Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w02 1/1 p. 6-11
  • Chon Kraist Mi Enlet Meinisin Ir Chon Esilei Kapas Allim

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Chon Kraist Mi Enlet Meinisin Ir Chon Esilei Kapas Allim
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • An Ewe Masta Leenien Appiru
  • Ekkewe Chon Kraist Loom Meinisin Ra Esilei Kapas Allim
  • Asoulangilo Aramas Are Esilei Kapas Allim?
  • Afalafalen Kapas Allim Lon Ach Ei Fansoun
  • Ekkewe Feioch Seni Ewe Kapas Allim
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
  • ‘Kopwe Fori Angangen Sounpetakin Ewe Kapas Allim’
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2004
  • Ifa Usun ewe Kapas Allim A Afalafalfeil?
    Eáni Manaw mi Pwapwa Tori Feilfeiló!​—Eú Káéén Paipel
  • Oukich Meinisin Sipwe Esileifeili Lingen Jiowa
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2004
Pwal Och
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
w02 1/1 p. 6-11

Chon Kraist Mi Enlet Meinisin Ir Chon Esilei Kapas Allim

“Oupwe kol ngeni ewe Samol, o mwareiti itan; oupwe aporausa usun an we angangen amanau ran meinisin.”​—KOL FEL 96:2.

1. A lamot pwe aramas repwe rongorong menni kapas allim, me ifa ussun Chon Pwarata Jiowa ra angangoch le esileifetalei ena sokkun poraus?

LON EI fonufan ikewe a fiffis feiengau iteiten ran, a mmen aururuukich ach silei pwe ewe Paipel a apasa pwe ekiselo chok, nge maun, atai alluk, echik, me riaffou epwe muchulo. (Kol Fel 46:9; 72:​3, 7, 8, 12, 16) Iwe, a lamot pwe meinisin repwe rongorong ei kapas allim? Chon Pwarata Jiowa ra ekieki pwe a lamot. Ra silelo ekis meinisin ren ar afalafala “kapasen feioch.” (Aisea 52:7) Ewer, chommong Chon Pwarata ra kuna riaffou pokiten ar uppos le apasawu ewe kapas allim. Nge ra wesewesen mochen alisi aramas. A ifa me murinnoon porausen an Chon Pwarata achocho me tinikken!

2 Achochoon Chon Pwarata Jiowa ikenai a wewe chok me achochoon ekkewe Chon Kraist lon ewe aewin senturi. Ewe Roman Katolik simpung iten L’Osservatore Romano a pwungun apasa: “Ekkewe Chon Kraist loom ra muttir afalafala ewe Kapas Allim mwirin chok ar papatais. Seni au ngeni eu, ekkewe chon angang ra esileifeili ewe Kapas Allim.” Met popun Chon Pwarata Jiowa ra fokkun achocho, ussun chok ekkewe Chon Kraist loom? Akkom, pokiten ewe kapas allim ra esileifeili a feito seni Jiowa. Iei ewe populapen ar achocho. Ar afalafal a polueni kapasen ewe soumak kol fel: “Oupwe kol ngeni ewe SAMOL, o mwareiti itan; oupwe aporausa usun an we angangen amanau ran meinisin!”​—Kol Fel 96:2.

3 Kapasen ewe soumak kol fel ra achema ngenikich ussun ewe oruuen popun Chon Pwarata Jiowa ra achocho. Ar poraus eu porausen amanau. Ekkoch aramas ra alisi aramas mi semmwen, are ra alisiir ren nonnomun manauer are ren moni are ren pwal och mettoch, me a mmen murinno ar achocho. Nge ekkewe mettoch emon epwe tongeni fori fan iten pwal emon mi chok aukuk lupwen sipwe chok alollopokku me ewe “amanau ren [Kot].” Ren Jises Kraist, Jiowa epwe selani aramas mi mosonoson seni tipis, semmwen, me malo. Chokkewe mi angei ekkeei feioch repwe manau tori feilfeilo! (Jon 3:​16, 36; Pwarata 21:​3, 4) Ikenai, ei amanau a kapachelong leiin ekkewe “angang mi amwarar” Chon Kraist ra chechchemeni lupwen ra alleani ekkewe kapas: “Oupwe arongafeili an [Kot] we ling lein ekkewe mu, an kewe angang mi amwarar meinisin! Pun ewe SAMOL mi fakkun lapalap, aramas meinisin repwe mwareiti i; i mi aniuaniu lap seni ekkewe kot meinisin.”​—Kol Fel 96:​3, 4.

