Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w01 7/1 p. 24-29
  • Ewe Lamalamen Kraist Mi Enlet A Pworacho!

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Ewe Lamalamen Kraist Mi Enlet A Pworacho!
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Feffeitaan Ewe Kapas Ikenai
  • Angangen ewe Ngun Mi Fel Ikenai
  • An Kot Kapas A Pworacho Won Ekkewe Chon Angang Mi Achocho
  • An Kot Tong Epwe Pworacho
  • “Ewe Kapasen Kot A Mamarita”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • “Eu Angangen Pwarata Ngeni Ekkewe Mwu Meinisin”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2006
  • Chon Kraist Mi Enlet Meinisin Ir Chon Esilei Kapas Allim
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
w01 7/1 p. 24-29

Ewe Lamalamen Kraist Mi Enlet A Pworacho!

“Iei usun kapasen ewe Samol a mamarita, o a fakkun pworacho.”​—FOFOR 19:⁠20.

1. Awewei maaritaan ewe lamalamen Kraist lon ewe aewin senturi.

POCHOKKULELO ren manamanen ewe ngun mi fel, ekkewe Chon Kraist loom ra achocho le esilefeili an Kot Kapas nge ar achocho ese tongeni kisilo. Emon sou uruwo a makkeei: “Ewe lamalamen Kraist a muttir choufetal ngeni ekkewe fonu fan nemenemen Rom. Lon ewe ier 100, eli a wor mwichen Chon Kraist lon iteiten state unukun ewe Mediterranean.”

2. Ifa ussun Setan a sotun pinei ewe kapas allim, me ifa ussun ewe Paipel a oesini ei mettoch?

2 Setan ewe Tefil ese tongeni aukatiu angangen ekkewe Chon Kraist loom. Nge a sotun ekisikisaalo manamanen ewe kapas allim ren pwal eu mettoch​​—⁠ewe tokolo. Jises a fen oesini ussun ei mettoch lon an kapas awewe ussun ewe wit me ekkewe ira mi ngau. (Mattu 13:​24-​30, 36-​43) Ewe aposel Piter a pwal ourourakich pwe sense mi chofona repwe pwata lon ewe mwichefel, me repwe wato afalafal mi efeiengau. (2 Piter 2:​1-3) Pwal ussun chok, ewe aposel Paul a titchikin ourourakich pwe ewe tokolo epwe fis mwen ranin Jiowa.​​—⁠2 Tesalonika 2:​1-3.

3. Met a fis mwirin maloon ekkewe aposel?

3 Mwirin maloon ekkewe aposel, aitien chon lukun me ar kewe ekiek ra amworaalo ewe kapas allim. Ussun a fen oesini, ekkewe sense mi chofona ra arikalo me alimengaualo ewe poraus mi enlet me limelimoch. Ekis me ekis, eu mwicheich mi mwakel itan Kirisentom a amworaalo ewe lamalamen Kraist mi enlet. Eu mwichen nouwis a pwata me a sotun pinei an aramas alleani ewe Paipel. Inaamwo ika a lapelo chochoon ekkewe mi iteni Chon Kraist nge, ar fel ese limelimoch. A lapelo ekkewe fonu Kirisentom a nemeni me a wiliiti eu mwicheich mi pochokkul me a watte manamanan lon Merika me Iurop nge, an Kot feioch are manaman ese nom ren.

4. Met popun mi sopwongau an Setan we rauangau le aosukosuka an Kot kokkot?

4 Iwe nge, an Setan rau le arikalo an Jiowa kokkot a sopwongau. Pwal mwo nge atun ewe fansoun ranin tokolo mi rochopwak seni meinisin, ewe lamalamen Kraist mi enlet mi chuen ekis manau. Ekkewe mwan mi fori kapiin Paipel ra achocho pwe ar angang epwe wesewesen pwung. Ina popun, ewe Paipel a unus tori iei, inaamwo ika chokkewe mi apasa pwe mei wor ar pwuung le asukula aramas ewe Paipel ra fen awewengaueielo ewe poraus lon. Lon ekkewe fitepuku ier ra fen lo, ekkewe souak ussun Jerome me Tyndale ra pworacho le chiyakuni me ainetifetalei an Kot we Kapas. Ewe Paipel a sinnelo me ren fite milion aramas me ir ra kaeo ussun eu sokkun lamalamen Kraist, nge inaamwo mi chuen chofona.

