Ang mga Relihiyon Karong Adlawa—Usa ka Pasulit
UNSAY gituohan sa mga tawo? Ang mga relihiyosong lider nabalaka sa pagkaplag nga daghang wala na magtuo sa butang nga gitudlo kanila.
Sa pagkatinuod, ang relihiyosong talan-awon karong adlawa kalit nga nagakausab sukad sa 1961 sa dihang gipatik sa Awake! ang gikahinangpang pasulit nga nag-ulohang “How Well Do You Know Your Religion?” Uban niini nga gula, among gidapit na usab ang among mga magbabasa sa pagsusi sa ilang kahibalo sa kontemporaryong relihiyon ug ang karaan nang mga tradisyon. Apan ning higayona ang ginapasiugda mao ang krisis nga giatubang sa relihiyon sa kalibotan, nga nagasentro sa mga hitabo sama sa modernong katingad-anan sa pagkapadpad sa pagtuo sa katawhan ug ang bag-ong pakiglangkit sa relihiyon diha sa politika ug sa gubat.
Nganong dili magkuha sa imong lapis ug tubaga ang mga pasulit niining panira ug ang sunod nga tulo ka panid? Dayon itandi ang imong mga tubag sa mga awtoridad nga gikutlo diha sa mga panid sa tubag. Tan-awa kon ang resulta makatabang kanimo sa pagsinati sa imong kaugalingon sa kahimtang karong adlawa sa relihiyon.
ANG MEMBRO SA RELIHIYON SA KALIBOTAN
Daghan sa mga molupyo sa yuta wala malangkit sa relihiyon, apan kining grapika naghawas niadtong kinsa nalangkit.
Makahikay ka ba sa relihiyon sumala sa hut-ong nga may igong gidak-on o pagkamembro sumala sa gipakita diha sa grapika? (Mga tubag anaa sa panid 18.)
1‐‐‐‐‐_
2_‐‐‐‐‐
3__‐‐‐‐
4___‐‐‐
5____‐‐
6_____‐
BUDDHISMO
HINDUISMO
SHINTOISMO
KAKRISTIYANOHAN
JUDAISMO
ISLAM
PASIKARANAN SA MGA PAGTUO SA KATAWHAN
Ipaila ang mga sinulat sa katugbang nga relihiyon o pilosopiya. (Mga tubag anaa sa panid 19.)
1. ‐‐ Koran A. Buddhismo
2. ‐‐ Baltimore Catechism B. Confucianismo
3. ‐‐ Talmud C. Hinduismo
4. ‐‐ Vedas D. Islam
5. ‐‐ Five Classics E. Judaismo
6. ‐‐ Pali canon F. Romano Katolisismo
MGA KAMATUORAN SA BIBLIYA UG MGA PAGTULON-AN
Markahi ug “M” o “B” alang sa “Matuod” o “Bakak.” (Ang mga tubag anaa sa panid 19.)
1. ‐‐ Ang mga magsusulat sa Bibliya miadmiter nga sila nagsulat ilalom sa pagdasig sa Diyos, nga nagkinahanglan kanila sa pagrekord sa ilang kaugalingong makauulaw nga mga sayop ug mga kahuyangan.
2. ‐‐ Ang Bibliya nagtudlo sa klero sa Kakristiyanohan sa buluhaton sa pagpanalipod sa ginsakpan gikan sa impiyernong-kalayo.
3. ‐‐ Ang Bibliya nagpaila nga ang yuta lingin sa nagtuo pa ang mga tawo nga kini patag.
RELIHIYON UG GUBAT
Itukma ang mga lokasyon sa dili pa dugayng mga gubat o armadong panagsangka nga nalangkit ang mga relihiyon. (Mga tubag anaa sa panid 20.)
1. ‐‐ India (Bhiwandi ug Bombay) A. Katolisismo, Protestantismo
2. ‐‐ India (Punjab) B. Hinduismo, Buddhismo
3. ‐‐ Irlandiya C. Hinduismo, Islam
4. ‐‐ Lebanon D. Hinduismo, Sikhismo
5. ‐‐ Sri Lanka E. Shiite Muslim,
Kakristiyanohan, Druze
KINSAY MISULTI NIINI?