An Ewe Masta Leenien Appiru

4 Mei wor eu aulungatin popun Chon Pwarata Jiowa ra achocho. Ra appiru fofforun Jises Kraist. (1 Piter 2:​21) Ena mwan mi unusoch a unusen nguuri wiisan le “aronga ngeni chon mosonoson ewe kapas allim.” (Aisea 61:​1, New World Translation; Luk 4:​17-​21) Ina popun, a wiliiti chon esilei kapas allim. A sailo ngeni unusen Kalili me Jutia, “a afalafala ewe kapas allim usun ewe mu.” (Mattu 4:​23) Me pokiten a silei pwe chommong repwe auseling ngeni ewe kapas allim, a ereni noun kewe chon kaeo: “Ewe ras mi lapalap, nge ekkewe chon angang mi chok chokukkun. Iei minne, oupwe iotek ngeni ewe Samolun ras, pwe epwe tinato chon angang lon an ras.”​—Mattu 9:​37, 38.

5 Fan tipeeu me an iotek, Jises a asukula aramas pwe repwe pwal wiliiti chon esilei kapas allim. Lo, lo, lo, a tinalo noun kewe aposel pwe repwe afalafal me a ereniir: “Fansoun ami feilo, oupwe afalafala, ‘Ewe muun lang a arapoto.’ ” Ika ra fen poputaani ekkewe prokram mi ekisikisaalo osukosuken aramas, epwe fen murinno seni ar afalafaleer? Are epwe fen och ika ra angolong lon politics ren ar repwe u ngeni ekkewe foffor mi ppwor lon ena fansoun? Aapw. Nge, Jises a isetiu emmwen fan iten ekkewe Chon Kraist chon esilei kapas allim meinisin lupwen a ereni noun kewe chon kaeo: ‘Fansoun ami feilo, oupwe afalafal.’​—Mattu 10:​5-7.

6 Mwirin, Jises a tinalo pwal eu kumiin noun chon kaeo pwe repwe aporausa: “Ewe muun Kot a arap ngenikemi.” Lupwen ra liwin ren ar repwe aporausa sopwochun ar angangen esileifeili ewe kapas allim, Jises a fokkun pwapwa. A iotek: “Ua kilisou ngonuk, Semei, Samolun lang me fonufan, pwe ka amonalo ekkeei mettoch seni chon tipatchem me chon wewe, nge ka pwarirelo ngeni monukol.” (Luk 10:​1, 8, 9, 21) Noun Jises kewe chon kaeo ir chon atau, chon atake, me metakan me loom, me ra ussun chok monukol lupwen sipwe alollofengenniir me ekkewe nouwisin lamalam mi sukul tekia lon ewe fonu. Nge ekkewe chon kaeo ra kaeo le esilei ewe kapas allim mi murinno seni meinisin.

7 Mwirin an Jises feita lang, noun kewe chon kaeo ra sopweilo le esileifeili ewe kapas allim ussun amanau. (Fofor 2:​21, 38-​40) Ra afalafal ngeni io akkom? Ra feilo ngeni ekkewe muu rese silei Kot? Aapw, ra akkom feilo ngeni Israel, eu mwichen aramas mi sissilei Jiowa ren lap seni 1,500 ier. Mei wor ar pwuung le afalafal lon eu fonu ia aramas ra feffel ngeni Jiowa ie? Ewer. Jises a ereniir: “Oupwe chon pwarata usi lon Jerusalem, lon Jutia me Sameria, o pwal lon unusen fonufan meinisin.” (Fofor 1:8) A lamot pwe Israel epwe rongorong ewe kapas allim ussun chok ekkewe ekkoch fonu.

