Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w97 3/1 p. 26-31
  • En Kopwe Manau Lupwen Kot Epwe Mwokutukut?

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • En Kopwe Manau Lupwen Kot Epwe Mwokutukut?
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—1997
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Met Jises a Oesini, me Minne a Fis
  • Fituk Epwe Ngaselo​—Ifa Usun?
  • Met Epwe Fis Ngonuk lon Mwach kkan?
  • “Ekkeei Mettoch Epwe Fakkun Fisita”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—1999
  • “Ürenikem Inet Epwe Fis Ekei Mettoch Meinisin”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2013
  • “Ämi Küna Manau A Arapoto”!
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2015
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—1997
w97 3/1 p. 26-31

En Kopwe Manau Lupwen Kot Epwe Mwokutukut?

“Iwe, ika esap mwochomwochelo ekkewe ran, esor emon epwe manau; nge epwe mwochomwochelo ekkewe ran pokiten chon filita.”​—MATTU 24:22.

1, 2. (a) Pwata ururun pwe sipwe mochen silei usun mwach kkan? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot aramas ra eani?

IFA ukukun om ekieki usun pwisin en? Ikenai, a kan ssenuk an chommong chechei minne repwe pwapwa ren. Nge, ewe Paipel ese apasa pwe a mwaal ach sipwe ekieki usun minne epwe kku manauach. (Efisus 5:33) Epwe pachelong ach ekkekieki usun fansoun mwach. Ina minne, ururun pwe kopwe mochen silei met epwe fis lon ekkan fansoun epwe feito. En mi kan mochen silei?

2 Sipwe tongeni luku pwe noun Jises kewe aposel ra pwal eani ena sokkun ekiek usun fansoun mwer. (Mattu 19:27) Ese mwaal, ina eu popun ra eani ewe kapas eis atun fomon leir ra nom ren Jises won ewe Chuukun Olif. Ra eis: “Ineet epwe fis ekkeei mettoch, pwal meta esisinen fansoun ekkeei mettoch meinisin epwe pwonueta?” (Mark 13:4) Jises ese tunalo an aramas kan ekkekieki me mochen silei ussun fansoun mwer. Fan chommong a awewei ifa usun minne epwap fis lon fansoun mwer epwe kku manauen noun kewe chon appiru me met sopwolon.

3. Pwata sipwe aririfengenni minne Jises a polueni me ach ei fansoun?

3 Poluen Jises we a poputani eu oesini epwe pwonueta lon ach ei fansoun. Sipwe tongeni kuna ei mettoch seni ekkewe maunen fonufan me ekkewe ekkoch maun lon ach ei senturi, ekkewe chechechin fonu mi nielo chommong aramas, ewe osukosuken nafangauen mongo mi efisata semmwen me malo, me ekkewe malapalap​—seni ewe semmwen Spanish influenza mi fis lon 1918 tori ewe semmwenin AIDS ikenai. Iwe nge, chommong ekkewe mettoch Jises a eani polu ra pwonueta lon ekkewe fansoun me mwen me pachelong taloon Jerusalem ren ekkewe chon Rom lon 70 C.E. Jises a ouroura noun kewe chon kaeo: “Nge ami oupwe pwisin tumunukemi, pun repwe afangema ami ngeni chon pwungupwung, repwe pwal wichikemi lon ar kewe sinakok. Oupwe pwal uta mwen mesen kepina me king pokitei, pwe oupwe pwarata ngenir.”​—Mark 13:9.

Met Jises a Oesini, me Minne a Fis

4. Ikkefa ekkoch kapasen ourour lon minne Jises a eani polu?

4 Jises ese chok oesini met aramas repwe fori ngeni noun kewe chon kaeo. Nge a pwal esilei ngenir met repwe pwisin fori. Awewe chok, “Nge are oupwe kuna limengauen kiteter mi uta ikewe ese fich ngeni (emon mi alleani epwe wewe ren), iwe, ekkewe mi nonnom Jutia repwe suta won chukuchukuta.” (Mark 13:24) Ewe poraus usun chok ei a mak lon Luk 21:20 a apasa: “Nge are oupwe kuna ekkewe mwichen sounfiu ra pwellifeili Jerusalem.” Ifa usun a enlet ena poraus lon ewe aeuin pwonuetaan ena oesini?