Itukma ang ngalan sa mga pahayag. (Mga tubag anaa sa panid 21.)
1. ‐‐ “Ang relihiyon mao ang opyo sa katawhan.”
2. ‐‐ “Ang pagkahinlo, sa pagkatinuod, maoy sunod sa Pagkadisyonon.”
3. ‐‐ “Ang Liga sa Kanasoran mao ang politikal nga ekspresyon sa gingharian sa Diyos sa yuta.”
4. ‐‐ “Ang mga magbalantay sa impiyerno mohatag kasakit.”
5. ‐‐ “Kini maoy usa ka balaan nga gubat, ug kini magpadayon hangtod nga moluwat ang shah.”
6. ‐‐“Motabang ang Diyos sa mga tawong nagatabang sa ilang kaugalingon.”
7. ‐‐“Pasagdi nga makasulod ang preskong hangin sa Iglesya.”
8. ‐‐ ‘Walay bisan kinsang tawo nga inyong pagatawgong amahan.’
9. ‐‐ “Ang mga tawo sa yuta modangop sa Hiniusang Kanasoran ingong kataposang paglaom sa kahusay ug pakigdait.”
A. Ayatollah Ruhollah Khomeini
B. Karl Marx
C. Mga sinulat sa Buddhista
D. Federal Council of Churches
E. John Wesley
F. Jesus sa Nazareth
G. Papa Juan XXIII
H. Papa Paulo VI
I.Aesop (Gregong tigsulat ug sugilanon)
MGA PANINGKAMOT SA PAG-ILA SA DIYOS
Badlisi sa ubos ang hustong tubag. (Mga tubag anaa sa panid 21.)
1. Ang mga Hindu nag-ila (0; 3 lamang; 330,000,000) ka diyos ug mga diyosa.
2. Ang mga sinulat sa Shinto naghisgot ug (0; 3 lamang; 8,000,000) ka diyos.
3. Ang pagtuo sa usa ka maglalalang sa tanang mga butang wala maglungtad diha sa (Buddhismo; Hinduismo; Islam; Judaismo.)
4. Ang trinidad sa mga diyos gitudlo (sa unang mga Kristohanon lamang; sa kadaghanang karaang dili-Kristohanong mga relihiyon.)
RELIHIYON UG ANG KALIBOTAN
Tsekahi ang hustong pulong. (Mga tubag anaa sa mga panid 22 ug 23.)
1. Si Jesus sa Nazareth [ ] wala gayod [ ] kas-a [ ] kapin sa usa nga mibalibad sa politikal nga gahom ingong hari o magmamando sa nasod.
2. Ang Bibliya nagtudlo nga ang usa nga nagpatunghag kalisod sa kalibotan mao ang [ ] Diyos [ ] kaaway sa Diyos ang Yawa.
3. Ang Kasulatan nagsugo nga ang mga alagad sa Diyos [ ] mogamit ug kapintasan ingong kataposang solusyon sa pagtul-id sa sosyal nga mga suliran [ ] magpabiling neyutral maylabot sa kalibotanong mga politika samtang nagapaabot sa Gingharian sa Diyos alang sa sulbad [ ] pukanon ang natukod nga kahimtang.
4. Ang Bibliya [ ] nagtudlo nga samtang nagkauswag ang kalibotan sa edukasyonal ug sa sosyal nga paagi, ang relihiyon mas molig-on ug mas labi pa ka tawhanon [ ] nagpasidaan nga ang mga tawo nagabaton ug diyosnong debosyon apan nagapanghimakak sa gahom niini [ ] wala maglaom ug krisis diha sa relihiyon.
5. Ang Bibliya [ ] nagpasalig nga makombertir sa relihiyon ang kalibotan [ ] nagtagna nga ang tanang mga relihiyon magkahiusa [ ] nagtagna nga ang mga magmamando sa nasod sa bug-os molaglag sa mga relihiyon sa kalibotan.
ANG GINGHARIAN SA DIYOS
Markahig “M” o “B” alang sa “Matuod” o “Bakak.” (Mga tubag anaa sa mga panid 24 ug 25.) Sumala sa Bibliya:
1. ‐‐Ang Gingharian maoy usa ka espirituwal nga kahimtang sulod sa mga kasingkasing sa mga higala ni Jesus.
