“Ukkuwoutoon Poraus Allimen Och Mettoch Mi Enletin Murinno”
“A fet lingochun me won ekkewe chuuk pechen ewe emon mi. . . ukkuwouto poraus allimen och mettoch mi enletin murinno.”—AISEA 52:7, NW.
LON ei fansoun aramas won unusen fonufan ra meefi pwe ra ussun ita mop ren chommong poraus mi ngau. Ra tiki nour reitio, iwe, ra rong poraus mi aniuaniu ussun ekkan malapalap mi choufetal lein chon fonufan. Ra katol poraus lon tv, iwe, ra kuna sasingin ekkan semirit mi riaffoun echik ar ra kokko ren alillis. Ra alleani lon simpung porausen pwpwungun pakutang mi atai ekkan imw, iwe, chommong aramas ra malo rer.
2 Ewer, mettoch mi fokkun ngau ra fiffis iteiten ran meinisin. Lapalapen fonufan a wesewesen sissiwil, weween, a lapalo ngauan. (1 Korint 7:31) A mak lon eu chassi lon Western Europe pwe a ussun ita unusen fonufan epwe “kitetterilo.” Iwe, a ffat ewe popun an a lapalapalo ekkan aramas mi meefi riaffou! Esor tipemwaramwar pwe alon emon mi uwawu meefian lon eu minen kuttaen meefian aramas ussun poraus lon tv lon ewe United States a lollo chok me meefien chommong, chommong aramas lupwen a apasa pwe ‘Mwirin ai katol porausen fonufan, ua wesewesen letipechou. A ngau ekkewe poraus meinisin. Ua fokkun riaffou ren.’
Ewe Sokkun Poraus mi Lamot ngeni Meinisin Ar repwe Rong
3 Lon ei fonufan mi ur ren poraus mi ngau, sipwe tongeni kuna ewe sokkun poraus mi fokkun murinno? Ewer, fokkun ina! Ach silei pwe ewe Paipel a kapas ussun poraus mi murinno a kan auruurukich. Iei porausen an epwe morolo samau, echik, ipweri alluk, maun, me sokkun riaffou meinisin ren an Kot we Muu. (Kol Fel 46:9; 72:12) Esap ina ewe sokkun poraus mi lamot ngeni meinisin ar repwe rong? A ina wesewesen ekiekin Chon Pwarata Jiowa. Ina popun, aramas ekis meinisin ra silei pwe ra achocho le ukkuwei ngeni chon ekkewe muu meinisin poraus allimen an Kot we Muu.—Mattu 24:14.
4 Iwe nge, met sipwe tongeni fori ren ach sipwe meefi pwe mi lamot me auchea ach fiffiti ewe angangen afalafala ena poraus allim lon pwal mwo nge ekkewe leeni ikewe aramas rese lien akkauseling ie? (Luk 8:15) Ese mwaal sipwe kuna alillis seni ach nengenisefalli ulungat mettoch mi lamot lon ach angangen afalafal. Sipwe tongeni atittina (1) letipach, are ewe popun sia afalafal; (2) ach poraus, are minne sia afalafal ussun; me (3) minne sia kan aea, are ifa ussun sia afalafal. Ika a pwung ewe popun sia afalafal, me a ffatoch ewe poraus sia uwei, me a murinno lapalapen ach afalafal, iwe, sipwe tufichin uwei ngeni aramas mi sokkopat ewe nampa eu poraus mi murinno, nge iei poraus allimen an Kot we Muu.a
Ewe Popun Sia Fiti ewe Angangen Afalafala ewe Poraus Allim
5 Sipwe kaeo ussun ewe aewin lapalap, weween, ewe popun sia fiti ena angang. Met popun sia afalafala ewe poraus allim? Ren ewe chok popun Jises a afalafal. Iei alon: “Ua tongei ewe Sam.” (Jon 14:31; Kol Fel 40:8) Lap seni mettoch meinisin, ach tong ngeni Kot a amwokutukich fan iten ena angang. (Mattu 22:37, 38) Ewe Paipel a ririfengenni tong ngeni Kot me ewe angangen afalafal, pwe iei alon: “Pun iei weween ewe tongen Kot, pwe sipwe alleasochisi an kewe alluk.” (1 Jon 5:3; Jon 14:21) A ita kapachelong lon an Kot kewe alluk ewe eu mi apasa ‘feilo foralo chon kaeo’? (Mattu 28:19) Ewer. A enlet pwe ena kapas alon Jises, nge a wenewenen popu seni Jiowa. Ifa ussun? Jises a apasa pwe “Use fori och seni pwisin ngang. Nge usun chok ewe Sam a aiti ngeniei, ekkeei mettoch ua apasata.” (Jon 8:28; Mattu 17:5) Ina minne, ren ach apwonueta ewe alluk fan iten ewe angangen afalafal, sia kan pwarata ngeni Jiowa pwe sia tongei i.
