En Ka Nonnom Lein ekkewe kot A Tongei?
“Ewe mi wor ai kewe alluk ren o mi alleasochisi ir, ina i mi tongeiei. Iwe, Semei epwe tongei ewe mi tongeiei.”—JON 14:21.
JIOWA a tongei aramas. Pwungun pwe pokiten a watte an tong ngeni aramas, “a fangelo Noun we Alaemon pwe iteiten aramas meinisin mi luku i esap poutmwalilo, nge epwe kuna manau esemuch.” (Jon 3:16) Pokiten a kanoto ewe fansoun fori achechemenien an Kraist we malo, ekkewe Chon Kraist mi enlet repwe chechemeni pwe Jiowa “a fen tongeikich o a tinato Noun we pwe epwe minen omusamus ren ach tipis.”—1 Jon 4:10.
2 Lon ewe pwinin Nisan 14, 33 C.E., Jises me noun kkewe 12 aposel ra nonnomfengen lon eu ruum asan lon eu imw mi wor ruu sassar lon Jerusalem pwe repwe fori ewe Pasofer, achechemenien an chon Israel ngaselo seni Isip. (Mattu 26:17-20) Mwirin ar fori ena kametipen chon Jus, Jises a asulo Jutas Iskariot me a poputaani ewe mongoon lefaf, ewe epwe wiliti an chon Kraist Achechemenien an Kraist we malo.a Ren an aea pilaua esor lefen lon me wain mi par pwe minen achechem, are liosun inisin fituk me chcha, Jises a mut ngeni ekkewe lusun 11 aposel ar repwe mongofengen lon ena mongoon lefaf. Ekkewe poraus mi titchik ren ifa ussun an a fori ei mettoch, ra katou me ren ekkewe sou makkei ekkewe puken Kapas Allim iter Mattu, Mark, me Luk me pwal ewe aposel Paul, ewe a eita ngeni “ewe fetellapen ach Samol.”—1 Korint 11:20; Mattu 26:26-28; Mark 14:22-25; Luk 22:19, 20.
3 Iei eu minen amairu pwe ewe aposel Jon ese kapas ussun ar ineti ewe pilaua me wain, eni, pokiten lupwen a makkei an we puken kapas allim (orun 98 C.E.), ekkewe Chon Kraist lom ra fen eoreni. (1 Korint 11:23-26) Iwe, fan emmwenien an Kot we ngun, Jon chok a ngenikich ekkoch poraus mi fokkun lamot ussun met Jises a apasa me met a fori lon chok ekkewe fansoun mwen me mwirin an a poputaani ewe Achechemenien An Malo. Ekkewe poraus mi amwarar me titchik ra auralo nimu sopwun lon an Jon we Gospel. Ra wesewesen affata ewe sokkun aramas Kot a tongei. Iwe, sipwe atittinafichi Jon sopwun 13 tori 17.
Sipwe Kaeo Seni An Jises Tong
4 Tong, ina itelapen ekkena sopwun mi masou ren an Jises kkewe kapasen fon ngeni noun kkewe chon kaeo me mwen an epwe feilo senir. Pwungun pwe ewe kapas “tong” are fos mi popu seni a mak fan 31. A fokkun pwapwalo lon ekkeei sopwun an Jises tong mi alollol ngeni Seman we, Jiowa, me noun kkewe chon kaeo. An Jises tong ngeni Jiowa a pwapwalo lon ekkewe puken Kapas Allim meinisin ussun manauan, nge Jon chok a makkei pwe Jises a apasa: “Ua tongei Semei.” (Jon 14:31) Jises a pwal apasa pwe Jiowa a tongei i me awewei ewe popun. A apasa: “Usun chok Semei a fen tongeiei, a pwal iei usun ai tongeikemi. Iwe, oupwe chok nonnom lon ai tong. Are oupwe alleasochisi ai kewe alluk, oupwe nonnom lon ai tong, usun chok ngang ua fen alleasochisi allukun Semei we, o ua nonnom lon an tong.” (Jon 15:9, 10) Ewer, Jiowa a tongei Noun we pokiten an alleasochis. A ifa me murinnoon ewe lesen ngeni ekkewe chon appiru Jises Kraist meinisin!