2. ‐‐ Ang Gingharian maoy usa ka tinuod nga kagamhanan.
3. ‐‐ Ang Gingharian gihawasan dinhi sa yuta pinaagi sa Hiniusang Kanasoran.
4. ‐‐ Walay tawhanong tabang, ang Gingharian sa Diyos molaglag sa mga gingharian niining kalibotana.
MGA TUBAG SA PASULIT
Ang Membro sa Relihiyon sa Kalibotan
Mga tubag sa mga pangutana sa panid 15.
1. Kakristiyanohan 1,644 milyonesa
2. Islam 860 milyones
3. Hinduismo 655 milyones
4. Buddhismo 310 milyones
5. Judaismo 18 milyones
6. Shintoismo 3 milyones
Pasikaranan Alang sa mga Pagtuo sa Katawhan
Mga tubag sa mga pangutana sa pasulit sa panid 16.
1. D Islam. Koran: “Ang libro gilangkoban sa mga sinulat nga gidawat sa mga Muslim ingong mga pinadayag nga gihatag ni Allah kang Muhammad.”—Webster’s New Collegiate Dictionary.
2. F Romano Katolisismo. Baltimore Catechism: “Usa ka opisyal nga sumariyo o pahayag sa mga pagtuo ug sa mga praktis sa Romano Katoliko.”—Webster’s New International Dictionary.
3. E Judaismo. Talmud: “Ang awtoratibong lawas sa Hudiyohanong tradisyon nga gilangkoban sa Mishnah ug Gemara.”—Webster’s New Collegiate Dictionary.
4. C Hinduismo. Vedas: “Bisan hain sa upat ka canonikal nga mga koleksiyon sa mga alawiton, sa mga pag-ampo, ug liturhikal nga mga pormula nga naglangkob sa unang balaang mga sinulat sa Hindu.”—Webster’s New Collegiate Dictionary.
5. B Confucianismo. Five Classics: “Ang Confucian nga canon sa lima ka libro (Ching), gilangkoban: Ang I Ching, o Basahon sa mga Kausaban . . . Ang Shu Ching, o Basahon sa Kasaysayan . . . Ang Shih Ching, o Basahon sa mga Balak . . . Ang Li Chi, o Basahon sa mga Rituwal . . . Ang Ch’un Ch’iu, o Kasaysayan sa Tingpamulak ug Tinghunlak.”—Webster’s New International Dictionary.
6. A Buddhismo. Pali canon: “Kining maong canon gisulat sa 1ng siglo K.P., nga duolan sa upat ka siglo human nga namatay ang Buddha. . . . Ang Pali canon sa walay duhaduha nagpresentar sa Buddhismo sa paglungtad niini diha sa Komunidad sa mga monghe sa panahon sa 1ng siglo W.K. Wala magkauyon ang kadaghanan bahin sa kaundan sa Buddhismo sa pagkalungtad niini sa wala pa masulat ang Pali canon.”—The Encyclopedia Americana.
Mga Kamatuoran ug mga Pagtulon-an sa Bibliya
Mga Tubag sa pasulit diha sa panid 16.
1. Matuod. Ang mga magsusulat sa Bibliya miadmiter nga sila misulat pinaagi sa pagdasig ug nga gisugo sila sa Diyos sa pagrekord sa ilang kaugalingong makauulawng mga kasaypanan ug mga kahuyangan. Si David, kansang daghang mga salmo sa Bibliya prangkang nagyagyag sa mga kalapasan sa nasod ug sa iyang pribadong mga kasal-anan, misaysay: “Ang espiritu ni Jehova namulong pinaagi kanako.”—2 Samuel 23:2.
Lain pa, si Daniel misulat bahin sa umaabot nga mga hitabo nga iyang gidawat nga siya “wala makasabot.” Siya nangutana: “Oh ginoo ko, unsa ba ang kataposan niining mga butanga?” Ang tubag nga gihatag kaniya mao: “Padayon sa imong panaw Daniel, kay ang mga pulong himoong tinago ug tinakpan hangtod sa panahon sa kataposan.”—Daniel 12:8, 9.