5. Met a fis lein ekkewe chon Jus lon Jutia lon 66 C.E.?

5 The International Standard Bible Encyclopedia (1982) a erenikich: “Ekkewe chon Jus ra kan osukosuk fan nemenien ewe muun Rom me a feffeita an ekkewe sou nemenem kirikiringau, ar fofforun akkachofesa, me ar fofforun otupotup. Ewe fofforun u ngeni a poputa lon A.D. 66. . . . Ewe maun a poputa lupwen ekkewe chon Jus a liapeni Masada me mwirin, fan Menahem, ra maun ngeni Jerusalem. Iwe, lon chok ena fansoun, ekkewe chon Jus lon ewe telinimwen Caesarea ra nninnilo, me porausen ena foffor mi fokkun ngau a choufetal ekis meinisin. A mak won ekkewe minefoon senis Ier 1 tori Ier 5 an ewe fitikoko.

6. Met chon Rom ra fori lupwen ekkewe chon Jus ra u ngeni?

6 An chon Rom Twelfth Legion fan Cestius Gallus ra maas seni Siria, akkufu Kalili me Jutia, me maun ngeni ewe iolap, ra pwal mwo nge tolong lon kukutaan “Jerusalem ewe telinimw mi fel.” (Nehemia 11:1; Mattu 4:5; 5:35; 27:35; 27:53) Ewe puk The Roman Siege of Jerusalem a apasa usun minne a fis: “Ukukun limu ran, ekkewe chon Rom ra achocho ngeni ar repwe atai ewe tit, nge iteiten fansoun ra kkuf ren ekkewe chon Jus. Nge mwirin och fansoun, ekkewe chon Jus ra kkuf ren chommong chommong asefichin ekkewe sounfiun Rom. Ren ar fori ewe testudo, weween, ar apachafengenni ar kewe titin maun asan mokurer pwe epwe tumunur, ekkewe sounfiun Rom ra atai ewe tit me sotun keni asaman we. A mmen watte niuokkusun ekkewe chon Jus.” Ekkewe chon Kraist lon ewe telinimw ra tongeni chechemeni alon Jises kewe me mirititi pwe ina ewe limengauen kiteter epwe uta lon ewe leeni mi fel.a Nge ika ekkewe chon Rom ra pwelli Jeruselem, epwe ifa usun ekkewe chon Kraist repwe tongeni su, usun Jises a fen fonour?

7. Lupwen ekkewe chon Rom repwe ita win lon 66 C.E., met ra fori?

7 Emon sou uruwo Flavius Josephus a apasa: “Cestius [Gallus] ese silei ukukun niuokkusun ekkewe chon kkuf are mefien ekkewe aramas, iwe, a alluku ngeni noun kewe sounfiu ar repwe ukutiu, poutalo ar apilukulukun win inaamwo ika ese kkuf ren ekkewe chon Jus, me tou seni ewe Telinimw nge ese fokkun wor popun.” Pwata Gallus a tou seni ewe telinimw? Ese lifilifil ewe popun, nge an tou a mut ngeni kewe ekkewe chon Kraist ar repwe alleasochisi an Jises we alluk pwe repwe suri ekkewe chuuk tori lukulukoch.

