Jiowa—Emon Kot Mi Pwari Minne A Monomon
“Mei wor emon Kot won lang a pwari minne a monomon.”—TANIEL 2:28.
1, 2. (a) Ifa ussun Jiowa a sokko seni ewe chon U Ngeni mi lapalap? (b) Ifa ussun aramas ra kan appiru ekkeei lapalap mi sokkofesen?
JIOWA, ewe Kot mi unusen tekia me tong, me ewe chok Chon Forata mettoch meinisin, i emon Koten tipatchem me pwung. Esor lamoten an epwe aopa itan we, an kewe angang, are an kewe kokkot. Lon chok ewe fansoun a pwisin filata, epwe pwarata ngeni aramas. Lon ei mettoch a sokko seni ewe chon U Ngeni, Satan ewe Tefil, ewe mi sotun aopa seni aramas minne a mochen fori.
2 Ussun chok Jiowa me Satan ra sokkofesen, iwe, a pwal ina ussun chok nour kewe chon fel. Ir kewe mi tapweilo mwirin Satan ra sinnelo ren ar kewe akappiru Setan me ar fofforun otupotup. Ra tipin foffor murinno, nge ra foffori fofforun rochopwak. Ewe aposel Paul a ereni ekkewe chon Kraist lon Korint pwe resap mairu ren ei mettoch. “Pun ei sokkun aramas ir mi chon kuno mi chofona chok, chon angang mi otupu aramas, ra awilielo lapalaper usun chok noun Kraist kewe chon kuno. O sap minen aweitifengen, pun Satan a pwisin awilielo lapalapan ussun emon ekkewe chonlang saram.” (2 Korint 11:13, 14) Iwe nge, ekkewe chon Kraist repwe kutta seni Kraist an epwe Chon Emmwenir. Atun a nom won fonufan, a unusen lapalapeni lapalapen Seman we, Jiowa Kot. (Ipru 1:1-3) Iwe, ren ar repwe tapweilo mwirin Kraist, ekkewe chon Kraist repwe akappiru Jiowa, ewe Koten enlet, ewe mi etiwa aramas, me ewe Koten saram. Iwe, rese pwal ekiekin aopa iter, ar kewe foffor, are ar kewe kokkot.—Efisus 4:17-19; 5:1, 2.
3. If ussun sipwe tongeni polueni ewe ekiek pwe aramas a fiti Chon Pwarata Jiowa fan osopwisek pwe repwe fiti eu “mwicheich mi momomon”?
3 Lon ekkewe fansoun a silei pwe epwe murinno seni meinisin, Jiowa epwe pwarata ekkewe poraus mi titchik ussun an kewe kokkot me ussun mwach kkan, ekkewe poraus aramas rese pin silei. Lon ei mettoch epwe emon Kot mi pwarata minne mi monomon. Ina minne a wor ewe kapasen etiwatiu, pwal ewe kapasen pesepes ngeni ekkewe aramas mi mochen angang ngeni pwe repwe kaeo ekkena poraus mi fen pwapwalo. Eu kaeo lon 1994 lein 145,000 Chon Pwarata lon eu fonuen Europe a pwarata pwe emon me emon leir ra kan pwisin atittina lukuen ekkewe Chon Pwarata Jiowa ukukun ulungat ier me mwen ar filata ar repwe wiliti emon Chon Pwarata. Ra pwisin filata nge rese nom fan osopwisek. Nge, ese pwal pout senir pwisin ar kefil ren alen manauer. Awewe chok, pokiten chokisikis leir rese tipeeu ngeni ar repwe manaueni manauen chon Kraist mi limelimoch, mwirin och fansoun ra filata pwe rese chuen mochen ar repwe Chon Pwarata Jiowa. Iwe nge, iei eu poraus mi amwarar, pwe lon ekkewe limu ier ra lo, chommong leir ra poputasefal ar chiechifengen me angangfengen me ekkewe Chon Pwarata.
