Luku A Efisi Pwe Sipwe Mosonottam Me Ikkiotek
“Ami oupwe mosonottam; oupwe apochokkula letipemi, pun warotoon ewe Samol a chok arapoto.”—JAMES 5:8.
1. Pwata epwe murinno ach sipwe ekieki ussun Jemes 5:7, 8?
Afen wesewesen pwonueta an Jises Kraist “nonnom,” ewe aramas ra fen witiwiti langattam fansoun. (Mattu 24:3-14) Lap seni lom, ir meinisin mi apasa pwe ra luku Kot me Kraist a wor popun auchea ar repwe ekkekieki ussun alon ewe chon kaeo Jemes, a era: “Oupwe mosonottam, pwii ami, tori warotoon ewe Samol. Nengeni! Emon chon malamal, pwe a witiwiti uwan malamal mi auchea, o a mosonoson ngeni ewe uwa, tori fansoun epwe angei ewe uten mwen o pwal ewe uten mwirin. Iwe, ami oupwe pwal mosonottam. Oupwe apochokkula letipemi, pun warotoon ewe Samol a chok arapoto.”—Jemes 5:7, 8.
2. Ikkefa ekkoch osukosuk ir kewe Jemes a mak ngeni ra kuna?
2 A lamot chokewe Jemes a makkei noun we taropwe ngeni fan emmwenien Kot ar repwe mosonottam me awesalo ekkewe osukosuk mi sokkopat. Chommong leir ra kan foffori minne ese fich ngeni ekkewe mi apasa pwe ra luku Kot. Awewe chok, a lamot an epwe wor alillis ngeni ekkoch mi eani mocheniangau lon letiper. A lamot an epwe fissefal kinamwe lein ekkena popun chon Kraist. A pwal lamot ngenir kapasen fon pwe repwe mosonottam pwal ikkiotek. Atun sipwe kaeo minne Jemes a erenir, sipwe pwal kuna ifa ussun sipwe tongeni apwonueta alon lon manauach.
Ekkewe Mocheniangau mi Efeiengau
3. An ewe mwichefel osukosuk a popu seni met, me ifa ewe mettoch sipwe tongeni kaeo seni?
3 A kukkunulo kinamwe lein ekkoch mi apasa pwe ir chon Kraist, iwe, a popu seni mocheniangau. (Jemes 4:1-3) Tipefesen a efisata osukosuk me ekkoch ra apwungu pwiir kewe pokiten nafangauen tong. A fis ena mettoch pun a fis eu maun lon kifetin inisir pokiten ar tipini pwapwan inisir. Iwe, eni epwe lamot kich sipwe pwal iotek fan iten alillis pwe sipwe u ngeni mocheniangauen fituk, awewe chok ren itetekia, manaman, me pisek pwe sisap fori minne epwe atai kinamween ewe mwichefel. (Rom 7:21-25; 1 Piter 2:11) Lein ekkoch chon Kraist lon ewe aeuin senturi, a mammarita ar mocheniaiti pisek tori an a efisi eu ngunun oput me ninni. Pokiten Kot ese apwonueta ar mocheniangau, ra fiffiu pwe repwe pwisin apwonueta. Ika sipwe pwal eani ena sokkun mocheniangau, eni sipwe tingor nge sisap angei, pun ach we Kot mi pin esap polueni ekkena sokkun iotek.—Kölün Kechü 3:44; 3 Jon 9, 10.
