Apacha Ngeni Ami Likiitu Manau Mi Fich Ngeni Kot
“Oupwe apacha ngeni ami luku . . . likiitu, o ngeni ami likiitu manau mi fich ngeni Kot.”—2 PITER 1:5, 6.
1, 2. (a) Ifa ussun sia ekiekin kuna an emon semirit maarita? (b) Ifa ewe lamoten ach maarita lon pekin ngun?
AMMEN lamot ngeni emon semirit pwe epwe maarita, nge esap ren inisin chok. An maarita lon pekin ekiek me memmeef a pwal lamot. Feil, feil, ewe kukkun epwe poutalo lapalapan kewe lapalapen semirit me epwe maarita ngeni emon mwan are fefin. Ewe aposel Paul a kapas ussun ei mettoch lupwen a makkei: “Fansoun ua chok semirit, ai kapas usun chok kapasen semirit, o ai ekiek usun chok ekiekin semirit, o ai tipatchem pwal usun chok tipatchemen semirit. Nge lupwen ai mwan asimau, ua fen likitalo foforun semirit.”—1 Korint 13:11.
2 An Paul kewe kapas a menlapei eu mettoch mi lamot ussun maarita lon pekin ngun. A lamot ngeni ekkewe chon Kraist mi nikinikin monukol lon pekin ngun repwe feffeita ngeni ar repwe “usun ekkewe mi tipemwan.” (1 Korint 14:20) Repwe angang weires me achocho ngeni ar repwe “tipen mwan, ngeni ukukun lapalapen unusochun Kraist.” Iei ussun rese chuen ‘semirit, rese pwal mokutukut are fitifetalei ekkewe asapwalin kapasen afalafal.’—Efisus 4:13, 14.
3 Ifa ussun sipwe asimauolo lon pekin ngun? Inaamwo ika inisich a chok pukun maarita, nge a lamot ach sipwe angang ngeni ach maarita lon pekin ngun. Sia poputa ren ach angei sile mi enlet ussun an Kot we Kapas me ach atipeufengenni manauach ren minne sia fen kaeo. (Ipru 5:14; 2 Piter 1:3) Iwe, ei mettoch a atufichi ach pwaralo ekkewe lapalap mi apwapwai Kot. Ussun chok ren maaritaan kinikinin inisich kewe, ekkewe lapalap mi apwapwai Kot sia achocho ngeni repwe pwal mammaarpok. Ewe aposel Piter a makkeei: “Oupwe achocho ren mettoch meinisin pwe oupwe apacha ngeni ami luku tuppwel, o ngeni ami tuppwel sineilap, o ngeni ami sineilap ononoto, o ngeni ami ononoto likiitu, o ngeni ami likiitu manau mi fich ngeni Kot, o ngeni ami manau mi fich ngeni Kot tong ngeni pwich Soulang, o ngeni ami tong ngeni pwich Soulang tong ngeni aramas meinisin.”—2 Piter 1:5-7.
4 Eu me eu ekkeei lapalap Piter a makkei a lamot, me sisap tongeni likitaalo eu me leir. A pwal apasa: “Are ekkeei mettoch ra fokkun nonnom remi o chommongelo, iwe, repwe ti senikemi lamot-mwal are sap uwa lon ami sinei usun ach Samol Jises Kraist.” (2 Piter 1:8) Sipwe ekieki ussun ewe lamoten ach apacha ngeni ach likiitu manau mi fich ngeni Kot.
Ewe Lamoten Ach Sipwe Likiitu
5 Piter me Paul ra aririfengenni manau mi fich ngeni Kot me likiitu. (1 Timoti 6:11) Sap minne pwe ach likiitu a chok wewe ngeni pwora fan riaffou me ach sisap fangeta. A kapachelong mosonottam, pwora, uppos, me ach sise fangeta fan riaffou, minnen eppet, sossot, are riaffou mwaal. Pokiten sia “manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot lon Kraist Jises,” sia silei pwe sipwe kuna riaffou. (2 Timoti 3:12) A lamot ach likiitu ika sia mochen annetata ach tong fan iten Jiowa me amaaraata ekkewe lapalap mi lamot ngeni amanau. (Rom 5:3-5; 2 Timoti 4:7, 8; Jemes 1:3, 4, 12) Ika sise likiitu, sisap manau esemuch.—Rom 2:6, 7; Ipru 10:36.