5. Ewe soufos Taniel a oesini met ussun ewe “sile mi enlet”?

5 Lo, lo, lo, ussun chok a oesini lon ewe puken Taniel, ‘ewe sile mi enlet a lapelo.’ Ei mettoch a fen fisita atun “ewe ranin le sopwolon”​​—⁠ach ei fansoun ikenai. (Taniel 12:​4, New World Translation) Ngun mi fel a fen emmweni chon tongei ewe enlet won unusen fonufan ngeni ewe sile mi enlet ussun ewe Kot mi enlet me an kewe kokkot. Pwal mwo nge mwirin ekkewe fite puku ier aitien chon rikilo a fen choufetal, an Kot kapas a pworacholo! Ikenai ewe kapas allim a esilefeil ekis meinisin, me a emmweni aramas ngeni ewe apilukulukun eu fonufan sefo mi apwapwa. (Kol Fel 37:11) Iei sipwe atittina feffeitaan an Kot kapas lon ach ei ran.

Feffeitaan Ewe Kapas Ikenai

6. Ikkefa ekkewe poraus mi enlet ekkewe Bible Student ra weweiti lupwen ra tori 1914?

6 Le muchuloon ewe 19en senturi, poraus enlet seni ewe Paipel a apochokkula eu mwichen Bible Student mi chokisikis, nge ikenai ra iteni Chon Pwarata Jiowa. Lupwen a tori 1914 ar weweiti amwararen ewe Paipel a fen fokkun lapelo. Ra weweiti ekkewe poraus enlet mi amwarar ussun an Kot kokkot. A chung letiper ren an Jiowa tong lupwen a tiinato Noun we ngeni fonufan, me a suuki ewe aal ngeni manau esemuch. Ra fen pwal kaeo me aucheaani iten Kot we me lapalapan kewe. Pwal och, ra pwal miritiiti pwe “ewe fansoun ekkewe Jentail” a fen muchulo, me muchuloon a esissinata pwe a arapoto ewe fansoun an Kot we Muu epwe wato feioch ngeni aramas. (Luk 21:​24, King James Version) Met ren lingochun ei kapas allim! Ekkeei poraus enlet mi manaman repwe esileifeil ngeni aramas ekis meinisin. Manauen aramas mi longolong won ar silei ekkeei poraus!

7. Ifa ussun enlet seni ewe Paipel a pworacho ikenai?

7 Jiowa a efeiochu ena mwichen Chon Kraist mi kepit ir mi chokukkun. Ikenai, chochoon chokkewe mi fiti ewe lamalamen Kraist mi enlet a lu seni wonu milion. An Kot kapas a pwal choufetal won fonufan, pokiten mei wor Chon Pwarata Jiowa won 235 fonu. Pwal och, ewe enlet seni ewe Paipel mei wor manamanan, me a pworacho ngeni ekkewe minen eppet meinisin seni lamalam me metakan. Ei angangen afalafal mi fiffis won unusen fonufan a wesewesen annetata pwe Jises a nemenem lon Muun we.​​—⁠Mattu 24:​3, 14.

8. Ekkoch aramas ra apasa met ussun chommongeloon Chon Pwarata Jiowa?

8 Chommong soumak ra fen makkeei poraus ussun chommongeloon noun Jiowa aramas ikenai a ussun chok pwal chommong chon uruwo ra makkeei poraus ussun amwararen lapeloon ewe lamalamen Kraist lon ewe aewin senturi. Lon Merika, ruuemon soumak ra makkeei: “Lon ekkewe 75 ier ra lo, ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra fen chochchommongelo . . . me ra fen chommongelo lon unusen fonufan.” Eu chassi a ffor lon East Africa a apasa pwe Chon Pwarata “eu me lein ekkewe lamalam mi muttir lapelo me aramas ra sufoliitiir pokiten ar unusen alleasochisi aitien ewe Paipel.” Pwal eu puken Katolik mi ffor lon Iurop, a makkeei ussun “lapeloon Chon Pwarata Jiowa mi fokkun watte.” Met a fen alisaata ar chommongolo?

Angangen ewe Ngun Mi Fel Ikenai

9. (a) Ifa popunlapen pworachoon an Kot Kapas ikenai? (b) Ifa ussun Jiowa a luki aramas ngeni?

9 Angangen ngunun Jiowa, a pwal ussun chok an angang lon ewe aewin senturi, ewe popunlapen pworachoon an Kot kapas ikenai. Jises a apasa: “Esor emon epwe tongeni feito rei, ika ewe Sam mi tinieto esap emmwenato i.” (Jon 6:​44) Weween ekkeei kapas pwe Jiowa a luki chokkewe mi fil ngeni manau esemuch, ren an achungu letiper. Ren an noun kewe Chon Pwarata angangen afalafal, Jiowa a emmwenato ‘woun mwun fanufan meinisin’​​—⁠ekkewe mi mosonoson, ekkewe mi nikinikin siip won fonufan pwe repwe fel ngeni.​​—⁠Akai 2:​6, 7.

