“Ussun Lon Läng, Iwe, Pwal Ussun Chök Woon Fönüfan”

“Lüküen chon Katolik a affata ekkeei Rüänü Säingoon Mettoch: Mälo, Kapwüng, Ell, Läng.”​—Catholicism, edited by George Brantl.

NENGENI mwo pwe ewe kapas fönüfan ese nom lein ekkena rüänü mettoch mi tongeni fis ngeni aramas. Esap och pworaus ämäirü ena pun ewe lamalam itan Katolik, ussun chök chommong lamalam me lükün, a lükü pwe eü rän fönüfan epwe katalo. Ewe Dictionnaire de Théologie Catholique a affata ena fän ei itelap “Sopwoloon Fönüfan”: “Ewe lamalam itan Katolik a lükü me eäni afalafal pwe ei fönüfan, lon lapalapan we lupwen Kot a kerän föratä, me pwal lon lapalapan we iei, esap nomofoch.” Iei eü pworaus a mak lon eü katekis mi för kanoto chök: “Ach ei fönüfan . . . epwe morolo.” Nge ika ei fönüfan epwe morolo, met sipwe apasa ussun än Paipel kewe pwon ussun an epwe wor eü paratis won fönüfan?

Ewe Paipel a affata pwe epwe wor eü paratis woon fönüfan lon mwachkkan. Ren chök awewe, a iei ussun än ewe soufos Aisea aweweei lapalapen fönüfan me chokkewe repwe nonnom woon: “Iwe, repwe aüetä imwer o nonom lon, repwe pwal fotuki irän wain o ochei uan. Esap fis pwe repwe aüetä imwer nge eman lükür epwe nom lon. Esap pwal fis pwe repwe fotuki irä, nge eman lükür epwe mongö seni. Pun ierin manauen nei aramas epwe usun chök ierin manauen efoch irä, nge nei chon fil repwe pwapwaiti feiöchün angangen pöür fansoun langatam.” (Aisea 65:21, 22) Ikkena än Kot kewe pwon ngeni chon Israel, iwe, ra wesewesen lükü pwe fönüer we me unusen fönüfan repwe wiliti eü paratis fän iten feiöchün aramas tori feilfeilo chök.

Kölfel 37 a änneta ena äpilükülük: “Nge ekewe chon tipetekison repwe fanüeni ewe fanü.” (Kölfel 37:11) Sap minne ena wokisin a chök kapas ussun än ewe mwuun Israel liwiniti ewe Fönüen Pwon ren och fansoun. Pwal iei alon ena kölfel: “Ekewe chon pwüng repwe fanüeni ewe fanü o nonom won tori feilfeilachök.” (Kölfel 37:29)a Nengeni mwo pwe ena kölfel a apasa pwe manau esemuch woon fönüfan, iei liwinin “chon mosonoson.” A wor eü pworaus ussun weween ena kapas “mosonoson” lon eü Paipel lon kapasen Franis. A apasa pwe “a fokkun watte weween ena kapas seni minne a pwälo lon ekkan Paipel pwe a pwal wewe ngeni chon osupwang, chokkewe mi küna riäfföü fän iten Yahweh, me chon tipetekison mi älleäsochis ngeni Kot.”

Woon Fönüfan are lon Läng?

Lon ewe Afalafal woon ewe Chuuk, Jises a eäni ei pwon, iwe, a ächema ngenikich ussun ekkena wokisin mi mak asan: “Ra feiöch chon mosonoson, pun ir repwe fönüeni fönüfan.” (Mattu 5:5, Revised Standard Version) Pwal eü, sia küna pwe fönüfan, iei liwinin chon tuppwöl tori feilfeilo chök. Iwe nge, Jises a affata ngeni nöün kewe aposel pwe a ammolnatä eü leeni fän äsengesiir “lon imwen [Seman],” iwe, repwe nonnom ren lon läng. (Jon 14:1, 2; Luk 12:32; 1 Piter 1:3, 4) Iwe, epwe ifa ussun sipwe weweiti ekkewe pwon fän iten feiöchün aramas me woon fönüfan? Ir mi itä lamot ngeni aramas lon ei fansoun, me ra weneiti iö?

