Minne A Amwokutu Jises A Pwal Amwokutuk?
“A kuna eu pwin aramas mi chommong, o a fokkun tongei ir, pun ra ussun chok siip esor chon maser. Iwe, a popueta afalafaler chommong mettoch.”—MARK 6:34.
1. Met popun epwe chok pwung pwe aramas repwe lapalapeni ekkoch lapalapoch?
LON uruwoon aramas, a wor chommong aramas mi fen lapalapeni lapalapoch. Kopwe tongeni weweiti ewe popun. Jiowa Kot a eani me pwarata tong, kirokiroch, kisaseu, me pwal ekkoch lapalap mi auchea. Aramas ra for lon lapalapen Kot. Ina minne, sipwe weweiti met popun chommong repwe pwal pwarata tong, kirokiroch, umoumoch, me pwal ekkoch lapalap mi popu seni Kot, ussun chok chommong ra pwarata pwe mei wor miritin letiper. (Keneses 1:26; Rom 2:14, 15) Iwe nge, eni ka fen esinna pwe ekkoch ra lapalapeni ekkena lapalap lap seni ekkewe ekkoch.
2. Ikkefa ekkoch fofforoch aramas repwe tongeni fori, nge neman ra meefi pwe ra kan appiru Kraist ren?
2 Neman ka silei ussun ekkoch mwan me fefin mi chuchuuri are alisi ekkewe mi semmwen, umoumoch ngeni ekkewe mi tter inisir, are ra kisaseu le liffang ngeni ekkewe mi osupwang. Pwal ekieki ussun chokewe mi mwokutukut ren tong pwe repwe aea manauer le angang lein ekkewe mi uri rupun pwotur, are lon ekkewe imwen chon masen, ir mi angang lon ekkewe pioing nge rese kamo are imwen tumunu ekkewe mi lukunma, are aramas mi achocho le alisi ekkewe esor imwer are chon choisa. Neman, ekkoch leir ra meefi pwe ra appiru Jises, ewe a isetiu ewe leenien appiru fan iten chon Kraist. Sia kan alleani lon ekkewe ruanu puken Kapas Allim pwe Kraist a achikarata ekkewe mi semmwen me amongouni ekkewe mi echik. (Mark 1:34; 8:1-9; Luk 4:40) An Jises kewe fofforun tong, kirokiroch, me umoumoch ra pwarata “ewe ekiekin Kraist,” nge i a pwal appiru Seman we lon lang.—1 Korint 2:16.
3. Ren ach sipwe eani ekiek mi itepok me ruuepek ussun an Jises kewe fofforoch, met epwe lamot ach sipwe ekieki?
3 Iwe nge, en mi fen kuna pwe ikenai, ir kewe mi ingeiti an Jises tong me umoumoch ra tunalo eu kinikinin ekiekin Kraist mi fokkun lamot chapur? Sipwe tongeni mirititi ena poraus ren ach chosani Mark sopwun 6. Sia alleani ikkewe ie pwe aramas ra wato ekkewe mi semmwen ngeni Jises pwe epwe apochokkulereta. Sia pwal kuna pwe lupwen a nengeni pwe ekkewe fitengerou mi kito ren ra echik, Jises a amongounir ren eu manaman. (Mark 6:35-44, 54-56) An achikarata ekkewe mi semmwen me amongouni ekkewe mi echik ra fokkun pwarata an Jises tong me umoumoch, nge ita ina chok minne Jises a fori pwe epwe alisi aramas? Iwe, epwe ifa ussun kich sipwe tongeni appiru minne Jises a unusoch le fori ren an pwarata, tong, kirokiroch, me umoumoch, ussun chok an a appiru Jiowa?
A Mwokut le Pwakini Osupwang lon Pekin Ngun
4. Met porausen minne a fis lon Mark 6:30-34?
4 Jises a tongei ekkewe aramas, akkaeuin, pokiten ar kewe osupwang lon pekin ngun. Ekkena osupwang ra lamot watte, lap seni ar osupwang lon pekin aion. Ekieki ussun ewe poraus lon Mark 6:30-34. Ena poraus a fis oroppen ewe Setin Kalili, arap ngeni fansoun ewe Pasofer lon 32 C.E. Ekkewe aposel ra mwanek ren och popun mi pwung. Ra keran awesi eu sai watte lon ewe angangen afalafal, iwe, ra kito ngeni Jises pun ese mwaal, ra meseik le ereni minne a fen fis. Iwe, eu pwin aramas ra pwal feito. A fokkun chocho pwe iwe, Jises me ekkewe aposel rese tongeni mongo are asoso. Jises a ereni ekkewe aposel: “Ami oupwe chok feilo ngeni eu leeniapo o asoso ekis.” (Mark 6:31) Ra tota won efoch waa, neman arap ngeni Kapernium, iwe, ra sai tori ewe epekin ewe Setin Kalili ngeni eu leeniapo. Nge ewe pwin aramas ra chok salo ikewe pwe ra akkomwelo mwer. Met Jises epwe fori? A ita mangau pun ra atai an fansoun asoso? Aapwi!