4. Pwata Jemes a eita ngeni ekkoch chon Kraist “chon lisou,” me ifa ussun alon na epwe ita kku kich?
4 Ekkoch popun chon Kraist ra eani ewe ngunun fonufan, ra lolowo, me lamalam tekia. (Jemes 4:4-6) Jemes a eita ngeni ekkoch leir “chon lisou” pun ra chiechi ngeni fonufan, weween, ra lisou-mwaal lon pekin ngun. (Isikiel 16:15-19, 25-45) Enlet, sise mochen eani ewe ngunun fonufan lon pekin ekiek, kapas, me foffor, pun sipwe wiliiti chon oput Kot. An we Kapas a aiti ngenikich pwe “lolowo,” ina eu kinikinin ewe mocheniangau are “ngunun” aramas mi tipis. (Keneses 8:21; Numperis 16:1-3; Kol Fel 106:16, 17; Än Salomon Afalafal 4:4) Iwe, ika sipwe kuna pwe a lamot ach sipwe fiffiu ngeni lolowo, lamalam tekia, are pwal ekkoch lapalapengau, sipwe kutta an Kot alillis ren an we ngun mi fel. Ena manaman mi kawor ren an Kot chen, a pochokkul lap seni an emon lapalapeni ewe lapalap “lolowo.” Jiowa epwe u ngeni ekkewe mi lamalam tekia, nge epwe kirokiroch ngenikich ika sipwe u ngeni ekkewe fofforun tipis.
5. Met sipwe fori pwe sipwe kuna an Kot chen?
5 Epwe ifa ussun sipwe tongeni kuna an Kot chen? (Jemes 4:7-10) Ren ach sipwe pwapwaesini chen seni Jiowa, epwe lamot ach sipwe alleasochisi i, nguuri an kewe minen alillis, me foffori minne letipan. (Rom 8:28) Epwe pwal lamot ach sipwe “u ngeni,” are ‘appolua,’ ewe Tefil. Epwe ‘su senikich’ ika sipwe uppwos lon ach peppeni pochokkulen an Jiowa nemenem won mettoch meinisin. Mei wor rech alillisin Jises, atewe mi pinei fofforun ekkewe mwichen fonufan mi ngau pwe ar kewe minen efeiengauakich resap nomofochelo. Sisap monuki ei mettoch: Ren iotek, alleasochis, me luku, sipwe arap ngeni Kot, iwe, epwe pwal arap ngenikich.—2 Kronika 15:2.
6. Pwata Jemes a eita ngeni ekkoch chon Kraist “chon tipis”?
6 Pwata Jemes a eita ngeni ekkoch mi apasa pwe ra luku Kot “chon tipis?” Popun, pun ra kan eani ekkewe sokun ekiek ese fich ngeni chon Kraist, ren chok awewe, “maun” me oput mi tongeni emmwen ngeni nni manau. (Taitos 3:3) A lamot ar repwe alimelimochu “pour” mi ur ren fofforingau. A pwal lamot ar repwe alimochu “letiper,” popun minne a amwokutur. (Mattu 15:18, 19) Ir chon “tipemwaramwar,” ra nikasiwil lefilen ar chiechi ngeni Kot me ar chiechi ngeni ewe fonufan. Ar we leenien appiru mi ngau a ourourakich pwe sipwe mammasa fansoun meinisin pwe ach luku esap talo ren ekkena sokkun mettoch.—Rom 7:18-20.
7. Pwata Jemes a ereni ekkoch ar repwe “lolilen o kechiu”?
7 Jemes a ereni chon alleani noun we taropwe: “Oupwe eriaffoukemi o lolilen o kechiu.” Ika repwe pwarata lolilen, epwe pisekin annetata aier. (2 Korint 7:10, 11) Ikenai, ekkoch mi era pwe a wor ar luku, ra kutta ar repwe chiechi ngeni fonufan. Ika ekkoch leich sia aleni ena sokkun al, sisap lolileniesini ach apwangapwang lon pekin luku me muttir kul seni? Ach sipwe kulsefal me angei musuloon ach tipis seni Kot epwe efisata pwapwa pokiten miritin letipach epwe limelimoch me epwe wor rech ewe apilukulukun manau esemuch.—Kol Fel 51:10-17; 1 Jon 2:15-17.
Sisap Apwungufengennikich
8, 9. Pwata sisap mochen aitengaua pwiich kewe are apwungufengennikich?
