Wala Panumbalinga ang mga Pasidaan ug Gisulayan ang Diyos
“Bisan pag kutob na ang tubig sa ilang mga tuhod dili gihapon sila gustong mohawa.”—El País, Colombia.
GIPASIUGDA sa maong ulohan sa balita gikan sa mantalaan sa Colombia ang usa sa mga katarongan sa makalilisang nga pagkawala sa kinabuhi diha sa katalagman sa pagdahili sa Armero sa Nobyembre 1985. Si Dora Elisa Rada Esguerra, usa ka operitor sa telepono sa Armero, nga nakamatikod sa nangatagak nga abo ug sa nag-awas nga suba, midesisyon sa pag-ikyas. Dayon iyang gipasidan-an ang iyang kaubang mga trabahador diha sa telephone exchange sa umaabot nga katalagman. Siya misugilon sa ulahi: “Ilang nakita ang tubig . . . nga kusog ang agos, makusog kaayong agos, apan wala gihapon sila milihok.” Nakaikyas si Dora sa nagun-ob nga siyudad.
Ang ubang mga operitor sa telepono namatay lakip sa mga 21,000 pang mga biktima sa bul-og sa lapok sa bolkan, sa yelo, ug sa mga bato nga midaguhob gikan sa bolkanong Nevado del Ruiz. Lakip niadtong nabanlas mao ang mayor sa lungsod ug ang kadaghanan sa lokal nga kapolisan, nga nagpakita nga halos walay nanumbaling sa seryosong katalagman—hangtod nga ulahi na ang tanan.
Nganong Wala Sila Miikyas?
Dihay mga ilhanan ug mga pasidaan sa taliabot nga katalagman. Nganong wala man manumbaling ang kadaghanang mga tawo sa Armero? Sa sinugdan, ulahi nang miabot ang opisyal nga mga pasidaan, dihang miabot na ang katalagman sa siyudad. Una pa niini, gisultihan ang mga tawo nga magpabiling kalmado, nga may taliabot nga baha apan dili kaayo kana seryoso. Hinunoa, nawala ang siyudad sa mapa pinaagi sa dakong paril sa kamatayon nga mibuhagay sa subang Lagunilla.
Tingali ang pipila, dili gustong mobiya sa ilang mga balay ug sa ilang mga kabtangan, tungod kay dunay mga kawatan nga mosulod ug mangawat. Nahimo kining tinuod nga hulga. Giposil sa mga sundalo ang pila ka kawatan. Ang uban nga naluwas sa katalagman mipauli sa ilang nabahaang mga balay nga nakakaplag nga ang mga kandado bukas na ug gipangawat ang bililhong mga butang. Apan ang kadaghanan sa mga tawo sa lungsod wala mabuhig dugay aron sa pagpauli sa ilang mga balay. Sa kadaghanang mga kaso, wala nay balay pa nga kapaulian.
Tingali gibati sa uban nga ang Diyos o si Birhen Maria mangilabot alang kanila. Apan, makataronganon ba ang paglaom sa Diyos sa pagpangilabot karon alang sa pila ka tawo kon may mahitabong kinaiyanhong mga kalamidad? Nganong ang uban giluwas tungod sa pagpangilabot sa Diyos ug ang pila, nga anaa sa samang mga kahimtang, gitugotang mamatay?
Duna bay malig-ong basehanan ang tawo sa pagtuo nga siya makabatog protektadong kinabuhi nga may linain nga panalipod gikan sa Diyos? Pananglitan, makasalig ba ang usa ka drayber sa kotse sa iyang “anghel de la guwardiya” o paboritong “santo”? Daghan kaayong sinserong mga Katoliko nga dunay mga medalya ni “San” Christopher nangamatay diha sa mga aksidente sa kotse aron kana mahimong katuohan. O tuohan ba sa Kristohanon nga duna siyay linaing proteksiyon sa Diyos dihang magbiyahe sa ayroplano? Unsay ikasulti bahin sa linain nga proteksiyon dihang makigbahin sa usa ka peligrosong dula? Makataronganon ba ang pagsulay sa Diyos niadtong mga kahimtanga?