Chommong sou käeö Paipel ra apasa pwe ewe kapas “fönüfan” lon än Jises we Afalafal woon ewe Chuuk me pwal lon Kölfel 37 kapas awewe chök. Lon ewe Bible de Glaire, a mak alon F. Vigouroux ussun ekkena wokisin, iwe, an ekiek pwe ir “liosun läng me ewe lamalam itan Katolik.” Me ren M. Lagrange, emön sou käeö Paipel seni Franis, ena kapasen efeiöch “esap eü pwon pwe chon mosonoson repwe fönüeni ei fönüfan ra manau woon, weween, fän ei otot sia küna iei are fän eü otot mi unusöch, nge a wewe ngeni ewe leeni ikewe ewe mwuun läng a nom ie.” Pwal emön a meefi pwe ina “och kapas awewe woon mettochun fönüfan fän iten pworausen läng.” Me ren ekiekin pwal fitemön, “ewe fönü mi pwonetiu, Kenaan, iei eü kapas awewe, iwe, a liosuetä wesetään fönüer asan, weween, ewe mwuun Kot, iwe, mi anükünük ngeni chon mosonoson pwe repwe mwuuni. Ina pwal weween ena kapas awewe lon Kölfel 37 me pwal lon ekkewe fitu wokisin.” Nge sipwe itä mwittir apasa pwe wesewesen ei fönüfan esap kapachelong lon än Kot kewe pwon?

Eü Kokkot Esap Much fän iten Fönüfan

Le poputään, ei fönüfan a fitipacheiti än Kot we kokkot fän iten aramas. Iei makkeien ewe sou makkei kölüpin: “Ekewe läng än ewe Samol mi Lapalap echök, nge fanüfan a ngeni aramas.” (Kölfel 115:16) Ina minne, än Kot we kokkot ren aramas me le popun a ririfengen me ei fönüfan, nge esap läng. Jiowa a awisa ngeni ewe äkkäeüin pean aramas ar repwe wisen wäsi ewe tanipiin Ichen pwe epwe chöüfetäl woon unusen fönüfan. (Keneses 1:28) Sap minne ena kokkot epwe kaük ttaman. Jiowa a affata lon an we Kapas pwe ei fönüfan epwe nomofoch: “Eu täppin aramas ra morola, eu täppin ra fisitä, nge fanüfan a chök nonomfochofoch.”​—Än Salomon Afalafal 1:4; 1 Kronika 16:30; Aisea 45:18.

Kot esap tongeni mönüki an kewe pwon, pun i ewe mi Unusen Tekia, iwe, a anükünükatiu pwe repwe wesewesen pwönütä. Ren an äeä eü kapas awewe mi weneiti rokopwälin konik lefilen fönüfan me fän läng, Paipel a aweweei pwe esap tongeni pinepin pwönütään än Kot kewe pwon: “Iwe, usun rän me snow ra püngütiu me läng, nge resap liwintä, pwe repwe mwo achönü pwül o aräsi fanü o apwükü irä, . . . iei usun ai kapas [alon Kot] esap liwinto rei fän pön, pwe epwe afisätä mine üa tipeni o apwönüetä mine üa akünöü ngeni.” (Aisea 55:10, 11) Kot a kan akkapasatiu an kewe pwon ngeni aramas. Eli epwe lulo och fansoun mwen ar repwe pwönütä, nge sap minne Kot epwe mönükiirelo. Ra kan “liwiniti” i mwirin ar apwönüetä mettoch meinisin a fen apasa.

Mi enlet pwe Jiowa a “pwapwa” ren an föratä fönüfan fän iten aramas. Le sopwoloon ewe awonuen ränin förütään mettochun fönüfan, a apasa pwe mettoch meinisin ra “fokun öch.” (Keneses 1:31) Siwilin fönüfan ngeni eü paratis mi nomofochofoch, iei och kinikinin än Kot kokkot, nge esaamwo pwönütä. Iwe nge, än Kot kewe pwon ‘resap liwiniti i fän pön.’ Meinisin ekkewe pwon ussun manau mi unusöch woon fönüfan, ikewe aramas repwe nonnom ie lon kinamwe me nükünüköch tori feilfeilo chök, repwe pwönütä.​—Kölfel 135:6; Aisea 46:10.

Än Kot we Kokkot epwe Wenewenen Pwönütä

Tipisin popuch kewe, Atam me If, a ekis afitikokoi än Kot we kokkot me le poputään, kokkotun an epwe föralo fönüfan pwe epwe eü paratis. Mwirin ar älleäsolap, ra katowu me lon Ichen. Iwe, a pöüt seniir ewe wis mi aüchea, wisen ar repwe kapachelong lon pwönütään än Kot we kokkot, kokkotun an epwe wor aramas mi unusöch, iwe, repwe nonnom woon fönüfan. Nge, Kot a akkota mettoch meinisin pwe epwe apwönüetä letipan. Ifa ussun?​—Keneses 3:17-19, 23.

Minne a fis lon Ichen a ussun chök emön mwän a poputä le aüetä eü imw woon eü fönü mi fokkun mürinnö. Mwirin an föratiu longolongun, emön a feito, iwe, a atai minne a föratiu. Sap minne ena mwän a likitalo an we kokkot, nge a föri minne ewe imw epwe wes ren. Inaamwo ika epwe wattelo liwinin ewe imw, nge esap weween pwe a ngaü an we kokkot me le poputään.