8 Ina eu tipis ach sipwe aitengaualo emon chienach we chon luku. (Jemes 4:11, 12) Iwe nge, ekkoch ra esiita chiener kewe chon Kraist, eni pokiten ar apwonueta pwisin ar pwung are pokiten ar mochen atekiata pwisin ir ren ar esiita ekkewe ekkoch. (Kol Fel 50:21; Än Salomon Fos 3:29) Ewe kapasen Krik mi affou ngeni ‘aitengaua’ a a wewe ngeni oput me epwe tongeni wewe ngeni an emon tunummong are eani kapas chofona. A wewe ngeni an apwungungaua emon pwiin. Ifa ussun ena mettoch epwe lollo ngeni an epwe ‘u ngeni me apwungu an Kot we alluk’? Iwe, ekkewe soumak me Farisi ra ‘angoch le likitalo an Kot alluk’ me pwungupwung me ren pwisin ar ekiek. (Mark 7:1-13) Iwe, pwal ussun chok, ika sipwe apwungu emon pwiich we Jiowa esap apwungu, sise pwal ‘apwungu an Kot alluk’ me ita era pwe a tufichingau an Kot kewe alluk? Iwe, ren ach sipwe esiita emon pwich we nge ese pwung, sisap apwonueta ewe allukun tong.—Rom 13:8-10.
9 Sipwe chechemeni ei poraus: “A wor emon mi sounemenem me souapwung”—ina I Jiowa. An we ‘alluk a unusoch,’ esap osupwang ren och mettoch. (Kol Fel 19:7; Aisea 33:22) Kot chok a wor an pwung an epwe foratiu ekkewe alluk me kapas emmwen fan iten amanau. (Luk 12:5) Ina minne, Jemes a eis: “Pwata kopwe apwungu chon orum?” Esap wisach ach sipwe apwungu ekkewe ekkoch. (Mattu 7:1-5; Rom 14:4, 10) Ach sipwe ekieki ussun pwungun an Kot nemenem, an esap lifilifil aramas, me pwisin ach tipis, epwe alisikich pwe sisap lamalam tekia me apwungu ekkewe ekkoch.
Su Seni Ach Sipwe Sikasini Ach Tufich
10. Pwata iteiten ran, sipwe mochen afanni ekiekin Jiowa lon manauach?
10 Iteiten fansoun meinisin sipwe ekkekieki ussun Jiowa me an kewe alluk. (Jemes 4:13-17) Ren ar tunalo Kot, ekkewe mi tipetekia ra apasa: ‘Ikenai are lessor sipwe feilo ngeni eu telinimw, o sipwe nonnom ikewe eu ier; sipwe amomoto o amomolo, o sipwe pisekisekilo.’ Ika sipwe ‘iseis pisek fan asengesin pwisin kich nge sisap pisekisek ren Kot,’ epwe tongeni muchulo manauach lessor me sisap tongeni angang ngeni Jiowa. (Luk 12:16-21) Ussun Jemes a apasa, kich mi ussun chok atun konik lon fansoun lessesor mi “pwapwalo ekis chok fansoun, nge mwirin a morelo.” (1 Kronika 29:15) Sipwe tongeni eani ewe apilukulukun kuna pwapwafochofoch me manau esemuch ren chok ach sipwe anganga ach luku Jiowa.
11. Met weween ach sipwe apasa, “Ika letipen Jiowa”?
11 Sisap sikasini ach tunalo Kot, nge sipwe ita eani ei sokkun ekiek, a era: “Are letipen Jiowa, iwe, sipwe manau, o sipwe fori ien me ien.” Ach sipwe apasa, “Ika letipen Jiowa” a pwarata pwe sia mochen atipeeufengenni ach kewe foffor ngeni letipan. Eni epwe lamot ach sipwe angang lon pekin business fan iten tufichin ach famili, are sai fan iten angangen ewe Muu, me met kkan. Nge sisap sikasini. “Ekkeei sokkun sik meinisin mi chok ingau” pun a tunalo lamoten an Kot alillis.—Kol Fel 37:5; Än Salomon Fos 21:4; Jeremaia 9:23, 24.