5. Met meefien Jises ussun ewe pwin aramas mi kito ren, iwe, met a fori?
5 A chunguchung letipen Jises lupwen a kuna ekkewe fitengerou aramas, pachelong ekkewe mi semmwen, mi mwanek le souni. (Mattu 14:14; Mark 6:44) Mark a apochokkula minne a efisi an Jises tong me minne Jises a fori, iwe, a makkei: “A kuna eu pwin aramas mi chommong, o a fokkun tongei ir, pun ra ussun chok siip esor chon maser. Iwe, a popueta afalafaler chommong mettoch.” (Mark 6:34) Jises ese chok kuna eu mwichen aramas mi wachemuk. A kuna emon me emon leir nge mei wor en me an osupwang lon pekin ngun. Ra ussun chok siip mi mwalechelo, nge esor chon maser mi emmwenir ngeni masies are tuttumunur. Jises a silei pwe ekkewe nouwisen lamalam mi patapat letiper ra wesewesen oput ekkewe aramas kisikis me tunalo ar kewe osupwang lon pekin luku, inaamwo ika ita ururun repwe chon maser mi tonger. (Isikiel 34:2-4; Jon 7:47-49) Jises epwe sokkolo, epwe fofforoch ngenir me ochitir. A popueta le asukuler ussun an Kot we Muu.
6, 7. (a) Met ekkewe puken Kapas Allim ra pwarata ussun met Jises a akkomwa lon an pwakini an ekkewe aramas osupwang? (b) Met a amwokutu Jises an epwe afalafal me asukula aramas?
6 Nengeni pwal eu poraus lon pwal eu puken Kapas Allim mi ussun chok me minne a alamota lon ena eu chok poraus. Ina makkeien Luk, emon tokter mi wesewesen ekieki ussun pochokkulen aramas lon pekin aion. “Ekkewe pwiin aramas . . . ra tapwelo mwirin [Jises]. Iwe, a etiwa ir, o a kapas ngenir usun ewe muun Kot, o a pwal apochokkulata ekkewe mi osupwang pokiten samau.” (Luk 9:11; Kolose 4:14) Inaamwo ika esap fis iteiten fansoun lon porausen eu manaman, nge lon ei fansoun, meta makkeien Luk mi mak fan emmwenien ngun mi fel a akkomwa? A era pwe Jises a akkom asukula ekkewe aramas.
7 Ena poraus a tipeeu ngeni minne Mark 6:34 a apochokkula. Ena wokisin a fokkun affata ifa ussun Jises a akkaeuin pwarata an tong. A asukula ekkewe aramas, a pwakini ar kewe osupwang lon pekin ngun. Arapakan le poputaan an we angangen afalafal, Jises a fen era: “Upwe fokkun afalafal ewe kapas allim ussun Muun Kot ngeni ekkewe ekkoch telinimw, pun iei popun a tinieito.” (Luk 4:43) Iwe nge, sipwe mwaal ika sipwe ekieki pwe Jises a esilefeili porausen ewe Muu pokiten chok an meefi pwe ina wisan, ussun ita nge a fiti ewe angangen afalafal pokiten chok a meefi pwe ina ewe angang epwe foffori. Aap, an tongei aramas a akkaeuin amwokutu an epwe aiti ngenir ewe kapas allim. Ina ewe mettoch Jises epwe akkaeuin fori pwe epwe ochiti aramas, pwal mwo nge ekkewe mi semmwen, waananu, woungau, are echik, epwe alisir ar repwe silei, nguuri, me tongei minne mi enlet ussun an Kot we Muu. Ena poraus mi enlet a akkaeuin lamot pokiten ena chok Muu epwe apungalo pwungun an Jiowa nemenem me awora feiochfochofoch fan asengesin aramas.