6 Ese lifilifil murinnoon ach angang me le poputaan, ach likiitu ina ewe mettoch mi lamot seni meinisin. Jises a apasa: “Nge are emon epwe likiitu tori sopolon, iwe, epwe manau.” (Mattu 24:13) Ewer, a lamot pwe sipwe likiitu tori sopwoloon, ese lifilifil ika tori sopwoloon manauach iei are tori sopwoloon ei otot mi ngau. Lon ir me ruu, a lamot ach sipwe amwochu ach tuppwol ngeni Kot. Iwe nge, ika sise apacha ngeni ach likiitu eu manau mi fich ngeni Kot, sise tongeni apwapwai Jiowa, me sisap angei manau esemuch. Nge ifa weween manau mi fich ngeni Kot?
Weween Manau Mi Fich Ngeni Kot
7 Manau mi fich ngeni Kot a wewe ngeni ach asamolu, fel ngeni, me angang ngeni Jiowa pokiten ach tuppwol ngeni an pwuung le nemeni mettoch meinisin. Ren ach sipwe manaueni ewe sokkun manau mi fich ngeni Jiowa, a lamot ngenikich sile mi enlet ussun i me an kewe foffor. Sia mochen wesewesen silei Kot. Iwe, sile epwe alisata ach ririoch ngeni i, eu riri mi pwapwalo ren ach foffor me lapalapen manauach. Sia mochen pwe sipwe ussun chok Jiowa ren ukuukun ach tufich me appiru fofforun kewe me lapalapeni lapalapan kewe. (Efisus 5:1) Pwungun pwe manau mi fich ngeni Kot a amwokutukich le apwapwai Kot lon mettoch meinisin sia fori.—1 Korint 10:31.
8 Ren ach sipwe manaueni eu manau mi fich ngeni Kot, a lamot pwe sipwe fel ngeni Jiowa chok, me sisap mochen mut ngeni pwal och mettoch an epwe siwili leenian we lon letipach. Pokiten i nouch Chon Forata, mei wor an pwuungun kutta senikich pwe sipwe tongei me angang ngeni i chok. (Tuteronomi 4:24; Aisea 42:8) Nge, Jiowa ese erianikich le fel ngeni i. A mochen pwe sipwe fel ngeni seni letipach. Ach tongei Kot, mi alongolong won sile mi enlet ussun i, ina ewe mettoch a amwokutukich le limeti me fangolo manauach ngeni Kot me apwonueta met sia pwon ngeni.
Amaaraata Ach Chiechioch Me Kot
9 Mwirin ach pwarata pwe sia fen fangolo manauach ngeni Kot ren ach papataiselo, a pwal chuen lamot pwe sipwe amaaraata ach chiechioch me Kot. Ach mochen fori ei mettoch me ach angang ngeni Jiowa fan tuppwol a amwokutukich le sopweilo lon ach kaeo me lon ach ekiekifichi ussun an we Kapas. Lupwen sia mut ngeni ngunun Kot an epwe etipetipa ekiekich me letipach, ach tong fan iten Jiowa epwe lapelo. Ach chiechioch me Kot ina ewe mettoch mi lamot seni meinisin lon manauach. Jiowa i Chiechiach mi lapalap seni meinisin me sia mochen apwapwai i fansoun meinisin. (1 Jon 5:3) Ach pwapwaesini ach chiechioch me Kot a lapelo, me sia kilisou pwe a emmwenikich me awenecharakich ren tong.—Tuteronomi 8:5.
10 Ika sise akkapochokkula ach chiechioch mi auchea me Jiowa, epwe tongeni apwangapwangelo. Ika a fis ena, esap tipisin Kot, popun Kot “ese touau seni emon me emon leich.” (Fofor 17:27) A ifa me watteen ach pwapwa pwe Jiowa ese aweiresi ach arap ngeni i! (1 Jon 5:14, 15) Pwungun pwe sipwe achocho le amwochu ach chiechioch me Jiowa. Iwe nge, a alisikich le arap ngeni i ren an awora ekkewe mettoch meinisin mi lamot pwe sipwe amaaraata me awochu ach manaueni eu manau mi fich ngeni Kot. (Jemes 4:8) Ifa ussun ekkeei mettoch meinisin epwe tongeni alisikich?