Dili Mubo ang Kamot ni Jehova
Tabangan kita sa Kasulatan sa pagkakita nga adunay mga kahimtang nga mahimong mangilabot si Jehova nga Diyos alang sa iyang katawhan dihang maapektohan ang pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian o dihang mameligro ang iyang kongregasyon. Gipasaligan kita ni manalagnang Isaias: “Tan-awa! Ang kamot ni Jehova dili mubo aron kini dili makaluwas, ni mabug-at ang iyang dalunggan aron kini dili makadungog.”—Isaias 59:1.
Gihatagan kita ug matin-awng mga pananglitan sa Bibliya sa mapanalipdanong kamot ni Jehova maylabot sa mga apostoles. Si Haring Herodes, aron mapahimut-an ang mga Hudiyo, nagpapriso kang Pedro nga giguwardiyahan ug maayo. Kinasingkasing nga nag-ampo ang kongregasyon sa Jerusalem alang kaniya. Unsay nahitabo? Miabot ang manulonda ni Jehova ug gibuhian si Pedro gikan sa bilanggoan. Nakurat gani si Pedro sa nahitabo. Sa ulahi iyang nasabtan kon unsay nahitabo ug miingon: “Karon naila ko na sa pagkatinuod nga gipadala ni Jehova ang iyang manulonda ug nagpahigawas kanako gikan sa kamot ni Herodes.”—Buhat 12:1-11.
Gisuginlan kita sa mao gihapong asoy nga gipapatay na ni Herodes si apostol Santiago, ang igsoon ni Juan. Gitugotan ni Jehova kanang maong kamatayon nga mahitabo. Busa, matin-aw nga samtang makahimo si Jehova sa pagpanalipod ug sa pagluwas, tugotan usab niya ang mga hitabo nga mahinabo, nga nagtugot sa pila sa iyang debotadong mga alagad sa pagpamatuod sa ilang integridad bisan hangtod sa kamatayon. Ang mga pulong ni Santiago, ang igsoon sa inahan ni Jesus, sibo: “Kamo walay hingsayran kon unsay inyong kinabuhi ugma. Kamo sama lang sa yamog nga sa daklit magapadayag ug unya mahanaw lamang. Magaingon unta hinoon kamo: ‘Kon itugot ni Jehova, kamo mabuhi ug among pagabuhaton kini o kana.’”—Santiago 4:14, 15; itandi sa Job 2:3-5.
Usa ka butang ang tino, sa mga panahon sa mga katalagman sa kinaiyahan ug mga aksidente, ang prinsipsyo sa Bibliya aplikado sa tanang tawo: “Ang panahon ug ang wala damhang hitabo moabot kanilang tanan.” (Ecclesiastes 9:11) Ug samtang husto ang pag-ampog panabang ug panalipod sa mga panahon sa paglutos, kinahanglang atong ilhon nga ang “paglutos dili malikayan niadtong disidido sa pagkinabuhi ug tinuod Kristohanong mga kinabuhi.”—2 Timoteo 3:12, Phillips.
Espiritu sa Timbang nga Panghunahuna
Samtang tinuod nga sa panahong nangagi milihok si Jehova sa pagpapanilod sa iyang katawhan, sama sa iyang pagluwas sa Israel gikan sa Ehipto ug sa mga kasundalohan ni Paraon, usa ka pagpangahas ang paghunahuna nga kinahanglang panalipdan sa Diyos ang tagsatagsang Kristohanon gikan sa mga resulta sa ‘panahon ug wala damhang hitabo’ o gikan sa mga sangpotanan sa iyang kayam-angan. Ang sulat ni Pablo sa mga Kristohanon sa Roma, ang pila tingali namatay sa ulahi diha sa natad lumbaanan ingong mga martir, maylabot niini: “Agdahon ko ang matag usa kaninyo sa dili paghunahuna ug labaw kay sa angay niyang hunahunaon mahitungod sa iyang kaugalingon; kondili magmatimbang hinoon siya sa panghunahuna, ug matag usa sibo sa gidak-on sa pagtuo nga gibahin sa Diyos kaniya.” (Roma 12:3) Ang hubad ni J. B. Phillips nag-ingon: “Timbangtimbanga sa makataronganon ang imong mga katakos.”