8 Pwal ussun chok, Chon Pwarata Jiowa ikenai ra afalafal won unusen fonufan meinisin. Ra angangfengen ren ewe chonlang Jon a kuna “mi wor kapas allim esemuch ren, pwe epwe afalafala ngeni ir mi nonnom won fonufan, ngeni iteiten mu, me einang, me sokkun kapas me sokkun aramas meinisin.” (Pwarata 14:6) Lon ewe ier 2001, ra afalafal lon 235 fonu, kapachelong ekkoch fonu aramas ra kan eita ngeni fonuen Chon Kraist. Mei mwaal an Chon Pwarata Jiowa afalafal lon ekkewe leeni ia a fen wor an Kirisentom kewe imwen fel ie? Ekkoch ra apasa pwe mei mwaal me eli ekkoch repwe pwal apasa pwe ir “chon sola siip” ika ra afalafal ikena ie. Iwe nge, Chon Pwarata Jiowa ra chechchemeni meefien Jises fan iten ekkewe Chon Jus mi tipetekison lon ranin we. Inaamwo ika mei wor rer eu mwichen samol fel, nge Jises ese pireir le aporausa ngeniir ewe kapas allim. A “fokkun tongei ir, pun ra riaffou me torotorongau usun chok siip mi esor chon maser.” (Mattu 9:​36) Lupwen Chon Pwarata Jiowa ra kuna aramas mi tipetekison nge rese silei ussun Jiowa me Muun we, resap afalafaleer ewe kapas allim pokiten eu lamalam a era pwe mei wor an nemenem wor? Ren ach appiru fofforun noun Jises kewe chon kaeo, sipwe polueni aapw. Ewe kapas allim epwe afalafal “ngeni iteiten mu,” meinisin.​—Mark 13:10.

Ekkewe Chon Kraist Loom Meinisin Ra Esilei Kapas Allim

9 Io kewe lon ewe aewin senturi ra fiti ewe angangen afalafal? Ekkewe pisekin annet a pwarata pwe ekkewe Chon Kraist meinisin ir chon esilei kapas allim. Ewe soumak W.S. Williams a apasa: “Ekkewe poraus seni aramas ra pwarata pwe ekkewe Chon Kraist meinisin lon ewe Mwichefel loom . . . ra afalafala ewe kapas allim.” Ewe Paipel a apasa ussun ekkewe mettoch a fis lon ewe ranin Pentekos: “Ir meinisin [mwan me fefin] ra urelo ren ewe Ngun mi Fel, o ra poputa kakapas lon sokkun kapas mi sokkofesen, usun chok ewe Ngun a afosser.” Mwan me fefin, ekkewe kukkun me chinnap, kichiniwel me samol, ra kapachelong leiin chokkewe mi esilei kapas allim. (Fofor 1:​14; 2:​1, 4, 17, 18; Sowel 2:​28, 29; Kalesia 3:28) Pokiten riaffou mwaal, chommong Chon Kraist ra su seni Jerusalem, me “ekkewe mi kupetfesen ra chok feilfetal o afalafala ewe kapas.” (Fofor 8:4) Meinisin “ekkewe mi kupetfesen,” esap chok ekkoch mi kefil, ra esilei kapas allim.

10 Ra fori ina ussun lon unusen ekkena fansoun loom. Jises a oesini: “Ei kapas allim usun ewe mu epwe esineifeili won unusen fonufan, pwe epwe pwar ngeni einang meinisin. Iwe, a ina sopolon.” (Mattu 24:14) Ren pwonuetaan ekkeei kapas lon ewe aewin senturi, ewe kapas allim a fen rongfeil mwen ekkewe sounfiuen Rom ra ataielo ewe lamalamen me kokkotun muun Jus. (Kolose 1:​23) Pwal och, noun Jises kewe chon kaeo meinisin ra alleasochisi an we alluk: “Oupwe feilo asoulangalo chon fonu meinisin, oupwe papataisir fan iten ewe Sam, me ewe Nau, me ewe Ngun mi Fel, oupwe afalafaler pwe repwe alleasochisi mettoch meinisin minne ua alluku ngenikemi.” (Mattu 28:19, 20) Ekkewe Chon Kraist loom rese pese ngeni ekkewe mi tipetekison pwe repwe luku Jises nge mwirin likitiireelo chok pwe repwe pwisin kaeo, ussun met ekkoch chon afalafal lon ei fansoun ra fori. Nge, ra asukuler pwe repwe wiliiti noun Jises chon kaeo, ra akkotaar pwe repwe wiliiti mwichefel, me ra asukuleer pwe repwe pwal afalafala ewe kapas allim me foralo chon kaeo. (Fofor 14:21-​23) Chon Pwarata Jiowa ikenai ra fori ussun we chok ikenai.