8. Met meefien Jises ussun an we angangen afalafal me asukul?
8 An Jises akkafalafal ussun ewe Muu, ina populapen an a feitiu fonufan. Atun a kan ngeni sopwolon manauan won fonufan, Jises a ereni Pilat: “Iei popun ua uputiu, pwal iei popun ua feitiu fonufan, pwe upwe pwarata ussun ewe enlet. Iteiten aramas meinisin mi peni ewe enlet epwe auseling leuwei.” (Jon 18:37) Sia fen kaeo lon ekkewe ruu lesen akkom pwe Jises emon aramas mi eani memeef mi potete—a eteneki aramas, me ra meefi kinamwe ren, a afanni meefier, a lukuluk wor, me lap seni meinisin, a pwarata tong. Epwe lamot ach sipwe aucheani ekkena kinikinin lapalapan ika sipwe enletin weweiti ekiekin Kraist. A pwal lamot ach sipwe sinneni pwe a kapachelong lon ewe ekiekin Kraist an akkomwa an angangen afalafala me asukula aramas.
A Pesei Aramas Ar Repwe Chon Pwarata
9. Io kewe repwe pwal akkomwa ewe angangen afalafal me asukul?
9 Sap minne Jises chok epwe akkomwa ewe angangen afalafal me asukul pwe epwe pwarata tong me umoumoch. A pwal pesei noun kewe chon kaeo ar repwe appiru minne a kan amwokutu, minne a akkomwa, me an kewe foffor. Awewe chok, mwirin an Jises filata ekkewe 12 aposel, met repwe fori? Mark 3:14, 15 a erenikich: “A pwal filata engol-me-ruuemon, a eita ngenir ‘aposel’ pwe repwe nonnom ren i, o epwe pwal akunorelo pwe repwe afalafal, repwe pwal angei manamanen asulo ekkewe timon.” En mi kuna met ekkewe aposel repwe akkom fori?
10, 11. (a) Lupwen a akunoolo ekkewe aposel, met Jises a erenir ar repwe fori? (b) Ifa popunlapen an a tinalo ekkewe aposel?
10 Mwirin och fansoun, Jises a atufichi ekkewe 12 ar repwe achikarata aramas me atou ekkewe timon. (Mattu 10:1; Luk 9:1) A tiniirelo ar repwe feilo ngeni “ekkewe siip mi mwalechelo me lon imwen Israel.” Met repwe fori? Jises a erenir: “Fansoun ami feilo, oupwe afalafala, ‘Ewe muun lang a arapoto.’ Oupwe apochokkulata ekkewe mi samau, amanauata ekkewe mi malo, alimochu ekkewe mi rupun pwotur, o asulo ekkewe timon.” (Mattu 10:5-8; Luk 9:2) Iwe, met ra wesewesen fori? “Iwe, ra feilo, o [1] ra afalafala aramas pwe repwe aier; o [2] ra pwal asulo chommong timon; ra pwal epiti ngeni lo chommong mi samau o ra apochokkulerata.”—Mark 6:12, 13.
11 Pokiten esap iteiten fansoun meinisin pwe ewe angangen asukul a mak akkom, sipwe ita ekieki pwe ese pwung ach apasa pwe Jises a akkomwa? (Luk 10:1-9) Iwe, esap pwung ach sipwe tunalo fan fite ewe angangen asukul a mak akkom mwen ewe angangen achikarata mi semmwen. Ekieki ussun minne a fis lon ei poraus. Ekiselo me mwan an a tinalo ekkewe 12 aposel, Jises a tongei osupwangen ekkewe pwin aramas. Sia alleani: “Jises a pwellifetal lon ekkewe telinim me sopw meinisin, o a afalafaler lon ar kewe sinakok. A afalafala ewe kapas allim usun ewe Muu, o a apochokkulata sokkun samau meinisin me apwangapwang meinisin. Nge lupwen a kuna ekkewe aramas, a fokkun tongei ir, pun ra riaffou me torotorongau ussun chok siip mi esor chon maser. Iwe, a kapas ngeni noun kewe chon kaeo, ‘Ewe ras mi lapalap, nge ekkewe chon angang mi chok chokukkun. Iei minne, oupwe iotek ngeni ewe Samolun ras, pwe epwe tinato chon angang lon an ras.’”—Mattu 9:35-38.