4. Ifa ewe mettoch esap ita aosukosuka ekkewe chon Kraist, iwe, pwata?
4 Pwungun pwe esap meinisin ekkewe Chon Pwarata mi tou ra liwinsefal, nge ekkoch leir ra pin wiseni wis tekia lon ewe mwichefelin chon Kraist. Nge esap eu minen amairu ngenikich pun pwal mwo nge emon me lein noun Jises chon kaeo, ewe aposel Jutas, a kul seni. (Mattu 26:14-16, 20-25) Nge sipwe ita tipemwaramwareiti ewe lamalamen Kraist pokiten ena? Ena mettoch epwe ita alamotengaua sopwochun ewe angangen afafalafal ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra fen pwapwaesini? Aap, pun epwe ussun chok fofforingauen Jutas Iskariot ese atai an Kot we kokkot.
Pochokkul Seni Meinisin nge A Wor an Tong
5. Ifa ussun sia silei pwe Jiowa me Jises ra tongei aramas, me ifa ussun ra pwarata ei tong?
5 Jiowa, i emon Kot mi tong. A kan ekieki met epwe murinno ngeni aramas. (1 Jon 4:7-11) Inaamwo ika a tekia seni meinisin, nge a pwapwaesini an chiechi ngeni aramas. Sia alleani ei mettoch ussun emon me lein noun kewe chon angang lom lom: “‘Iwe, a pwonueta kapasen ewe puk mi fen apasa, ‘Eperiam a luku Jiowa; iwe, a kuna an pwung ren.’” (Jemes 2:23; 2 Kronika 20:7; Aisea 41:8) Ussun chok aramas mi chiechifengen repwe esileifengen och poraus mi monomon, a pwal ina ussun Jiowa ren chienan kewe. Lon ei mettoch Jises a appiru Seman we, pun a chiechioch ngeni noun kewe chon kaeo me esilei ngenir minne a monomon. A apasa ngenir: “Usap pwal chuen eita ngenikemi chon angang, pun emon chon angang ese silei minne noun we masta epwe fori. Nge ua fen eita ngenikemi pwe kich chiechi, pun mettoch meinisin minne ua rong seni Semei we ua chok esilei ngenikemi.” (Jon 15:15) Ekkewe “kapas monomon” Jiowa, Noun we, me chiener kewe ra sileifengen, a atipeeufengennir lon eu ririin tong me tuppwon mi esap tongeni mufesen.—Kolose 3:14.
6. Pwata esor lamoten an Jiowa aopa minne epwe fori?
6 Weween ewe it Jiowa, “A Efisata Minne Epwe Fis,” a pwarata an tufichin wiliti minne a lamot fan iten an epwe apwonueta an we kokkot. Esap ussun chok aramas, pun ese lamot ngeni Jiowa an epwe aopa minne epwe fori pokiten an niueiti an aramas tufichin eppeti an epwe apwonueta an mochen. Ese tufich an esap apwonueta an mochen, ina minne a pwarata lon an we Kapas, ewe Paipel minne epwe fori. A pwonei: “Ai kapas . . . esap liwinto rei fan pon, pwe epwe efisata minne ua tipeni o apwonueta minne ua akunou ngeni.”—Aisea 55:11.
7. (a) Met Jiowa a oesini lon Ichen, me ifa ussun Satan a annetata pwe Kot mi enlet? (b) Ifa ussun a enlet ewe alluk lon 2 Korint 13:8, fansoun meinisin?