8. Ifa ewe oruuen kinikinin an chon Rom mammaun ngeni Jerusalem, iwe, met a fis ngeni ekkewe mi chuen manau?

8 Ar alleasochis a selanir. Mwirin och fansoun ekkewe chon Rom ra mwokut pwe repwe pworacho ngeni ekkewe chon u ngenir. Ewe maun fan nemenien General Titus a wesilo ren ar pwelli Jerusalem seni April tori August 70 C.E. Ina eu minen letipechou ach sipwe alleani an Josephus poraus usun riaffoun ekkewe chon Jus. Lukun ir kewe mi malo lon ar fiu ngeni ekkewe chon Rom, pwal ekkoch chon Jus ra ninnilo ren ekkoch mwichen chon Jus mei oputfengen lefiler, iwe, lengita a efisi ar ochei nour kewe. Atun ekkewe chon Rom ra unusen win, 1,100,000 chon Jus ra malo.b Lein ekkewe 97,000 rese malo, ekkewe chon Rom ra muttir nielo ekkoch leir; pwal ekkoch ra wiliti chon kichiniwel. Josephus a apasa: “Chokewe mi watte seni engol me fisu ierir ra aririfengennir ren sein me tinirelo Isip, ikewe epwe fokkun chou ar angang ie, iwe, Titus a ngeni chon ekkewe fonu chommong chommong leir pwe repwe nnirelo ren ketilas are ekkewe manmacho lon ar kewe leenien katol urumot.” Iwe, 11,000 chon kalapus ra malo ren nafangauen mongo.

9. Pwata ese fis ngeni ekkewe chon Kraist minne a fis ngeni ekkewe chon Jus, nge ikkefa ekkewe kapas eis mi chuen nonnom?

9 Ekkewe chon Kraist ra kilisou pwe ra fen alleasochisi an ewe Samol kapasen ourour me su seni ewe telinimw mwen an ekkewe chon Rom liwinsefal. Ina minne, ra ngaselo seni ewe kinikin Jises a eita ngeni ‘eu riaffou mi lapalap, usun chok esaamwo fis seni le poputaan fonufan tori ikenai, o esap pwal usun chok mwirin’ ngeni Jerusalem. (Mattu 24:21) Jises a pwal apasa: “Iwe, ika esap mochomochelo ekkewe ran, esor emon epwe manau; nge epwe mochomochelo ekkewe ran pokiten chon filita.” (Mattu 24:22) Met weween lon na fansoun, me met weween lon ach ei fansoun?

10. Ifa usun sia fen pin awewei Mattu 24:22?

10 Me lom, sia pin weweiti pwe ewe ‘fituk epwe ngaselo’ a wewe ngeni ekkewe chon Jus mi tou seni ewe riaffou lon Jerusalem lon 70 C.E. Ekkewe chon Kraist ra fen su, iwe, Kot a tongeni mut ngeni ekkewe chon Rom ar repwe muttir ataielo ewe telinimw. Weween, pokiten ekkewe “chon filita” ra fen su seni ewe leenien feiengau, a mochomochelo ranin ewe riaffou, iwe, a mut ngeni ekkoch chon Jus, “fituk,” ar repwe manau. Ekkoch ra ekieki pwe ekkewe chon Jus mi chuen manau ra liosueta ekkewe repwe tou seni ewe riaffou mi lapalap lon ach ei fansoun.​—Pwarata 7:14.

11. Pwata sipwe ekieksefal usun aweween Mattu 24:22?

11 Nge ena awewe a ita tipeeu ngeni minne a fis lon 70 C.E.? Jises a apasa pwe ekkewe aramas are “fituk” repwe “manau” mwirin ewe riaffou. Kopwe nounou ewe kapas “ngaselo” fan iten ekkewe 97,000 rese malo, nge fitu ngerou leir ra muttir malo seni echik are ninnilo fan mesen aramas lon eu leenien katol urumot? Josephus a kapas usun eu leenien katol urumot lon Sisarea: “Ekkewe fitemon ra malo lon ar fiu ngeni ekkewe manmocho are ar fiufengennir are ar karelo nge lap seni 2,500 ra chuen manau.” Inaamwo ika rese malo lon ewe fansoun ekkewe chon Rom ra pwelli Jerusalem, nge rese wesewesen “ngaselo.” Iwe, Jises epwe pwal ekieki pwe ir repwe usun chok chon ngaselo mi pwapwa seni ewe “riaffou mi lapalap” an epwe feito?

