Alisi Aramas Le Manaueni Ewe Sokkun Manau Mi Fich Ngeni Jiowa
“Am aise mo ukutiu seni am iotek fan asengesimi, are tingor . . . pwe oupwe . . . manaueni ewe sokkun manau mi fich ngeni ach Samol.”—KOLOSE 1:9, 10.
1, 2. Met epwe tongeni wiliiti eu popun ach chengel me menemenoch?
“IMWEM WE efoch imw taraku a nom unukun eu leenien atake. Pokiten ese kon chommong am pisek, aua tawe le fos ngeni chommong aramas ussun ewe kapas allim. A mmen watte ewe feioch a fen torikem pokiten am tufichin alisi chommong le fangelo manauer ngeni Jiowa.” Ena poraus seni eu pupulu mi pioneer lon South Africa.
2 Ka pwal tipeeu pwe ach alisi aramas a wato chengel? Ekkoch ra sotun le alisi chon semmwen, ir mi mwelele are pwos—me ra pwapwa pokiten ar fori ena. Chon Kraist mi enlet ra silei pwe ar alisi aramas ren ewe sile ussun Jiowa Kot me Jises Kraist a wewe ngeni ewe minen alillis mi watte seni meinisin. Ena chok alillis mi tongeni emmweni aramas le etiwa an Jises we moon kepich, alisiir le chiechioch me Kot, me suuki ngeniir ewe tufichin manau tori feilfeilo chok.—Fofor 3:19-21; 13:48.
3. A lamot ach ekieki ussun met sokkun alillis?
3 Iwe nge, ifa ussun sipwe tongeni alisi ir kewe mi akkangang ngeni Kot, chokkewe mi feffetal won “Ewe Al”? (Fofor 19:9) Ese mwaal pwe om tongeer a ussun chok me loom, nge neman kese tongeni kuna ifa ussun kopwe chuen tongeni alisiir. Are nonnomun manauom mi tongeni aukuuku ukuukun om alisiir, me ina ewe popun a pwal aukuuk om pwapwa. (Fofor 20:35) Sipwe tongeni kaeo seni ewe puken Kolose ussun ekkeei ruu poraus.
4. (a) Awewei mwo nonnomun Paul lupwen a makkei ngeni Chon Kolose. (b) Ifa ussun Epafras a kapachelong lon?
4 Lupwen ewe aposel Paul a makkei ngeni ekkewe Chon Kraist lon Kolose Paul a fen kalapus lon Rom, nge aramas mi tongeni chuuri. Kopwe fen silei pwe Paul a aeaochu an fansoun lon kalapus me chuen afalafala aramas ussun Muun Kot. (Fofor 28:16-31) Chienan kewe Chon Kraist mi tongeni chuuri Paul, nge eli repwe pwal ares. (Kolose 1:7, 8; 4:10) Epafras seni Kolose emon lein chokkewe ra chuuri Paul. Kolose eu telinimw a nom lon Phrygia, ewe leeni mi sonosonoch otiuen Efisus, Esia Minor (ikenai itan Turkey). Epafras a fen alisaata fisitaan ewe mwichefel lon Kolose me a pwal angang ren ekkewe mwichefel lon Leotisia me Ierapolis. (Kolose 4:12, 13) Ifa ewe popun Epafras a sai ngeni Rom ren an epwe kuna Paul, me met sia tongeni kaeo seni an Paul kewe kapas?
Alillisoch Fan Iten Chon Kolose
5. Met popun Paul a makkei an poraus ngeni Chon Kolose?
5 Ren an epwe poraus ngeni Paul ussun nonnomun ewe mwichefel lon Kolose, Epafras a sailo Rom. An sai a mmen weires. A fos ngeni Paul ussun an ekkena Chon Kraist luku, me tong, me ar angangen afalafal. (Kolose 1:4-8) Iwe nge, a pwal awewei an lolileniesini ekkewe mettoch mi ngau mi efeiengaua an ekkewe Chon Kolose pochokkul lon pekin ngun. Paul a awora alillis ren echo taropwe mi u ngeni an ekkewe sense chofona afalafal. A menlapei lamoten wiisen Jises.a Nge an Paul alillis a chok aukuuk ren an itelapei ekkewe afalafal mi lamot lon ewe Paipel? Epwe pwal wor och mettoch Paul a tongeni alisi Chon Kolose ren, me ikkefa ekkewe lesen sipwe kaeo ren ach sipwe alisi aramas?
