Ewe Eu Chok Aal Ngeni Manau Esemuch
“Ngang ewe al, o ewe enlet, o ewe manau.”—JOHANNES 14:6.
1, 2. Jises a alollo ngeni ewe alen manau esemuch ngeni met, me met weween an we kapas awewe?
LON AN Jises Afalafal won ewe Chuuk, a alollo manau esemuch ngeni eu aal emon a poputa le fetal won ren an pwerelong lon eu asam. Nengeni mwo pwe Jises a itelapei pwe ei alen manau esap mecheres lupwen a apasa: “Oupwe tolong lon ewe asam mi pwangkukkun. Pun mi pwangwatte ewe asam o mi cholap ewe al a alelo ngeni kiteter; iwe, mi chommong mi tolong lon. Pun mi pwangkukkun ewe asam o mi chokukkun ewe al a alelo ngeni manau [esemuch]; iwe, mi chokisikis mi kuna.”—Mattu 7:13, 14.
2 En mi weweiti weween ei kapas awewe? A affata pwe mei wor eu chok aal mi alelo ngeni manau me epwe lamot ach tumunuoch pwe sisap rikilo seni ena alen manau. Iwe, ifa ewe eu chok aal ngeni manau esemuch?
Wiisen Jises Kraist
3, 4. (a) Ifa ussun ewe Paipel a pwaralo wiisen Jises mi lamot ren kaworen ach amanau? (b) Ineet atun Kot a akkom pwaralo pwe aramas repwe tongeni manau esemuch?
3 A ffat pwe ren ei aal, ina lamoten wiisen Jises, ussun noun we aposel Piter a apasa: “Esor pwal eu it fan lang [chinon chok ren iten Jises] epwe ngeni aramas pwe sipwe tongeni kuna amanauen ngunuch ren.” (Fofor 4:12) Pwal ussun chok minne ewe aposel Paul a apasa: “Liffangen ewe chenin Kot manau esemuch lon Kraist Jises ach Samol.” (Rom 6:23) Jises a pwisin pwaralo pwe ewe eu chok aal ngeni manau esemuch weween i, pun a apasa: “Ngang ewe al, o ewe enlet, o ewe manau.”—Jon 14:6.
4 Ina minne a lamot ach tipeeu ngeni wiisen Jises lon ewe angangen atufichi an aramas manau esemuch. Iwe, sipwe atittinafichi wiisan we. En mi silei ineet, mwirin an Atam tipis, Jiowa Kot a pwarata pwe aramas repwe tongeni pwapwaesini manau esemuch? Mwirin chok an Atam tipis. Iei sipwe atittina ifa ussun a oesini me loom pwe Jises Kraist epwe amanaua aramas.
Mwirimwirin ewe Fefin Mi Pwonetiu
5. Ifa ussun sipwe esinna ewe serepenit mi otupu If?
5 Jiowa Kot a esissinnata lon kapas awewe ewe Chon Amanau mi pwonetiu. A fori ei mettoch lupwen a apwungu “ewe serepenit” mi fen fos ngeni If ren an epwe efisi an alleasolapa Kot ren an mongo ewe foun ira. (Keneses 3:1-5) Pwungun pwe, ena serepenit esap wesewesen emon snake. I emon ngun mi manaman me ewe Paipel a eita ngeni “ewe serpentin lom lom, ewe a iteni Tefil me Satan.” (Pwarata 12:9) Setan a nounou ei man pwe epwe aueni i le otupu If. Iwe, lupwen a apwungu Setan, Kot a ereni i: “Upwe afiukemi me ewe fefin, pwal mwirimwirum me mwirimwirin. Men [mwirimwirin ewe fefin] epwe puri mokurom, nge en kopwe kuw apilipilin pechen.”—Keneses 3:15.
6, 7. (a) Io ena fefin a nounatiu ewe “at”? (b) Io Mwirimwirin ewe fefin mi pwonetiu, me met a apwonueta?
6 Io ena “fefin” Setan a song ngeni, are oput? Pwarata sopwun 12 a pwaralo io ewe “serpentin lom lom”, a pwal pwaralo io ewe fefin Setan a oput. Nengeni mwo pwe lon wokisin 1 a apasa pwe ewe fefin “mi ufouf ngeni ewe akkar, o ewe maram a nom fan pechen, o ewe mwaramwar won mokuran mi engol-me-ruu fu.” Ei fefin a weneiti an Kot we mwicheichen chonlang mi tuppwol lon lang, me ewe “at” ei fefin a nounatiu a weneiti an Kot we Muu, ewe muu Jises a nemeni ussun King.—Pwarata 12:1-5, The Jerusalem Bible.