7 Ekis chok fansoun mwirin ewe fofforun u ngeni lon Ichen, Jiowa a pwarata ifa ussun epwe wesilo ewe osukosuk lefilen I me noun we chon Oput, Satan. Mwirimwirin Kot we mi pwon epwe feiengau nge esap ninnilo, nge Satan epwe ninnilo. (Keneses 3:15) Lon 33 C.E., ewe Tefil a wesewesen efeiengaua Mwirimwirin ewe fefin, Jises Kraist, ren an efisata an malo. Inaamwo ika esap ina an Satan ekiek, nge lon ena mettoch, Satan a apwonueta ewe wokisin me pwal annetata pwe Jiowa i emon Koten enlet. An oputa minne mi enlet me pwung, me pwal an tipetekia me an ekiekin fofformwaal, a amwokutu i pwe epwe fori minne Kot a fen oesini an epwe fori. Ewer, a pwung ewe alluk ngeni ekkewe chon u ngeni ewe enlet meinisin, pwal mwo nge Satan pwisin, a era: “Pun sise tongeni fori och epwe polueni ewe enlet, nge epwe chok peni ewe enlet.”—2 Korint 13:8.
8, 9. (a) Ifa ewe mettoch Satan a silei, nge an sile epwe ita tongeni eppeti pwonuetaan an Jiowa kewe kokkot? (b) Ifa ewe kapasen ourour mi ffat ekkewe chon u ngeni Jiowa ra tunalo, iwe, pwata?
8 Pokiten an Kot we Muu a poputa an nemenem lon 1914, a pwonueta Pwarata 12:12: “Iei minne, oupwe pwapwa, ami kana lang, o pwal ami kana mi nonnom lon ir! Nge riaffou ngenikemi, fonufan o matau, pun ewe tefil a fen feitiu remi lon an song mi lap, pun a silei pwe an we fansoun a chok mwochomwoch.” Nge, an silei pwe a mwochomwoch an fansoun a amwokutu Satan an epwe siwili alen manauan? Ren ena, Satan epwe pwisin esissinata pwe Jiowa i emon Koten enlet me fan ewe wis Sou Nemenem mi Lapalap seni meinisin, epwe fich pwe forian kewe repwe fel ngeni I chok. Iwe nge, ewe Tefil ese mochen apasa pwe a lus, pwal mwo nge ika a fen silei ekkeei poraus ussun Jiowa.
9 Jiowa a unusen pwarata met epwe fis lupwen Kraist epwe feito fan iten an epwe apwungu an Satan ototen fonufan. (Mattu 24:29-31; 25:31-46) An we Kapas a apasa ei mettoch ussun ekkewe sou nemenemen fonufan: “Nge lupwen aramas repwe apasa, ‘Kinamwe pwal lukunukuoch!’ iwe, kiteter epwe muttir feito wor, ussun chok metek ren emon fefin mi pwopwo.” (1 Tesalonika 5:3) Ir kewe mi akappiru Satan ra kan tunalo ei kapasen ourour mi ffatoch. Letiper a chunulo pun ra ngau, iwe, a pinei ar repwe aier seni ar fefetal won ewe al mi ngau me pwal siwili ar rauangau mi sotun eppeti an Jiowa kewe kokkot.
10. (a) Eni epwe ifa ukukun an a pwonueta 1 Tesalonika 5:3, nge epwe ifa ussun ekiekin noun Jiowa kewe aramas? (b) Pwata eni epwe tongeni feffeita an ekkewe chon lukulukumang pwora lon ar u ngeni noun Kot kewe aramas?
10 Akkaewin seni 1986, lupwen ewe United Nations a apasa pwe epwe eu International Year of Peace, ewe fonufan a ur ren poraus ussun kinamwe me lukunukoch. A fen fis och angang fan iten an epwe fis kinamween fonufan, me ra ekis sopwoch. Iwe, a ita wewe ngeni pwe a unusen pwonuta ei oesini, are sipwe kutta pwal och sokkun poraus? Jiowa epwe affata lon pwisin an fansoun. Nge tori ena fansoun, sipwe nennelo lon pekin ngun, “witiwiti o amuttiri warotoon ewe ranin Kot.” (2 Piter 3:12) Ren fefetalin fansoun me pwal och porausen kinamwe me lukunukoch, ekkoch mi fen silei ewe kapasen ourour nge filata ar repwe chok tunalo, eni epwe pochokkul ar ekieki pwe Jiowa esap are ese tufichin apwonueta alon. (Alollofengenni Eklesiastis 8:11-13; 2 Piter 3:3, 4) Nge ekkewe chon Kraist mi enlet ra silei pwe Jiowa epwe fokkun apwonueta an we kokkot!