6. Paul a menlapei met lon noun we taropwe ngeni Chon Kolose?
6 Le poputaan noun we taropwe, Paul a alisikich le weweiti eu sokkun alillis neman sise mwo fen ekieki ussun. Ina eu minen awora alillis mi och lupwen aramas ra towaufesen, ussun chok Paul me Parnapas ra towau seni Kolose. Paul a apasa: “Sia kilisou ngeni Kot semen ach Samol Jises Kraist fansoun meinisin lupwen sia iotek fan itemi.” Ewer, mei wor an kewe iotek mi titchik fan iten ekkewe Chon Kraist lon Kolose. Paul a pwal apasa: “Iei minne, seni ewe ran am aia rong, am aise mo ukutiu seni am iotek fan asengesimi, are tingor pwe oupwe ur ren ami sinei letipan ren sokkun tipatchemen ngun, pwal sokkun wewe meinisin.”—Kolose 1:3, 9.
7, 8. Pwisin ach kewe iotek me iotek lon mwichefel ra kan weneiti met sokkun poraus?
7 Sia silei pwe Jiowa ewe “Chon auselinga iotek,” iwe, sipwe eani lukuluk won an mochen auselinga ach kewe iotek mi tipeeu ngeni letipan. (Kol Fel 65:2; 86:6; An Salomon Fos 15:8, 29; 1 Jon 5:14) Iwe nge, lupwen sia iotek fan iten aramas, a ifa ussun ach iotek?
8 Neman sia ekieki me iotek ussun ewe mwichen ‘Soulang lon unusen fonufan.’ (1 Piter 5:9) Are sipwe fos ngeni Jiowa ussun pwiich kewe me ekkewe ekkoch lupwen leenier a feiengau are a fis osukosuk lon. Lupwen ekkewe chon kaeo lon ewe aewin senturi ra rong porausen ewe lengita lon Jutia, ese mwaal ra fen iotek fan chommong pwal mwo nge me mwen ar tiinalo monien alillis. (Fofor 11:27-30) Lon ach ei fansoun, atun ekkewe mwich, sia kan rongorong ekkewe iotek ussun pwiich kewe meinisin are ussun ekkoch lein pwiich kewe. Atun mwich, a lamot pwe aramas repwe weweiti ewe iotek pwe repwe tongeni apasa “Amen.”—1 Korint 14:16.
Kopwe Titchik Lon Om Iotek
9, 10. (a) Menni poraus a pwarata pwe a murinno ika sipwe titchiki io sia iotek ussun? (b) Ifa ussun aramas ra titchik lupwen ra iotek ussun Paul?
9 Iwe nge, ewe Paipel a awora porausen ekkewe iotek fan iten aramas mi wesewesen titchik, mi fokkun weneiti emon me emon. Ekieki mwo an Jises kapas lon Luk 22:31, 32. Jises a nom ren 11 aposel mi tuppwol. Ir meinisin ra osupwangen alillis seni Kot pokiten ekkewe osukosuk repwele kuna, me Jises a iotek fan iter. (Jon 17:9-14) Iwe nge, Jises a pwal iotek fan iten Piter chok, me an tingor fan iten Piter mi titchik. Pwal ekkoch iotek: Elisa a titchiki an tingor pwe Kot epwe alisi emon noun chon angang. (2 King 6:15-17) Ewe aposel Jon a eani iotek pwe Kaios epwe pochokkul lon pekin aion me ngun. (3 Jon 1, 2) Mei pwal wor ekkoch iotek fan iten mwichen aramas.—Jop 42:7, 8; Luk 6:28; Fofor 7:60; 1 Timoti 2:1, 2.
10 Noun Paul kewe taropwe ra menlapei ewe lamoten ewe sokkun iotek mi titchik. A fen tingor pwe epwe wor iotek fan itan me fan iten chienan kewe. Mei mak lon Kolose 4:2, 3: “Oupwe likiitu lon iotek, oupwe pwal mamasa lon, eti kilisou. O oupwe pwal iotekikem, pwe Kot epwe suuki ngenikem eu asam ngeni an we kapas, pwe am aipwe apasa ewe poraus mi monomon ussun Kraist, ewe ua fotek ren.” Kopwe pwal ekieki ussun ekkewe poraus lon: Rom 15:30; 1 Tesalonika 5:25; 2 Tesalonika 3:1; Ipru 13:18.