10. Met sokkun aramas ra etiwa an Kot Kapas?

10 Ewe ngun mi fel ese chok apochokkula noun Kot kewe aramas pwe repwe uweifetalei an Kot Kapas ngeni fonu meinisin; a fen achungu letipen aramas seni sokkopaten fonu pwe repwe auseling ngeni ewe kapas allim. Pwungun pwe chokkewe mi fen alleasochisi an Kot Kapas ra feito seni “einang meinisin, o sokkun kapas meinisin, o sokkun aramas meinisin.” (Pwarata 5:9; 7:​9, 10) Ir aramas mi wouoch me woungau, mi sukul me rese sukul. Ekkoch ra etiwa ewe kapas fan osukosuken maun me riaffou mwaal, nge pwal ekkoch atun fansoun kinamwe me lukulukoch. Fan nemenemen sokkopaten muu, seni sokkopaten nonnomun manauen aramas, seni leenien kalapus are imwen king, mwan me fefin ra fen etiwa ewe kapas allim.

11. Ifa ussun ewe ngun mi fel a angang won manauen noun Kot aramas, me ifa ussun ra sokkolo seni ekkewe ekkoch?

11 Ikaamwo ra sokkofesen emon me emon lein noun Kot kewe aramas nge, ra nonnomfengen fan tipeeu. (Kol Fel 133:​1-3) Ei mettoch a pwal annetata pwe ngun mi fel a angang won chokkewe mi angang ngeni Kot. Ngunun Kot eu manaman mi pochokkul mi alisata mettoch mi murinno me a atufichi noun kewe chon angang le pwarata tong, pwapwa, kinamwe, kirokiroch, me pwal ekkoch mi murinno. (Kalesia 5:​22, 23) Ikenai, a ffat ngenikich met ewe soufos Malakai a fen oesini me loom: “Oupwe tongeni alefilasefali lefilen eman chon pwung me eman aramassangau, lefilen atewe mi angang ngeni Kot me atewe esap angang ngeni.”​​—⁠Malakai 3:​18.

An Kot Kapas A Pworacho Won Ekkewe Chon Angang Mi Achocho

12. Met meefien Chon Pwarata Jiowa ussun ewe angangen afalafal, me met ra ekiekin rongorong seni aramas ussun ar angang?

12 Chon Pwarata Jiowa ikenai rese chok fiffiti fel. Ra feilo afalafala aramas. Ussun chok ekkewe Chon Kraist loom, ra achocho le fori letipen Kot ren ar alisi aramas le kaeo ussun an Jiowa kewe pwon ussun Muun we. Ra angangfengen me Kot le ionfengenni aramas fan iten an Jiowa we angang, fan emmwenien ewe ngun mi fel. Lupwen ra fori ewe angang, ra pwarata umoumoch me tong ngeni aramas mi lukulukummang ussun Jiowa a fori. Ra chuen fori ei angang lupwen aramas ra tinikop, esiiteer, me eriaffouur. Jises a ereni noun kewe chon kaeo pwe esap aramas meinisin repwe etiwa ewe kapas allim ren pwapwa. Jises a apasa: “Emon chon angang esap lap seni noun we masta. Are ra eriaffouei, repwe pwal eriaffoukemi. Are ra alleasochisi ai kapas, repwe pwal alleasochisi ami kapas.”​​—⁠Jon 15:⁠20.

13. Met sokkun mettoch rese nom lon Kirisentom nge ra fokkun choufetal lein Chon Pwarata Jiowa?

13 Sia ingeiti ifa ussun Chon Pwarata Jiowa ikenai ra ussun chok chokkewe mi fiti ewe lamalamen Kraist mi enlet lon ewe aewin senturi. Pwal och, a pwalo sokkofesennin Chon Pwarata Jiowa me Kirisentom ikenai. Emon soumak a apasa ei poraus mwirin an makkeei ussun an Chon Kraist loom achocho le afalafal: “Sisap tongeni feffeita ika sise siwili lapalapen ach lamalam pwe ekkewe Chon Kraist mi papatais meinisin repwe wiiseni wiiser chon afalafal, me repwe manaueni ewe sokkun manau mi murinno lap seni chokkewe esor ar luku.” Ekkena lapalap rese fen nom ren chon Kirisentom ra fokkun choufetal lein Chon Pwarata Jiowa! Ar luku eu luku mi manau, eu luku mi enlet, me eu luku mi longolong won ewe enlet lon Paipel. Ra mochen esilei ngeni aramas mi mochen auseling.​​—⁠1 Timoti 2:​3, 4.