7 Iwe, io ewe “at,” are mwirimwirin ewe fefin mi mak lon Keneses 3:15, epwe puri Setan “won mokuran,” pwe epwe nnielo? Ina ewe emon Kot a tiinato seni lang pwe epwe uputiu seni emon esaamwo tori mwan, ewer, ewe mwan Jises. (Mattu 1:18-23; Jon 6:38) Sopwun 12 lon puken Pwarata a pwaralo pwe ei Chon Nemenem seni lang mi fen manausefal, ei At, Jises Kraist, epwe wiisen akkufu Setan me epwe poputani, ussun Pwarata 12:10 a apasa, “muun ach Kot, pwal nemenien noun we Kraist.”
8. (a) Ifa ewe mettoch minefo Kot a awora fan iten an we kokkot me le poputaan? (b) Io epwe fiti an Kot we minefoon muu?
8 Ei Muu fan poun Jises Kraist eu minefoon mettoch Kot a fen awora mi ririfengen me an we kokkot me loom fan iten an aramas repwe kuna manau esemuch won fonufan. Mwirin an Setan u ngeni, Jiowa a muttir mwokutukut pwe epwe ataielo ekkewe uwaan fofforingau ren nemenemen ei minefoon Muu. Lupwen Jises a nonnom won fonufan a pwaralo pwe i esap alaemon chok lon ei muu. (Luk 22:28-30) Pwal ekkoch repwe kefilita me lein aramas, pwe repwe fiti i le nemenem lon lang. Iei ussun, repwe wiliiti eu mwichen chon alillis ngeni mwirimwirin ewe fefin. (Kalesia 3:16, 29) Lon ewe Paipel chochoon ekkewe repwe fiti Jises le nemenem—iteiter 144,000—ir meinisin mi kamoto seni ekkewe aramas rese unusoch won fonufan.—Pwarata 14:1-3.
9. (a) Met popun a lamot an Jises feito fonufan ussun emon aramas? (b) Ifa ussun Jises a amoielo angangen ewe Tefil?
9 Iwe nge, mwen ewe Muu epwe tongeni poputa le nemenem, a lamot pwe ena emon tettelin mwirimwirin ewe fefin mi lamot seni meinisin, Jises Kraist, epwe akkom feito won fonufan. Pwata? Pokiten a fen seikita me ren Jiowa Kot ussun ewe Emon “epwe atailo [are, amoielo] ekkewe angangen ewe tefil.” (1 Jon 3:8) Angangen Setan kewe kapachelong an etipetipa Atam le tipis, ina ewe mettoch a wato tipis me malo ngeni mwirimwirin Atam kewe meinisin. (Rom 5:12) Jises a ataielo ei angangen Setan ren an fangelo manauan ussun eu moon kepich. Iei ussun a atufichi an aramas ngaselo seni tipis me malo me a suuki ewe aal ngeni manau esemuch.—Mattu 20:28; Rom 3:24; Efisus 1:7.
Met ewe Moon Kepich a Apwonueta
10. Ifa ussun Jises me Atam ra wewefengen?
10 Pokiten manauen Jises a amwet seni lang ngeni an emon fefin leenien monukol, ina popun a uputiu emon mi unusoch, nge ese limengau ren tipisin Atam. A tongeni manau feilfeilo won fonufan. Ussun we chok, lupwen Atam a keran for, a unusoch me a tufichin pwapwaesini manau feilfeilo ikei ie won fonufan. Ewe aposel Paul a ekieki ifa ussun ekkeei ruuemon ra lollopok lupwen a makkei: “‘Ewe aramas le popun, Atam, a wiliti emon aramas mi manau.’ O ewe Atam le sopwolon [Jises Kraist] a wiliti emon ngun mi tongeni amanaua. Ewe aramasen le popun, i emon seni fonufan, seni lon pwul; nge ewe aruemonun aramas, i seni lang.”—1 Korint 15:45, 47.
11. (a) Ifa ussun Atam me Jises ra kku manauen aramas? (b) Epwe ita met meefiach ussun an Jises we asor?