11. Epafras a iotek fan iten io lupwen a nom lon Rom?
11 Epafras, chienen Paul we lon Rom, a fori ussun we chok. “Kapong ngenikemi seni Epafros, emon leimi. Fansoun meinisin atei a achocho lon an iotek fan asengesimi.” (Kolose 4:12) Ewe kapas “achocho” epwe tongeni wor weween “angang weires,” ussun chok emon gymnast lon Olympic epwe angang weires. Epafras a iotek fan iten ekkewe chon luku meinisin are chokkewe lon unusen Esia? Paul a affata pwe Epafras a titchik lon an iotek fan iten chokkewe lon Kolose. Epafras a silei met a fiffis lon ena telinimw. Sise silei iter kewe are met a aosukosukeer, nge sipwe tongeni anchangei ekkoch mettoch repwe tongeni osukosuk ren. Eli ewe anuwol itan Lainus a fiu ngeni etipetipaen ekiekin fonufan, me Rufus a osupwangen alillis ren an epwe u ngeni etipetipaen fofforun kewe loom lon ewe lamalamen Jus. Puluwen Persis ese luku, iwe, neminnan epwe osupwangen likiitu me tipatchem ren an epwe emiriitiochu noun kewe lon ewe Samol? Me Asingkritus epwe osupwangen auruur pokiten an uri semmwen mi fokkun chou? Ewer, Epafras a silefichi ekkewe aramas lon an we mwichefel, me a achocho le iotek fan iter pokiten an me an Paul mochen pwe repwe fich ngeni ar feffetal me Jiowa.
12. Ifa ussun sipwe tongeni titchik lon ach iotek?
12 En mi kuna ewe alapalap fan itach—ifa ussun sipwe alisi aramas? Sia fen kuna pwe iotek atun mwich ese kon titchik pokiten nonnomun chokkewe ra fiti mi sokkofesen. Nge ach kewe iotek are ekkewe iotek fan iten ach famili repwe tongeni titchik. Neman sipwe tingor pwe Jiowa epwe emmweni me efeiochu ekkewe elter mi saifetal meinisin, nge sipwe tongeni ekis titchiki ewe iotek? Sipwe tongeni iotek pwe ewe cicruit overseer a wiisen chuuri ach mwichefel are ewe elter a emmweni ach we book study epwe feioch, me apasawu iter lon ewe iotek? Filipai 2:25-28 me 1 Timoti 5:23 ra aiti ngenikich ifa ussun Paul a lolileniesini pochokkulen Timoti me Epafrodaitos. Sipwe pwal tongeni pwaraalo ach tongei ekkewe mi semmwen ren ach apasa iter kewe lupwen sia iotek?
13. A fich ngeni ach sipwe fos ussun met sokkun mettoch lon pwisin ach kewe iotek?
13 Pwungun pwe sisap angolong lon manauen aramas, nge a murinno pwe ach iotek epwe pwaraalo ach tongei chokkewe sia silei. (1 Timoti 5:13; 1 Piter 4:15) Neman epwe fen pout seni pwiich we an angang, me sise tongeni alisi le kuna pwal eu angang. Iwe nge, sipwe tongeni nounou itan me fos ussun an osukosuk lon ach iotek. (Kol Fel 37:25; An Salomon Fos 10:3) Mei wor emon pwiich we fefin mi fen ekis chinnapelo nge esor puluwan are noun kewe pokiten an mochen le “pupulu chok lon ewe samol?” (1 Korint 7:39) Lon pwisin om iotek pwata kesap tingor pwe Jiowa epwe efeiochu me alisi i le amwochu an tuppwol lon an angang? Pwal och, ika ruuemon elter ra fen awora fon ngeni emon brother a fen mwaallilo, pwata ekkewe ruuemon elter resap chechchemeni itan ewe brother lon pwisin ar kewe iotek?
14. Ifa ussun iotek mi titchik a weneiti ach alisi aramas?
14 Kopwe tongeni iotek fan iten chommong aramas mi osupwang ren an Jiowa we alillis, auruur, tipatchem, ngun mi fel, are eu me lein ekkewe uwaan ngun mi fel. Pokiten towauom are pwal och mettoch, neman kopwe ekieki pwe mi aukuk ewe alillis lon pekin aion kopwe tongeni awora. Nge kesap monuki le iotek fan iten pwiom kewe. Ka silei pwe ra mochen fich ngeni ar feffetal me Jiowa, iwe nge, eli ra osupwangen alillis ren ar repwe likiitu lon ar fetal. Om kewe iotek eu minen alillis watte.—Kol Fel 18:2; 20:1, 2; 34:15; 46:1; 121:1-3.