Amwochu Ach Pochokkul Lon Pekin Ngun
11 Ach tong mi pochokkul ngeni Kot epwe amwokutukich le pwarata alollolun manauach mi fich ngeni Kot, mi tipeeu ngeni an Paul we emmwen: “Kopwe achocho ngeni om kopwe achengicheng me ren Kot, usun chok emon chon angang esap saueiti och mettoch, emon mi forfichi lon an anganga ewe kapas mi enlet.” (2 Timoti 2:15) Ach fori ena a wewe ngeni ach amwochu eu kokkotun kaeo Paipel, ach fiffiti mwich, me ach fiffiti ewe angangen afalafal. Sia pwal tongeni arap ngeni Kot ren ach sise “ukutiu seni iotek.” (1 Tesalonika 5:17) Ekkeei mettoch ra pwarata pwe manauach a fich ngeni Kot. Ach tumunungau ngeni eu me leir epwe tongeni asemmwenikich lon pekin ngun me epwe amecheresi ach sipwe tupulo ren an Satan kewe ssar.—1 Piter 5:8.
12 Ach amwochu ach pochokkul lon pekin ngun epwe pwal alisikich le pworaiti ekkewe sossot epwe torikich. Sossot ra tongeni fokkun aweiresikich. Epwe lapalo ach weiresin likiitu lupwen tenechepwak, u ngeni, me riaffou mwaal ra feito seni chon ach famili, seni maraarich, are seni chon oruch kewe. Aramas lon ach leenien angang are lon sukul mi tongeni etipetipakich ekis me ekis pwe sipwe tunalo an chon Kraist kapasen alongolongun alluk. Letipechou, semmwen, me lolilen ra tongeni apwangapwangalo inisich me aweiresi ach likiitu fan sossotun ach luku. Nge sipwe tongeni pworaiti sossot meinisin ika sia achocho le ‘manaueni manauach mi fel o mi fich ngeni Kot ren ach witiwiti o amuttiri warotoon ewe ranin Kot.’ (2 Piter 3:11, 12) Sipwe tongeni amwochu ach chengel lupwen sia fori, fan ach lukulukoch pwe Kot epwe alisikich.—An Salomon Fos 10:22.
13 Inaamwo ika Setan a tooki chokkewe mi manaueni manau mi fich ngeni Kot nge, sisap niuokkus. Met popun? Pokiten “ewe Samol a fen sinei angasalo ekkewe aramas mi tuppwel seni ar kewe sosot.” (2 Piter 2:9) Ren ach sipwe likiitu fan riaffou me kuna ena esin ngaselo, a lamot pwe sipwe “poutalo tipis o mochenia-ingauen fonufan, o sipwe manaueni ewe manau mi mirit, mi pung, o mi fich ngeni Kot lon ei fonufan.” (Taitos 2:12) Pokiten kich chon Kraist, ika mei wor ach apwangapwang mi weneiti mochenia ingau me fofforingau, iwe, sipwe mammasa pwe ekkeei mettoch resap kku me ataielo manauach mi fich ngeni Kot. Iwe, iei sipwe poraus ussun ekkoch me lein ekkeei minen efeiengau.
Tumunu Seni Ekkewe Minen Efeiengau Ngeni Manau Mi Fich Ngeni Kot
14 Akkomwa wou ina eu ssar ngeni chommong aramas. Sipwe otupu pwal mwo nge pwisin kich, ren ach “ekieki pwe ewe manau mi fich ngeni Kot mi eu alen pisekisekilo.” Iwe, sipwe tongeni alamotangaua ewe lukuluk chienach kewe chon luku ra pwaralo. (1 Timoti 6:5) Eli sipwe ekieki pwe esor ngauen ach eriani chienach kewe Chon Kraist mi pisekisek ar repwe ngenikich eu loan nge sisap tongeni eniwili ewe moni. (Kol Fel 37:21) Manau mi fich ngeni Kot, nge esap ach wouoch, ina met epwe “ochitikich ren ach manau lon ei fansoun, o pwal ren ewe manau epwe feito.” (1 Timoti 4:8) Pokiten “sise mo wato och mettoch ngeni fonufan, o sisap pwal tongeni walo och mettoch seni fonufan,” sipwe uppos le manaueni ewe “manau mi fich ngeni Kot, eti kinamwe” nge “are mi wor anach o pwal ufach, sipwe chok kinamwe ren ekkeei mettoch.”—1 Timoti 6:6-11.