Oo, gitagna sa mga magsusulat sa Bibliya ang mga hitabo nga labaw sa ilang katakos sa pagsabot sa maong panahon. Busa si apostol Pedro miadmiter: “Walay propesiya diha sa Kasulatan nga arang kahimoan sa kinaugalingon nga interpretasyon. Tungod kay wala may propesiya nga miabot pinaagi sa kabubut-on sa tawo, hinunoa minandoan sa balaang espiritu nanagpanulti ang mga tawo gikan sa Diyos.”—2 Pedro 1:20, 21.
2. Bakak. Ang Bibliya wala magtudlo sa kaklerohan sa Kakristiyanohan sa buluhaton sa pagpanalipod sa ginsakpan gikan sa impiyernong-kalayo. Ang kamatuoran mao, ang doktrinang impiyernong-kalayo dili makita diha sa Bibliya. Ang Bibliya nagtudlo nga ang patay walay-kahibalo, dili mobatig kasakit. Kini nag-ingon: “Ang mga minatay dili mahibalo sa bisan unsa, . . . kay didto sa Sheol [“impiyerno” sa karaang mga edisyon sa Bibliya], diin ikaw moadto walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam.”—Ecclesiastes 9:5, 10.
Ang Bibliya wala magsugo sa paghimo sa mga klero nga matang nga lahi gikan niadtong gitawag ginsakpan nga hut-ong. Gitudloan ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Kamong tanan mga magsoon.” Ug siya istriktong nagdili sa paggamit sa mga titulo sama sa “Rabbi,” “Padre,” o “Pangulo.”—Mateo 23:8-10.
3. Matuod. Ang Bibliya nagpaila nga ang yuta lingin sa nagtuo pa ang mga tawo nga kini patag. Sa ikawalong siglo sa wala pa si Kristo, sa nagtuo pa ang mga tawo nga ang yuta patag, si Isaias misulat: “Adunay Usa nga nagapuyo sa ibabaw sa sirkulo sa yuta.”—Isaias 40:22.
Relihiyon ug Gubat
Mga tubag sa pasulit sa panid 16.
1. C Hinduismo, Islam
India (Bhiwandi ug Bombay): “Ang mga kasungian sa mga Hindu ug sa mga Muslim sa India mibuto nga nahimong labing mapintas nga lamoklamok sa komunidad sukad sa kagawasan sa nasod. Ang mga lamoklamok sa Bhiwandi ug Bombay sa Mayo ug Hunyo [1984] nagbilin ug kapin sa 300 ka tawong patay.”—Encyclopœdia Britannica, 1985 Book of the Year.
2. D Hinduismo, Sikhismo
India (Punjab): Niadtong 1984 ang primer ministro sa India, si Indira Ghandhi, usa ka Hindu, mimando ingong silot sa “paglungkab sa labing balaang ampoanan sa relihiyong Sikh, sa Bulawang Templo sa Amritsar” diha sa Punjab, “diin si Jarnail Singh Bhindranwale [usa ka militanteng lider sa Sikh] . . . gipatay sa mga kasundalohan sa gobyerno.” Sa dihadiha nga pagbalos gipatay si Ghandhi sa iyang kaugalingong mga guwardiya nga mga Sikh. “Ang tensiyon ug kapintasan taliwala sa mga komunidad sa Hindu ug Sikh nagpadayon sa India hangtod sa 1985.”—Encyclopœdia Britannica, 1985 and 1986 Book of the Year.
3. A Katolisismo, Protestantismo
Irlandiya: “Si Margaret Thatcher, ang primer ministro sa Britanya, miuyon sa pagkonsulta sa Republika sa Irlandiya sa pagpahayag sa mga reklamo sa 600,000 ka Romano Katoliko sa Ulster. Apan ang mga lider sa milyonmilyong mga Protestante sa Amihanan makusog nga misalikway sa . . . tanyag. . . . Kon sila modaog, . . . usa ka mapintas nga panag-away ang malagmit moulbo diha sa laing siglo.”—The New York Times, Nobyembre 15, 1986.