Fituk Epwe Ngaselo​—Ifa Usun?

12. Io ekkewe “chon filita” lon ewe aeuin senturi Kot a tuttumunu?

12 Lon 70 C.E., ekkewe chon Jus lon pekin fituk rese chuen noun Kot kewe aramas mi filita. Jises a pwarata pwe Kot a poutalo ena muu me epwe mut ngeni an we iolap, an we imwen fel, me ototen fel ar repwe muchulo. (Mattu 23:37–​24:2) Kot a filata eu minefoon muu, Israel lon pekin ngun. (Fofor 15:14; Rom 2:28, 29; Kalesia 6:16) A for seni mwan me fefin mi filita seni muu meinisin me kepit ren ngun mi fel. (Mattu 22:14; Jon 15:19; Fofor 10:1, 2, 34, 35, 44, 45) Fitu ier me mwen an Cestius Gallus feito maun ngeni Jerusalem, Piter a mak ngeni “ir mi filita akkom ren letipen Kot ewe Sam, o mi apinipinelo ren ewe Ngun.” Ekkena chon kepit ren ngun mi fel, ir “eu einang mi filita, eu mwichen samol-fel mi tekia, eu muu mi fel.” (1 Piter 1:1, 2; 2:9) Kot epwe uwei ngeni lang ekkena chon filita pwe repwe eti Jises le nemenem.​—Kolose 1:1, 2; 3:12; Taitos 1:1; Pwarata 17:14.

13. Epwe ifa usun sipwe weweiti alon Jises lon Mattu 24:22?

13 Ach esissinata ekkewe mi kepit epwe eu minen alillis, pun Jises a oesini pwe ekkewe ranin riaffou epwe mwochomwochelo “pokiten ekkewe mi kepit.” Ewe kapasen Krik mi affou ngeni “pokiten” epwe pwal tongeni wewe ngeni “fan asengesin, are “Fan . . . iten.” (Mark 2:27; Jon 12:30; 1 Korint 8:11; 9:10, 23; 11:9; 2 Timoti 2:10; Pwarata 2:3) Ina minne epwe tufich pwe Jises a apasa, ‘Ika esap mwochomwochelo ekkewe ran, esor emon epwe manau; nge fan asengesin ekkewe chon filita epwe mwochomwochelo ekkewe ran.’c (Mattu 24:22) A fis och mettoch mi efeiochu are a fis ‘fan asengesin’ ekkewe chon filita chon Kraist mi nom lon Jerusalem?

14. Ifa usun “fituk” a ngaselo lupwen ekkewe sounfiun Rom ra liwin seni Jerusalem lon 66 C.E.?

14 Chechemeni pwe lon 66 C.E., ekkewe chon Rom ra mwokutukut le u ngeni chon ewe fonu. Ra tolong lon kukutaan Jerusalem me poputa le atai ewe tit. Josephus a makkei: “Ika a chok likiitu le maun pwal ekis fansoun, epwe fen pworacho ngeni ewe telinimw lon chok ena fansoun.” Pwisin eisinuk, ‘Pwata ewe mwichen sounfiun Rom mi pochokkul repwe ukutiu ar maun me su “inaamwo ika ese wor popun” repwe su?’ Rupert Furneaux, emon mi angoch le kaeo uruwoon mwokutukutun ekkewe mwichen sounfiu, a apasa: “Ese wor emon chon kaeo uruwo a tongeni awora eu popun Gallus a filata ar repwe lo nge a fokkun mwaal.” Ese lifilifil ewe popun, nge a mwochomwochelo ewe riaffou. Iwe, ekkewe chon Rom ra su, me ekkewe chon Jus ra tapweir me fiffiu ngenir. Nge met porausen ekkewe chon Kraist mi kepit, “ekkewe chon filita” mi mwochetiu lon ewe telinimw? An ekkewe chon Rom su a wewe ngeni pwe ra ngaselo seni ewe ninnilo epwe tongeni fis seni ewe riaffou. Ina minne, ekkena chon Kraist mi kuna feioch seni mwochomwochelon ewe riaffou lon 66 C.E., ir ewe “fituk” mi manau Mattu 24:22 a kapas usun.