5 A pwalo watten an Jises tongei noun kkewe chon kaeo le poputaan makkeien Jon ussun an Jises amuchuloon mwichfengen me ekkewe aposel. Jon a apasa: “Iwe, mwen ewe fetellapen Pasofer, Jises a meefi pwe a tori an we fansoun pwe epwe feilo seni ei fonufan ngeni ewe Sam. Iwe, a fen tongei noun kewe won fonufan, o a pwal chuen tongei ir tori le sopolon.” (Jon 13:1) Lon ena pwinin, a ngenir eu lesen mi auchea ussun ar repwe angang ren tong fan iten ekkewe ekkoch. A tolu pecher kkewe. Ina eu mettoch ita emon me emon leir repwe mochen fori ngeni Jises me pwir kkewe, nge rese fori. Jises a fori ei angang mi tekisoson, iwe mwirin, a apasa ngeni noun kkewe chon kaeo: “Nge are ngang, noumi Sense o noumi Samol, ua tolu pechemi, iwe, ami oupwe pwal tolufengenni pechemi. Pun ua ngenikemi eu leenien appiru, pwe ami oupwe fori pwal usun chok ngang ua fori ngenikemi.” (Jon 13:14, 15) Chon Kraist mi enlet repwe mochen fori me pwapwaesini ar repwe alisi pwir kkewe.—Mattu 20:26, 27, footnote; Jon 13:17.
Alleasochisi ewe Alluk mi Fo
6 An Jon we poraus ussun met a fis lon ewe ruum asan lon ewe pwinin Nisan 14, a ina chok ewe puk mi kapas ussun an Jutas Iskariot feilo seniir. (Jon 13:21-30) An ekkewe puken Kapas Allim tipeeufengen a aiti ngenikich pwe mwirin chok ena chon afangema a tou seniir, Jises a poputani Achechemenien An we malo. Mwirin, ren och fansoun mi ttam, a fos ngeni noun kkewe aposel mi tuppwol, iwe, a ngenir och kapasen fon me emmwen. Atun sipwe ammolnakicheta pwe sipwe fiti ewe Achechem, sipwe mochen ekieki ussun met Jises a apasa lon ena fansoun, pun sia fokkun mochen nonnom lein ir kkewe Kot a tongei.
7 A minefo ewe aeuin kapasen fon Jises a ngeni noun kkewe chon kaeo mwirin an a poputani Achechemenien an we malo. A apasa: “Iwe, upwe ngenikemi eu alluk mi fo, pwe oupwe tongfengen lefilemi, usun chok ua tongeikemi, pwe ami oupwe tongfengen lefilemi. Epwe iei usun pwe aramas meinisin repwe silei pwe ami nei chon kaeo, are mi wor ewe tong lefilemi.” (Jon 13:34, 35) Ifa ewe mettoch mi fo ussun ena alluk? Ekiselo mwirin, nge lon chok ena pwinin, Jises a affata ena poraus, iwe, a apasa: “Iwe, iei ai alluk pwe oupwe tongfengen lefilemi, usun chok ua tongeikemi. Esor an emon och tong epwe lap seni ei tong, pwe epwe fangelo manauan fan iten chienan.” (Jon 15:12, 13) Ewe Allukun Moses a alluku ekkewe chon Israel ar repwe ‘tongei chon orur kkewe ussun chok pwisin ir.’ (Lifitikos 19:18) Nge an Jises we alluk a lu seni ena. Chon Kraist repwe tongfengen lefiler ussun Kraist a tongei ir, iwe, repwe tipeeu ngeni ar repwe asoresini manauer fan iten pwir kkewe.