4. E Shiite Muslim, Kakristiyanohan, Druze
Lebanon: “Gipamatay sa mga Kristohanon [sa ngalan lamang] ang mga Muslim nga walay kaluoy. Gipamatay sa mga Muslim ang mga Kristiyano uban sa kabangis nga wala-hibaloi sukad sa mga Krusada. Ang Druze [mga sakop sa Syro-Lebanese nga relihiyosong sekta nga nagagikan taliwala sa mga Muslim] ug mga Palestinianhon miapil sa mangiob nga gubat, hangtod nga dihay mga 53 ka ‘dili-regular’ nga mga sundalo nga naggubatay sa Lebanon. Sa pagkatinuod ang “Lebanon syndrome” nahimong pasumbingay sa dili-regular nga gubat ug walay hinungdang pagpatay sa atong panahon.”—Encyclopœdia Britannica, 1985 Book of the Year.
5. B Hinduismo, Buddhismo
Sri Lanka: “Taliwala sa tradisyonal nga mga nasod nga Buddhista, ang Sri Lanka nahimong dugoong talan-awon sa nabag-ong mapintas nga panag-away taliwala sa minoriya sa Hindu Tamil sa amihanan ug sa mayoridad sa Buddhist Sinhalese.”—Encyclopœdia Britannica, 1986 Book of the Year.
Kinsay Misulti Niini?
Mga tubag sa pasulit sa panid 17.
1. B Karl Marx
2. E John Wesley
3. D Federal Council of Churches of Christ in America (naghawas sa nagkalainlaing mga denominasyong Protestante) Disyembre 18, 1918, diha sa gidawat nga deklarasyon nga gipadala ngadto sa presidente sa U.S. si Woodrow Wilson
4. C Mga sinulat sa Buddhista nga gikutlo diha sa “Nikayas of the Pali canon”
5. A Ayatollah Ruhollah Khomeini nga gikutlo diha sa Encyclopœdia Britannica, 1985 Book of the Year
6. I Aesop, diha sa iyang sugilanong Hercules and the Waggoner
7. G Papa Juan XXIII, Enero 25, 1959, sa pagsaysay nganong nagtinguha siya sa pagtawag sa konsilyo sa Batikano II
8. F Jesus sa Nazareth (Mateo 23:9)
9. H Papa Paulo VI sa panahon sa iyang pagduaw sa Hiniusang Kanasoran sa 1965
Mga Paningkamot sa Pag-ila sa Diyos
Mga tubag sa pasulit sa panid 17.
1. 333,000,000 ka diyos sa Hindu: Bahin sa komung tawo sa India, si Propesor J. B. Noss miingon: “Bisan pa nga ang kasinatian sagad motultol kaniya sa pagdawat sa usa ka partikular nga diyos o diyosa ingong patron . . . , iyang ginasimba ang tanang labaw-tawhanong mga kinaiyahan . . . Ang mga Hindu naanad sa pag-ingon nga ang ilang mga diyos maoy duolan sa 33 crores; sa ato pa, duolan sa 330 ka milyon.”—Man’s Religions.
2. 8,000,000 ka diyos sa Shinto: “Ang mga diyos sa Shinto . . . ginaingon sa usa ka lugar nga dunay gidaghanong 80 ka napulo ka libo ug sa lain dunay gidaghanong 800 ka napulo ka libo.”—The Sacred Writings of the World’s Great Religions.
3. Ang Buddhismo wala magtudlo sa pagtuo sa usa ka maglalalang. “Kini wala modawat ug mga persona nga dunay labaw-tawhanong gahom kay sa maabot sa tawo pinaagi sa gahom ug sa kahibalo; sa pagkamatuod, daghang mga Buddhistang nasod walay pulong sa ilang mga pinulongan sa pagpadayag sa ideya bahin sa Diyos.”—McClintock and Strong’s Cyclopedia.