Met Epwe Fis Ngonuk lon Mwach kkan?

15. Pwata kopwe era pwe Mattu sopwun 24 epwe lamot lon ach ei fansoun?

15 Eni emon epwe eis, ‘Met popun epwe lamot ngeniei pwe a ffatelo ach weweiti alon Jises keei?’ Iwe, mei wor chommong popun ach sipwe weweiti pwe epwe wor pwal eu pwonuetaan an Jises oesini, lukun minne a fis lon ekkewe fansoun me mwen me pwal tori 70 C.E.d (Alollo ngeni Mattu 24:7; Luk 21:10, 11; Pwarata 6:2-8.) Ren fite fite ier, Chon Pwarata Jiowa ra afalafal pwe minne a fiffis lon ach ei fansoun ra annetata pwe sipwe tongeni luku pwe eu “riaffou mi lapalap” epwe fis won unusen fonufan lon fansoun mwach. Lon na atun, epwe ifa usun epwe pwonueta kapasen ewe oesini lon Mattu 24:22?

16. Ifa eu poraus mi apochokkul Pwarata a awora usun ewe riaffou mi lapalap mi arapoto?

16 Ruwe som ier mwirin ewe riaffou lon Jerusalem, ewe aposel Jon a makkei ewe puken Pwarata. A alukuluku pwe riaffou mi lapalap epwe nom mwach. Iwe, pokiten sia mochen silei minne epwe kku pwisin kich, eni sipwe pwapwa le silei pwe ewe puken Pwarata a oesini pwe aramas repwe tou seni ena riaffou mi lapalap epwe feito. Jon a oesini usun “eu mwich mi lapalap seni muu meinisin me einang meinisin me aramas meinisin me kapas meinisin.” Io chokana? Eu mongungu seni lang a polueni: “Ikei ir kewe ra feito seni ewe riaffou mi lapalap.” (Pwarata 7:9, 14) Ewer, repwe manau! Pwarata a pwal awewei ngenikich met epwe fis lon ewe riaffou mi lapalap epwe feito me ifa usun Mattu 24:22 epwe pwonueta.

17. Met epwe kapachelong lon ewe popun kinikinin ewe riaffou mi lapalap?

17 Le poputaan ewe riaffou, emon fin-lisou lon kapas monomon itan “Papilon ewe Lapalap” epwe feiengau. (Pwarata 14:8; 17:1, 2) A liosueta ewe mwicheichen lamalam chofona meinisin, nge Kristendom a tipis watte me leir. Me ren alon Pwarata 17:16-18, Kot epwe isenalong lon letipen ekkewe sou nemenem ar repwe toki ena fin-lisou lon kapas monomon.e Ekieki ifa usun noun Kot kewe “chon filita” mi kepit me chiener kewe, “ewe mwich mi lapalap” repwe meefi lupwen epwe fis ena. Atun ena feiengau watte epwe fisita, epwe usun ita nge epwe ataielo mwicheichen lamalam meinisin, pachelong noun Jiowa kewe aramas.