12. Ifa pwal eu popun Jises me ekkewe aposel ra kan foffori ekkewe manaman?
12 Ren ar ra nonnom ren Jises, ekkewe aposel repwe tongeni kaeo ewe ekiekin Kraist. Ra tongeni meefi pwe epwe kapachelong lon ar repwe enletin pwarata tong me umoumoch ngeni aramas ar repwe afalafaler me asukuler ussun ewe Muu—ina akkaeuin me lein ar kewe foffor murinno. Me ren ena, ar kewe foffor murinno le alisir lon pekin aion, awewe chok, achikarata ekkewe mi samau, a lu seni ar repwe chok alisi ekkewe mi osupwang. Kopwe tongeni weweiti pwe ekkoch aramas repwe kito rer pokiten ekkewe fofforun achikarata aramas me manamanen awora mongo. (Mattu 4:24, 25; 8:16; 9:32, 33; 14:35, 36; Jon 6:26) Iwe nge, lap seni ar awora alillis lon pekin aion, ekkena foffor ra wesewesen amwokutu chon katol ar repwe esinna pwe Jises mi Noun Kot we me i “ewe soufos” Moses a oesini ussun.—Jon 6:14; Tuteronomi 18:15.
13. Ewe oesini lon Tuteronomi 18:18 a apochokkulata menni wis fan iten “ewe soufos” epwe feito?
13 Pwata a lamot pwe Jises mi “ewe soufos”? Iwe, ifa ewe wis ewe oesini a era pwe ewe soufos epwe eani? Ita “ewe soufos” epwe itefoulo pun epwe fori manaman, pwe epwe achikarata chon samau are umoumoch le awora mongo fan iten ekkewe mi echik? Tuteronomi 18:18 a oesini: “Ngang upwe awora emon soufos me lein pwir usun en. Upwe emwenlielia pwe epwe kapas ngenir meinisin minne ua alluk ngeni.” Iwe, atun ekkewe aposel ra kaeo ar repwe eani memeef mi potete me pwarata tong, repwe mirititi pwe ar repwe eani ekiekin Kraist epwe pwal pwapwalo lon ar kewe angangen afalafal me asukul. Ina ewe mettoch mi murinno lap seni meinisin repwe tongeni fori fan asengesin aramas. Ren ena, ekkewe mi semmwen me osupwang repwe kuna feiochfochofoch, nge sap chok feioch mi aukuk ren aukukun manauer are feioch ren ekkoch chok fansoun mongo.—Jon 6:26-30.
Amarata Ekiekin Kraist Ikenai
14. Ifa ussun ach sipwe eani ewe ekiekin Kraist epwe kapachelong lon ach angangen afalafal?
14 Esor emon leich epwe ekieki pwe ewe ekiekin Kraist epwe chok nom lon ewe aeuin senturi lon Jises chok me ekkewe popun chon kaeo ewe aposel Paul a mak ussun ren an era: “Ekiekin Kraist a fen nonnom rech.” (1 Korint 2:16) Iwe, sipwe pwal muttir pwarata pwe ina wisach ach sipwe afalafala ewe kapas allim me foralo chon kaeo. (Mattu 24:14; 28:19, 20) Iwe nge, epwe och ach sipwe pwisin ekieki ussun ewe popun ach foffori ena angang. Esap seni chok ach meefi pwe ina wisach. Ach tongei Kot, ina ewe akkaeuin popun sipwe foffori ewe angang afalafal, iwe, epwe kapachelong lon ach enletin ussun chok Jises ach mwokutukut ren tong le afalafala me asukula aramas.—Mattu 22:37-39.
15. Met popun epwe fich ach sipwe pwarata umoumoch lon ach angangen afalafal?
15 Pwungun, esap mecheres ach sipwe tongei ir kewe rese tipeeu ngeni ach luku, akkaeuin lupwen repwe tenechepwak, are repwe fen oput are u ngenikich. Iwe nge, ika epwe pout senikich ach tong me umoumoch fan iten aramas, epwe pwal pout senikich ewe popunlapen ach fiffiti ewe angangen afalafal. Iwe, ifa ussun sipwe tongeni amarata umoumoch? Sipwe sotun nengeni aramas ussun chok Jises a nennengenir, weween, ra “riaffou me torotorongau ussun chok siip mi esor chon maser.” (Mattu 9:36) Esap ina ussun chommong ikenai? Ekkewe chon masen siip lon lamalam mi chofona ra tunalo me achunalo aramas. Ina popun rese silei ekkewe kapasen emmwen mi murinno lon ewe Paipel, rese pwal silei ussun ekkewe lapalapen Paratis an Kot we Muu epwe wato ngeni ach ei fonufan ekiselo chok. Ra kuna aurekin manauer ran me ran, awewe chok, woungau, fitikoko lon famili, semmwen, me malo, nge esor rer ewe apilukuluk allim ussun ewe Muu. Mei wor rech minne ra osupwang ren: ewe kapas allim ussun an Kot we Muu mi fen forutiu lon lang mi tongeni selani manauer!