4. Kadaghanang karaang dili-Kristohanong mga relihiyon: Ang Dictionary of Religious Knowledge ni Abbot nagtawag sa Trinidad nga “gitiman-an pag-ayo” nga bahin sa Hindu nga relihiyon ug “makita” diha sa karaang [una-Kristohanon] nga mga relihiyon sa Persia, Ehipto, Roma, Japan, India, ug Gresya. Sumala pa ni Propesor E. W. Hopkins, ang usa ka Neoplatonikong pilosopo nga ginganlag Plotinus (205-270 K.P.) “nagpatungha” sa usa ka porma sa trinidad nga kaamgid sa ortodoksong Buddhista ug Brahmanikanhong trinidad. Si Propesor Hopkins miingon bahin kang Plotinus: “Ang iyang teolohiya nga gitawag ‘Platonic,’ wala kaayoy impluwensiya sa mga lider sa Kristohanong opinyon.”
Kini bang pilosopoha nakaimpluwensiya sa mga lider sa Kakristiyanohan labaw pa sa nahimo ni Jesus? Si Propesor Hopkins mitubag: “Alang kang Jesus ug Pablo ang doktrina sa trinidad sa dayag wala-hibaloi; bisan pa, sila walay gisulti bahin niini.”—Origin and Evolution of Religion.
Relihiyon ug ang Kalibotan
Mga tubag sa pasulit sa panid 17.
1. Kapin sa usa
Duha ka besis nga mibalibad si Jesu-Kristo sa mga higayon aron makabaton ug politikanhong gahom. Mibalibad si Jesus sa paghangyo sa tanyag sa Yawa: “Ihatag ko kanimo kining tanang kagamhanan [ibabaw “sa tanang mga gingharian sa gipuy-ang yuta”] . . . kay kini gikatugyan man kanako, ug igahatag ko kini kang bisan kinsa nga akong kagustohan.”—Lucas 4:5, 6.
Gibalibaran usab ni Jesus ang popular nga kalihokan sa relihiyosong mga magdadayeg sa paghimo kaniyang hari: “Sa dihang nakita sa mga tawo ang mga milagro nga iyang gihimo, sila nanag-ingon: ‘Sa pagkatinuod kini siya mao gayod ang propeta nga moanhi sa kalibotan.’ Ug sa pagkamatikod ni Jesus nga sila moduol na sa pagsakmit kaniya aron sa paghimo kaniya nga hari, siya nagpalayo.”—Juan 6:14, 15.
2. Ang Yawa
Ang Bibliya nagpasangil sa kasakit sa kalibotan diha sa kaaway sa Diyos si Satanas nga Yawa. Kini nag-ingon: “Alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog diha kaninyo, nga dako ang kapungot, tungod kay siya nahibalo nga mubo na lamang ang iyang panahon.”—Pinadayag 12:12.
3. Pagpabiling neyutral bahin sa kalibotanong mga politika samtang nagapaabot sa Gingharian sa Diyos alang sa kasulbaran
Si Jesus nagsugo sa pagkaneyutral, ug nagpunting sa Gingharian sa Diyos, nga nagaingon: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana. Kon ang akong gingharian bahin pa niining kalibotana, ang akong mga alagad makig-away unta aron dili ako ikatugyan [sa usa ka dili-makataronganong sentensiya sa kamatayon].” (Juan 18:36) Gisultihan usab ni Jesus si apostol Pedro, sa dihang mikuhag hinagiban si Pedro sa pagdepensa kaniya: “Iuli ang imong espada sa iyang sakoban, kay ang tanang magagamit ug espada mamatay sa espada.”—Mateo 26:52.
Gipasundayag ang iyang pagtuo diha sa Gingharian sa Diyos ingong sulbad alang sa suliran sa katawhan, giwali ni Jesus kanang maong kagamhanan ingong mao lamang ang bugtong paglaom sa tawo. Samtang dinhi pa sa yuta, siya misaysay: “Kinahanglang iwali ko usab ang maayong balita sa gingharian sa Diyos ngadto sa ubang kalungsoran, tungod kay sa maong katuyuan nga gipadala ako.”—Lucas 4:43.