8 Lon ewe fansoun Achechem, epwe murinno emon me emon leich sipwe atittina pwisin kich, me pwal kich chon ewe mwichefel, me pi ika sia wesewesen eani ena esissinen chon Kraist mi enlet—ewe tong Kraist a eani. Ena sokkun tong mi pennukuolo pwisin letipan epwe tongeni wewe ngeni, nge fan ekkoch a fen wewe ngeni, an emon chon Kraist filata pwe epwe malo nge esap afangema pwin kkewe. Iwe nge, lap ngeni fansoun meinisin, epwe wewe ngeni ach sipwe ekiekin pennukuolo pwisin ach mochen fan iten ach sipwe alisi me angang ngeni pwich kkewe me ekkewe ekkoch aramas. Ewe aposel Paul, i eu leenien appiru mi murinno ren ena mettoch. (2 Korint 12:15; Filipai 2:17) Chon Pwarata Jiowa ra sinnelo won unusen fonufan ren ar ngunun pennukuolo pwisin letiper, ar akalisi pwiir kewe me chon orur kkewe, me pwal ar akkaea ar fansoun pwe repwe afalafala aramas ewe enlet seni Paipel.b—Kalesia 6:10.
Ekkewe Sokkun Riri Sipwe Alamota
9 Esor eu mettoch epwe tongeni auchea ngenikich lap seni ach sipwe kuna tong seni Jiowa me Noun we, Kraist Jises. Iwe nge, ren ach sipwe kuna me meefi ei tong, a lamot ach sipwe fori eu mettoch. Lon ena amuchuloon pwinin ren noun kkewe chon kaeo, Jises a apasa: “Ewe mi wor ai kkewe alluk ren o mi alleasochisi ir, ina i mi tongeiei. Iwe, Semei epwe tongei ewe mi tongeiei, o ngang upwe pwal tongei i, o upwe pwisin pwarieilo ngeni i.” (Jon 14:21) Pokiten sia fokkun aucheani ach riri ngeni Kot me Noun we, sia pwapwa le alleasochisi ar kkewe alluk. A pwal kapachelong ewe alluk mi fo pwe sipwe pwarata ewe tong mi ekieki ussun ekkewe ekkoch me pwal ewe alluk a katou seni Kraist mwirin an manausefal pwe repwe “aunusalo ar afalafala aramas,” me achocho le “foralo chon kaeo” ir kkewe mi etiwa ewe kapas allim.—Fofor 10:42; Mattu 28:19, 20.
10 Ekiselo mwirin lon chok ena pwinin, ren an epwe polueni ewe kapas eis seni ewe aposel mi tuppwol itan Jutas (Thaddaeus), Jises a apasa: “Are emon a tongeiei, epwe alleasochisi ai kapas, iwe, Semei we epwe tongei i, o am me Semei aupwe feilo ren i pwal nonnom ren.” (Jon 14:22, 23) Pwal mwo nge atun ra chuen nonnom won fonufan, ekkewe chon Kraist mi kepit, ir kkewe repwe eti Kraist le nemenem lon lang, ra eani eu ririoch ngeni Jiowa me Noun we. (Jon 15:15; 16:27; 17:22; Ipru 3:1; 1 Jon 3:2, 24) Nge chiener kkewe “ekkewe pwal ekkoch siip,” ekkewe mi eani ewe apilukulukun manau tori feilfeilo chok won fonufan, ra pwal eani eu ririoch mi auchea ren nour we “chon masen siip,” Jises Kraist, me pwal ren ar Kot, Jiowa, ika repwe alleasochisi.—Jon 10:16; Kol Fel 15:1-5; 25:14.