Angang Ngeni Pochokuleloon Aramas
15. Met popun sia mochen ekieki ewe saingoon kinikinin ewe puken Kolose?
15 Iotek mi titchik, seni letipach, esap ina chok ewe mettoch epwe alisi aramas, akkaewin ren atongach kewe. Ewe puken Kolose a fen affata ei poraus. Chommong sou kaeo ra luku pwe mwirin Paul a fen awora emmwen lon pekin luku me fon mi alillisoch, a chok apacha ekkoch kapong ngeni noun we taropwe. (Kolose 4:7-18) Iwe nge, sia fen kuna pwe a wor fon mi auchea lon ewe saingoon kinikinin ei puk, me a chuen wor poraus sipwe kaeo seni.
16, 17. Met sipwe tongeni apasa ussun ekkewe pwipwi lon Kolose 4:10, 11?
16 Paul a makkei: “Kapong ngenikemi seni Aristarkos, chienei le fotek, o seni Mark, pwin Parnapas (oua fen angei ai kapas usun i, pwe oupwe etiwa are a torikemi), o pwal seni Jises mi itan Jostos. Atekkeei chok seni chon sirkumsais ra chieneniei le angang fan asengesin ewe muun Kot, o ra pwal aururu letipei. [ir eu minen apochokkul ngeniei, New World Translation]”—Kolose 4:10, 11.
17 Paul a makkei porausen ekkoch pwiin kewe mi fokkun auchea. A apasa pwe ir aramas mi sirkumsais are Chon Jus. Mei wor chommong Chon Jus lon Rom mi sirkumsais, me ekkoch ra fen wiliiti Chon Kraist. Chokkewe Paul a fos ussun ra fen alisi i. Rese lifilifin aramas, ra chiechi ngeni Chon Kraist Chon Jentail inaamwo ika ir Chon Jentail. Ese mwaal ra pwapwa le mwin me Paul lon ewe angangen afalafala Chon Jentail.—Rom 11:13; Kalesia 1:16; 2:11-14.
18. Ifa ussun Paul a apunga chokkewe mi nom ren?
18 Ekieki mwo an Paul we kapas: “Ir eu minen apochokkul ngeniei.” A nounou eu kapas lon fosun Kris a mak fan eu chok lon ewe Paipel. Chommong chon chiyaku ra siwili ngeni “auruur.” Iwe nge, mei wor pwal eu kapas lon fosun Kris (pa·ra·ka·le’o) a wewe ngeni “auruur.” Paul a pwal nounou ena nge esap ina ewe kapas a nounou lon Kolose 4:11.—Mattu 5:4; Fofor 4:36; 9:31; 2 Korint 1:4; Kolose 2:2; 4:8.
19, 20. (a) Ifa weween ewe poraus Paul a nounou lupwen a fos ussun pwiin kewe mi achocho le alisi lon Rom? (b) Ifa ussun ra fen alisi Paul?
19 Chokkewe Paul a fos ussun rese chok aururu Paul ren ar kapas. Fan ekkoch, ewe kapas lon fosun Kris a siwili ngeni “minen apochokkul” lon Kolose 4:11, a mak lon puken fonufan me a weneiti ewe sokkun safei epwe ekisaalo riaffou. Ewe Paipel itan New Life Version a apasa: “A ifa me watteen ar alisiei!” Today’s English Version a nounou ewe sentence: “Ra fokkun alisiei.” Ikkefa ekkewe mettoch ekkena Chon Kraist mi kan ngeni Paul mi tongeni fori fan itan?
20 Aramas mi tongeni chuuri Paul nge mei wor chommong mettoch atewe ese tongeni fori. Ese tongeni mooni anan mongo me ufan kewe fan iten fansoun patapat. Ifa ussun Paul epwe tongeni angei ekkewe taropwe me pen me ink fan iten an epwe makkei poraus? (2 Timoti 4:13) Anchangei mwo ifa ussun pwiin kewe ra fen alisi Paul ren ar kutta an pisek are fori och mettoch fan itan. Neman a mochen ppi porausan me apochokkula eu mwichefel. Pokiten a fen ares, ese tongeni pwisin feilo, iwe pwiin kewe repwe chuuri ekkewe mwichefel fan iten Paul me uwei poraus me wato repot. A ifa me watteen ar apochokkula Paul!
21, 22. (a) Met popun sia mochen ekieki ussun ekkewe kapas lon Kolose 4:11? (b) Ifa ussun sipwe tongeni fori ussun chokkewe mi nom ren Paul?