6 Pwal och, ach tong ngeni Jiowa a kan amwokutukich pwe sipwe afalafal pun sia mochen appolua ekkewe poraus mi chofona Setan a achoufetalei ussun i. (2 Korint 4:4) Setan a ussun ita apasa pwe ese pwung an Kot nemenem. (Keneses 3:1-5) Pokiten kich Chon Pwarata Jiowa, sia kan tipeni ach sipwe pwarawu an Setan kewe kapasen pweni Kot me sia mochen epini iten Kot we mwen mesen chon fonufan meinisin. (Aisea 43:10-12) Pwal och, sia kan fiti ewe angangen afalafal pun sia fen sileilo lapalapen me fofforun Jiowa kewe. Sia meefi pwe kich chiechian me a mmen pochokkul ach mochen kapas ngeni aramas ussun ach we Kot. A enlet pwe lapalapochun Jiowa me an kewe alluk mi pwung a kan atoto rech watte chengel, ina minne, sisap tongeni ukutiu seni ach kakkapas ussun i. (Kol Fel 145:7-12) Letipach a kan amwokutukich pwe sipwe mwareiti i me kapas ussun “lapalapan kewe mi fokkun murinno” ngeni io kkan repwe auseling ngeni kich.—1 Piter 2:9; Aisea 43:21.
7 Iei pwal eu popun mi lamot ach sipwe fiffiti ewe angangen afalafal: Sia wesewesen mochen auruuru letipen ekkan aramas mi fokkun lolilen ren tepetepen poraus mi ngau me ir kewe mi meefi riaffou ren chommong mettoch. Lon ei sokkun angang, sia achocho le appiru Jises. Ren chok awewe, nengeni mwo minne a mak lon Mark sopwun 6.
8 Ekkewe aposel ra liwin seni ar angangen afalafal, iwe, ra ereni Jises minne ra fori me kait ngeni aramas. Jises a kuna pwe ekkewe aposel ra pekkus, iwe, a ereniir pwe repwe eti i le “asoso ekis.” Iwe, ra tota won efoch waa, iwe, ra tori eu leeniapo. Aramas ra tapwelo mwirir ren ar ssa orosset, iwe, ekiselo chok ra toriir. Met Jises a fori? A mak pwe “A kuna eu pwin aramas mi chommong, o a fokkun tongei ir, pun ra usun chok siip esor chon maser. Iwe, a popueta afalafaler chommong mettoch.” (Mark 6:31-34) Tong a amwokutu Jises pwe epwe sopweelo an kapas ussun ewe poraus allim, inaamwo ika a pekkus. A ffat pwe letipen Jises a wenewenen meefi osupwangen ekkena aramas. A mmen watte an tongeer.