11 Fitemon Chon Pwarata Jiowa ra appiru fofforun Paul, Parnapas, me pwal ekkewe ekkoch lon ewe aewin senturi, me ra wiiseni ewe wiis misineri ren ar feilo ngeni pwal eu fonu. Ar angang a fokkun murinno, popun pun rese angolong lon politics are riki seni wiiser le afalafala ewe kapas allim. Ra chok alleasochisi allukun Jises: ‘Fansoun ami feilo, oupwe afalafal.’ Nge, lape ngeni Chon Pwarata Jiowa rese eani ewe wiis misineri lon pwal eu fonu. Chommong leiir ra angang pwe repwe atufichi manauer, me ekkoch ra chuen sukul. Ekkoch ra foleni nour kewe. Nge Chon Pwarata meinisin ra esilei ewe kapas allim ra fen kaeo. Kukkun me chinnap, mwan me fefin, ra apwonueta ren chengel an ewe Paipel kapasen pesepes: “Kopwe esineifeili ewe kapas; kopwe achocho ngeni, lon fansoun mi fich o pwal lon fansoun ese fich.” (2 Timoti 4:2) Ussun chok chiener kewe lon ewe aewin senturi, “rese mo ukutiu seni ar afalafala o apasata pwe Jises ewe Kraist.” (Fofor 5:​42) Ra aporausa ewe kapas allim mi murinno seni meinisin fan iten aramas.

Asoulangilo Aramas Are Esilei Kapas Allim?

12 Ekkoch aramas ikenai ra apasa pwe ewe angangen asoulangilo aramas mi efeiengau. Ewe World Council of Churches a pwal mwo nge makkeei echo taropwe a fos ussun “ewe tipisin asoulangilo aramas.” Met popun? Ewe Catholic World Report a apasa: “Pokiten ewe Orthodox Church a kon ngunungun watte, ‘asoulangiloon aramas’ a siwili weween ngeni eriani aramas le wililo.”

13 Asoulangiloon aramas mi efeiengau? Mi tongeni. Jises a apasa pwe an ekkewe soumak me Farisi asoulangilo aramas a efeiengaua chokkewe ra wililo. (Mattu 23:15) Pwungun pwe, “eriani aramas le wililo” mi mwaal. Ren chok awewe, me ren ewe soumak uruwo iten Josephus, lupwen ewe Maccabean John Hyrcanus a akkuffu ekkewe Idumaeans, a “mut ngeniir ar repwe nonnom lon fonuer ika ra sirkumsais me ika ra alleasochisi ekkewe allukun Chon Jus.” Ika ekkewe Idumaeans ra mochen nonnom fan nemenien ekkewe Chon Jus, repwe fiti ewe lamalamen Chon Jus. Ekkewe soumak uruwo ra erenikich pwe lon ewe awanuen senturi C.E., Charlemagne a akkuffu ekkewe Saxons seni ennefenin Iurop me a erianiir fan riaffou mwaal le wililo.a Ina popun esap minen amairu pwe ekkewe Idumaeans me ekkewe Saxons rese soulangilo seni lon letiper me ewe Idumaean King Herod​—ewe a sotun nnielo ewe monukol Jises​—ese wesewesen aucheaani ewe Allukun Moses mi feito seni Kot.​—Mattu 2:​1-​18.