15 Ach chei pwapwa a tongeni ataielo ach manaueni manau mi fich ngeni Kot. A lamot ach sipwe tongeni muttir lefareni ei emmwen? Pwungun pwe, sipwe kuna ekis alillis seni taiso me kunou. Nge, ena alillis mi chok lamot kisikis ika sipwe alollo ngeni ewe feioch seni manau esemuch. (1 Jon 2:25) Ikenai, chommong aramas ra ‘aucheani chok minne ra pwisin pwapwa ren, nge rese tongei Kot; ra amwochu pwomen ewe manau mi fich ngeni Kot, nge ra amam manamanan,’ nge a lamot ach sisap chiechi ngeni ekkeei sokkun aramas. (2 Timoti 3:4, 5) Chokkewe mi akkomwa ar manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot ra “iseni, fan asengesin pwisin ir, eu longolong mi murinno ngeni ewe fansoun epwe feito, pwe repwe amwochu o manaueni ewe manau mi enlet.”—1 Timoti 6:19.
16 Sakau me safeien apuchapuch, lisou mwaal, me mochenia ingau mi tongeni ataielo ach manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot. Ach fori ekkeei mettoch a tongeni pineikich seni ach apwonueta an Kot kewe alluk mi pwung. (1 Korint 6:9, 10; 2 Korint 7:1) Pwal mwo nge Paul a likiitu fan apwangapwangen inisin. (Rom 7:21-25) Ach nemeniochu ach kewe foffor a fokkun lamot ren ach asu senikich mochenia-ingau. Sipwe uppos le amwochu ach limoch. Paul a apasa: “Oupwe nielo ekkewe mettochun fonufan mi nom remi: lisou, limengau, mocheisou, mocheniangau, o pwal tipemmong, ewe sokkun ekiek usun chok fel ngeni ununun anu.” (Kolose 3:5) A lamot ach achocho le nnielo ekkena sokkun mettoch mi tipis seni inisich pwe sipwe poutiirelo, awesiirelo. Ach tittingor an Kot alillis epwe atufichikich le poutalo mocheniangau me kutta pwung me ewe manau mi fich ngeni Kot lon ei otot mi ngau.
17 Letipechou mi tongeni apwangapwangelo ach likiitu me ataielo ach manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot. Chommong noun Jiowa kewe chon angang ra fen meefi letipechou. (Numperis 11:11-15; Esra 4:4; Sona 4:3) Letipechou epwe tongeni fokkun aweiresikich akkaewin ika sia pwal meefi song pokiten emon a tipis ngenikich are ika sia fen angei apwung mi chou are emirit. Iwe nge, apwung me emirit ra annetata an Kot ekiekikich me tongeikich. (Ipru 12:5-7, 10, 11) Sisap ekieki pwe emirit ewe liwinin tipis nge, epwe emmwenikich lon ewe alen pwung. Ika sia tipetekison, sipwe aucheani me nguri kapasen emmwen, me sipwe miritiiti pwe ekkewe “kapasen fon fan iten emirit, iei ewe alen manau.” (An Salomon Fos 6:23) Ei mettoch a tongeni alisikich le feffeita lon pekin ngun lupwen sia achocho le manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot.
18 Wewengau me pwisin ach tipis mi tongeni aweiresi ach manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot. Ra tongeni efisata aurek are amwokutu ekkoch ar repwe aimulo seni chiener kewe lon pekin ngun. (An Salomon Fos 18:1) Nge sia mochen chechchemeni pwe ach amwochu song are koput ngeni aramas a tongeni ataielo ach ririoch me Jiowa. (Lifitikos 19:18) Ren enletin, “are emon esap tongei pwin we mi a fen nengeni, iwe, esap tongeni tongei Kot mi ese mo nengeni.” (1 Jon 4:20) Lon an Afalafal won ewe Chuuk, Jises a menlapei ewe lamoten ach muttir awesi ach kewe osukosuk me aramas. A ereni chokkewe mi auselinga i: “Are ka walo om asor won ewe rong, o ka chechemeni me ikewe pwe mi wor och lefilom me pwiom, iwe, kopwe chok isetiu om asor fan ewe rong o feilo. Kopwe chasefal lom ngeni pwiom. Iwe, kopwap liwinsefallilo o isetiu om we asor.” (Mattu 5:23, 24) Eli ach omusomus a tongeni awesi ewe kinas a fisita seni ach kapas are foffor ese pwarata kirikiroch. Ewe osukosuk mi tongeni wesilo me a tongeni wor kinamwe sefal lefilach ika sia omusomus me sia tongeni apasa pwe sia mwaalilo. Jises a ngenikich pwal ekkoch fon ussun met sipwe fori ika a torikich osukosuk. (Mattu 18:15-17) Epwe ifa me watteen ach pwapwa lupwen sia sopwoch le awesi ewe osukosuk!—Rom 12:18; Efisus 4:26, 27.
