Ang Hunahuna sa Bibliya

Nganong Pugngan ang Imong Kasuko?

LAIN na ang tilimad-on sa sinugdanan pa. “Karon nga ako na ang ulo niining balaya, ayaw ako ug pakaulawi tungod sa pag-abot nga ulahi,” gisinghagan ni John ang iyang bag-ong asawa, si Ginger.a Sulod sa kapin sa 45 minutos, iyang gisinggitan siya samtang nagsugo nga siya magpabilin sa paglingkod sa sopa. Normal na ang maabusohong sinultihan sa ilang kaminyoon. Ikasubo, ang masuk-anong panggawi ni John misamot. Iyang ilamba ang mga pultahan, lambosan niya ang lamesa sa kosina, ug kusog kaayong magpadagan sa sakyanan nga sa samang higayon gilagpaklagpak ang manibela, busa nagpameligro sa mga kinabuhi sa uban.

Alaot, sama sa imo nang nahibaloan, ang maong mga talan-awon subsob na nga nahitabo. Makataronganon ba ang kasuko niining tawhana, o nawad-an ba siya ug pagpugong? Sayop ba ang tanang kasuko? Kanus-a maisip ang kasuko nga wala nay pagpugong? Kanus-a nga kini naghinobra na?

Ang pinugngang kasuko tingali may katarongan. Pananglitan, ang kasuko sa Diyos misilaob batok sa karaan, imoral nga mga siyudad sa Sodoma ug Gomora. (Genesis 19:24) Ngano? Tungod kay ang mga molupyo niadtong mga siyudara nakigbahin sa mapintas ug malaw-ayng seksuwal nga mga buhat, nga nabantog sa tibuok nga rehiyon. Pananglitan, sa dihang ang manulondang mga mensahero miduaw sa matarong nga tawong si Lot, usa ka pundok sa batan-ong mga lalaki uban sa tigulang nga mga lalaki misulay sa paglugos sa mga bisita ni Lot. Makataronganong nasuko si Jehova nga Diyos sa ilang grabeng imoralidad.—Genesis 18:20; 19:4, 5, 9.

Sama sa iyang Amahan, may mga panahong ang tawong hingpit nga si Jesu-Kristo nasuko. Ang templo sa Jerusalem giingon nga mao ang sentro sa pagsimba sa piniling katawhan sa Diyos. Kadto kinahanglang mahimong “balay nga ampoanan,” diin ang mga tawo makatanyag ug mga halad ngadto sa Diyos ug diin sila mahimong matudloan sa iyang mga dalan ug mapasaylo ang ilang mga sala. Diha sa templo sila makahimo, pagaingnon pa, sa pagpakigsulti kang Jehova. Hinunoa, ang relihiyosong mga pangulo sa panahon ni Jesus naghimo sa templo nga “balay sa mga paninda” ug “langob sa mga tulisan.” (Mateo 21:12, 13; Juan 2:14-17) Sila mismo nakaganansiya gikan sa mga halin sa mga mananap nga gamitonon ingong mga halad. Sa pagkatinuod, ilang gipanitan ang panon. Busa, ang Anak sa Diyos hingpit nga may katarongan sa dihang iyang giabog kadtong mga kawatan sa gawas sa balay sa iyang Amahan. Si Jesus masabot nga nasuko!

Sa Dihang ang mga Tawong Di-Hingpit Masuko

Ang mga tawong di-hingpit usab may katarongang masuko usahay. Palandonga kon unsay nahitabo kang Moises. Ang nasod sa Israel bag-o pang naluwas sa milagrosong paagi gikan sa Ehipto. Kulbahinam kaayong gipasundayag ni Jehova ang iyang gahom batok sa bakak nga mga diyos sa Ehipto pinaagi sa paghatag sa mga Ehiptohanon ug napulo ka hampak. Dayon iyang gibuksan ang dalan aron makaikyas ang mga Hudiyo, pinaagi sa pagbahin sa Pulang Dagat. Dayon, gidala sila ngadto sa tiilan sa Bukid sa Sinai, diin sila giorganisar ingong usa ka nasod. Naglihok ingong tigpataliwala, si Moises mitungas sa bukid aron sa pagdawat sa kasugoan sa Diyos. Lakip sa ubang kasugoan, gihatagan ni Jehova si Moises ug Napulo ka Sugo, nga gisulat pinaagi sa “kamot sa Diyos” diha sa mga papan nga bato nga gikulit mismo sa Diyos gikan sa bukid. Apan, sa dihang milugsong si Moises, unsay iyang nakita? Ang mga tawo miliso sa pagsimba sa imahen sa bulawan nga baka! Pagkadali nilang nakalimot! Pipila lang ka semana ang milabay. Sa pagkamakataronganon, “ang kasuko ni Moises misugod sa pagsilaob.” Iyang gipusdak ang mga papan nga bato ug giguba ang imahen nga baka.​—Exodo 31:18; 32:16, 19, 20.