14. Met meefien Jises ussun an angangen afalafal, me ikenai noun kewe chon kaeo ra pwal pwarata met sokkun ekiek?

14 Jises a alamota an we angangen afalafal me a meefi pwe an angang a lamot seni meinisin. Jises a ereni Pailat: “Iei popun ua uputiu, pwal iei popun ua feitiu fonufan, pwe upwe pwarata usun ewe enlet.” (Jon 18:37) Noun Kot kewe aramas ra meefi ussun chok Jises. Pokiten ewe enlet seni ewe Paipel a nonnom lon letiper, ra achocho le kuttafichi ifa ussun repwe tongeni esilei ngeni aramas meinisin. Mi amwarar ifa ussun ekkewe ekkoch ra apwonueta ei angang.

15. Ifa ussun ekkoch ra pwarata tipatchem lupwen ra afalafala ewe kapas allim?

15 Lon eu fonu lon South Amerika, ekkewe Chon Pwarata ra sailo ngeni eu keangen ewe Amazon River pwe repwe esilei ewe enlet ngeni aramas. Iwe nge, a fis maun lon 1995, me a fis alluk pwe aramas rese tongeni sai lon ewe pupu. Ekkewe Chon Pwarata ra chuen mochen awora puk me chassi mi awewei ewe Paipel ngeni aramas, iwe, ina popun ra filata pwe repwe apasatiu ekkewe poraus lon ewe pupu. Ra makkeei taropwe me ra apacha ngeni ekkewe chassi, Ewe Leenien Mas me Awake!, me mwirin ra walong lon ekkewe ruume plastik mi poon. Mwirin ra apasatiu ekkewe ruume lon ewe pupu. Ra fori ei angang ruaanu esop ier tori an mumuta sefal an aramas sai lon ewe pupu. Aramas meinisin mi nonnom oroppen ewe pupu ra kilisou ngeni ekkewe Chon Pwarata fan iten ekkewe chassi. Emon fefin mi fen pin kaeo ewe Paipel a foropacheer me a kechiu lupwen a apasa: “Ua ekieki pwe usap chuen kunasefanikemi. Nge, lupwen a toriei ekkewe chassi mi nom lon ekkewe ruume, ua silei pwe ouse fen monukiei!” Ekkoch aramas mi nonnom oroppen ewe pupu ra apasa pwe ra fen alleani ekkewe chassi fan chommong. Chommong sopw mei wor pwisin ar “posto”​​—⁠eu ewut ia ekkoch pisek mi pasetiu ie me ra nonnom ie ekis fansoun. Ina ewe posto aramas mi mochen alleani ekkewe chassi ra cheki fan chommong fan iten ekkewe “taropwe” seni asen ewe pupu.

16. Ifa ussun ach mmonleta le afalafal fansoun meinisin epwe atufichi ach fori chon kaeo?

16 Ewe angangen afalafala ewe kapas allim a fis fan emmwenien me alillisin Jiowa Kot me noun kewe chonlang mi pochokkul. (Pwarata 14:⁠6) Ika sipwe mmonleta le afalafal iteiten fansoun, sipwe tufichin foralo chon kaeo. Lon Nairobi, Kenya, ruuemon fefin Chon Kraist ra wes le chuuri ekkewe aramas repwe wiisen afalafal ngeni. Emon fopwul a chuuto reer me a mwasangasang le apasa: “Ua fen iotek pwe upwe chuuri aramas ussumi.” A tingor pwe ekkewe Chon Pwarata repwe muttir feilo ngeni imwan pwe repwe porausfengen, iwe, ra poputa le kaeo lon ena chok ran. Met popun ewe fopwul a atapwal le chuuri ekkewe ruuemon Chon Kraist? Ruu wiik me mwan, noun we monukol a malo. Ina popun lupwen ei fopwul a kuna emon at mi kamwoch ewe tract “Ifa ewe Apilukuluk ren Atongach kewe mi Malo?” a fokkun mochen alleani me a tingorei pwe ewe at epwe ngeni ewe tract. Ewe at ese mochen, nge a itini ekkewe Chon Pwarata ra fen ngeni i ewe tract. Ekiselo chok ewe fopwul a feffeita lon pekin ngun me a tufichin likiitu fan an riaffou pokiten maloon noun we.

An Kot Tong Epwe Pworacho

17-19. Ifa ewe tong Jiowa a fen pwaralo ngeni aramas ren kaworen ewe moon kepichilo?