12. Met weween Jemes 4:17?
12 Ren an epwe amuchalo an we poraus ussun an aramas sikasini ar lipwakoch, Jemes a apasa: “Iwe, are emon a silei fori minne mi pwung, nge ese foriata, iwe, epwe eu tipis.” Iteiten chon Kraist meinisin epwe tipetekison le pwarata pwe a lamot ngeni an Kot alillis. Ika esap fori ena, “epwe eu tipisin.” Pwungun, ena poraus epwe pwal weneiti wisach kewe meinisin mi popu seni ach luku Kot, ika sisap fori.—Luk 12:47, 48.
Eu Kapasen Ourour Ussun Ekkewe mi Woummong
13. Met Jemes a apasa ussun ir kewe mi aeamwaalli pisekir kewe?
13 Pokiten ekkoch popun chon Kraist ra poputa le tongei moni are ingeiti ekkewe mi woummong, Jemes a eani kapas pochokkul ussun ekkoch mwan mi pisekisek. (Jemes 5:1-6) Ekkewe chon lukun mi aeamwaalli pisekir kewe repwe ‘kechiu o pupuchor ren ekkewe riaffou repwele feito wor’ lupwen Kot epwe liwini ngenir me ren ar kewe foffor. Me lom, lap ngeni woummongun chommong aramas epwe ufer, wit, me wain. (Joel 2:19; Mattu 11:8) Ekkoch leir ra tongeni kumetulo are “mancholap a fen anielo,” nge Jemes ese menlapei an ekkewe pisek tufichin morelo, pwe ar lamot-kisikis. Inaamwo ika esap parang kolt me silfer, nge ika sipwe chok isoni, repwe lamot kisikis ussun chok ekkewe mettoch mi fen parang. “Parang” a wewe ngeni pwe ese fen aeafich ekkewe pisek. Ina minne, sipwe chechemeni pwe lupwen ewe songen Kot epwe feito wor, epwe “ussun chok ekkei” minne ekkewe mi eani lukuluk won pisekir kewe repwe “isoni lon ewe ranin le sopwolon.” Pokiten sia nonnom lon ewe ranin le sopwolon, a lamot watte ngenikich ena poraus.—Taniel 12:4; Rom 2:5.
14. Met ekkewe mi woummong ra foffori fan chommong, iwe, met sipwe fori?
14 Fan chommong ekkewe mi woummong ra churi nour kewe chon angangen ras, iwe, peioffur rese angei a ita ‘pupuchor’ pwe epwe wor liwinir. (Alollo ngeni Keneses 4:9, 10) Manauen ekkewe mi woummong “mi chok mecheres.” Ra fori mochenir chok, ra akitinupu letiper, iwe, repwe chuen foffori ena lon ewe “ran” an epwe fis ar ninnilo. Ra ‘apwungu me nielo ewe mi pwung.’ Jemes a eis: “Nge ese u ngonuk?” Nge iei ussun pwal eu Paipel a affouni ena poraus, a era “ewe mi pwung; ese mwo u ngonuk.” Iwe, sisap aapaap ren ekkewe mi woummong. Sipwe fokkun akkomwa ekkewe mettochun ngun lon manauach.—Mattu 6:25-33.
Luku a Alisikich Ach Sipwe Mosonottam
15, 16. Pwata a lamot ach sipwe mosonottam?
15 Mwirin an Jemes kapas ussun ekkewe mi woummong aweiresi ekkewe ekkoch, a pesei ekkewe chon Kraist mi osupwang pokiter ar repwe mosonottam. (Jemes 5:7, 8) Ika ekkewe chon luku repwe mokurechou fan ar kewe osukosuk ren mosonottam, repwe kuna liwinir ar tuppwol lon an Kraist nonnom, lupwen kapwung feito won ir kewe mi aweiresi manauer. (Mattu 24:37-41) A lamot ngeni ekkena chon Kraist me lom ar repwe ussun chok ewe chon atake mi mosonottam le witiwiti an epwe pungutiu utten lefen, lupwen epwe tongeni foffot, me pungutiu utten leres mi atoto uwa. (Joel 2:23) A pwal lamot ngenikich ach sipwe mosonottam me appwosalo letipach pun a fen torikich “nonnomun ewe Samol,” Jises Kraist.