Sa ulahi nga okasyon, si Moises nasuko sa dihang nagreklamo ang katawhan sa kanihit sa tubig. Napikal, nakalimtan niya makadiyot ang iyang gibantog nga kaaghop, o pagkalumog buot. Miresulta kinig seryoso nga sayop. Imbes himayaon si Jehova ingong Magtatagana sa Israel, masakit nga namulong si Moises sa katawhan ug nagpunting sa pagtagad ngadto sa iyang igsoong si Aaron ug sa iyang kaugalingon. Busa, nakita sa Diyos nga angayng disiplinahon si Moises. Siya wala tugoti sa pagsulod sa yutang saad. Human niining hitaboa sa Meribah, wala nay dugang paghisgot bahin kang Moises nga nawad-an sa iyang pailob. Dayag, naleksiyon siya.​—Numeros 20:1-12; Deuteronomio 34:4; Salmo 106:32, 33.

Busa, adunay kalainan tali sa Diyos ug sa tawo. Si Jehova ‘makapugong sa iyang kasuko’ ug tukmang gibatbat ingong “mahinay sa kasuko” tungod kay ang gugma, dili kasuko, mao ang nangibabaw niyang hiyas. Ang iyang kasuko kanunayng matarong, kanunayng may katarongan, kanunayng pinugngan. (Exodo 34:6; Isaias 48:9; 1 Juan 4:8) Ang tawong hingpit nga si Jesu-Kristo kanunayng nakapugong sa pagpakita sa iyang kasuko; siya gibatbat ingong “malumog-buot.” (Mateo 11:29) Sa laing bahin, ang mga tawong dili-hingpit, bisan ang mga tawo sa pagtuo sama kang Moises, naglisod sa pagpugong sa ilang kasuko.

Lain pa, ang mga tawo sagad mapakyas sa paghatag ug igong pagtagad sa mga resulta. Mahimong adunay dili maayong resulta sa pagkawala sa pagpugong sa kasuko sa usa. Pananglitan, unsa ang dayag nga mga resulta kon ang bana mawad-an sa iyang pailob sa iyang asawa hangtod sa punto nga malungag ang bungbong tungod sa iyang pagsumbag niini? Madaot ang kabtangan. Mahimong mabun-og ang iyang kamot. Apan labaw pa niana, unsay epekto sa iyang pagsapot diha sa gugma ug pagtahod sa iyang asawa alang kaniya? Ang bungbong maayo ra sa pipila ka adlaw, ug ang iyang kamot maayo sa pipila ka semana; apan hangtod kanus-a nga maulian sa pagsalig ug pagtahod ang iyang asawa kaniya?

Sa pagkatinuod, ang Bibliya puno sa mga pananglitan sa mga tawo nga wala makapugong sa ilang kasuko ug nag-antos sa mga resulta. Tagda ang pipila. Si Cain gihinginlan human nga iyang gipatay ang iyang igsoong si Abel. Si Simeon ug Levi gitunglo sa ilang amahan tungod sa pagpatay sa kalalakin-an sa Shechem. Gipatakboyan ni Jehova ug sanla si Uzzias human nga nasuko si Uzzias sa mga saserdote nga misulay sa pagbadlong kaniya. Sa dihang si Jonas “nanginit sa kasuko,” gisaway siya ni Jehova. Silang tanan nanubag sa ilang kasuko.​—Genesis 4:5, 8-16; 34:25-30; 49:5-7; 2 Cronicas 26:19; Jonas 4:1-11.

Mga Kristohanon Manubag

Sa susama, ang mga Kristohanon karon kinahanglang manubag sa ilang mga lihok ngadto sa Diyos ug, sa usa ka sukod, sa ilang isigkamagtutuo. Kini daling makita gikan sa paggamit sa Bibliya sa Gregong mga termino nga nagpasabot ug kasuko. Ang usa sa duha ka pulong nga kanunayng gigamit mao ang or·geʹ. Kini sagad gihubad nga “kapungot” ug sa usa ka sukod adunay ideya nga nahibalo ug tinuyo pa, nga sagad sa tuyo sa pagpanimalos. Busa, giawhag ni Pablo ang mga Kristohanon sa Roma: “Ayaw kamo pagpanimalos, mga hinigugma, apan hatagig dapit ang kapungot [or·geʹ]; kay nahisulat: ‘Akoa ang panimalos; ako magabayad, nagaingon si Jehova.’” Hinunoa imbes maghambin ug daotang buot sa ilang mga igsoon, sila gidasig sa ‘[pagdaog] sa daotan pinaagi sa maayo.’​—Roma 12:19, 21.