Sumala sa The Encyclopedia Americana, “ang paagi ni Jesus mao ang pag-adto sa mga tawo, ilabina sa komung mga tawo ug bisan sa mga labing tinamay, ang ‘mga maniningil ug buhis ug mga makasasala’ . . . Ang iyang dugokang tema mao ang Gingharian sa Diyos . . . Ang mensahe sa Gingharian nalangkit sa paghinulsol ug mapasalamatong pagtuo diha sa Diyos; kini nagkinahanglan sa pagbaton ug bag-ong kinabuhi sa pagkamasinundanon duyog sa pakigsandurot sa uban nga naghulat sa paglaom sa Diyos nga matukod ang Iyang Gingharian, nga misugod diha sa buluhaton ni Jesus. Ang kataposan sa pagtukod sa gingharian . . . pinaagi sa gamhanang buhat sa Diyos sa kataposan sa katuigan . . . mahinamong ginapaabot.”—Tomo 3, panid 704 (1977).
4. Ang mga tawo magabaton ug dagway sa pagkadiyosnon apan magapanghimakak sa gahom niini
Ang Bibliya nagtagna: “Hibaloi kini, nga sa kataposang mga adlaw ang kritikal nga panahon moabot. Kay ang mga tawo unya . . . mga mahigugmaon sa kalingawan inay mga mahigugmaon sa Diyos, nga nagabaton sa diyosnong debosyon apan nagapanghimakak sa gahom niini . . . Ang mga daotan mosamot sa pagkadaotan ug ang mga impostor, ang mga limbongan, ug ang mga gilimbongan.” “Sila magapaalirong ug mga magtutudlo aron sa paggitik sa ilang mga dalunggan.”—2 Timoteo 3:1-13; 4:3, 4.
Ang Bibliya nagpasidaan usab: “Daghang mga bakak nga mga propeta [dayag ang samang matang sa popular nga lider nga gipunting sa ibabaw] motungha ug daghan ang mahisalaag; ug tungod kay mosanay man ang pagkadaotan mobugnaw ang gugma sa kadaghanan.”—Mateo 24:11-13.
5. Ang mga magmamando sa nasod bug-os nga molaglag sa mga relihiyon sa kalibotan
Ang Bibliya nagpunting niini nga sangpotanan. Sa nanglabayng mga kasiglohan, ang bakak nga relihiyon nalangkit pag-ayo sa mga kahikayan sa politika sa mga nasod, bisan pa nga miingon si Jesus bahin sa iyang tinuod nga mga disipulo: “Sila dili bahin sa kalibotan, maingon nga ako dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:16) Tungod kay nakig-uban sa kalibotan, ang bakak nga relihiyon gilarawan diha sa Bibliya ingong pampam, o babayeng bigaon, kinsa wala magmatinumanon sa Diyos. Ang tagna sa Bibliya nagaingon: “Umari ka, ipakita ko kanimo ang hukom batok sa bantogang bigaon nga naglingkod ibabaw sa daghang katubigan, nga kaniya nakighilawas ang mga hari sa yuta.”—Pinadayag 17:1, 2, 18.
Busa kining “bantogang babayeng bigaon” sama sa usa ka babaye nga namaligya sa sekso baylo sa dakong impluwensiya diha sa kagamhanan. Ang iyang silot takos sa krimen. Ipahinabo sa Diyos ang kalit, matilimad-on nga kausaban sa kasingkasing taliwala sa iyang mga hinigugma kanhi. Ang Bibliya nagsaysay nga ang mga hari, o ang politikal nga mga magmamando sa kalibotan, “magadumot sa babayeng bigaon ug siya ilang pagalaglagon ug huboan, ug ang iyang unod ilang pagakaonon ug siya pagasunogon pinaagig kalayo. Kay diha sa ilang mga kasingkasing gibutang sa Diyos ang pagbuhat nila sa iyang kabubut-on.”—Pinadayag 17:12, 16, 17.
Ang Gingharian sa Diyos
Mga tubag sa pasulit sa panid 18.
1. Bakak
Sa dihang miingon si Jesus “ang gingharian sa Diyos anaa sa sulod ninyo,” siya naghisgot sa nangasukong mga Pariseo, ang iyang mga kaaway, dili iyang mga higala. (Lucas 17:21, King James Version) Nan, unsa ang gipasabot ni Jesus sa dihang nakigsulti niining maong mga Pariseo? Ang modernong mga hubad sa Bibliya, sama sa Revised Standard Version, naghubad sa mga pulong ni Jesus: “Ang gingharian sa Diyos anaa sa inyong taliwala.” Ang Gingharian anaa sa ilang taliwala, sanglit si Jesus, ang usa nga gitudlo nga mahimong Hari nianang umaabot nga Gingharian, anaa man sa taliwala niadtong maong mga Pariseo.