16 Pwata sipwe mosonottam? (Jemes 5:9-12) Mosonottam epwe alisikich ach sisap mongungu are ngungures lupwen chienach kewe chon luku repwe amangauakich. Ika sipwe “pwenifengennikich” nge a ngau ach ekiek, ewe Soukapwung Jises Kraist epwe apwungukich. (Jon 5:22) Pokiten a fen poputa an “nonnom” me a “uta unukkun ekkewe asam,” sipwe foffori minne epwe efisata kinamwe ren ach sipwe mosonottam ngeni pwich kewe mi kuna chommong sossotun ar luku. Pwisin ach luku epwe pochokkuleta lupwen sipwe chechemeni pwe Kot a efeiochu Job pokiten an mosonottam le likiitu fan an kewe sossot. (Jop 42:10-17) Ika sipwe anganga ach luku me sipwe mosonottam, sipwe kuna pwe “Jiowa a tong enlet me umoumoch.”—Mika 7:18, 19.
17. Pwata Jemes a apasa, “Ousap akkapwon”?
17 Ika sisap mosonottam, eni sipwe apasa minne ese pwung lupwen sipwe meefi osukosuk. Ren chok awewe, eni sipwe akkapwon. Jemes a apasa: “Ousap akkapwon” lupwen a eani kapasen ourour ussun an emon akkapwon nge ese fen ekiekifichi ussun. Ika emon epwe kan eani akkapwon ren minne a apasa, epwe ussun ita nge a likotupotup. Ina minne, sipwe chok kapas enlet, ach ewer epwe ewer, me ach aap epwe aap. (Mattu 5:33-37) Pwungun, sap minne Jises a apasa pwe epwe mwaal an emon eani eu akkapwon pwe epwe apasaou ewe enlet lon eu imwen kapwung.
Luku me Ach kewe Iotek
18. Sipwe “ikkiotek” me “eani kol” fan met sokkun lapalap?
18 A fokkun lamot iotek lon manauach fan iten ach sipwe nennemeni ach fos, sipwe mosonottam, me sipwe akkamwochu luku mi pochokkul lon Kot. (Jemes 5:13-20) Akkaeuin, lupwen sipwe kuna sossot, sipwe fokkun “ikkiotek.” Ika sia pwapwa, sipwe “eani kol fel,” ussun chok Jises me noun kewe aposel ra fori lupwen a poputani ewe Achechemenien an we malo. (Mark 14:26, footnote) Fan ekkoch, pokiten sipwe ur ren kilisou ngeni Kot, sipwe eani kolun mwareiti Kot lon pwal mwo nge letipach. (1 Korint 14:15; Efisus 5:19) Iwe, epwe eu minen apwapwa ach sipwe mwareiti Jiowa ren kol lon an chon Kraist kewe mwich!
19. Met sipwe fori ika sipwe semmwen lon pekin ngun, me pwata sipwe fori ena?
19 Eni sisap mochen eani kol ika sipwe apwangapwang lon pekin luku, eni pokiten och foffor-mwaal are sise kan eani mongoon ngun won an Jiowa we chepel iteitan. Ika a ina ussuch, sipwe kori ekkewe elter fan tipetekison pwe repwe ‘iotek fan itach.’ (Än Salomon Fos 15:29) Repwe pwal ‘epiti ngenikich lo fan iten Jiowa.’ Ussun chok lo a akinamwei eu kinas, ar kapasen aururu me fon seni Paipel epwe amoielo letipechou, tipemwaramwar, me niuokkus. ‘Iotekin luku epwe achikarakich’ ika epwe alongolong won pwisin ach luku. Ika ekkewe elter repwe kuna pwe ach semmwen lon pekin ngun a popu seni tipis mi chou, repwe pwarata ngenikich tipisich ren kirokiroch me sotun alisikich. (Kol Fel 141:5) Iwe, ika sipwe aier, sipwe tongeni luku pwe Kot epwe rongorong ach kewe iotek me omusakichelo.
