Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w00 4/1 p. 13-18
  • En Mi Apwonueta Unusen Wisom Ngeni Kot?

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • En Mi Apwonueta Unusen Wisom Ngeni Kot?
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Mettoch Meinisin mi Lamot-Mwaal?
  • Fangelo Manau me Wisach ngeni Kot
  • Tumunufichi Minne Kopwe Filata!
  • Minen Alillis ngeni Ach Chechemeni Ewe Chon Forikich mi Lapalap
  • Unusen Wisach ngeni Kot
  • Apwonueta Unusen Wisom
  • “Iei Unusen Wisen Aramas”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—1997
  • Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Än Salomon Afalafal
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2006
  • Chechemeni Ewe Mi Foruk!
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
  • Met Popun Ka Manau?
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—1997
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
w00 4/1 p. 13-18

En Mi Apwonueta Unusen Wisom Ngeni Kot?

“Ewe Kot mi enlet epwe pwisin apwungu foffor meinisin, pwal iteiten foffor mi fis lemonomon, ika a murina ika a ngau.”​—EKLESIASTES 12:14.

1. Ikkefa ekkewe mettoch Jiowa a awora fan iten noun kewe aramas?

JIOWA a alisata ir kewe mi chok chechemeni pwe I ewe Chon Forireta mi Lapalap. An we Kapas a awora ngenir silelap pwe repwe tongeni unusen apwapwai Kot. An Kot we ngun mi fel a emmwenir pwe repwe tongeni fori letipen Kot me pwal “manauer epwe uwa lon sokkun angang mi murinno meinisin.” (Kolose 1:9, 10) Pwal eu, Jiowa a awora mongoon ngun me emmwen seni won ren “ewe chon angang mi tuppwol o tipatchem.” (Mattu 24:45-​47) Iwe, noun Kot kewe aramas ra kuna chommong sokkopaten feioch seni lang atun ra kan angang ngeni Jiowa me apwonueta ewe angang mi auchea, ewe angangen afalafala ewe kapas allim ussun ewe Muu.​—Mark 13:10.

2. Ren angang ngeni Jiowa, ikkefa ekkewe kapas eis epwe tongeni piita?

2 Chon Kraist mi enlet ra pwapwa le foffori angang mi fel ngeni Jiowa. Iwe nge, ekkoch ra tongeni letipechoulo me ekieki pwe a lamot-mwaal ar achocho. Awewe chok, fan ekkoch chon Kraist mi fen fangelo manauer ngeni Kot ra ekieki ika mei lamot ar kewe angang weires. Lupwen mokuren eu famili a ekieki ussun an kaeo ngeni an famili me pwal ekkoch an kewe foffor, eni epwe piita ekkoch kapas eis ussun chok ekkeei: ‘Jiowa a wesewesen pwapwaiti minne sia foffori? Kich mi apwonueta unusen wisach ngeni Kot?’ Alon ewe Chon Afalafal mi tipatchem epwe tongeni alisikich le polueni ekkena kapas eis.

Mettoch Meinisin mi Lamot-Mwaal?

3. Me ren Eklesiastes 12:8, ifa ewe mettoch mi lamot-mwaal lap seni mettoch meinisin?

3 Eni ekkoch repwe ekieki pwe alon ewe mwan mi tipatchem esap apochokkula letipen aramas-​—kukkun are chinnap. “‘Pon, fokkun pon chok, ewe Chon Afalafal a apasa, mettoch meinisin ra pon chok.’” (Eklesiastes 12:8) Pwungun, a fokkun lamot-mwaal lap seni meinisin an emon epwe tunalo ewe Chon Forata mi Lapalap le aluwolun me a chok chinnapelo nge ese angang ngeni, iwe, esap wor och ren lukun chok an epwe tongeni era pwe a manauattam. Mettoch meinisin mi chok pon ren ena sokkun aramas, inaamwo ika epwe pisekisek are itefoulo lupwen epwe malo won ei fonufan mi nonnom fan nemenien ewe mi ngau, Setan ewe Tefil.​—1 Jon 5:19.