18. Pwata a usun ita nge esap wor “fituk” epwe chuen manau mwirin ewe popun kinikinin ewe riaffou mi lapalap?

18 Lon na fansoun, alon Jises lon Mattu 24:22 epwe unusen pwonueta. Usun chok ekkewe chon filita lon Jerusalem repwe ita feiengau, epwe pwal ina usun noun Jiowa kewe chon angang repwe ita tongeni morolo atun ekkewe sou nemenem repwe kulliti lamalam meinisin, usun ita nge epwe nnielo “fituk” meinisin, noun Kot kewe aramas. Iwe nge, sipwe chechemeni minne a fis lon 66 C.E. A mwochomwochelo ewe riaffou ren ekkewe chon Rom, iwe, a mut ngeni noun Kot kewe chon filita mi kepit fansoun ar repwe sulo me chuen manau. Iwe, sipwe tongeni lukuluk pwe ar na maun ngeni me ataielo lamalam esap pwal amoielo ewe mwichefelin chon fel mi enlet won unusen fonufan. Epwe muttir fisita, usun ita nge “lon eu chok ran”. Iwe nge, epwe mwochomwochelo, nge esap mumuta an epwe unusen ataielo lamalam meinisin, fan iten noun Kot kewe aramas repwe “ngaselo.”​—Pwarata 18:8.

19. (a) Mwirin ewe popun kinikinin ewe riaffou mi lapalap, met epwe pwapwalo? (b) Epwe emmwen ngeni met?

19 Ekkoch kinikinin an Satan ewe Tefil mwicheich won fonufan epwe sopwosopwolo ren och fansoun, iwe, repwe lolileniesini an a pout senir ar chiechi ngeni chiener we fin-lisou lon pekin lamalam. (Pwarata 18:9-19) Iwe, feil, feil, repwe kuna pwe noun Kot kewe chon angang mi enlet ra chuen “nonnom lon lukulukoch, lon eu fonu esap wor tittir” me usun ita nge epwe mecheres ar repwe akkufur. Ekkewe sou maun ngeni noun Kot kewe aramas repwe fokkun mairu! Kot epwe kuna ar ra sotuni are wesewesen maun ngeni noun kewe chon angang, iwe, epwe uta fan iten an epwe apwungu chon oput I lon ewe amuchuloon kinikinin ewe riaffou mi lapalap.​—Isikiel 38:10-12, 14, 18-23.

20. Pwata ewe oruuen kinikinin ewe riaffou mi lapalap esap efeiengaua noun Kot kewe aramas?

20 Ena oruuen kinikinin ewe riaffou mi lapalap epwe usun chok minne a fis lon ewe oruuen fansoun chon Rom ra maun ngeni chon Jerusalem lon 70 C.E. Ina ewe “riaffou mi lapalap usun chok esaamo fis seni le poputaan fonufan tori ikenai, o esap pwal usun chok mwirin.” (Mattu 24:21) Iwe nge, sipwe lukuluk pwe noun Kot kewe chon filita me chiener kewe resap nonnom lon ewe leenien feiengau, ikewe repwe tongeni nninnilo ie. Iwe nge, resap suri wesewesen eu leeni. Ekkewe chon Kraist lon ewe aeuin senturi lon Jerusalem ra tongeni su seni ena telinimw ngeni ekkewe chukuchukuta, awewe chok, ngeni Pella pekiloon ewe Jortan. Iwe nge, lon mwachkkan, noun Kot kewe Chon Pwarata repwe nom ekis meinisin won fonufan, ina popun ar lukulukoch esap alongolong won ia ra nonnom ie.