Sufol ngeni ewe Mwicheich Jiowa a Aea
11. Ifa ewe mettoch Taniel me Josef ra kaeo ussun Jiowa?
11 Lupwen King Nepukatnesar, ewe sou nemenemen Papilon a osukosuk ren eu tan nge ese tongeni chechemeni, a kutta alillis. Noun kewe samolfel, sou rong, me sou pwee rese tongeni pwari ngeni an we ttan are weween. Iwe nge, noun Kot we chon angang Taniel, a tongeni, inaamwo ika a muttir apasa pwe an tufichin pwari ngeni ewe tan me weween, ese popu seni pwisin an tipatchem. Taniel a apasa: “Nge mi wor emon Kot won lang a pwari minne a monomon, a pwal pwari ngonuk, en king Nepukatnesar, minne epwe fis me mwirin.” (Taniel 2:1-30) Fitepuku ier me mwan, minne a fis ngeni Josef, pwal emon soufosun Kot, a pwarata pwe Jiowa i emon chon Pwarata minne a monomon.—Keneses 40:8-22; Amos 3:7, 8.
12, 13. (a) Io noun Kot we soufos mi lapalap seni meinisin, me pwata kopwe apasa ena? (b) Io kewe ra wisen “souani ekkewe monomonen Kot,” me ifa ach ekiek ussur?
12 Jises, i noun Jiowa we soufos mi lapalap seni meinisin won fonufan epwe Jises. (Fofor 3:19-24) Paul a awewei: “Lon ekkewe fansoun lom Kot a kapas ngeni semach kewe ren ekkewe soufos lon chommong sokkun mi sokkofesen; iwe, lon ekkeei ran le sopwolon Kot a kapas ngenikich ren Noun we, atewe a seikata pwe epwe alemwiri mettoch meinisin.”—Ipru 1:1, 2.
13 Jiowa a fos ngeni ekkewe chon Kraist lom me ren Noun we, Jises, ewe a esilei ngenir ekkewe poraus mi monomon seni Kot. Jises a erenir: “A fen mut ngenikemi pwe ami oupwe silei ekkewe kapas monomon ussun muun Kot.” (Luk 8:10) Mwirin, Paul a kapas ussun ekkewe chon Kraist mi kepit pwe ir “chon angangen Kraist, o chon souani ekkewe monomonen Kot.” (1 Korint 4:1) Ikenai, ekkewe chon Kraist mi kepit ra sopweilo ar angang ren ar wiliti eu mwichen chon angang mi tuppwol me tipatchem, nge ren an we mwichen chon pwungupwung a awora mongo lon pekin ngun lon ewe fansoun mi fich. (Mattu 24:45-47) Ika sia fokkun sufoliiti noun Jiowa kewe soufos lom lom, me akkaewin Noun Kot we, sisap pwal sufoliiti ewe mwicheichen aramas Jiowa a nounou ikenai pwe epwe esilei ngeni noun kewe aramas lon ekkeei fansoun weires ekkewe poraus mi lamot seni Paipel ngeni?—2 Timoti 3:1-5, 13.
Pwapwalo are Monomonelo?