Appiru Fofforun Jises
19 Sossot epwe torikich, nge sap minne repwe orukakichelo seni ewe kitir ngeni manau esemuch. Chechchemeni mwo pwe Jiowa mi tongeni selanikich seni sossot. Sipwe “pwilitaou ekkena mettoch mi achoukich” me “sa lon ewe kitir mi nom mwach. Sipwe nenneloi Jises, Samolun ach luku, o ewe Chon Aunusochuolo.” (Ipru 12:1-3) Ach atittinaochu fofforun Jises me ach achocho le appiru i lon kapas me foffor epwe alisikich le manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot me epwe alapalo ach pwaralo ei lapalap lon manauach.
20 Likiitu a ririfengen me eu manau mi fich ngeni Kot pwe repwe alisata ach amanau. Ren ach pwarata ekkeei lapalap mi auchea, sipwe tongeni sopweilo le fori ach angang mi pin ngeni Kot ren tuppwol. Inaamwo ika a torikich sossot, nge sipwe pwapwa lupwen sia kuna an Jiowa tumun me feioch pokiten sia likiitu me pokiten sia manaueni manau mi fich ngeni Kot. (Jemes 5:11) Pwal och, Jises a alukulukukich: “Oupwe tongeni amwochu manauemi ren ami likiitu.”—Luk 21:19.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Pwata a lamot likiitu?
• Met ena manau mi fich ngeni Kot, me ifa ussun a pwalo?
• Ifa ussun sipwe tongeni amaaraata me amwochu ach chiechioch me Kot?
• Ikkefa ekkewe mettoch a tongeni ataielo manauach mi fich ngeni Kot, me ifa ussun sipwe tongeni ti senikich ekkena mettoch?
3, 4. (a) Met sipwe fori pwe sipwe wiliiti emon mi asimau lon pekin ngun? (b) Ikkefa ekkewe sokkun lapalap mi fich ngeni Kot sipwe pwarata, me ifa ukuukun lamoter?
5. Pwata a lamot ach sipwe likiitu?
6. Ach likiitu tori sopwoloon a wewe ngeni ach fori met?
7. Met ewe manau mi fich ngeni Kot, me met epwe amwokutukich le manaueni?
8. Ifa ewe riri lefilen manau mi fich ngeni Kot me ach fel ngeni Jiowa chok?
9, 10. Ifa ussun sipwe tongeni amaaraata me amwochu ach chiechioch me Kot?
11. Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe manauach mi fich ngeni Kot?
12. Ifa ussun sipwe sopwoch le likiitu fan sossot?
13. Met sipwe fori ika sia mochen sopweilo le manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot?
14. Met sipwe chechchemeni ika a torikich sossotun chei pisek?
15. Met sipwe tongeni fori ika ach chei pwapwa epwe atai ach manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot?
16. Met sokkun mocheniaingau a eppeti an ekkoch aramas apwonueta an Kot kewe alluk mi pwung, me ifa ussun sipwe tongeni pworaiti ekkeei mocheniaingau?
17. Epwe ita ifa meefiach ussun emirit?
18. Epwe ifa wiisach ika mei wor osukosuk lefilach me pwiich?
19. Pwata a fokkun lamot ach sipwe appiru fofforun Jises?
20. Ikkefa ekkewe feioch epwe toto rech ika sipwe likiitu me manaueni manau mi fich ngeni Kot?
[Picture on page 18, 19]
Manau mi fich ngeni Kot a pwapwalo ren chommong mettoch
[Pictures on page 20]
Tumunu manauom mi fich ngeni Kot seni ekkewe sossot