11 Ewe Paipel a menlapei ifa ussun ekkei ruuemon mwan ra lollopok—ekkewe ruuemon chok mwan mi unusoch won fonufan—lupwen a apasa pwe Jises a “fangelo pwisin manauan pwe usun chok penmanauen aramas meinisin.” (1 Timoti 2:6) Jises a ussun chok io? A ussun chok Atam lupwen a chuen unusoch! Tipisin ewe aemonun Atam a uwani ewe kapwungun malo a tori aramas meinisin. Asorun ewe “Atam le sopwoloon” a awora ewe ngaselo seni tipis me malo, pwe sipwe tongeni manau tori feilfeilo. A ifa me aucheaan asorun Jises we! Ewe aposel Piter a apasa: “Ami ngaselo ese fis ren ekkewe mettoch mi epwe morelo, usun chok silfer are gold.” Nge, Piter a awewei: “A fis ren chaan Kraist mi auchea, usun chok chaan emon siip mi sap limelimengau, o esor an tikitikipwul.”—1 Piter 1:18, 19.
12. Ifa ussun ewe Paipel a awewei wesiloon an malo nemenikich?
12 Ewe Paipel a awewei lon kapas mi ling ifa ussun epwe wesilo ewe kapwungun malo a tori aramas meinisin, a apasa: “Ewe tipis an ewe emon aramas [an Atam] a ale ngeni kapung ren aramas meinisin, epwe chok iei usun ewe foforun pung an emon aramas [unusen manauen Jises mi tuppwol tori malo] epwe ale ngeni ngaselo me manau ren aramas meinisin. Pun usun chok ewe alleasolap an emon aramas [Atam] a efisata tipis ren chommong aramas, epwe chok iei usun ewe alleasochis an emon [Jises] epwe efisata pung ren chommong.”—Rom 5:18, 19.
Eu Apilukuluk Mi Ling
13. Met popun chommong ra meefi chipwang le manau tori feilfeilo chok?
13 An Kot kokkot epwe ita apwapwaikich! Kese pwapwa pwe Kot a fen awora emon Chon Amanau fan itach? Eu simpung lon eu telinimw lon Merika a eani eu kapas eis ngeni aramas, “Ka mochen manau esemuch?” Mi amairu pwe 67.4 percent ra polueni, “Aapw.” Met popun ra apasa pwe rese mochen manau feilfeilo? Pokiten manau won fonufan iei a kapach ngeni chommong sokkopaten osukosuk. Emon fefin a apasa: “Use fokkun saani ai ekieki lapalapei lupwen upwe tori 200 ieri.”
14. Met popun sipwe unusen pwapwaesini ach manau tori feilfeilo?
14 Nge, ewe Paipel ese fos ussun ach manau esemuch lon ewe fonufan mi ur ren aramas mi riaffou ren semmwen, chinnap, me pwal ekkoch osukosuk. Ewe Chon Nemenemen ewe Muun Kot, Jises, epwe awesalo ekkewe osukosuk meinisin Setan a efisata. Me ren ewe Paipel, Muun Kot epwe “ataelo o arosalo ekewe lusun” muu mi ngau lon ei fonufan. (Taniel 2:44) Lon ena atun, epwe polu ewe iotek Jises a aiti ngeni noun kewe chon kaeo, “letipen” Kot epwe “pwonueta won fonufan usun chok lon lang.” (Mattu 6:9, 10, Today’s English Version) Lon an Kot we fonufan sefo, mwirin a fen limetawu seni ewe fonufan mettoch mi ngau meinisin, sipwe unusen feioch seni an Jises moon kepich. Ewer, inisin meinisin mi fich ngeni epwe unusochulo!
15, 16. Epwe ifa lapalapen fonufan lon an Kot fonufan sefo?
15 Ngeni aramas mi manau lon an Kot we fonufan sefo, epwe fich ngeniir ei wokisin seni ewe Paipel: “Inisin epwe wiliti inisin eman alual, epwe liwiniti pochokulan lealualun.” (Hiop 33:25) Pwal eu pwon seni Paipel epwe pwal pwonueta: “Mesen chon mesechun repwe nela, nge selingen chon selingepung repwe sukula, chon pechema repwe mwetemwet usun eman chia, nge ekewe chon awemwoch repwe kol fan mweireir.”—Aisea 35:5, 6.
16 Ekieki mwo: Lon ena atun, ese lifilifil ierich, ika sia tori 80, 800, are pwal mwo nge lap seni ena, inisich epwe chok pochokkul. Epwe ussun chok minne ewe Paipel a pwonetiu: “Esap wor eman chon ewe fanu epwe apasa pwe a samau.” Lon ena atun ei pwon epwe pwal pwonueta: “[Kot] epwe tolu seni meser chonun meser meinisin, o esap chuen wor kechiu, are akurang, are metek, pun ekkewe mettochun lom ra fen morelo.”—Aisea 33:24; Pwarata 21:3, 4.