14 Aramas ra soulangilo ikenai nge esap seni lon letiper? Ewer, ekkoch. A affat pwe ekkoch misineri seni Kirisentom ra michi aramas ra mochen asoulangilo ren ar tufichin feilo sukul lon pwal eu fonu. Are ra ereni emon chon eolo pwe epwe akkom auseling ngeni ar afalafal mwen epwe tongeni angei anan mongo. Me ren eu poraus mi katowu lon eu mwichen nouwisin ewe lamalam Orthodox lon 1992, “fan ekkoch asoulangiloon aramas a fis ren ar michi aramas ren pisek me fan ekkoch ren sokkopaten foffor mi akkachofesa.”

15 Ese pwung erianniin an aramas pwe repwe siwili ar lamalam. Pwungun pwe, Chon Pwarata Jiowa rese fori ena mettoch.b Rese asoulangilo aramas me ren an aramasen ikenai weweiti weween ena kapas. Nge, ussun chok ekkewe Chon Kraist lon ewe aewin senturi, ra afalafala ewe kapas allim ngeni aramas meinisin. Ra etiwa chokkewe ra mochen auseling le alapalo ar silei ren ar kaeo ewe Paipel. Chokena mi mochen auseling ra kaeo le eani lukuluk lon Kot me an kewe kokkot, luku mi alongolong won sile mi enlet seni Paipel. Mwiriloon, ra kori iten Kot, Jiowa, fan iten ar amanau. (Rom 10:13, 14, 17) Repwe pwisin filata ika repwe etiwa ewe kapas allim are resap. Esor epwe erianiir. Ika mei wor, iwe ar wililo epwe lamot mwaal. Pwe Kot epwe etiweer, epwe lamot pwe ar fel epwe feito seni letiper.​—Tuteronomi 6:​4, 5; 10:12.

Afalafalen Kapas Allim Lon Ach Ei Fansoun

16 Lon unusen ach ei fansoun, Chon Pwarata Jiowa ra fen afalafala ewe kapas allim ussun ewe Muu lon ei oruuen pwonuetaan Mattu 24:14 a lap seni me loom. Ewe chassi Ewe Leenien Mas, eu minen alillis mi fokkun auchea lupwen ra afalafala ewe kapas allim.c Lon 1879, lupwen a keran ffor, Ewe Leenien Mas, a peres 6,000 kapiin ewe chassi lon eu fos fan iten epwe ainet ngeni aramas. Lon ewe ier 2001, lap seni 122 ier mwirin, a peres 23,042,000 kapi lon 141 fos. Ussun we chok, a pwal lapelo angangen Chon Pwarata Jiowa lon ewe angangen esilei kapas allim. Alollofengenni ekkewe fitu awa ekkewe chon afalafal ra fen nouni iteiten ier le esilei ewe kapas allim lon ewe 19en senturi ren ekkewe 1,169,082,225 awa ra nouni fan iten ewe angangen afalafal lon ewe ier 2001. Ekieki ekkewe 4,921,702 (average) ra kaeo Paipel ngeniir iteiten maram, nge ese kamo. Mwa met ren ewe angang watte mi murinno ra fen fori! Me ei angang a fen fisita ren ukuukun 6,117,666 chon afalafala ewe Muu.

17 Ewe soumak kol fel a apasa: “Ekkewe koten ekkewe aramas meinisin mi anu-mwal chok, nge ewe SAMOL a fen forata ekkewe lang.” (Kol Fel 96:5) Lon ach ei fonufan ikenai, an aramas tongei muur, liosun muu, aramas mi foumong, pisek, me pwal mwo nge wou ra fen wiliiti mettoch aramas ra fel ngeni. (Mattu 6:​24; Efisus 5:5; Kolose 3:5) Eu fansoun Mohandas K. Gandhi a apasa: “Ua fokkun luku pwe . . . Iurop eu fonuen Chon Kraist lon it chok. A wesewesen fel ngeni Mammon [wou].” A lamot pwe ewe kapas allim epwe rongafeil ekis meinisin. A lamot pwe aramas meinisin, ese lifilifil sokkoloon ar fos, fonuer, are wiiser, epwe silei ussun Jiowa me an kewe kokkot. Sia anean pwe kapasen ewe soumak kol epwe achungu letipen aramas meinisin: “Oupwe mwareiti ewe SAMOL, ren lingan o pwal ren an manaman. Oupwe mwareiti ewe SAMOL ren ewe ling mi fich ngeni itan we”! (Kol Fel 96:​7, 8) Chon Pwarata Jiowa ra alisi aramas le kaeo ussun Jiowa pwe repwe tufichin mwareiti i ren lingan. Me chokkewe mi auseling ra feioch watte. Met sokkun feioch ra pwapwaiti? Sipwe poraus ussun lon en lesen mwirin.