Busa ang Encyclopœdia Britannica misulat: “Pinaagi sa ‘gingharian’ mopatim-aw nga ang Iyang gipasabot dili sa paninugdan ang gingharian sa Diyos, kondili ang pagmando sa Diyos . . . Niini nga diwa may katarongan ang pagbatbat sa hunahuna ni Jesus sa gingharian ingong butang nga umaabot pa . . . Si Jesus Mismo mitungha diha sa mga Ebanghelyo ingong magsasangyaw . . . Busa Siya makaingon sa Iyang mga kaaway nga ang Gingharian ‘anaa sa inyong taliwala’ (Lucas XVII, 21, dili ‘anaa sa sulod ninyo’); kay Siya mismo mao ang ilhanan sa gingharian diha sa ilang taliwala.”
2. Matuod
Nga ang Gingharian sa Diyos maoy usa ka tinuod nga kagamhanan gitin-aw diha sa Isaias 9:6, nga nag-ingon bahin sa umaabot nga Mesiyas: “Ang kagamhanan igapatong diha sa iyang abaga.” (American Standard Version) “Ang harianong pagmando igatungtong diha sa iyang abaga.”—New World Translation.
3. Bakak
Ang Gingharian sa Diyos dili mahimong pagahawasan dinhi sa yuta sa Hiniusang Kanasoran, kay yanong nagtudlo si Jesus: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana.”—Juan 18:36.
Ang Gingharian sa Diyos dili-politikal; kini ipatungha pinaagi sa Diyos nga walay tabang sa tawo. Sama sa pagkapahayag niana sa Encyclopœdia Britannica: “Busa langyaw sa pagtulon-an ni Jesus sa dihang naghisgot ang mga Kristohanon bahin sa ilang ‘pagtukod sa gingharian.’ Sa matin-aw, Iyang giagak ang Iyang mga tigpatalinghog sa butang nga umaabot sa dihang Siya naghisgot kanila bahin sa gingharian.”
4. Matuod
Ang tagna sa Bibliya nga narekord diha sa Daniel 2:44 klarong nagpakita nga laglagon sa Gingharian sa Diyos ang mga gingharian, kun mga kagamhanan, sa kalibotan. Kini nagaingon: “Sa mga adlaw niadtong mga haria [modernong-adlawng mga kagamhanan] ang Diyos sa langit magatukod ug gingharian nga dili gayod mabungkag. . . . Kini magadugmok ug magaut-ot niining tanang mga gingharian, ug kini molungtad sa walay kataposan.”
Mahitungod sa mga panalangin nga naghulat sa katawhan human nga laglagon sa Diyos kining naggubatay nga mga nasod, tan-awa ang librong, Ikaw Mahimong Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta. Kining publikasyona naghatag Biblikal ug historikal nga pamatuod nga sa 1914, misugod ang dugay nang gihulat nga pagmando sa Gingharian sa Diyos sa langit—uban sa sangpotanan nga moabot ang pakigdait sa uniberso sa dili pa mahanaw ang kaliwatan sa maong panahon. (Mateo 24:34) Diha sa mga pulong sa usa ka matagnaong salmo sa Bibliya: “Ang mga daotan pagaputlon, apan ang mga nagahulat kang Jehova magapanunod sa yuta. Apan ang mga maaghop magapanunod sa yuta, ug sila makakaplag ug tumang kalipay diha sa kadagaya sa pakigdait.”—Salmo 37:9, 11.
[Mga footnote]
a Lakip sa 926 ka milyong mga Romano Katoliko, 332 ka milyong mga Protestante, ug 160 ka milyong Sidlakang Orthodokso.
Gipatik sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Letrato sa panid 23]
Uyonan ba sa Diyos ang relihiyon kon ang mga klero niini nagapanalangin sa mga tawo sa gubat?
[Credit Line]
U.S. Army photo
[Letrato sa panid 25]
Ilalom sa Gingharian sa Diyos, ang yuta mahimong paraiso