17. Aramas repwe tongeni fori met sokkun mettoch lon an Kot fonufan sefo?
17 Lon ena fonufan sefo, sipwe tongeni aea tupuwach mi amwarar lon ewe lapalap ewe Chon Forata a akkota ach sipwe aea lupwen a alapalapa ewe tupuw nge mi tufichin kaeo sokkopaten mettoch feilfeilo. Iwe, ekieki mwo ekkewe mettoch mi amwarar sipwe ita tongeni fori! Aramas rese unusoch ra pwal mwo nge forata seni mettochun fonufan sokkopaten mettoch—ekkewe cellular phone, microphone, kulok, pager, computer, sepelin, ewer, sokkopaten pisek meinisin. Ekkewe pisek ekkeei mettoch ra for seni ese feito seni eu leeni mi towau seni fonufan. Pokiten sipwe manau esemuch, sipwe tufichin fori mettoch mi chommong lon ewe Paratis won fonufan epwe feito!—Aisea 65:21-25.
18. Met popun manauach esap tipitipingau lon an Kot fonufan sefo?
18 Manauach esap tipitipingau. Pwal mwo nge iei sia ekieki ren mwasangasang met sipwe ani lupwen sipwe mongo, inaamwo sia fen mongo fan fitu ngerou. Lupwen sia unusochulo, epwe pwal mwo lapelo ach pwapwa le mongo uwaan ewe Paratis won fonufan mi anno. (Aisea 25:6) Epwe torikich ewe wiis mi apwapwa tori feilfeilo, wiisen tumunu ekkewe man mi chommong me sipwe pwapwaesini le katon tuputiuen ewe akkar mi amwarar, ekkewe chuuk, chanpupu, me lemonun chuuk. Pwungun pwe, manauach esap tipitipingau lon an Kot fonufan sefo!—Kol Fel 145:16.
Ach Apwonueta Met Kot A Kutta Senikich
19. Met popun epwe chok pwung pwe Kot epwe kutta och mettoch senikich ika sipwe angei ewe liffangen manau esemuch?
19 Kopwe chok ekiekin angei an Kot liffangen manau esemuch nge esap wor och mettoch kopwe fori? Epwe chok pwung pwe Kot epwe kutta och mettoch senikich, ika met? Ewer. Kot esap chok fangafat ngenikich ewe liffang. A awora ngenikich, nge epwe lamot pwe sipwe pwisin angoloi. Ewer, a lamot achocho. Eli kopwe pwal eisini ewe kapas eis ewe chon nemenem mi pisekisek a pwal eisini Jises: “Meeta mi murinno upwe fori pwe upwe kuna manau esemuch?” Are kopwe eani ewe kapas eis ussun ewe soumasen kalapus lon Filipai a eisini ewe aposel Paul: “Meeta upwe fori pwe upwe kuna manau?”—Mattu 19:16; Fofor 16:30.
20. Ifa eu mettoch mi lamot Kot a kutta senikich ika sipwe manau esemuch?
20 Lon ewe pwinin mwen Jises a malo, a pwarata eu mettoch mi lamot sipwe fori lupwen a ereni Seman we lon lang ren iotek: “Iei ewe manau esemuch, pwe repwe sinei en, ewe emon chok Kot mi enlet, pwal Jises Kraist ewe ka akunooto.” (Jon 17:3) Mei chok pwung pwe sipwe angei silei ussun Jiowa, ewe mi atufichi manau esemuch, me silei ussun ewe emon a fen malo fan asengesich, Jises Kraist. Nge, Kot a pwal kutta och mettoch senikich lap seni chok ach angei ena esin sile.
21. Ifa ussun sipwe pwarata pwe sia apwonueta wiisach le anganga ach luku?
21 Ewe Paipel a pwal apasa: “A fen wor manau esemuch ren ewe mi luku ewe Nau.” Mwirin a apasa: “Ewe ese alleasochisi ewe Nau esap tongeni kuna manau, pun an Kot we liwinin ingau epwe chok nonnom won i.” (Jon 3:36) Kopwe tongeni pwarata pwe ka eani apilukuluk won ewe Nau ren om siwili manauom me atipeeufengenni ren letipen Kot. Kopwe kul seni ewe aal mi mwaal ka fen aleni me achocho le fori minne a apwapwai Kot. A lamot om kopwe fori minne ewe aposel Piter a alluku: “Oupwe aier o kullusefal, pwe epwe tolu senikemi ami kewe tipis, o ekkewe fansoun ngaselo repwe feito seni mwen mesen ewe Samol.”—Fofor 3:19.