Ang tambag nga gipahayag dinhi dunay samang aplikasyon karon, apan sa lahi nga konteksto. Kon maghunahuna ang Kristohanon nga makahimo siya sa pagmaneho nga walay pagbantay o ilalom sa impluwensiya sa alkohol ug makalingkawas niini tungod kay may proteksiyon siya sa Diyos, nagpakita ba kanag “timbang nga panghunahuna”? Ang Kristohanon ba ‘makataronganong nagatimbangtimbang sa iyang mga katakos’? Dugang pa, kon iyang ibutang sa kapeligrohan ang iyang isigkatawo, tinuod ba gayod niyang ‘gihigugma ang iyang silingan sama sa iyang kaugalingon’?—Mateo 22:39.
Karon atong ipadapat ang espiritu sa timbang nga panghunahuna sa usa ka situwasyon diin ang tawo nakatukod ug mga komunidad diha sa lugar nga kanunay ang linog o diin ang aktibong mga bolkan nakahatag ug dili-makita apan tinuod nga hulga. Ang maayong pananglitan nahisgotan na sa dapit sa Nevado del Ruiz sa Colombia. Sumala sa mantalaan sa Colombia nga El País, ang arkitekto nga si César Zárate may gihimong pagtuon sa 1982 nga nagpakita nga gibahaan na sa Lagunilla River ang Armero sa miagi ug nga ang siyudad wala gihapoy igong mga depensa. Nahibaloan usab nga ang bolkang Nevado del Ruiz unom na ka besis nga mibuto nianang siyudara sukad sa 1570. Sumala sa historikal nga mga tuboran, ang bolkan adunay regular nga siklo sa kalihokan nga nagsal-ang-sal-ang tali sa 140 ka tuig 9 ka bulan ug 110 ka tuig 2 ka bulan.
Kining impormasyona gipadala ngadto sa gula sa Dominggo sa mantalaan sa Colombia nga El Tiempo pila ka semana sa wala pa mahitabo ang katalagman sa Armero. Kini dayag nga nag-ingon: “Ang sunod nga baha . . . mahitabo sa mga tungatunga sa Nobyembre niining tuiga. Ang mga kinaiyanhong mga timaan nakit-an na: aso gikan sa baba sa bolkang ‘Arenas.’ Ulan sa mga aso ug mga gas. Paghugaw sa tubig ug sa mga pananom. Makasukang mga baho. . . . Daguhob nga tingog gikan sa bolkan sa Septiyembre 11. Anam-anam nga pagkatunaw sa yelo sa tumoy sa bukid . . . Busa, panahon na kini sa paglihok.”
Apan, wala ipatik kining artikuloha. Tingali giisip kini nga walay-hinungdang tiyabaw sa katalagman. Gipahayag kini sa ulahi sa mga editor sa El Tiempo kini maoy tungod sa “kakulang sa pagpanan-aw daan, kakulang sa panimati, o yanong pagtuo nga walay mahitabo.”
Apan, tukma sa iskedyol, mibuto ang Nevado del Ruiz sa gabii sa Nobyembre 13, 1985. Kapin sa 20,000 ka tawo ang nawad-an sa ilang mga kinabuhi diha sa Armero, ug libolibo ang mga biktima gikan sa Chinchiná ug sa duol nga mga lungsod. Lakip niadtong nangamatay sa Armero 41 mga Saksi ni Jehova ug ilang mga kauban. Ang uban sa pagkadili-maalamon midangop sa Kingdom Hall, nga ubos nga dapit. Sila gibanlas ug nalubong uban niana. Makalilipay, ang ubang mga Saksi nakaikyas sa mas hataas nga dapit ug naluwas.