4. Met popun sipwe tongeni era pwe sap minne mettoch meinisin mi lamot-mwaal?

4 Sap minne mettoch meinisin mi lamot-mwaal ren ir kewe mi iseni pisekir lon lang, ir noun Jiowa kewe chon angang mi tuppwol. (Mattu 6:19, 20) Mei wor chommong minne repwe tongeni fori lon ar angang ngeni ewe Samol, iwe, ekkena angang rese lamot-mwaal. (1 Korint 15:58) Nge ika kich chon Kraist mi fen fangelo manauach ngeni Kot, sipwe tinikken lon ewe angang Kot a awisa ngenikich lon ekkeei ranin le sopwolon. (2 Timoti 3:1) Are kich mi fen manaueni ewe sokkun manau chon oruch kewe won fonufan ra fen manaueni? Eni ra choni sokkopaten lamalam me ir mi letip-wenechar, iwe, ra kan fiffiti fel iteitan me achocho le foffori minne ar we pekin lamalam a kutta senir. Pwungun, sap minne ra esilefeili porausen ewe Muu. Rese silei pwe iei ewe “fansoun sopwolon,” iwe, rese meefi atapwalapwalen ekkewe ran sia nonnom lon.​—Taniel 12:4.

5. Ika sia fen akkomwa ekkewe aurekin manauach ran me ran, met sipwe fori?

5 Jises Kraist a apasa ussun ekkeei fansoun weires: “Pun ussun chok ekkewe ranin Noa, epwe iei ussun ren an ewe Noun-Aramas waroto. Pun ussun chok ar foffor lon ekkewe ran mwen ewe noter, ra mommongo o ukkun, ra pwal pupulufengen, tori ewe chok ran Noa a tolong lon ewe waimw. Nge rese meefi och, tori fansoun ewe noter a fis, o a uweiirelo meinisin. Iwe, epwe fokkun iei ussun ren an ewe Noun-Aramas waroto.” (Mattu 24:37-​39) Ika mei aukukoch, esor ngauen mommongo me ukkun, me pupulu, ina eu kokkot Kot a pwisin poputani. (Keneses 2:20-​24) Iwe nge, ika sipwe sinneni pwe sia fen akkomwa aurekin manauach, pwata sisap iotek ussun? Jiowa epwe tongeni alisikich pwe sipwe kutta akkom an we Muu, foffori minne mi pwung, me apwonueta wisach ngeni.​—Mattu 6:33; Rom 12:12; 2 Korint 13:7.

Fangelo Manau me Wisach ngeni Kot

6. Ifa ussun ekkoch mi fen papatais rese apwonueta wiser ngeni Kot?

6 A lamot ngeni ekkoch chon Kraist mi papatais ar repwe achocho le ikkiotek pun rese apwonueta minne ra pwonei pwe repwe wisen foffori ewe angangen afalafal atun ra fangelo manauer ngeni Kot. Iteiten ier ren fitu ier ra lo, lap seni 300,000 ra papataiselo, nge iteiten ekkewe Chon Pwarata Jiowa mi akkafalafal rese chommongelo ussun chok. Ekkoch mi pin afalafala ewe Muu ra fen ukkutiu seni ar esilefeili ewe kapas allim. Iwe nge, aramas repwe akkom fiti ewe angangen afalafal me mwen ar repwe papataiselo. Ina minne, ra silei ewe wis Jises a awisa ngeni noun kewe chon appiru meinisin, a apasa: “Oupwe feilo foralo chon kaeo seni chon fonu meinisin, oupwe papataisir fan iten ewe Sam, me ewe Nau, me ewe Ngun mi Fel, oupwe afalafala pwe repwe alleasochisi mettoch meinisin minne ua alluku ngenikemi.” (Mattu 28:19, 20) Ir kewe mi papatais nge rese chuen wiseni ewe wis chon pwarata ussun Kot me Kraist rese kan unusen apwonueta wiser me ren ewe Chon Forata mi Lapalap, chilon chok ika rese fokkun tufich pokiten apwangapwangen inisir are pwal ekkoch lapalap esor ar nemenem won.​—Aisea 43:10-​12.