[Footnotes]

a Me ren The Catholic Encyclopedia, atun ewe Reformation ei mwiitun seni Latin a awewei an aramas fiti eu lamalam nge esap seni letipan: Cuius regio, illius et religio (A wewe ngeni: “Chon nemeni ewe fonu epwe pwal filata menni lamalam ekkewe aramas repwe fiti.”)

b Lon eu mwichen ewe United States International Religious Freedom Commission a fis lon November 16, 2000, emon a fiti ewe mwich a affata sokkofesennin chokkewe mi eriani aramas le siwili ar lamalam me angangen Chon Pwarata Jiowa. A pwalo pwe lupwen Chon Pwarata Jiowa ra afalafala aramas, repwe chok fori nge filien ewe chon auseling, iwe, epwe tongeni apasa “Use mochen auseling” me appungalo ewe asam.

c Itelapen ewe chassi mi unus, Ewe Leenien Mas A Esileifeili An Jiowa We Muu.

Kopwe Tongeni Awewei?

• Met popun Chon Pwarata Jiowa ir chon esilei kapas allim mi achocho?

• Pwata Chon Pwarata Jiowa ra afalafal pwal mwo nge lon ekkewe leeni ikewe a fen wor imwen felin Kirisentom?

• Met popun Chon Pwarata Jiowa rese asoulangilo aramas me ren weween ena kapas ikenai?

• Ifa ussun a lapelo ewe angangen esilei kapas allim an Chon Pwarata Jiowa lon ei fansoun?

2. Ifa eu popun Chon Pwarata Jiowa ra achocho?

3. (a) Ifa ewe oruuen popun Chon Pwarata Jiowa ra achocho? (b) Met a kapachelong ren “amanau ren [Kot]”?

4-6. (a) Ifa ewe aulungatin popun Chon Pwarata Jiowa ra achocho? (b) Ifa ussun Jises a pwarata achocho fan iten ewe angangen afalafala ewe kapas allim?

7. Mwirin an Jises feita lang, noun kewe chon kaeo ra akkom afalafala ewe kapas allim ngeni io?

8. Ifa ussun Chon Pwarata Jiowa ikenai ra appiru noun Jises kewe chon kaeo lon ewe aewin senturi?

9. Lon ewe aewin senturi, io kewe lon ewe mwichefelin Chon Kraist ra fiti ewe angangen afalafal?

10. Menni angang mei wor ruu kinikinin lon a pwonueta mwen taloon an Chon Jus kokkot?

11. Ikenai, io kewe ra aporausa ngeni aramas ewe kapas allim mi murinno seni meinisin?

12. Met ena asoulangilo aramas, me ifa ekiekin aramas ussun ei angang lon ach ei fansoun?

13. Aporausa porausen asoulangiloon aramas mi efeiengau.

14. Ifa ussun ekkoch misineri seni Kirisentom ra eriani aramas pwe repwe wililo?

15. Chon Pwarata Jiowa ra asoulangilo aramas me ren weween ena kapas ngeni aramasen ikenai? Awewei.

16. Ifa ussun a fen lapelo an Chon Pwarata Jiowa esilei kapas allim lon ach ei fansoun?

17. (a) Met sokkun kot mi chofona aramas ra fel ngeni ikenai? (b) A lamot pwe aramas meinisin repwe silei ussun met, ese lifilifil sokkoloon ar fos, fonuer, are wiiser?

[Picture on page 7]

Jises mi achocho le esilei kapas allim me a asukula aramas pwe repwe pwal fori ena angang

[Picture on page 8]

Chon mwichefel meinisin lon ewe aewin senturi ra esilei kapas allim

[Picture on page 9]

Mi mwaal ach eriani aramas le siwili ar lamalam

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share