20. Pwata sipwe pwarata ach kewe tipis me iotekifengennikich?
20 ‘Ach pwarifengenni ach tipis’ epwe tongeni eppeti ach sipwe tipissefal. Epwe ita ameef ngenikich ach sipwe umoumochfengen, ewe lapalap mi epwe amwokutukich ach sipwe “iotekifengennikich.” Sipwe tongeni luku pwe epwe efeiochukich pun iotekin ‘emon mwan mi pwung’—emon mi anganga an luku me pwung me ren Kot—a wor manaman ren Jiowa. (1 Piter 3:12) A wor an ewe soufos Ilaija kewe apwangapwang ussun chok kich, nge a manaman an kewe iotek. A iotek, iwe, ese pungutiu ut ren ulungat esop ier. Lupwen a ioteksefal, a pungutiu ut.—1 Kings 17:1; 18:1, 42-45; Luk 4:25.
21. Met sipwe tongeni fori ika emon chienach we a “malech seni ewe enlet”?
21 Nge met epwe fis ika emon chon ewe mwichefel epwe “malech seni ewe enlet,” me epwe rikilo seni an sile me foffor mi pwung? Eni sipwe tongeni aliwinalo i seni an foffor-mwaal ren ekkewe kapasen fon seni Paipel, iotek, me pwal ekkoch alillis. Ika sipwe sopwoch, atewe epwe chuen nonnom fan an Kraist moon kepich me epwe selani i seni malo lon pekin ngun me nninnilo. Ren ach sipwe alisi emon chon tipis, sipwe pwonuelo chommong tipisin. Lupwen emon chon tipis epwe kul seni ewe al mi mwaal, pwal aier, me kukutta omusomusen tipisin, sipwe pwapwa pwe sia fen achocho le pwonuelo an kewe tipis.—Kol Fel 32:1, 2; Juta 22, 23.
Mei Wor Och Mettoch fan iten Oukich Meinisin
22, 23. Ifa ussun alon Jemes kewe epwe kku kich?
22 A ffat pwe mei wor alillis ngenikich meinisin lon noun Jemes we taropwe. A aiti ngenikich ifa ussun sipwe tongeni pworacho ngeni sossot, a fonoukich pwe sisap aapaap, me a peseikich pwe sipwe fofforoch. Jemes a peseikich ach sipwe nemeniochu chonmonguch, u ngeni etipetipaen fonufan, me foffori minne epwe efisata kinamwe. Alon kewe epwe pwal alisikich ach sipwe mosonottam me ikkiotek.
23 Enlet, noun Jemes we taropwe a akkaeuin titilo ngeni ekkewe popun chon kepit. Nge, oukich meinisin sipwe mut ngeni an kewe kapasen fon ar repwe alisikich ach sipwe akkamwochu ach luku. Alon Jemes epwe tongeni apochokkula ach luku fan iten an epwe amwokutukich pwe sipwe tipeppwos lon ach angang ngeni Kot. Iwe, ena taropwe mi popu seni won a amaarata eu luku mi pochokkul mi efisi pwe sipwe mosonottam me ikkiotek lon wisach ikenai, wisen noun Jiowa kewe chon Pwarata lon “nonnomun ewe Samol” Jises Kraist.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
◻ Pwata a lamot ngeni ekkoch chon Kraist lom lom ar repwe siwili ar ekiek me foffor?
◻ Ifa ewe kapasen ourour Jemes a ngeni ekkewe mi woummong?
◻ Pwata sipwe mosonottam?
◻ Pwata sipwe iotek iteitan?
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Sasing lón pekin taropwe 19]
A lamot ngeni ekkoch chon Kraist lom lom ar repwe mosonottam ngeni chiener kewe chon luku
[Sasing lón pekin taropwe 20]
A lamot ngeni chon Kraist ar repwe mosonottam, pwarata tong, me iotekifengennir