Ang Bibliya Giatake

ANG pagsulat sa tanang basahon sa Bibliya o Balaang Kasulatan mikabat ug kapin sa 1,600 ka tuig. Ang unang bahin niini gisulat ni Moises, ug ang kataposang bahin gisulat sa tinun-an ni Jesu-Kristo mga usa ka gatos ka tuig human matawo si Jesus.

Ang mga paningkamot nga pugngan ang mga tawo sa pagbasag Bibliya nagsugod sa wala pa si Kristo ug nagpadayon hangtod karon. Ang unang rekord bahin niini nahitabo sa panahon pa sa propeta sa Diyos nga si Jeremias, nga nagkinabuhi kapin sa 600 ka tuig sa wala pa si Jesu-Kristo.

Ang Inayran nga Mensahe Giatake

Si propeta Jeremias gigiyahan sa Diyos sa pagsulat diha sa linukot nga basahon ug mensahe nga naghukom sa makasasala nga mga molupyo sa karaang Juda ug nagpasidaan kanila nga ang ilang kaulohang siyudad, ang Jerusalem, laglagon kon dili sila magbag-o. Gibasa ug kusog sa sekretaryo ni Jeremias nga si Baruk ang mensahe ngadto sa daghang tawo diha sa templo sa Jerusalem. Iya kining gibasa sa ikaduhang higayon ngadto sa mga prinsipe sa Juda, ug ilang gidala ang linukot nga basahon ngadto kang Haring Jehoiakim. Ang hari nasuko sa pagkadungog sa pulong sa Diyos. Busa iya kining gitabastabas ug gisunog.—Jeremias 36:1-23.

Dayon gisugo sa Diyos si Jeremias: “Pagkuha pag-usab ug laing linukot, ug isulat niini ang tanang unang mga pulong nga didto sa unang linukot, nga gisunog ni Jehoiakim nga hari sa Juda.” (Jeremias 36:28) Paglabay ug mga 17 ka tuig, sumala gayod sa gitagna sa Diyos pinaagi kang Jeremias, ang Jerusalem gilaglag, daghan sa mga magmamando gipatay, ug ang mga molupyo gidestiyero ngadto sa Babilonya. Ang mensahe sa maong linukot—ug ang asoy bahin sa mga panghitabo panahon sa pag-atake—mabasa hangtod karon diha sa Bibliya sa basahon ni Jeremias.

Pagpanunog ug Bibliya Nagpadayon

Sa wala pa si Jesu-Kristo, dili lang si Jehoiakim ang misulay sa pagsunog sa Pulong sa Diyos. Pagkabungkag sa Imperyo sa Gresya, ang Israel nailalom sa pagmando sa dinastiya ni Seleucus I. Gusto sa Seleucid nga hari nga si Antiochus Epiphanes, nga nagmando niadtong 175-164 B.C.E., nga sagopon sa iyang imperyo ang Gregong kultura. Busa iyang gipugos ang mga Hudiyo sa pagsunod sa Gregong pagkinabuhi, kostumbre, ug relihiyon.

Sa mga 168 B.C.E., gilungkab ni Antiochus ang templo ni Jehova sa Jerusalem. Ibabaw sa halaran, nagtukod siyag laing halaran agig pasidungog sa diyos sa mga Grego nga si Zeus. Gidili usab ni Antiochus ang Igpapahulay ug ang pagtuli sa mga anak sa mga Hudiyo. Ang mosupak silotan ug kamatayon.

Ang usa ka paagi ni Antiochus sa pagbag-o sa relihiyon sa mga Hudiyo mao ang pagsunog sa tanang linukot nga mga basahon sa Balaod. Bisag nangusog siya sa paghimo niini sa tibuok Israel, wala siya molampos pagsunog sa tanang kopya sa Hebreohanong Kasulatan. Ang ubang mga linukot tingali wala maapil ug kasunog kay maayo kaayong pagkatago, ug ang ubang kopya gituohang gitipigan sa mga Hudiyo nga nagpuyo sa gawas sa nasod.

Ang Mando ni Diocletian

Ang laing iladong magmamando nga misulay sa pagsunog sa Kasulatan mao si Emperador Diocletian sa Roma. Sa 303 C.E., nagpakanaog siyag nagkapintas nga mga mando sa paglutos sa mga Kristohanon. Kini gitawag sa ubang mga historyano nga “Ang Dakong Paglutos.” Ang iyang unang mando mao ang pagsunog sa mga kopya sa Kasulatan ug ang pagguba sa mga tigomanan sa mga Kristohanon. Si Harry Y. Gamble sa University of Virginia, nga propesor sa pagtuon bahin sa mga relihiyon, misulat: “Si Diocletian nagtuo nga ang matag komunidad sa mga Kristohanon, bisag diin pa kini nahimutang, dunay mga kopya sa mga basahon ug siya nahibalo nga kon mawagtang kining mga basahona, mawagtang pod ang Kristiyanidad.” Ang historyano sa Simbahan nga si Eusebius sa Caesarea, Palestina, nga nagkinabuhi sa maong panahon, miingon: “Nakita namo mismo ang pagpangguba sa mga tigomanan sa pagsimba ug ang pagpanunog sa inspirado ug sagradong Kasulatan diha sa mga tiyanggihan.”

Tulo ka bulan human gipakanaog ni Diocletian ang maong mando, ang mayor sa siyudad sa Cirta, nga karon gitawag ug Constantine, North Africa, gituohan nga nagsugo sa mga Kristohanon sa pagtugyan sa ilang tanang “basahon sa balaod” ug “kopya sa kasulatan.” Ang mga asoy nianang panahona naghisgot bahin sa mga Kristohanon nga mas gusto pang lutoson ug patyon imbes itugyan ang ilang mga kopya sa Bibliya.

Ang Katuyoan sa mga Pag-atake

Usa lang ang katuyoan ni Jehoiakim, Antiochus, ug Diocletian—pagwagtang sa Pulong sa Diyos. Apan ang Bibliya nakalahutay bisan pa sa mga paningkamot sa paghanaw niini. Ang mga magmamando sa Roma nga misunod kang Diocletian nakombertir sa Kristiyanidad. Apan ang pag-atake sa Bibliya nagpadayon. Ngano?

Sa ulahi, ang mga magmamando ug mga lider sa relihiyon nag-ingon nga ang katuyoan sa pagpanunog ug Bibliya dili maoy sa paghanaw sa Pulong sa Diyos. Hinunoa, gusto lang nila nga ang ordinaryong mga tawo dili makabaton ug Bibliya. Ngano? Ug unsang mga paningkamot ang gihimo sa simbahan sa pagsanta sa mga tawo sa pagbasag Bibliya? Ato kining hisgotan.