14. Inet ekkewe chon Kraist repwe amonomonalo ar kewe foffor, nge repwe appiru menni leenien appiru?
14 An Jiowa pwapwarata poraus epwe ita wewe ngeni pwe iteiten fansoun meinisin, chon Kraist repwe pwarata mettoch meinisin ra silei? Iwe, ekkewe chon Kraist ra appiru an Jises kapasen fon ngeni noun kewe aposel pwe repwe “tipatchem ussun chok serpent, o limoch ussun chok lisom.” (Mattu 10:16) Ika epwe alluku ngenir pwe resap fel ngeni Kot ussun miritin letiper epwe emmwenir, ekkewe chon Kraist repwe sopweilo le “alleasochisi Kot,” pun ra weweiti pwe ese wor pwungun eu mwicheichin aramas an epwe eppeti an aramas fel ngeni Jiowa. (Fofor 5:29) Jises pwisin a aiti ngenikich pwungun ei poraus. Sipwe alleani: “Iwe, mwirin ekkeei mettoch, Jises a feilfetal lon fonuen Kalili. Pun ese mwochen feilfetal lon Jutia, pokiten ekkewe re Jus ra kutta i pwe repwe nielo. Iwe, arap ngeni an ekkewe re Jus fetellapen imwer kewe nikochoch. Iwe, Jises a apasa ngenir [wewesewesen pwiin kewe]: . . . ‘Ami chok oupwe feilo ngeni ewe fetellap. Nge ngang usap feita ngeni ewe fetellap, pun ai fansoun esaamwo fokkun pwonueta.’ Iwe, a apasa ngenir ekkeei kapas, o mwirin, a chok nomelo Kalili. Iwe, pwiin kewe ra feita ngeni ewe fetellap, nge mwirin, Jises a pwal feita; nge ese pwapwalo, pwe le monomon chok.”—Jon 7:1, 2, 6, 8-10.
Epwe Pwarata are Epwe Amwochu?
15. Ifa ussun Josef a pwarata pwe fan ekkoch epwe eu alen tong an emon epwe amonomonalo och poraus?
15 Fan ekkoch, an epwe monomonelo eu poraus esap chok eu alen tipatchem pwe pwal eu alen tong. Awewe chok, a fet Josef, semen Jises atun a nom won fonufan, lupwen a kuna pwe Meri, kofotun we, a pwopwo? Sia alleani: “Nge kofotu we Josef, emon mwan mi pwung, ese mochen asaua Meri; iwe, a chok ekieki pwe epwe amonomonalo an poutalo i.” (Mattu 1:18, 19) Epwe eu fofforun kirikiringau ika epwe esilei ngeni aramas!
16. Ifa wisen ekkewe elter, me ifa wisen ekkewe ekkoch chon ewe mwichefel ussun ekkewe poraus mi monomon?
16 Pwungun pwe ese och an epwe pwapwalo ngeni ir kewe ese fich ngenir ar repwe silei ekkewe poraus mi monomon, ewe a tongeni an epwe eu minen asau are osukosuk. Ekkewe elter chon Kraist repwe chechemeni ei mettoch lupwen repwe fonou are aururu chiener kewe chon Kraist are pwal mwo nge apwungur pokiten ar tipis ngeni Jiowa. Ar angang won ekkeei osukosuk fan emmwenien ewe Paipel epwe lamot, nge ese pwung pwapwaloon titchikin ewe poraus ngeni ekkewe chon lukun ewe osukosuk me esap eu alen tong. Pwungun pwe chon ewe mwichefelin chon Kraist resap sotun kutta seni ekkewe elter ekkewe poraus mi monomon, nge repwe sufoliiti an ekkewe elter wisen amonomonalo ekkewe poraus mi monomon. An Salomon Fos 25:9 a apasa: “Kopwe afor ngeni pwisin chon orum won osukosuken lefilemi, nge kosap pwarawu minne a monomon ren emon.”
17. Pwata lon lap ngeni fansoun meinisin ekkewe chon Kraist repwe amonomonalo ekkewe poraus mi monomon, nge pwata rese tongeni fori ina ussun iteiten fansoun meinisin?