9 Met sia kaeo seni ena poraus? Pokiten kich chon Kraist, sia meefi pwe a mmen lamot ach sipwe afalafala ewe poraus allim me foralo chon kaeo. Sia miritiiti wiisach, wiisen ach sipwe esilefeili ewe poraus allim, pun letipen Kot pwe “sokkun aramas meinisin repwe kuna manau.” (1 Timoti 2:4, NW) Iwe nge, sap minne sia fori ach angangen afalafal pokiten chok ina wiisach, pwe pwal pokiten ach meefi tong. Ika a watte ach tongei aramas ussun chok Jises, letipach epwe amwokutukich pwe sipwe achocho le ukkuwei ngeni aramas ewe poraus allim ukuukun ach tufich. (Mattu 22:39) Pokiten an a nom rech ekkena popun mi murinno fan iten ach fiti ewe angangen afalafal, iwe, repwe amwokutukich pwe sipwe akkafalafala ewe poraus allim, nge sisap ukutiu seni.
Iei ewe Poraus Sia Uwei— Poraus Allimen An Kot we Muu
10 Ifa ussun ewe oruuen lapalap lon ach angangen afalafal, weween, ewe poraus sia kan uwei? Met sia kan afalafal ussun? Ewe soufos Aisea a awewei lon kapas mi fokkun lingemwarar ewe poraus sia kan uweifeili: “A fet lingochun me won ekkewe chuuk pechen ewe emon mi ukkuwouto poraus allim, ewe emon mi esilefeili porausen kinamwe, ewe emon mi ukkuwouto poraus allimen och mettoch mi enletin murinno, ewe emon mi esilefeili porausen amanau, ewe emon mi apasa ngeni Saion: ‘Om Kot a fen wiliiti king!’ ”—Aisea 52:7, NW.
11 Ewe kapas mi akkaewin lamot lon ena wokisin, a apasa “Om Kot a fen wiliiti king,” a achchema ngenikich ussun ewe poraus sipwe esilefeili, weween, poraus allimen an Kot we Muu. (Mark 13:10) Pwal nengeni mwo pwe ena wokisin a affata itelapen ach poraus. Aisea a nounou ekkeei sokkun kapas, “amanau,” “poraus allim,” “kinamwe,” me “och mettoch mi enletin murinno.” Fitepuku ier mwirin Aisea, lon ewe aewin senturi C.E., Jises Kraist a apwonueta ena oesini lon eu lapalap mi sokkolo aucheaan ren an isetiu eu leenien appiru pokiten an tinikken le arongafeili porausen och mettoch mi enletin murinno, weween, warotoon an Kot we Muu. (Luk 4:43) Lon ach ei fansoun, nge akkaewin seni 1919, Chon Pwarata Jiowa ra akkappiru fofforun Jises ren ar tinikken le esilefeili poraus allimen an Kot we Muu, ewe mi fen uta, me ekkewe feioch ena Muu epwe atoto ngeni aramas.
12 Ifa ussun poraus allimen ewe Muu a kan alisi ir kewe mi auseling ngeni? Lon ei fansoun, ussun chok lon fansoun Jises we, ewe poraus allim a awora apilukulukoch me a pwal auruuru aramas. (Rom 12:12; 15:4) A awora apilukulukoch ngeni aramas mi wenechar letiper pun ra silei pwe a wor popun mi nukuchar fan iten ar repwe luku pwe fonufan epwe murinnolo lon mwach kkan. (Mattu 6:9, 10; 2 Piter 3:13) A mmen watte an ena apilukuluk alisi aramas mi sufoliiti Kot ar repwe eani ekiekoch lon ei fansoun. Ewe sou makken kolupin a makkei pwe “resap niuokkus ren pwal mwo nge poraus mi ngau.”—Kol Fel 112:1, 7, NW.
Eu Poraus mi “Achipa Chon Letipeta”
13 Pwal och, ewe poraus allim sia esilefeili a kan auruuru me efeiochu chon auseling ngeni iei chok. Ifa ussun? Ekkoch me lein ekkena feioch a pwalo ren ewe soufos Aisea lon ei oesini a wiisen makkei: “Ngunun ewe Epinkepiisom Jiowa a nonnom woi, pun Jiowa a epitieilo pwe upwe aronga ngeni chon mosonoson poraus allim. A tinieilo pwe upwe otaini letipen chon letipeta, me esile ngeni chon eolo porausen ar ngaselo me an epwe suukulo mesen chon fotek; iwe, upwe esilefeili ewe ierin chen seni Jiowa me ewe ranin apwung seni ach we Kot; iwe, auruuru chon ngungures.”—Aisea 61:1, 2, NW; Luk 4:16-21.