7. Met popun sipwe mwichefengen iteitan fan iten ach feffel?

7 Israel lom lom, ina eu muu mi fen fangelo manauer ngeni Kot me a nonnom fan ewe Allukun Moses, iwe, ekkewe aramasen Israel a wor wiser me ren Jiowa. Awewe chok, ekkewe mwan meinisin repwe mwichefengen fan ulungat lon ar kewe fetellap, iwe, ika emon mwan a pwisin filata pwe esap fiti ewe Pasofer, epwe “pokuelo” lon malo. (Numperis 9:13; Lifitikos 23:1-​43; Tuteronomi 16:16) Ren ar repwe apwonueta wiser ngeni Kot ussun noun kewe aramas, a lamot ekkewe chon Israel repwe mwichefengen fan iten ar feffel. (Tuteronomi 31:10-​13) Esor och poraus lon ewe Alluk mi era, ‘Kopwe fori ien ika epwe mecheres lon manauom.’ Ren ir kewe mi fen fangelo manauer ngeni Jiowa, ena poraus a apochokkulata alon Paul, a era: “Sipwe ekiekifichi ussun ach sipwe apochokkula emon me emon lefilach lon tong o foffor-murinno. O sisap ukutiu seni ach mwichfengen, ussun ekkoch ra fori, nge sipwe alolofengennikicheta, o alapalo ach achocho ngeni, pwe oua nengeni pwe ewe Ran a arapoto.” (Ipru 10:24, 25) Ewer, ach fiffiti chienach kewe chon luku lon ach kewe mwich iteitan, ina eu kinikinin wisen chon Kraist ngeni Kot.

Tumunufichi Minne Kopwe Filata!

8. Met popun emon sarafo mi fen fangelo manauan ngeni Kot epwe ekiekifichi ussun an angang mi fel fiti iotek?

8 Neman en emon sarafo mi fen fangelo manauom ngeni Jiowa. Kopwe kuna feioch watte ika kopwe akkomwa ewe Muu lon manauom. (Proverbs 10:22) Ren iotek me om tuttumunu minne kopwe akkota, kopwe tongeni aea ekkoch ierin om sarafo lon ewe angangen afalafal full-time​—epwe ina ussun om kopwe pwarata pwe ka chechemeni ewe Chon Forata mi Lapalap. Ika kesap fori ena, eni kopwe poputa le aea om fansoun me pochokkul fan iten mettochun fituk are pisek. Ussun chok aramasen fonufan, eni kopwe muttir pupulu me liwinimmang watte fan iten om kopwe angei chommong pisek. Eni kopwe eitalo watte om fansoun me pochokkul lon och angang mi epwe atoto reom watte peioffum. Ika kopwe nounou, epwe wor chommong wisom me angang fan iten om famili ukukun fitu ier. (1 Timoti 5:8) Eni kesap monukalo ewe Chon Forata mi Lapalap, nge kopwe tipatchem ika kopwe weweiti pwe om akkota are kese akkotaochu alen manauom me mwan we epwe nemenalo alen manauom lon mwachkkan. Lon ekkewe ier mwirin, eni kopwe nennesefal me aneanei pwe ka fen aea ekkoch ierin om sarafo lon om angang ngeni ewe Chon Forikich mi Lapalap. Pwata kesap ekiekifichi minne kopwe tongeni filata fan iotek iei chok fan iten om kopwe kuna pwapwa lon om angang mi fel ngeni Jiowa lon ierin om sarafo?