Iwe, pwal ussun chök, Kot a akkota mettoch meinisin pwe epwe pwönütä letipan. Ekiselo mwirin tipisin popuch kewe, a esileelo eü äpilükülük ren mwirimwirir kewe, weween, epwe wor emön epwe wisen aöchüsefälli minne a fen ngaüelo. Lupwen a pwönütä ena oesini, a ffatolo pwe ena emön Jises, nöün Kot, iwe, a feitiu fönüfan me a asoresini manauan pwe epwe möönisefälli aramas. (Kalesia 3:16; Mattu 20:28) Mwirin an manausefällitä me an feitä läng, Jises epwap seikitä Kingen ewe Mwu. I äkkäeüin ewe emön mi mosonoson epwe alemwiri fönüfan me a wor chienan kewe chon tuppwöl mi kefilitä, iwe, repwe manausefäl ngeni manau lon läng pwe repwe fiti i le nemenem lon ena Mwu. (Kölfel 2:6-9) Mwirin och fansoun, ena mwu epwe nemenalo fönüfan pwe epwe apwönüetä än Kot we kokkot me le poputään, iwe, epwe siwili fönüfan pwe epwe eü paratis. Fite, fite milion chon mosonoson repwe “fönüeni fönüfan,” nge a wewe ngeni ar repwe küna feiöch seni nemenien ena Mwu, weween, nemenien Jises Kraist me chienan kewe sou nemenem.​—Keneses 3:15; Taniel 2:44; Fofor 2:32, 33; Pwarata 20:5, 6.

“Ussun lon Läng, iwe, Pwal Ussun Chök Woon Fönüfan”

Lon eü längipwi ewe aposel Jon a küna, a mak pworausen ruu sokkun äpilükülükün manau esemuch, weween, lon läng me pwal woon fönüfan. A küna ekkoch king woon ar kewe seean king lon läng, nge ra kefilitä me lein nöün Kraist kewe chon käeö mi tuppwöl. Ewe Paipel a affata pwe chienen Kraist kana repwe “nemenem lon ewe wis king won fönüfan.” (Pwarata 5:9, 10) Nengeni mwo pwe ruu mettoch repwe fis ren pwönütään än Kot we kokkot, weween, fönüfan epwe mürinnösefäl fän nemenien eü Mwu lon läng, nge ei Mwu a wewe ngeni Jises Kraist me chienan kewe chon alemwir. Ekkena kokkot mi fel meinisin repwe atufichi försefällitään ewe Paratis woon fönüfan pwe iei än Kot we kokkot me le poputään.

Lon ewe iotekin ach Samol, Jises a ereni nöün kewe chon käeö ar repwe iotek pwe letipen Kot epwe pwönütä “ussun lon läng, iwe, pwal ussun chök woon fönüfan.” (Mattu 6:9, 10, NW) Epwe itä pwüng ena kapas ika ei fönüfan epwe morolo are a chök liosuetä läng? Pwal ina chök ussun, epwe pwüng ena kapas ika chon pwüng meinisin repwe feitä läng? A ffat letipen Kot ngeni ei fönüfan lon Paipel, poputä seni pworausen förütään mettoch meinisin tori ekkewe längipwi lon ewe puken Pwäratä. Ei fönüfan epwe wiliti minne Kot a akkota, weween, eü paratis. Ina wesewesen letipen Kot, iwe, a pwonei pwe epwe apwönüetä. Chon tuppwöl woon fönüfan ra kan iotek pwe epwe pwönütä letipan na.

Ewe Chon Förikich, ewe Kot ‘esap siwil,’ a akkota me le popun pwe aramas repwe manau woon fönüfan tori feilfeilo chök. (Malakai 3:6; Jon 17:3; Jemes 1:17) Ren lap seni ipükü ier, ei chassi, The Watchtower, a aweweei ekkena ruu pworaus fän iten pwönütään än Kot we kokkot. Ina popun, sia tufichin weweiti ekkewe pwon mi mak lon Paipel fän iten försefällitään fönüfan. Sia peseok om kopwe käeöfichi ena pworaus ren om kapasfengen me Chon Pwäratä Jiowa are ren om mak ngeni chon föri ei chassi.

[Footnote]

[Sasing lon pekin taropwe 4]

A ffat än Paipel kapas ussun försefällitään Paratis woon fönüfan lon mwachkkan

[Sasing lon pekin taropwe 7]

Epwe itä pwüng än Jises iotekin emmwen ika fönüfan epwe morolo?