14 Me ren ena oesini, ren an Jises afalafala ewe poraus allim, epwe “otaini letipen chon letipeta.” A fet murinnoon ena kapas awewe Aisea a nounou! Me ren eu puken tettelin fosun Paipel, fan chommong ewe kapasen Ipru mi afou ngeni “otaini” “a wewe ngeni ‘pachetaan’ efoch otai, ina minne, a wewe ngeni an emon safeini me achikara chon feiengau.” Eli emon kangof epwe otaini emon mi feiengau pwe epwe meefi pochokkul ren. Iwe, pwal ussun chok, lupwen ekkan chon afalafal ra esilefeili porausen ewe Muu, ra kan apochokkula meinisin chon auseling mi meefi riaffou. Iwe, ren ar akkapochokkula ir mi osupwang, ra akkappiru an Jiowa tong. (Isikiel 34:15, 16) Iei makkeien ewe sou makkei kolupin ussun Kot: “A apochokkulata ir ekkewe mi letipeta, o a finiti ar kewe kinas.”—Kol Fel 147:3.
Ifa Ussun Porausen ewe Muu A kan Alisi Aramas
15 Chommong poraus ra affata ifa ussun porausen ewe Muu a kan alisi me apochokkula chokewe mi letipeta. Ekieki mwo porausen Oreanna, emon chinnap fefin lon South America, nge neminnei ese chuen mochen manau. Emon Chon Pwarata Jiowa a chuuri Oreanna, iwe, a akkallea ngeni ewe Paipel me ewe puk itan Nei Puken Porausen Paipel.b Akkom, ena fefin mi letipechou a akkauseling ngeni an allea, nge a chok kokkoon won an pet me a amour mesan kewe, iwe, fan fite a kan ngaselap. Iwe nge, ekiselo chok, a sotun moteta won an pet atun an allea. Iwe, mwirin och fansoun, a mommot won eu sea lon ewe ruumwen wasola, nge a witi warotoon noun senseen Paipel. Mwirin, ena fefin a poputa le fiffiti an chon Kraist kewe mwich lon ewe Kingdom Hall. Pokiten an a pochokkuleta ren minne a kaeo lon ekkewe mwich, a poputa le uwawu puken porausen Paipel ngeni io kkan mi pwereto lukun imwan we. Iwe, Oreanna a papatais fan iten an wiliiti emon Chon Pwarata Jiowa, nge a 93 ierin. Porausen ewe Muu a apwukusefalli an mochen manau.—An Salomon Fos 15:30; 16:24.
16 Porausen ewe Muu a mmen pwal alillisoch ngeni ekkan aramas mi silei pwe ekiselo chok repwele malo pokiten ar samau. Ren chok awewe, a wor emon fefin itan Maria lon Western Europe. A uri neminnei eu samau watte nge esap tongeni chikareta seni, iwe, a unusen apilukulungau. A mmen watte an letipechou lupwen Chon Pwarata Jiowa ra chuuri i. Iwe nge, lupwen a kaeo ussun an Kot kewe kokkot, a aucheasefal manauan. A papatais, iwe, a tinikken lon ewe angangen afalafal. Le atun ekkewe ruu saingoon ierin manauan, mesan kewe ra meretittin pokiten an apilukulukoch me chengel. Maria a malo fan an apilukuluk mi nukuchar, apilukulukuun ewe manausefal.—Rom 8:38, 39.