“Oupwe Imulo Seni Fonufan”
11 Lon ei fansoun nonnomfengen ren noun kkewe chon kaeo mi tuppwol mwen an malo, Jises a ngenir eu kapasen ourour: Ika emon a kuna tong seni Kot, epwe kuna oput seni chon fonufan. A era: “Iwe, are ewe fonufan a oput ami, oupwe chok silei pwe a fen oput ngang mwen an a oput ami. Nge are ami chon chok fonufan, iwe, ewe fonufan epwe acheni noun. Nge pokiten ami ouse mo chon fonufan, pun ua fen filata ami seni fonufan, iwe, ina popun ewe fonufan a chok oput ami. Oupwe chok chechemeni ewe kapas ngang ua fen apasa ngenikemi, ‘Emon chon angang esap lap seni noun we masta.’ Are ra eriaffouei, repwe pwal eriaffoukemi. Are ra alleasochisi ai kapas, repwe pwal alleasochisi ami kapas.”—Jon 15:18-20.
12 A katou ei kapasen ourour seni Jises pwe ekkeei 11 aposel me ekkewe Chon Kraist meinisin mwirir resap letipengau me fangeta pokiten ewe oput repwe kuna seni chon fonufan. A pwal apasa: “Ua fen apasa ekkeei kapas ngenikemi pwe ousap turutiu. Repwe atoukemi seni ar kewe sinakok. Ewer, fansoun epwe feito pwe are emon epwe nikemilo, epwe chok ekieki pwe a fori och angang ngeni Kot. Repwe fori ekkeei sokkun mettoch pun rese sinei Semei are ngang.” (Jon 16:1-3) Eu puken awewei ekkewe kapas lon Paipel a era pwe ewe kapas mi affou ngeni “turutiu” a wewe ngeni “fori pwe emon epwe poputa le apilukungaua me likitalo emon epwe ita lukuluk won me alleasochisi; efisi pwe emon epwe turukapalo.” Iei atun a kanoto ewe Achechem, epwe och oukich meinisin sipwe ekkekieki manauen ekkewe mi tuppwol, me lom tori ikenai, pwal akkappiru ar lukuchar fan sossot. Ousap mut ngeni oput are riaffou an epwe amwokutuk om kopwe likitalo Jiowa me Jises, nge kopwe tipeppos le lukuluk wor me alleasochisir.
13 Lon an amuchuloon iotek me mwen an a lo seni ena weip lon Jerusalem, Jises a ereni Seman we: “Ua fen ngenir om kapas, nge ewe fonufan a oput ir; pun ir resap seni fonufan, usun chok ngang usap seni fonufan. Usap tingor pwe kopwe angei ir seni fonufan, nge kopwe chok amwochu ir seni ewe mi ingau. Esap ir seni fonufan, usun chok ngang usap seni fonufan.” (Jon 17:14-16) Sipwe luku pwe Jiowa a kan nennengeni ir kkewe a tongei, pwe epwe apochokkulereta atun repwe ikimulo seni ewe fonufan.—Aisea 40:29-31.
Nonnom lon an ewe Sam Tong me pwal lon an ewe Nau Tong
14 Lon an fosfengen ren noun kkewe chon kaeo mi tuppwol lon ewe pwinin Nisan 14, Jises a alollo ngeni pwisin i “ewe ira mi enlet,” ewe mi sokko seni ewe ‘ira mi ngangauolo’ mi wewe ngeni ekkewe chon Israel mi rese tuppwol. A era: “Ngang ewe ira mi enlet, o Semei ewe chon tumunu.” (Jon 15:1) Fitupuku ier me mwan, ewe soufos Jeremaia a makketiu alon Jiowa ngeni noun kewe aramas mi lukumach, a era: “Nge ngang ua fotukuk usun efoch iran wain mi murina . . . Pwota ka ingauala o wiliti efoch iran wain mi mwacho o lomotongau?” (Jeremaia 2:21) Iwe, ewe soufos Osea a makkei: “Chon Israel ra wewe ngeni efoch iran wain mi mwuresires o uwa. . . . Leluker a atuputup.”—Osea 10:1, 2.
