

Dili tanang pamilya, hinunoa, nagapakigbisog ilalom sa mga kalisod karong adlawa. Usa ka bana, pananglitan, nagpuyo uban sa iyang asawa ug duha ka anak nga babaye diha sa gamay nga komunidad sa Tinipong Bansa. Bisag ang kadaghanan sa ilang mga silingan may kal-ang sa kaliwatan tali sa mga ginikanan ug sa ilang mga anak, siya ug ang iyang asawa wala, ni nabalaka sila nga ang ilang mga anak basig mosulay sa mga droga o sekso. Sa mga gabii sa Lunes, samtang ang ubang mga batan-on nanan-aw sa TV, ang ilang tibuok pamilya nagpundok sa lamesa sa komedor alang sa usa ka panaghisgot sa Bibliya. “Ang Lunes sa gabii mao ang among linain nga gabii nga magkauban ug mag-estoryahanay,” matud pa niya. “Ang among mga anak dili-magpanuko sa pagpakigsulti sa ilang mga suliran kanamo.”

Sa laing bahin, anaa ang usa ka ginikanan sa Siyudad sa New York nga nagatagamtam usab ug usa ka talagsaong pagkasuod sa pamilya uban sa iyang duha ka anak nga babaye. Ang iyang sekreto? “Among palongon ang TV hangtod sa hinapos sa semana,” matud pa niya. “Kami may adlaw-adlaw nga panaghisgot sa teksto sa Bibliya. Kami nagagahin usab ug usa ka gabii alang sa panaghisgot sa Bibliya ingong pamilya.”

Kining duha ka pamilya maoy mga Saksi ni Jehova. Ilang gisunod ang tambag alang sa mga pamilya nga gipadayag diha sa Bibliya​—ug kini misaler. Bisan pa, sila dili mga eksepsiyon. Adunay ginatos ka libong mga pamilyang sama kanila nga nagpakabaton ug maayong mga resulta pinaagi sa pagpadapat sa mga lagda sa pamilyahanong kinabuhi nga makita nianang libroha.b Unsa man kanang mga lagdaa? Sa unsang paagi kini makahatag kaayohan kanimo ug sa imong pamilya? Agig pagtubag among gidapit kamo sa pagtagad sa mga artikulo sugod sa sunod nga panid.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 4]

Ang dili maayong mga kahimtang sa panalapi nagapahinabog dakong kasakitan sa mga pamilya sa nagakaugmad nga kanasoran

[Credit Line]

Hulagway sa U.S. Navy

[Hulagway sa panid 7]

Pinaagi sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya, ginasagubang sa daghang mga pamilya ang mga kalisod karon