Sa matin-aw, ang kaalam tapos sa kamatuoran masayon. Apan labing menos makat-onan ang mga pagtulon-an gikan niadtong makalilisang nga mga hitabo.
Wala Panumbalinga ang Karaang mga Pasidaan
Ang Bibliya naghatag ug mga pananglitan sa pipila nga wala manubaling sa tukma sa panahong mga pasidaan o naghunahuna nga ‘dili kini mahitabo sa ilang panahon’ o sa ilang dapit sa yuta. Ang usa ka klarong kaso mao kanang hitabo nga gipasidan-an si Lot sa pagkalagiw gikan sa Sodoma ug Gomorra. Iyang gipasidan-an ang iyang mga umagad nga lalaki, nga nag-ingon: “Panindog kamo! Pahawa kamo niining dapita, kay si Jehova maglaglag niining siyudara!” Unsay ilang reaksiyon? “Alang sa iyang mga umagad siya [Lot] ingon nga daw nagtiawtiaw lang kanila.” Ang “tiaw” wala magdugay. Gipaulanan ni Jehova ug asupre ug kalayo diha sa hinukman, daotang mga siyudad. Namatay ang mga umagad nga lalaki uban sa imoral nga mga pomuluyo niadtong lugara. Hayan mikalagiw nga nagduhaduha ang asawa ni Lot gikan sa Sodoma. Siya “nga didto sa ulahi [ni Lot] milingi sa likod niya, ug siya nahimong halagi sa asin.”—Genesis 19:12-26.
Kapin sa 1,900 ka tuig kanhi, nanagna si Jesus nga makaagi ang karaang Israel ug makalilisang nga kalaglagan. Siya mihatag ug espisipikong mga detalye sa mga hitabo nga mahitabo sa dili pa lumpagon ang siyudad, nga nagaingon: “Sa diha nga makita na ninyo nga pagalikosan ang Jerusalem sa nagakampong mga kasundalohan, nan inyong masabot nga haduol na ang pagkalaglag niini.” Iyang gidugang ang pasidaan: “Sila nga anaa sa Judea pakalagiwa ngadto sa kabukiran, ug sila nga anaa sa sulod sa siyudad papahawaa, ug kadtong anaa sa banika ayaw na pagpasudla sa siyudad.”—Lucas 21:20-24.
Dihang gilikosan sa Romahong kasundalohan ang Jerusalem sa tuig 66 K.P., nakita sa mga Kristohanon nianang siyudara ang mga timaan nga gihatag ni Jesus. Dayon, uban sa bug-os nga kadaogan nga iya untang maangkon, sa walay katarongan gisibog ni Heneral Cestius Gallus ang iyang mga kasundalohan. Mao kadtong higayona ang gihulat sa mga Kristohanon, ug sila mikalagiw sa pikas kiliran sa Jordan. Sa 70 K.P. mibalik ang mga Romanhon ubos ni Heneral Tito ug gilaglag ang Jerusalem. Ginatos ka libong mga Hudiyo nga nagpabilin sa hinukmang siyudad nangamatay sa panahon sa paglikos ug panaggubat.
Tinuod, gihatag ang pasidaan sa Diyos. Apan ang punto mao nga diyutay lamang ang namati sa mensahe ug nakaikyas. Ang kinabag-an wala manumbaling. Wala nila hatagig seryosong pagtagad ang pasidaan sa Diyos.
Sa Unsang Paagi Tukma Natong Masulayan ang Diyos?
Bisan sa kinaiyanhong mga katalagman, aduna gayoy kanunayng mga pasidaan—ang miaging kasaysayan sa lugar, bag-ong mga timaan, o siyentipikanhong mga impormasyon—nga nagpakitag lig-ong posibilidad sa kapeligrohan sa usa ka yugto sa panahon. Tingali kanunayng bahaan ang lugar. Nan timbangtimbangon sa tawong makataronganon ang tanang butang sa paghimog desisyon kon gikinahanglan ba ug praktikal ang pagbalhin sa laing dapit. Siyempre, imposibleng matag-an ang panahon ug dapit sa matag katalagman sa kinaiyahan. Bisan pa, angay nga palandongon usab ang balaod sa mga promedyo ug ang posibilidad sa pagkaluwas sa maong dapit kon mahitabo man ugaling ang dili-maayo. Apan dili makataronganon ang paglaom ug linain nga proteksiyon gikan sa Diyos. Ang pagbuhat sa ingon nagabutang sa Diyos sa pagsulay sa paagi nga dili makataronganon kun timbang.