16. Met popun sipwe ita mochen esilei ngeni aramas ewe kapas allim?
16 Lupwen kopwe ekieki ussun ar kewe osupwang lon pekin ngun, letipom esap amwokutuk om kopwe mochen angang ukukun om tufich le ereni aramas ussun an Kot we kokkot mi tong? Ewer, ach angang, ina eu angangen umoumoch. Lupwen sipwe tongeni meefi meefien ekkewe ekkoch ussun chok Jises a fori, epwe pwapwalo lon leuwoch, won mesach, lon lapalapen ach asukuler. Ekkena mettoch meinisin epwe luki ir kewe mi “fich ngeni manau esemuch.”—Fofor 13:48.
17. (a) Ifa ussun sipwe tongeni pwarata tong me umoumoch ngeni aramas? (b) Met popun sisap chok fili lefilen ach sipwe fofforoch are fiffiti ewe angangen afalafal?
17 Pwungun, ach tong me umoumoch epwe pwapwalo lon unusen manauach. Epwe kapachelong ach sipwe kirokiroch ngeni ekkewe mi osupwang, semmwen, me woungau, iwe, sipwe fori minne mi fich le akukkunalo ar riaffou. Epwe pwal kapachelong minne sipwe apasa me fori le aururu letipen ir kewe mi pout senir attonger lon malo. (Luk 7:11-15; Jon 11:33-35) Iwe nge, ach kena fofforun tong, kirikiroch, me umoumoch esap akkaeuin me lein ach kewe fofforoch, ussun chok ekkoch chon fofforoch. Ach kewe fofforoch mi alongolong won ekkena sokkun lapalapoch mi popu seni Kot epwe akkom pwapwalo lon ach fiffiti ewe angangen chon Kraist, ewe angangen afalafal me asukul. Chechemeni minne Jises a ereni ekkewe nouwisen lamalamen Jus: “Oua ani asor eu-na-engolun fotami ira, mint me anes o kamen, nge oua chok likitalo ekkewe mettoch mi lamot lon ewe Alluk, pung, umoumoch, o luku. A murinno oupwe fori ekkeei mettoch, nge ousap likitalo ekkewe.” (Mattu 23:23) Jises ese fori eu me likitalo ewe eu, ese chok pwakini an aramas kewe osupwang lon pekin aion are asukuler ussun ekkewe mettochun ngun mi tongeni amanauer. A fori ir me ruu. Iwe nge, a ffatoch pwe an angangen asukul a akkom pun epwe tongeni alisir tori feilfeilo chok.—Jon 20:16.
18. Ach ekkekieki ussun ewe ekiekin Kraist epwe ita amwokutukich ach sipwe fori met?
18 A ifa me watten ach kilisou pwe Jiowa a pwari ngenikich ekiekin Kraist! Ren ekkewe puken Kapas Allim, epwe lapelo ach silelo ekiekin, meefien, lapalapen, fofforun ewe mwan mi lapalap seni meinisin me minne a akkomwa lon manauan. Ina wisach ach sipwe alleani, ekkekieki ussun, me apwonueta minne ewe Paipel a pwarata ussun Jises. Chechemeni pwe ika ach kewe foffor epwe enletin ussun chok fofforun Jises, sipwe akkom kaeo ach sipwe ekieki, meefi, me chosani poraus ussun chok Jises a fori, ukukun ach tufich pun kich sise unusoch. Iwe, sipwe tipeppos le amarata me pwarata ewe ekiekin Kraist. Esor pwal eu alen manau mi murinno seni, esor pwal eu lapalapen ach foffor ngeni aramas mi murinno seni, me esor pwal efoch al mi murinno seni, ewe alen arap ngeni Emonewe Jises a unusen akkappiru, ach we Koten umoumoch, Jiowa.—2 Korint 1:3; Ipru 1:3.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Met ewe Paipel a aiti ngenikich ussun met Jises a fori fan chommong lupwen a kuna aramas mi osupwang?
• Met Jises a apochokkulata lon an emmweni noun kewe chon appiru?
• Ifa ussun sipwe tongeni pwarata “ewe ekiekin Kraist” lon ach kewe foffor?
[Full-page picture on page 29]
[Sasing lon pekin taropwe 30]
Ifa ewe fofforoch mi murinno lap seni meinisin ekkewe chon Kraist repwe tongeni fori fan asengesin aramas?