17 Choufetallin an Kot kapas a kan riri ngeni an Jises Kraist awora ewe moon kepichilo. Ussun chok ewe moon kepichilo, ewe angangen afalafal a pwarata an Jiowa tong fan iten aramas mi nonnom ekis meinisin. Ewe aposel Jon a makkeei fan emmwenien ewe ngun mi fel: “A chok iei usun an Kot tongei fonufan, pwe a fangelo Noun we Alaemon pwe iteiten aramas meinisin mi luku i esap poutmwalilo, nge epwe kuna manau esemuch.”​​—⁠Jon 3:​16.

18 Ekieki ussun ewe tong Jiowa a pwarata lupwen a awora ewe moon kepichilo. Ren fansoun langattam, Kot a fen pwapwaesini an chiechioch me Noun we alaemon mi achengicheng, “ewe chon popueta forien Kot kewe.” (Pwarata 3:​14) Jises a fokkun tongei Seman we, me Jiowa a tongei Noun “mwen ewe longolongun fonufan” a fen foruta. (Jon 14:31; 17:24) Jiowa a mutata pwe Noun we mi achengicheng epwe malo pwe aramas repwe kuna manau esemuch. A ifa me amwararen an pwarata tong ngeni aramas!

19 Jon 3:​17 a apasa: “Kot ese mo akunoto Noun we ngeni fonufan pwe epwe apungu fonufan, nge a akunoto pwe fonufan epwe kuna manau esemuch ren.” Ina popun, Jiowa a awiisa ngeni Noun we wiisan le amanaua aramas, nge ese wiisen apwungu are anumamaua aramas. Ei poraus a tipeeu ren an Piter kewe kapas: “[Jiowa] ese mochen pwe emon epwe poutmwalilo, pwe aramas meinisin repwe tori aier.”​​—⁠2 Piter 3:⁠9.

20. Ifa ussun an aramas amanau a riri ngeni ewe afalafal ussun ewe kapas allim?

20 Jiowa a fen awora longolongun ach amanau me ren an kewe alluk nge a mmen watte ewe liwin a watiu. Jiowa a mochen chommong repwe feioch seni. Ewe aposel Paul a makkeei: “‘Iteiten aramas meinisin mi kori iten ewe Samol repwe kuna manau.’ Nge ifa usun ar repwe tongeni kori i are resaamwo luku? O ifa usun ar repwe tongeni luku i, are resaamo rong usun? O ifa usun ar repwe tongeni rong, are esor emon chon afalafala?”​​—⁠Rom 10:​13, 14.

21. Ita ifa ekiekich ussun ach tufichin fiti ewe angangen afalafal?

21 A ifa me murinnoon wiisach ei le fiti ei angangen afalafala me asukula aramas won unusen fonufan! Ese mecheres ei angang, nge Jiowa a fokkun pwapwa lupwen a kuna pwe noun kewe aramas ra tuppwol le apwonueta alon ewe Paipel me esilei ewe kapas allim ngeni aramas! Ina popun, ese lifilifil nonnomun manauom, mut ngeni ngunun Kot me ewe tong a nonnom lon letipom epwe amwokutuk le fiti ei angang. Me chechchemeni pwe met a fiffis won unusen fonufan a annetata pwe ekiselo chok Jiowa Kot epwe apwonueta an we pwon pwe epwe wato ewe “lang sefo o pwal fonufan sefo, ikewe pung epwe nonnom ie.”​​—⁠2 Piter 3:​13.

En Mi Chechchemeni?

• Met popun ewe tokolo ese tongeni pinei ekkewe chon afalafala ewe kapas allim?

• Ifa ussun an Kot Kapas a pworacho lon ach ei ran?

• Ifa ussun ngunun Kot a angang ikenai?

• Ifa ussun ewe moon kepichilo a riri ngeni ewe angangen afalafala ewe kapas allim?

[Graph/Picture on page 26]

(For fully formatted text, see publication)

Lapeloon chochoon chon afalafala ewe Muu lon ewe 20en senturi

Average Chon Afalafal (lon milion)

6.0

5.5

5.0

4.5

4.0

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000

[Pictures on page 25]

JEROME

TYNDALE

GUTENBERG

HUS

[Credit Line]

Gutenberg me Hus: Seni ewe puk The Story of Liberty, 1878

[Picture on page 25]

Bible Students mi esilefeili ewe kapas allim orun 1920

[Pictures on page 26, 27]

Won unusen fonufan aramas ra auseling ngeni ewe kapas allim

[Picture on page 28]

Ussun chok an Jises Kraist asor fan iten ewe moon kepichilo, ewe angangen afalafal a menlapei an Kot tong

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share