15 Rese uwani uwan ewe fel mi enlet, nge ekkewe chon Israel ra turulo lon ewe angangen u ngeni Kot me ra chok uwa fan iten pwisin ir. Ulungat ran mwen an amuchuloon nonnomfengen ren noun kkewe chon kaeo mi tuppwol, Jises a ereni ekkewe nouwisen chon Jus mi likotupotup: “Iei minne, upwe apasa ngenikemi, pwe epwe uwei senikemi ewe muun Kot, o epwe ngeni pwal eu mwichen aramas eka repwe for uwan.” (Mattu 21:43) Ena muu mi fo, ina “ewe Israelin Kot,” a wewe ngeni ekkewe 144,000 Chon Kraist mi kepit, mi lollo ngeni “ekkewe palan” “ewe iran wain mi enlet,” Kraist Jises.—Kalesia 6:16; Jon 15:5; Pwarata 14:1, 3.
16 Jises a ereni ekkewe 11 aposel mi nonnom ren lon ewe ruum asan: “Iwe, epwe walo iteiten palan lon ngang mi sap uwa, o epwe limeti iteiten palan mi uwa pwe epwe mutuwa. Iwe, ami oupwe chok nonnom lon ngang, pwal ngang lon ami. Usun chok palan ese tongeni pwisin uwa are ese nonnom lon ewe ira, epwe pwal iei usun ami are ousap nonnom lon ngang.” (Jon 15:2, 4) Porausen uruwoon noun Jiowa kkewe aramas lon ei fansoun a pwarata pwe ekkewe lusun mi kepit mi tuppwol ra akkamwochu ar tipeeufengen me Mokurer we, Kraist Jises. (Efisus 5:23) Ra etiwa ewe angangen alimelim me fichifich. (Malakai 3:2, 3) Seni 1919, ra uwani uwan ewe Muu mi chommong, akkom pwal ekkoch Chon Kraist mi kepit me pwal seni 1935, chiener kkewe chon ewe “mwich mi fokkun lapalap” mi chochommongelo.—Pwarata 7:9; Aisea 60:4, 8-11.
17 Minne Jises a sopweilo le apasa a weneiti meinisin ekkewe Chon Kraist mi kepit me chiener kkewe: “Epwe iei usun an Semei we lingelo, are oupwe uwa chommong, o ami oupwe pwal nei chon kaeo. Usun chok Semei a fen tongeiei, a pwal iei usun ai tongeikemi. Iwe, oupwe chok nonnom lon ai tong. Are oupwe alleasochisi ai kewe alluk, oupwe nonnom lon ai tong, usun chok ngang ua fen alleasochisi allukun Semei we, o ua nonnom lon an tong.”—Jon 15:8-10.
18 Oukich meinisin sipwe mochen nonnom lon an Kot tong, iwe, a amwokutukich ach sipwe Chon Kraist mi uwaoch. Sipwe ina ussun ren ach sipwe afalafala ewe “kapas allimen ewe muu” iteiten fansoun mi suuk ngenikich. (Mattu 24:14) Sipwe pwal akkachocho ngeni ach sipwe uwani “uwan ewe ngun” lon pwisin manauach. (Kalesia 5:22, 23) Ach sipwe fiti Achechemenien an Kraist we malo epwe apochokkulakich lon ach mochen fori ena mettoch, pun epwe achema ngenikich ussun an Kot me an Kraist tong mi lapalap ngenikich.—2 Korint 5:14, 15.
19 Mwirin an poputani ewe Achechem, Jises a pwonei pwe Seman we epwe tinato ngeni noun kkewe chon kaeo mi tuppwol emon “chon alillis, ewe Ngun mi fel.” (Jon 14:26) Lon ewe lesen mwirin ei, sipwe kaeo ifa ussun ena ngun a alisi ekkewe mi kepit me ekkewe pwal ekkoch siip pwe repwe nonnom lon an Jiowa we tong.