9. Met epwe tongeni tufich ngeni emon mi fen watteta me a pin wiseni wis mi chou lon ewe mwichefel?

9 Ekkekieki pwal ekkoch lapalap​—lapalapen manauen emon mwan mi pin eani ewe wis chon masen “noun Kot kewe siip.” (1 Piter 5:2, 3) Ren och popun, a pwisin likitalo wisan kewe. Pwungun, a wattelo ierin, me eni epwe ekis weiresilo an sopweilo lon an angang ngeni Kot. Nge epwe tongeni achochosefal fan iten ekkoch wis lon pekin ngun? A ifa me watten ekkewe feioch ena mwan epwe tongeni atoto ngeni chon ewe mwichefel ika epwe tongeni wiseni pwal ekkoch wis! Iwe, pokiten aramas rese manau alaemon chok, chienan kewe me attongan kewe repwe pwapwa ika epwe tongeni alapalo an angang mi fel ngeni lingen Kot. (Rom 14:7, 8) Lap seni meinisin, Jiowa esap monukalo minne aramas repwe fori lon ar angang ngeni. (Ipru 6:10-​12) Iwe, met epwe tongeni alisikich le chechemeni ewe Chon Forikich mi Lapalap?

Minen Alillis ngeni Ach Chechemeni Ewe Chon Forikich mi Lapalap

10. Met popun epwe fich ngeni ewe Chon Afalafal an epwe awora kapasen emmwen fan iten ach sipwe chechemeni ewe Chon Forikich mi Lapalap?

10 A fich ngeni ewe Chon Afalafal pwe epwe awora kapasen emmwen fan iten ach sipwe chechemeni ewe Chon Forikich mi Lapalap. Jiowa a fen polueni an kewe iotek mi popu seni letipan ren an liffang ngeni tipatchem mi lap. (1 Kings 3:6-12) Salomon a unusen chosani mettoch meinisin minne aramas ra kan foffori. Pwal eu, a makkei minne a kuna fan emmwenien ngun mi fel fan iten an epwe efeiochu aramas. A makkei: “Iwe, ewe chon afalafal esap chok mirit, nge a pwal aiti ngeni aramas silelap. A ekiekifichi ekkewe mwiitun o kutta wewer, a pwal achocho le akotochuur. Iwe, ewe Chon Afalafal a kutta kapas mi murina, nge minne a makketiu a let o pwung.”​—Eklesiastes 12:9, 10.

11. Met popun epwe lamot ach sipwe nguuri an Salomon kapasen fon mi tipatchem?

11 Ewe Krik Septuagint a affouni ekkena kapas, a era: “Iwe pwal eu, pokiten ewe chon afalafal a tipatchem, pokiten a aiti ngeni aramas tipatchem; pwe ewe seling epwe kuna minne mi murinno seni kapas monomon, ewe chon afalafal a kukkutta ekkewe kapas mi murinno me kapasen pwungun kapwung​—kapas mi enlet.” (The Septuagint Bible, translated by Charles Thomson) Salomon a achocho le tikeri letipen chon alleani makkeian kewe ren kapas mi apwapwa me murinno ussun ekkoch itelap mi lamot. Pokiten alon kewe mi mak lon ewe Paipel ra mak fan emmwenien ngun mi fel, sipwe tongeni nguuri minne a kaeo me an kewe kapasen fon mi tipatchem.​—2 Timoti 3:16, 17.

12. Lon pwisin om fos, ifa ussun kopwe awewei minne Salomon a apasa lon Eklesiastes 12:11, 12?

12 Inaamwo ika esor ekkewe mwesin peres, nge a fen wor chommong puk lon ranin Salomon we. Iwe, met an ekiek ussur? A apasa: “Iwe, an emon chon mirit kapas ra usun chok wok mi fol, ekkewe chon mas ra wokowok le emmweni nour kewe siip, nge ekkewe mwiitun ra usun chok chufol mi nukunuk. Ra feito seni Kot, ewe chok emon chon mas. Nei, upwe fonook pwe kopwe tumwunuk ren ei sokkun lapalap: Fofforun chommong puk esap fokkun ukutiu, nge kaio chommong a aweiresi inisum.” Eklesiastes 12:11, 12.

13. Ifa ussun alon ir kewe mi eani tipatchem seni Kot repwe ussun chok wok mi fol ekkewe chon mas ra wokowok le emmweni nour kewe man, iwe, io kewe ra ussun chok “chufol mi nukunuk”?