21. Io kewe repwe wisen fiu lon ewe amuchuloon maun, iwe, met mwiriloon?

21 Ewe kiteter esap fis ren ekkewe sounfiun Rom are pwal eu mwichen aramas. Iwe nge, ewe puken Pwarata a awewei pwe ekkewe sounfiu repwe popu seni lang. Ewer, ena amuchuloon kinikinin ewe riaffou mi lapalap epwe fis, sap ren noun aramas kewe sounfiu, nge ren “Ewe Kapasen Kot,” ewe King Jises Kraist, fengen me ‘ekkewe sounfiu mi nonnom lon lang,’ pachelong ekkewe chon Kraist mi kepit mi manausefal. Ewe “Kingen ekkewe king me Samolun ekkewe samol” epwe apwonueta eu kapwung mi watte lap seni ewe kapwung ren chon Rom lon 70 C.E. Epwe nielo aramas meinisin mi u ngeni Kot​—ekkewe king, meilapen sounfiu, aramas mi ngas, me chon kichiniwel, ekkewe mi kis me ekkewe mi lap. Pwal mwo nge ekkewe mwicheich won fonufan mi nom fan nemenien Satan repwe sopwolo.​—Pwarata 2:26, 27; 17:14; 19:11-21; 1 Jon 5:19.

22. Epwe ifa usun “fituk” epwe pwal manau?

22 Chechemeni pwe “fituk,” weween, ewe lusun mi kepit pwal “ewe mwich mi lapalap” repwe fen ngaselo lupwen Papilon mi Lapalap epwe muttir me unusen morolo lon ewe aeuin kinikinin ewe riaffou mi lapalap. Pwal usun chok lon ewe amuchuloon kinikinin ewe riaffou, “fituk” mi fen suri lepekin Jiowa repwe manau. Epwe fokkun sokko seni minne a fis ngeni ekkewe chon Jus mi lukumach lon 70 C.E.!

23. Met ewe “fituk” mi chuen manau epwe tongeni apilukuluku?

23 Lupwen kopwe ekieki usun met epwe fis lon mwachkkan fan iten en me attongom kewe, nengeni met a pwonetiu lon Pwarata 7:16, 17: “Resap chuen echik, resap pwal chuen kaka. Ewe akkar, are och mi fokkun pwichikar, esap chuen efeiengaua ir. Pun ewe Lam mi nom lukanapochun ewe leenien motun king epwe pwisin tumunur, o epwe emmwenir ngeni ekkewe chanutuun konikin manau; o Kot epwe tolu seni meser kewe chonun meser meinisin.” Enlet, epwe ina usun emon epwe “ngaselo” lon eu weween mi amwarar me langattam.

[Footnote]

a Nengeni The Watchtower, minen June 1, 1996, pekin taropwe 14-19.

b Josephus a apasa: “Lupwen Titus a tolong a fokkun mairu ren pochokkulen ewe telinimw . . . A apasa: ‘Kot a nom rech; Kot a akkufu ekkewe chon Jus seni ei tit mi pochokkul; pun met poun aramas are ekkewe pisekin maun ra tongeni for ngeni ekkeei tit?’”

c Iei eu poraus mi lamot, pwe an Shem-Tob poraus usun Mattu 24:22 a nounou ewe kapasen Ipru ʽa·vurʹ, mi wewe ngeni “fan asengesin, pokiten, pwe epwe fis.”​—Nengeni ewe poraus mwen ei, pekin taropwe 13.

d Nengeni The Watchtower, minen February 15, 1994, pekin taropwe 11 me 12, me ewe chart lon pekin taropwe 14 me 15, ewe mi mak lon ruu pekin poluen Jises kewe mi fen mak lon Mattu sopwun 24, Mark sopwun 13, me Luk sopwun 21.

e Nengeni Revelation​—Its Grand Climax At Hand!, pekin taropwe 235-58, mi peres lon 1988 ren ewe Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

Epwe Ifa Usun Kopwe Polueni?

◻ Ikkefa ekkewe ruu kinikinin an chon Rom maun ngeni Jerusalem?

◻ Pwata esap tufich pwe ekkewe 97,000 chon Jus mi manau mwirin 70 C.E. repwe wewe ngeni ewe “fituk” Mattu 24:22 a kapas usun?

◻ Ifa usun an a mwochomwochelo ranin an Jerusalem riaffou, iwe, ifa usun “fituk” a ngaselo?

◻ Lon ewe riaffou mi lapalap mi chok arapoto, epwe ifa usun ekkewe ran repwe mwochomwochelo me “fituk” epwe manau?

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share