21 Met Paul a makkei ussun ar wiliiti eu “minen apochokkul” ngeni i, a awora alillis ren ach sipwe alisi aramas. Neman ar feffetal me Jiowa a fokkun fich pokiten ar amwochu an kewe alluk, fiffiti ekkewe mwich, me feffeilo afalafal. Ina popun a fich ngeni ach mwareitiir. Iwe nge, sipwe tongeni alapalo met sia fori ren ach sipwe wiliiti eu ‘minen apochokkul’ ussun chok pwiin Paul kewe?
22 Ika mei wor emon sister a pwarata an tipatchem ren an fori alon 1 Korint 7:37 nge iei esor aramasan kewe mi kan ngeni, kopwe tongeni etiwa neminnan lupwen om famili a fori och mettoch, awewe chok ren ami mongofengen are parifengen ren chienemi are aramasemi? Are kopwe etiwa epwe fitikemi lupwen oupwe sai ngeni eu mwichelap are vacation? Are etiwa an epwe fituk lupwen kopwe shopping. Epwe ussun we chok ren ekkewe mwan are fefin mi malo senir puluwer are chokkewe rese chuen tongeni uwei chitosa. Kopwe feioch ren om rongorong ngeni met repwe aporausa are om kaeo seniir ifa ussun kopwe filioch foun ira are ufen semirit. (Lifitikos 19:32; An Salomon Fos 16:31) Lapeloon chiechioch a tongeni pop seni ekkeei sokkun foffor. Ina popun repwe meefi kinamwe le tingorek lupwen ra osupwangen safei seni pharmacy, are pwal och mettoch. Pwiin Paul kewe lon Rom ra fen awora alillis mi auchea, minen alillis mi apochokkula aramas, ussun chok pwal om awora alillis. Pwal eu feioch, loom me iei, ewe ririin tong a pochokulelo me sia apposa ach mochen le angangfengen lon tuppwol fan iten Jiowa.
23. Epwe och ika kich meinisin sipwe fori met?
23 Oukich meinisin sipwe tongeni ekieki ekkewe poraus lon ei lesen. Ir chok ekkoch leenien appiru, nge repwe achema ngenikich ussun ekkewe sokkun mettoch sipwe achocho ngeni ika sipwe wiliiti eu “minen apochokkul” ngeni pwiich kewe. Sap minne sipwe wiliiti ewe sokkun aramas mi ekieki chok ewe lamoten kaworen alillis ngeni aramas. Esap ina met pwiich kewe mi mak porauser lon Kolose 4:10, 11 ra achocho ngeni. Ir akkom ‘chienen [Paul] fan asengesin ewe muun Kot.’ Ar wiliiti eu minen apochokkul a riri ngeni ena mettoch. Amwo epwe pwal ina ussun rech.
24. Ifa ewe popunlap sia iotek fan iten aramas me fan iten ar repwe pochokkulelo?
24 Iei ewe popun sia mochen apasa iten aramas lon ach iotek me angang ngeni ach sipwe apochokkuleer: Sia luku pwe pwiich kewe ra mochen “manaueni ewe sokkun manau mi fich ngeni ach Samol.” (Kolose 1:10) Ena poraus enlet a pacheta ngeni pwal eu mettoch Paul a mak ussun lupwen a awewe won an Epafras iotek ussun ekkewe Chon Kolose, pwe repwe “uta o unusoch ren luku mi lukuchar lon letipen Kot meinisin.” (Kolose 4:12, NW) Ifa ussun sipwe tongeni fori? Sipwe ppi.
[Ppii ewe pwóróus fan]
a Nengeni Insight on the Scriptures, Volume 1, pekin taropwe 490-1, me “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial,” pekin taropwe 226-8, fforun ewe Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Ka Fen Esinna?
• Ifa ussun sipwe alapalo ach awora alillis lon pwisin ach iotek?
• Ifa ussun ekkoch Chon Kraist ra ussun chok ‘minen apochokkul’ ngeni Paul?
• Ifa ussun sipwe tongeni wiliiti eu ‘minen apochokkul’ ngeni aramas?
• Ifa ewe popun sia iotek fan iten pwiich kewe me kutta ifa ussun sipwe apochokkuleereta?
[Picture on page 22]
En mi tongeni etiwa pwal emon Chon Kraist lon ami fansoun kukunoufengen me om famili?
[Credit Line]
Me ren an Green Chimney Farm