13 Kapasen ir kewe mi eani tipatchemen Kot ra ussun chok wok mi fol. Ifa ussun? Ra amwokutu ekkewe chon allea are auseling ar repwe feffeita ren ekkewe kapasen tipatchem ra alleani are rongorong. Pwal eu, ir kewe mi afanni “eu pwin kapasettam,” are poraus mi wesewesen tipatchem me murinno, ra ussun chok “chufol mi nukunuk.” Eni a ina ussun pokiten ar kewe kapas mi murinno ra pwarata tipatchemen Jiowa, iwe, ina popun ra tongeni alukuchara me apochokkulata ekkewe chon allea are chon auseling. Ika en emon sam are in mi niuokkusiti Kot, kesap achocho le emiriti ekiekin me letipen noum we semirit?​—Tuteronomi 6:4-9.

14. (a) Esap och ach sipwe “kaeo chommong” met sokkun puk? (b) Sipwe akkom kaeofichi menni puk, iwe, met popun?

14 Iwe nge, met popun Salomon a apasa minne a era ussun puk? Iwe, ika sipwe alollofengenni Kapasen Jiowa me ekkewe chommong puken fonufan, ekkewe ekkoch puk ra chok masou ren an aramas kewe ekiek. Lap ngeni meinisin ar kewe ekiek a chok pwarata ekiekin Setan ewe Tefil. (2 Korint 4:4) Ina minne, ach “kaeo chommong” ena sokkun puken lukun a chok lamot kisikis. Enlet, lap ngeni ekkena puk ra tongeni efeiengauakich lon pekin ngun. Ussun chok Salomon, sipwe ekkekieki ussun minne an Kot we Kapas a apasa ussun manau. Epwe apochokkulata ach luku me alisikich le arap ngeni Jiowa. Ach kakkaeo ekkewe ekkoch puk epwe tongeni aweiresikich. Akkaeuin, lupwen ra chok popu seni ekiekin aramas mi appolua tipatchem seni Kot, ekkena puk resap ochitikich nge repwe ataielo ach luku Kot me an kewe kokkot. Iwe, sipwe chechemeni pwe ekkewe puk mi efeiochu aramas lon ranin Salomon pwal lon ach ei fansoun a wewe ngeni ir kewe mi pwarata tipatchemen ewe “emon chon mas,” Jiowa Kot. A fen awora 66 puken ewe Testamen mi Fel, iwe, sipwe akkom kaeofichi. Ewe Paipel me pwal ekkewe puk ewe ‘chon angang mi tuppwol’ ra atufichikich ach sipwe angei “ewe sileien Kot.”​—Proverbs 2:1-6.

Unusen Wisach ngeni Kot

15. (a) Ifa ussun om kopwe awewei alon Salomon ussun “unusen wisen aramas”? (b) Met sipwe fori ika sipwe apwonueta unusen wisach ngeni Kot?

15 Ewe Chon Afalafal Salomon a menlapei unusen minne a kaeo ren an era: “Iwe, oupwe rong ei kapasen lesopolan: Oupwe niueiti ewe Kot mi enlet o alleasochisi an kewe alluk, pun iei wisen aramas meinisin. Pun ewe Kot mi enlet epwe apwungu foffor meinisin, pwal iteiten foffor mi fis lemonomon, ika a murinno ika a ngau.” (Eklesiastes 12:13, 14) Ach niuokkusiti are asamolu ewe Chon Forikich mi Lapalap epwe tumunukich, pwal, sia aneanei, ach kewe famili, seni ach sipwe chei efoch alen manau mi tiparoch mi tongeni atoto fitikoko watte me riaffou won kich pwal attongach kewe. Ach niuokkusiti Kot a limelimoch, iwe, ina poputaan tipatchem me silelap. (Kol Fel 19:9; Proverbs 1:7) Ika sipwe miritilo ren an Kot we Kapas mi mak fan emmwenien ngun mi fel me apwonueta an kapasen fon lon mettoch meinisin, sipwe apwonueta “unusen wisach” ngeni Kot. Aap, sap minne sipwe makkei tettelin wisach kewe. Iwe nge, Kot a kutta senikich ach sipwe kutta kapasen emmwen seni Paipel pwe sipwe pwakini osukosuken manauach me aleni alen Kot fansoun meinisin.