17 A pwal enlet ei sokkun ekiek lon eu famili are lein ir kewe mi chiechiochfengen. Ach sisap pwarata poraus monomon epwe tumunukich seni wewengau me osukosuk lefilen aramas. “Ussun asepwalin efong a atoto ut, ina ussun luapas a atoto wowongau.” (An Salomon Fos 25:23) Pwungun pwe fan ekkoch, ach tuppwol ngeni Jiowa me an kewe alluk mi pwung, me pwal tong ngeni emonewe mi mwaalilo epwe wewe ngeni ach sipwe esilei ngeni semen me inen emonewe, ekkewe elter chon Kraist, are pwal ekkoch mi fich ngenir ar repwe silei pwal mwo nge ekkewe poraus mi monomon.a Nge lon lap ngeni fansoun meinisin, ekkewe chon Kraist repwe amonomonalo porausen ekkewe ekkoch, tutumunu ekkena sokkun poraus ussun chok repwe foffori ngeni poraus ussun ir pwisin.
18. Ikkefa ekkewe ulungat lapalapen chon Kraist repwe tongeni alisikich le silei met sipwe apasaou me met sisap pwarata?
18 Iei weween unusen ei poraus, emon chon Kraist epwe appiru Jiowa ren an epwe amonomonalo och poraus lupwen epwe lamot, nge pwarata poraus atun chok epwe fich ngeni. Ren an epwe filata minne epwe pwarawu are esap pwarawu, epwe kuna emmwen seni ekkewe lapalapen tipetekison, luku, me tong. Tipetekison epwe pinei seni an epwe tunummong pwisin lamotan, iwe, esap sotun kutta an aramas ingeiti ren an epwe esilei ngenir meinisin a silei are erenir ekis chok poraus mi monomon. An eani lukuluk won an Jiowa we Kapas me ewe mwichefelin chon Kraist epwe amwokutu i an epwe afalafala ekkewe poraus seni Kot lon ewe Paipel, nge epwe tumunu pwe esap aosukosuka ekkewe ekkoch ren minne epwe apasa atun epwe koran chuurir. Ewer, tong epwe amwokutu i an epwe apasaou minne chok epwe alinga Kot me minne epwe lamot ngeni aramas fan iten ar repwe kuna manau esemuch. Iwe nge, esap pwarawu ekkewe kapas monomon pun epwe weweiti pwe lon lap ngeni fansoun meinisin, an pwarawu ekkena poraus epwe wewe ngeni nafangauen tong.
19. Ifa ewe foffor ekkewe chon Kraist mi enlet repwe sinnelo ren, me epwe met sopwolon?
19 Ei ekiek mi itepok me ruuepek epwe eu minen alillis ren esissinataan ekkewe chon Kraist mi enlet. Rese aopa iten Kot we are apasa pwe sise tongeni weweiti lapalapen Kot pun i eu Trinitas. Epwe wor ekkewe kot aramas rese tongeni weweiti lon ekkewe lamalam chofona, nge esap ina ussun ren ewe lamalam mi enlet. (Pi Fofor 17:22, 23.) Noun Jiowa kewe chon Pwarata mi kepit ra aucheani ar wisen “souani ekkewe monomonen Kot.” Ren ar pwapwarata ekkeei poraus mi monomon ngeni ekkewe ekkoch, ra alisi ir kewe mi letipwenechar ar repwe achocho ngeni ar repwe wiliti chiechien Jiowa.—1 Korint 4:1; 14:22-25; Sekaraia 8:23; Malakai 3:18.
[Footnote]
a Pi “Do Not Share in the Sins of Others” lon The Watchtower, minen November 15, 1985.
Ifa Ussun Kopwe Polueni
◻ Pwata esor lamoten an Jiowa aopa minne epwe fori?
◻ Jiowa a kan pwarata ngeni io an kewe poraus mi monomon?
◻ Ifa wisen ekkewe chon Kraist ussun ekkewe poraus mi monomon?
◻ Ikkefa ekkewe ulungat lapalapen chon Kraist repwe alisi ekkewe chon Kraist pwe repwe silei met repwe apasaou me met resap pwarata?
[Ekkewe sasing lón pekin taropwe 22, 23]
Jiowa a pwarata kapas monomon me ren an we Kapas