17 Ekkena poraus ra anneta pwe porausen ewe Muu a tongeni siwili manauen ir kewe mi tipeni ekkewe poraus mi enlet lon Paipel. Chokewe mi letipechou pokiten maloon emon attonger ra kan pochokkulsefallita lupwen ra kaeo ussun ewe apilukulukuun manausefal. (1 Tesalonika 4:13) Ekkan aramas mi mwelele, iwe, a weires ar repwe awora tufichin ar kewe famili, ra meefi pwe manauer mi auchea me ra meefi pwora lupwen ra kaeo pwe Jiowa esap likitiirelo ika repwe tuppwol ngeni i. (Kol Fel 37:28) Ren alillisin Jiowa, chommong mi fokkun choutiu ren ar letipechou ra pochokkuleta ekis me ekis fan iten ar repwe likiitu, iwe, fan ekkoch ra tufichin amoielo ar letipechou. (Kol Fel 40:1, 2) Pwungun pwe ren ewe manaman mi kawor seni an we Kapas, iei chok Jiowa a “akkauetai chokewe meinisin mi pworotiu.” (Kol Fel 145:14, NW) Ren ach nennengeni ifa ussun poraus allimen ewe Muu a kan auruuru ir kewe mi letipeta lon leeniach kewe me pwal lon ewe mwichefelin Kraist, fan chommong ena mettoch a achchema ngenikich pwe mei nom rech ewe nampa eu poraus won unusen fonufan lon ei fansoun!—Kol Fel 51:17.
“Ai Iotek ngeni Kot Fan Asengesir”
18 Inaamwo ika ewe poraus sia ukkuwei a wenewenen nampa eu, nge chommong ra tunalo. Met ena mettoch epwe tongeni ameef ngenikich? Eli meefiach epwe ussun chok meefien ewe aposel Paul. Fan chommong a afalafal ngeni chon Jus, nge a lap me leir ra poonalo ewe porausen amanau. Ena mettoch a mmen aweiresi letipen Paul. Iei alon: “A fokkun lapalap ai letipechou me esap tongeni molo cheuchen lon letipei.” (Rom 9:2, NW) Paul a tongei ekkewe chon Jus a afalafal ngeniir. A letipechou pokiten ar poonalo ewe poraus allim.
19 Sia pwal akkafalafala ewe poraus allim pokiten ach tongei aramas. Ina minne, eli sipwe lichipung lupwen chommong aramas repwe poonalo porausen ewe Muu. Ena sokkun memmeef a pwarata pwe sia enletin ekiekin awora alillis lon pekin ngun ngeni io kkan sia afalafal ngeniir. Iwe nge, epwe murinno ach sipwe chechchemeni ewe leenien appiru Paul a isetiu. Met a alisi atewe pwe epwe likiitu lon an angangen afalafal? Inaamwo ika a letipechou me riaffou pokiten an chon Jus poonalo ewe poraus allim, nge sap minne Paul a ukutiu seni an kapas ngeni chon Jus meinisin pokiten an ita ekieki pwe esap wor emon epwe etiwa an alillis. A aneanei pwe epwe chuen wor ekkoch repwe luku Kraist. Ina popun, iei makkeien Paul ussun ena sokkun chon Jus: “Iei ai mochen seni lon letipei, o pwal iei ai iotek ngeni Kot fan asengesir, pwe repwe kuna manau.”—Rom 10:1.
20 Nengeni mwo ekkena ruu mettoch Paul a menlapei. Wesewesen mochenin lon letipan pwe ekkoch repwe kuna ewe alen amanau, me a tingorei Kot fan iten ena. Lon ei fansoun, sia kan appiru fofforun Paul. Sia kan wenewenen tipeni ach sipwe chuuri ir kewe mi ussun ita tipemecheres ngeni ewe poraus allim. Sia ikkiotek ngeni Jiowa fan iten ach sipwe chuuri ekkena aramas pwe sipwe tongeni alisiir le feffetal won ewe al mi ale ngeni manau.—An Salomon Fos 11:30; Isikiel 33:11; Jon 6:44.
21 Iwe nge, ren ach sipwe tufichin uwei ngeni aramas meinisin ese lifilifil, porausen ewe Muu, a lamot ach sipwe nengenifichi esap chok ewe popun sia afalafal me met sia afalafal ussun, nge pwal ifa ussun sia kan afalafal. Ina ewe poraus sipwe kaeo ussun lon ena eu lesen mwirin ei.