[Footnotes]
a Lon 2002, me ren ewe Paipel, Nisan 14 epwe poputa mwirin tuputiuen ewe akkar, lon Aruanu, March 28. Lon ena pwinin, ekkewe Chon Pwarata Jiowa won unusen fonufan repwe mwichfengen fan iten are repwe fori achechemenien maloon ewe Samol, Jises Kraist.
b Nengeni ewe puk Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, a peres ren Chon Pwarata Jiowa, sopwun 19 me 32.
Kapas Eis fan iten Enniwili
• Ifa ewe lesen ussun ewe mettoch angang fan tong Jises a ngeni noun kkewe chon kaeo?
• Pwata ewe fansoun Achechem, ina eu fansoun mi murinno ach sipwe atittina pwisin kich?
• Pwata sisap turutiu ren an Jises we kapasen ourour ussun oput me riaffou seni fonufan?
• Io ewe “iraan wain mi enlet? Io “ekkewe palan,” me met repwe fori?
[Study Questions]
1, 2. (a) Ifa ussun Jiowa a pwarata an tong ngeni aramas? (b) Met Jises a poputani lon ewe pwinin Nisan 14, 33 C.E.?
3. Ifa ussun an ewe aposel Jon poraus ussun an Jises nonnom ren noun kkewe chon kaeo lon ewe ruum asan a sokko seni ekkewe ekkoch?
4. (a) Ifa ussun Jon a apochokkula itelapen an Jises mwichfengen me noun kkewe chon kaeo atun a poputani ewe Achechem? (b) Ifa ewe popun mi lamot Jiowa a tongei Jises?
5. Ifa ussun Jises a pwarata an tong ngeni noun kkewe chon kaeo?
6, 7. (a) Ifa ewe poraus mi titchik me lamot Jon a awora ussun poputaan ewe Achechem? (b) Ifa ewe alluk mi fo Jises a ngeni noun kkewe chon kaeo, iwe, ifa ewe mettoch mi fo?
8. (a) Met weween ewe tong mi pennukuolo pwisin letipan? (b) Ifa ussun Chon Pwarata Jiowa ikenai ra pwarata tong mi pennukuolo pwisin letipan?
9. Ren ach sipwe akkamwochu ach ririoch mi auchea ngeni Kot me Noun we, met sipwe pwapwa le fori?
10. Ikkefa ekkewe riri mi auchea mi suuk ngeni ekkewe mi kepit me “ekkewe pwal ekkoch siip”?
11. Ifa ewe kapasen ourour Jises a ngeni noun kkewe chon kaeo?
12. (a) Pwata Jises a ouroura noun kkewe chon kaeo pwe ewe fonufan epwe oputer? (b) Ifa ewe mettoch epwe murinno ngeni meinisin ar repwe afanni lon ei fansoun mi fetal ngeni ewe Achechem?
13. Lon an iotek, ifa an Jises tingor ngeni Seman we fan iten noun kkewe chok kaeo?
14, 15. (a) Jises a alollo pwisin i ngeni met, nge a sokko seni menni ‘iraan wain mi ngangauolo’? (b) Io kkewe “palan” “ewe iraan wain mi enlet”?
16. Met Jises a pesei ngeni ekkewe 11 aposel mi tuppwol ar repwe fori, iwe, met sipwe tongeni apasa ussun ekkewe chon lusun mi kepit mi tuppwol lon ei fansoun sopolon?
17, 18. (a) Ifa alon Jises kkewe ra alisi ekkewe mi kepit me ekkewe pwal ekkoch siip ar repwe nonnom lon an Jiowa we tong? (b) Ifa ussun ach fiti ewe Achechem epwe alisikich?
19. Ifa pwal eu alillis sipwe kaeo ussun lon ewe lesen mwirin ei?
[Picture on page 21]
Jises a ngeni noun kkewe aposel eu lesen mi auchea ussun ewe mettoch angang ngeni ekkewe ekkoch fan tong
[Pictures on page 22, 23]
Noun Kraist kkewe chon kaeo repwe alleasochisi an alluk pwe repwe pwarata ewe sokkun tong mi pennukuolo pwisin letipan