22. Met sokkun foffor a kapachelong lon ach tapwelo lon ipwen Jises?
22 Amwo sisap monukalo pwe ach pwapwaesini manau esemuch epwe chok feito seni ach eani apilukuluk won Jises. (Jon 6:40; 14:6) Sia pwarata pwe sia eani apilukuluk won Jises ren ach ‘tapwelo mwirin lon ipwan.’ (1 Piter 2:21) Met a kapachelong lon ach fori ena mettoch? Iwe, lupwen Jises a iotek ngeni Kot, a apasa: “Nengeni, ua feito pwe upwe fori letipom, Kot.” (Ipru 10:7) A lamot om appiru Jises le apasa pwe kopwe fori letipen Kot me fangelo manauom ngeni Jiowa. Mwirin a lamot om kopwe pwarata pwe ka fen fangelo manauom ren om papataiselo; pun Jises a pwal papatais. (Luk 3:21, 22) Epwe chok pwung ach fori ekkeei mettoch. Ewe aposel Paul a apasa pwe “ewe tongen Kot a nemenikich.” (2 Korint 5:14, 15) Ifa ussun? Iwe, tong a amwokutu Jises le fangelo manauan fan asengesich. Esap pwal ita amwokutukich le eani lukuluk won i? Ewer, epwe ita amwokutukich le appiru an Jises fangelo pwisin i le alisi aramas. Kraist a eani manauan pwe epwe fori letipen Kot; sipwe fori ussun we chok, me sisap chuen manau fan asengesich chok.
23. (a) Chokkewe repwe kuna manau repwe ita kapach ngeni met? (b) Met sokkun mettoch ekkewe mi choni ewe mwichefelin Chon Kraist repwe fori?
23 Esap ina muchuloon ei poraus. Ewe Paipel a apasa pwe ewe 3,000 ra papataiselo lon Pentekos 33 C.E., ra “apacha ngeniir.” Kapach ngeni met? “Ra fakkun likiitu lon afalafalen ekkewe chon kuno, lon ar pwipwifengen,” Luk a awewei. (Fofor 2:41, 42) Ewer, ra chuufengen pwe repwe kaeo ewe Paipel me chiechi, iei usun ra kapach ngeni, are wiliiti kinikinin, ewe mwichefelin Chon Kraist. (Ipru 10:25) Chon Pwarata Jiowa ikenai ra pwal fori ei mettoch, me ra mochen peseiok le fitiir lon ar kewe mwich.
24. Met weween “ewe manau mi enlet,” me ifa ussun me ineet epwe pwonueta?
24 Fite milion ikenai ra feffeita won ewe aal mi chokukkun ngeni manau. A lamot achocho pwe emon epwe tongeni nomolo won ei aal! (Mattu 7:13, 14) Paul a pwarata ei mettoch lon an tingor: “Kopwe fiti ewe maunen luku, kopwe amwochu ewe manau esemuch, ewe a koruk ren.” Ach fiti ei maun a lamot pwe sipwe “amwochu o manaueni ewe manau mi enlet.” (1 Timoti 6:12, 19) Ena manau esap ewe sokkun manau sia manaueni mi ur ren cheuch me metek me riaffou a torikich pokiten tipisin Atam. Nge, ina ewe manau lon an Kot we fonufan sefo, epwe muttir torikich lupwen an Kraist asorun moon kepich epwe poputa le efeiochu chokkewe mi tongei Jiowa Kot me Noun we mwirin taloon ei otot. Amwo kich meinisin epwe filata manau—“ewe manau mi enlet”—manau esemuch lon an Kot fonufan sefo mi ling.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
◻ Io ena serepenit, ewe fefin, me ewe mwirimwirin ewe fefin lon Keneses 3:15?
◻ Ifa ussun Jises a wewefengen me Atam, me ewe moon kepich a atufichi met?
◻ Met kopwe apilukuluku pwe kopwe pwapwaesini an Kot we fonufan sefo?
◻ Ikkefa ekkewe mettoch mi apwapwa en ka mochen fori lon an Kot we fonufan sefo?
[Sasing lón pekin taropwe 10]
Fan iten ekkewe mi kukkun me chinnap, manau esemuch a tufich chok ren Jises
[Sasing lón pekin taropwe 11]
Lon ewe fansoun Kot a filata, ekkewe chinnap repwe sarafosefal