Jiowa A Mammasakich Pwe Sipwe Feiöch

“[Jiowa] a nenengeni unusen fanüfan, pwe epwe apöchöküla chokewe mi fang ngeni unusen letiper.”​—2 KRON. 16:9.

1. Pwata Jiowa a ouwasachakich?

JIOWA, I emön Sam mi unusöch. A sileöchükich pwal mwo nge “iteiten akot me ekiek.” (1  Kron. 28:9) Iwe nge, ese chök ouwasachakich fän iten an epwe kütta mwäällich. (Kölf. 11:4; 130:3) Nge a tongekich me a mochen tümünükich seni mettoch mi tongeni aingaüa ach ririöch ngeni I are pinei kich seni ach sipwe küna manau esemuch.​—Kölf. 25:8-10, 12, 13.

2. Jiowa a äeä an pöchökkül fän iten iö kewe?

² Jiowa a manaman chapur seni meinisin me a küna mettoch meinisin. Ina popun, a tongeni älisi nöün kewe mi tuppwöl lupwen ra tingorei an älillis, me a kan alikitüür fän ar sossot. Iei alon 2 Kronika 16:9: “Pun [Jiowa] a nenengeni unusen fanüfan, pwe epwe apöchöküla chokewe mi fang ngeni unusen letiper.” Nengeni pwe Jiowa a äeä an pöchökkül fän iten nöün chon angang, iir mi letip-unus, limöch, me wenechar. Ese äfänni chokkewe mi tipatchem solä ika likotuputup.​—Jos. 7:1, 20, 21, 25; SalF. 1:23-33.

Chiechifengen me Kot

3, 4. Met weween ach sipwe “chiechifengen me Kot”? Ikkefa ekkewe minen awewe seni Paipel mi älisikich le weweöchüiti ei mettoch?

³ Chommong rese fokkun lükü pwe ewe Chon Föratä unuselapen läng epwe mut ngeni aramas ar repwe chiechi ngeni I. Nge, ina met Jiowa a fen mochen ach sipwe föri. Lon fansoun loom, Inok me Noa ra “chiechifengen me Kot.” (Ken. 5:24; 6:9) Moses “a chök likitü, pun usun chök nge a küna ewe Kot sisap tongeni küna.” (Ipru 11:27) Ussun itä nge King Tafit a chiechi are fetälepök me Seman we lon läng. A erä: “Esor emön epwe amokutuei, pun [Jiowa] a nonnom peliemwani.”​—Kölf. 16:8, TF.

⁴ Pwüngün pwe sise wesewesen tongeni kamwöch pöün Jiowa me fiti le fetäl. Nge kich mi tongeni föri lon och wewe. Ifa ussun? Ewe sou mak köl Asaf a makkei: “Nge ngang üa chök nonom reöm fansoun meinisin, pun en ka amwöchü pöüifichi. Ka emweniei fän om öüröür.” (Kölf. 73:23, 24) Ach chiechifengen are fetälepök me Jiowa a wewe ngeni ach älleasochisi an kewe fön mi feito seni an we Kapas me seni ewe “chon angang mi allükülük o tipachem.”​—Mt. 24:45; 2 Tim. 3:16.

5. Ifa ussun Jiowa a mammasa nöün kewe mi tuppwöl ussun chök emön sam mi tongei nöün? Epwe itä met meefiach ussun Kot?

⁵ Pokiten Jiowa a aücheani chokkewe ra chiechi ngeni I, a mammaser ussun chök emön sam mi tongei nöün kewe, a tümünüür me asukuler. Kot a apasa, “Üpwe aiti ngonuk ewe al kopwe fetal won o emwenuk, üpwe öüröürok o mamasok.” (Kölf. 32:8) Kopwe pwisin eisinuk: ‘Üa tongeni ekieki pwe itä aua fetäl nge kamwöchüpöü me Jiowa, ren ai akkaüseling ngeni an tipatchem me meefi an mamasaei fän tong? Ai meefi pwe Jiowa a nom rei a emmweni ai ekiek, kapas, me föfför? Lupwen üa mwäällilo, üa itä meefi pwe Jiowa emön Sam mi tong me ümöümöch, me a mochen etiwasefälli iir kewe mi aier? Are, ai memmeef nge i emön Kot mi kon eipö me aniuokkus?’​—Kölf. 51:17.

6. Ifa ussun Jiowa a sipeöch mwen semach me inach?

⁶ Fän ekkoch, mwen ach sipwe poputä le föri och mettoch mi mwääl, Jiowa epwe tongeni älisikich. Awewe chök, eli Kot epwe küna pwe letipach mi likotuputup a poputä le mocheniaiti ekkewe mettoch mi ngaü. (Jer. 17:9) Lon ena atun, Jiowa a tongeni mwittir angang woon mwen semach me inach pun a tongeni “ouwasacha” alolloolun masouen letipach me ekiekich. (Kölf. 11:4; 139:4; Jer. 17:10) Ekieki mwo met Jiowa a föri lupwen och osukosuk a piitä lon manauen nöün Jeremaia we seker me chienan we itan Paruk.