Apan, sa lahi nga diwa, gidapit kita ni Jehova sa pagsulay kaniya. Balik sa panahon ni propetang Malaquias, sayop nga gisulayan sa Israel ang Diyos pinaagi sa pagtanyag ug dili maayong mga halad diha sa altar. Pinaagi sa ilang hugawng mga tinapay ug piangong mga halad nga mananap, ilang gipakita nga ilang gitamay ang lamesa ni Jehova. Pinaagi kang Malaquias, gidapit sila ni Jehova sa pagbag-o ug tul-iron ang ilang buhat. “‘Dad-a ninyo ang tibuok nga ikapulo ngadto dapa, aron adunay kalan-on diha sa akong balay; ug pinaagi niini, sulayi ninyo ako, palihog,’ nagaingon si Jehova sa mga panon, ‘kon dili ba buksan ko kaninyo ang tamboanan sa langit ug buboan ko kamo sa panalangin hangtod nga wala nay panginahanglan.’”—Malaquias 3:10.
Oo, maylabot sa espirituwal nga mga panalangin, kita makahimo sa “pagsulay,” kun pagpamatuod, sa pagkamatinumanon ni Jehova. Kon atong pangitaon pag-una ang iyang Gingharian ug ang iyang pagkamatarong, nan, sama sa giingon ni Jesus, ang ‘ubang mga butang igadugang kanato.’ Si Jesus miingon usab: “Padayon sa pagpangayo, ug kamo pagahatagan; padayon sa pagpangita, ug kamo makakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug kamo pagaablihan.” Kon mohatag ang dili-hingpit nga mga tawo ug gasa sa ilang mga anak, “unsa pa gayod ka labaw sa inyong Amahan nga anaa sa langit mohatag ug maayong mga butang ngadto sa mga nagapangayo kaniya [sumala sa iyang kabubut-on]?”—Mateo 6:33; 7:7-11; 1 Juan 5:14.
Niini mismong panahona, usa ka pasidaan ang gihatag ngadto sa kanasoran nga sugdan sa dili madugay ni Jehova ang iyang buhat sa pagpanimalos batok sa tanang mga bahin sa sistema sa mga butang ni Satanas. (Pinadayag 16:14, 16; 18:20) Minilyon sa mga tawong maalamon mipatalinghog niining mensahe nga giwali sa mga Saksi ni Jehova ug sila nagpalain ngadto sa kiliran sa pagmando sa Gingharian sa Diyos. Sila nanggula sa dunot nga politikanhon ug relihiyosong pag-ubanay sa dili pa ulahi ang tanan. (Pinadayag 18:4) Pinaagi sa pagbuhat sa ingon, sila nangandam alang sa kinabuhing dayon ilalom sa pagmando ni Kristo sa atong yuta, nga himoong paraiso sa hustisya ug kaangayan. Ikaw ba mamati niining pasidaana?—2 Pedro 3:13; Tito 1:2.
[Hulagway sa panid 21]
Usa ka diploma nga nakit-an sa mga kagun-oban sa Armero maoy mangilngig nga pahinumdom nga libolibo wala mamati sa mga pasidaan
[Hulagway sa panid 22]
Ang imo bang batasan sa pagmaneho nagapabanaag sa timbang nga panghunahuna sa Kristohanon?
[Mga Letrato sa panid 23]
Ang awaaw karong lugar nga nahimutangan sa Armero niadto. Kapin sa 20,000 ka tawo ang nangamatay dinhi
Kining nagubang kotse naglarawan sa katalagman nga mihampak sa Armero