Ang laing kanunayng gigamit nga termino mao ang thy·mosʹ. Ang tinubdang pulong “sa orihinal nagkahulogan sa kusog kaayong paglihok sa hangin, tubig, yuta, mga mananap, o mga tawo.” Busa, ang pulong lainlain nga gihubit ingong “mainit nga pagsilaob sa masuk-anong pagbati,” “pag-ulbo sa kasuko,” o “magubot nga mga pagbati, nga makatugaw sa kalinaw sa hunahuna, ug mopatunghag mga kagubot sa panimalay ug sa katilingban ug pagkawalay-kalinaw.” Sama sa usa ka bolkan nga mobuto nga walay pasidaan ug mobuga ug mainit nga abo, bato, ug nagbagang lapok, nga makadaot, makaangol, ug makapatay, mao man ang usa ka lalaki o babaye nga dili makapugong sa iyang kasuko. Ang dinaghang porma sa thy·mosʹ gigamit diha sa Galacia 5:20, diin gilista ni Pablo ang “mga pagsinta sa kasuko” lakip sa ubang “mga buhat sa unod” (bersikulo 19), sama sa pakighilawas, haluag nga paggawi, ug pag-inom-inom. Sa pagkamatuod, ang paggawi ni John​—nga giasoy sa sinugdan​—maoy maayong ilustrasyon sa “mga pagsinta sa kasuko.”

Busa, sa unsang paagi lantawon sa Kristohanong kongregasyon ang mga tawong nakig-uban niana kinsa nagahimo kanunay sa mga buhat sa kapintasan batok sa tawo o kabtangan sa lain? Ang walay pagpugong nga kasuko malaglagon ug motultol dayon ngadto sa kapintasan. Nan, may maayong katarongan nga si Jesus miingon: “Ako magaingon kaninyo nga ang matag usa nga padayong napungot sa iyang igsoon manubag ngadto sa korte sa hustisya.” (Mateo 5:21, 22) Ang mga bana gitambagan: “Padayong higugmaa ang inyong mga asawa ug ayaw pagkasuko nga hilabihan kanila.” Ang tawo nga “daling masuko” dili mahimong kuwalipikado ingong magtatan-aw sa kongregasyon. Busa, ang mga tawo nga dili makakontrolar sa ilang kasuko dili maisip nga usa ka panig-ingnan sa kongregasyon. (Colosas 3:19; Tito 1:16; 1 Timoteo 2:8) Ngani, human nga matagad ang tinamdan, sumbanan sa paggawi, ug gidak-on sa kadaot diha sa mga kinabuhi sa uban, ang tawo nga magpadala sa kasuko nga walay pagpugong mahimong ipalagpot sa kongregasyon​—tinuod, dili gayod maayo nga sangpotanan.

Si John ba, nga gihisgotan sa sinugdan, nakapugong sukad sa iyang emosyon? Siya ba sukad nakapugong sa iyang kalit nga pagkatumpawak sa kadaot? Ikasubong isulti, ang pagsinggit misamot hangtod sa pagpanukmod ug pagduso. Ang mga pagpamasangil misangpot sa literal ug masakit, makasamad nga pagkusi sa mga tudlo. Si John nagbantay nga dili makabun-og sa mga dapit sa lawas nga daling makita ug naningkamot sa pagtago sa iyang paggawi. Apan, sa ulahi siya nagapamatid na, nagapanumbag, nanglabnot sa buhok, ug mas grabe pa. Si Ginger karon mibulag na kang John.

Kini dili kinahanglang mahitabo. Daghan nga may samang mga kahimtang nakahimo sa pagmanso sa ilang kasuko. Busa, pagkahinungdanon ang pagsundog sa hingpit nga panig-ingnan ni Jesu-Kristo. Siya wala gayod makaagig bisag usa nga pagsilaob sa walay pagpugong nga kasuko. Ang iyang kasuko kanunayng matarong; wala gayod siya mawad-i sa iyang pagpugong. Sa maalamon, si Pablo nagtambag kanatong tanan: “Pagkapungot, apan ayaw pagpakasala; ayaw pasalopa ang adlaw nga kamo anaa sa suko nga kahimtang.” (Efeso 4:26) Ang mapainubsanong pag-ila nga kita may mga limitasyon ingong mga tawo ug nga atong pagaanihon ang atong ipugas, kita adunay maayong katarongan sa pagpreno sa kasuko.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 18]

Saul Attempts the Life of David/The Doré Bible Illustrations/Dover Publications, Inc.