[Footnotes]
a Ei lesen epwe weneiti ekkena ruu lapalap mi akkom. Ewe oruuen lesen epwe weneiti ena aulungatin lapalap.
b Forien Chon Pwarata Jiowa.
Met Ka Fen Kaeo?
• Ikkefa ekkewe popun ach sia fiffiti ewe angangen afalafal?
• Ifa akkaewin ewe poraus sia akkafalafala?
• Ir kewe mi etiwa porausen ewe Muu ra kukkuna met sokkun feioch?
• Met epwe alisikich fan iten ach sipwe sopweelo ach angangen afalafal?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1, 2. (a) Met sokkun mettoch mi fokkun ngau ra fiffis iteiten ran meinisin? (b) Mei fet chommong aramas lupwen ra rongorong poraus mi ngau fansoun meinisin?
3. (a) Ifa ewe poraus allim ewe Paipel a ekkesile ngeni aramas? (b) Met popun ka aucheani poraus allimen ewe Muu?
4. Met sokkun mettoch ussun ach angangen afalafal sipwe kaeo lon ei lesen me ena eu mwirin ei?
5. (a) Lap seni mettoch meinisin, met a kan amwokutukich pwe sipwe fiti ewe angangen afalafal? (b) Pwata sia tongeni apasa pwe ach alleasochis ngeni an Paipel alluk, allukun ach sipwe afalafal, iei eu pisekin pwarataan ach tongei Kot?
6. Ifa ussun ach tong ngeni Kot a kan amwokutukich pwe sipwe afalafal?
7. Ifa pwal eu popun mi lamot ach sia kan fiffiti ewe angangen afalafal, lukun ach tong ngeni Kot?
8. Me ren ewe poraus lon Mark sopwun 6, mei fet meefien Jises ussun aramas?
9. Met sia kaeo seni ewe poraus lon Mark sopwun 6 ussun ewe popun mi pwung ach angangen afalafal a longolong won?
10, 11. (a) Ifa ussun Aisea a awewei ewe poraus sia akkafalafala? (b) Ifa ussun Jises a uwouto poraus allimen och mettoch mi enletin murinno, me ifa ussun noun Jises kewe chon angang lon ei fansoun ra akkappiru fofforun Jises?
12. Ifa ussun poraus allimen ewe Muu a kan siwili manauen ir kewe mi etiwa?
13. Ifa ussun ewe soufos Aisea a awewei ekkewe feioch mi toto iei chok ren ir kewe mi etiwa ewe poraus allim?
14. (a) Ei ititin kapas, a era, “otaini ir kewe mi letipeta,” a affata met ussun porausen ewe Muu? (b) Ifa ussun sia kan appiru an Jiowa ekieki ir kewe mi letipeta?
15, 16. Ikkefa ekkewe poraus, porausen manauen aramas, ra affata ifa ussun porausen ewe Muu a kan alisi me apochokkula ir kewe mi osupwang?
17. (a) Ifa ussun porausen ewe Muu a kan amurinnolo manauen ir kewe mi etiwa? (b) Ifa ussun ka pwisin kuna pwe Jiowa a “akkawenata ir kewe mi pworotiu”?
18. Mei fet meefien Paul pokiten an chon Jus poonalo ewe poraus allim, me met popun?
19. (a) Pwata sia weweiti pwe eli fan ekkoch sipwe meefi letipechou? (b) Met a alisi Paul fan iten an epwe sopweelo an angangen afalafal?
20, 21. (a) Ifa ussun sia tongeni appiru Paul lon ach angangen afalafal? (b) Ifa pwal eu mettoch ussun ach angangen afalafal sipwap kaeo ussun lon ena lesen mwirin ei?
[Lios lon pekin taropwe 12]
Porausen ewe Muu a kan apochokkula ir kewe mi letipeta
[Lios lon pekin taropwe 13]
Iotek a akkalisikich pwe sipwe likiitu lon ach angangen afalafal