16. Ren kapwung, met Jiowa epwe fori?

16 Epwe lamot ach sipwe weweiti pwe ewe Chon Forikich mi Lapalap a kuna mettoch meinisin. (Proverbs 15:3) “Epwe apwungu foffor meinisin.” Ewer, ewe mi Unusen Tekia epwe apwungu mettoch meinisin, pachelong ir kewe mi monomon seni mesen aramas. Ach sileifichi ekkena mettoch epwe tongeni amwokutukich ach sipwe alleasochisi an Kot kewe alluk. Nge iei ewe mettoch epwe ita akkaeuin amwokutukich, ach tongei Semach we lon lang, pun ewe aposel Jon a makkei: “Pun iei weween ewe tongen Kot, pwe sipwe alleasochisi an kewe alluk, o an kewe alluk rese mo chourek.” (1 Jon 5:3) Iwe, pokiten an Kot kewe alluk ra foruta fan iten ar repwe efeiochukich tori feilfeilo chok, enlet, ese chok fich nge a pwal tipatchem ach sipwe alleasochisir. Ese mo chourek ngeni chon tongei ewe Chon Forikich mi Lapalap. Ra mochen apwonueta wiser ngeni.

Apwonueta Unusen Wisom

17. Met sipwe fori ika sia wesewesen mochen apwonueta unusen wisach ngeni Kot?

17 Ika kich mi tipatchem me enletin mochen apwonueta unusen wisach ngeni Kot, lukun ach alleasochisi an kewe alluk, sipwe pwal niuokkusiti ach sipwe aletipengaua Kot. Pwungun, “niuokkusun Jiowa, ina poputaan tipatchem,” iwe, ir kewe mi alleasochisi an kewe alluk “ra mirit.” (Kol Fel 111:10; Proverbs 1:7) Ina minne, sipwe tipatchem me alleasochisi Jiowa lon mettoch meinisin. A akkaeuin lamot iei, pun ewe King Jises Kraist a nonnom, me ewe ranin kapwung ren Jises, an Kot we sou kapwung, a chok arapoto.​—Mattu 24:3; 25:31, 32.

18. Met murinoon ngenikich ika sipwe unusen apwonueta wisach ngeni Jiowa Kot?

18 Iei Kot a atittina emon me emon leich. Kich mi paepae ngeni mettochun ngun, are sia fen mut ngeni ekkewe mettochun fonufan ar repwe aingaua ach ririoch ngeni Kot? (1 Korint 2:10-​16; 1 Jon 2:15-​17) Ese lifilifil ika kich mi kukkun are chinnap, nge sipwe fori minne epwe apwapwai Chon Forikich ukukun ach tufich. Ika sipwe alleasochisi Jiowa me an kewe alluk, sipwe poutalo ekkewe mettoch mi lamot-mwaal lon ei fonufan mi epwe morelo. Iwe, sipwe tongeni eani ewe apilukulukun manau esemuch lon an Kot we otot sefo mi fen pwon. (2 Piter 3:13) A ifa me watten ekkeei feioch mi witiwiti ir kewe mi apwonueta unusen wiser ngeni Kot!

Ifa Ussun Kopwe Polueni?

◻ Met popun kopwe era pwe sap minne mettoch meinisin mi lamot-mwaal?

◻ Met popun epwe lamot ngeni emon sarafo chon Kraist an epwe ekiekifichi me ikkioteki an angang mi fel?

◻ Esap ochitikich ach sipwe kaeo chommong met sokkun puk?

◻ Ifa “unusen wisen aramas ngeni Kot”?

[Sasing lon pekin taropwe 14]

Sap minne mettoch meinisin mi lamot-mwaal fan iten ir kewe mi angang ngeni Jiowa

[Sasing lon pekin taropwe 17]

Sokko seni chommong puken ei fonufan, an Kot we Kapas mi ochitikich me efeiochukich

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share