A Samasamöch Ngeni Paruk

7, 8. (a) Iö na Paruk? Met sokkun mochenia a poputä le määritä lon letipan? (b) Ifa ussun Jiowa a pwäratä an lolileniesini Paruk ussun emön sam ngeni?

⁷ Paruk, emön sou mak mi tuppwöl le angangfengen me Jeremaia lon wisan we mi weires, wisen an epwe arongafeili än Jiowa kewe kapwüng ngeni chon Juta. (Jer. 1:18, 19) Eli, än Paruk we famili a föümmong, iwe, mwirin och fansoun, a poputä le kükkütta “mettoch mi watte” fän itan. Neman a pwükütä lon letipan an ekiekin kütta itan are wöüöchün. Iwe, Jiowa a küna ena esin ekiek mi efeiengaü a määritä lon letipen Paruk. Jiowa a mwittir nöünöü Jeremaia le fos ngeni Paruk, a ereni: “En ka apasa, ‘Feiengauei, pun ewe Samol mi Lapalap a achu riaföü ngeni ai weires. Üa malülü ren ai ngüngü, nge esap wor ai kinamwe.’” Iwe, Kot a pwal apasa, “Ifa ussun, ka kutta mettoch mi watte fan itom? Kosap kutteer.”​—Jer. 45:1-5.

⁸ Inaamwo ika Jiowa a tuwenewen ngeni Paruk, nge esap seni an song, pwe seni an wesewesen lolileniesini, ussun chök emön sam mi tongei nöün. Neman, Kot a küna pwe letipen Paruk ese ngaü are likotuputup, inaamwo ika a tongeni feiengaü ren mochenin kewe. Jiowa a pwal silei pwe Jerusalem me Juta repwele sopwolo, iwe, ese mochen Paruk epwe tur lon ena fansoun weires. Ina minne, Kot a ächchema ngeni, “Upwe awarato feiengau won aramas meinisin,” a pwal ereni pwe ika epwe tipatchem le föri met mi pwüng, epwe manau. (Jer. 45:5) Ussun itä iei alon Kot: ‘Paruk, kopwe mirit. Chechchemeni met epwele fis ngeni Juta me Jerusalem mi tipis. Kopwe chök älleasochis me küna manau! Upwe tümünuk.’ Eli Paruk a lefareni alon Jiowa, pun a ekieksefäl, iwe, ese mälo atun taloon Jerusalem, ewe a fis 17 ier mwirin.

9. Ifa ussun kopwe pölüweni ekkewe kapas eis lon wokisin 9?

⁹ Ekieki ussun ekkeei kapas eis me wokisin mi weneiti pworausen Paruk: Met föfförün Kot ngeni Paruk a pwäratä ussun Jiowa me meefian ngeni nöün kewe chon angang? (Älleani Ipru 12:9.) Pokiten sia nonnom lon fansoun weires, met sia tongeni käeö seni än Kot fön ngeni Paruk me minne Paruk a föri? (Älleani Luk 21:34-36.) Ifa ussun ekkan elter Chon Kraist repwe tongeni äppirü Jeremaia lon an pwäralo än Jiowa tong ngeni nöün kewe chon angang?​—Älleani Kalesia 6:1.

Nöün we a Äppirü än Seman we Tong

10. Ifa ussun Jises a tufichin wiseni ewe wis Möküren ewe mwichefelin Chon Kraist?

¹⁰ Me mwen fansoun Jises a nonnom woon fönüfan, än Jiowa tong a pwälo ngeni nöün kewe aramas ren nöün kewe soufos me nöün chon angang mi tuppwöl. Lon ach ei fansoun, än Jiowa tong a äkkäeüin pwälo ren Jises Kraist, Möküren ewe mwichefelin Chon Kraist. (Ef. 1:22, 23) Lon ewe puken Pwäratä, a mak pwe Jises a ussun chök emön lam “a wor füföü föün mesan, ir ekewe füman Ngünün Kot ra titila won unusen fanüfan.” (Pwar. 5:6) Jises a unusöch le mirititi mettoch meinisin pokiten manamanen än Kot we ngün mi fel. A wesewesen küna masouen letipach, me a silei meinisin minne a fiffis.

11. Ifa wisen Jises? Ifa ussun an ekiek ussuch a ussun chök ekiekin Seman we?

¹¹ Ussun chök Jiowa, sap minne Jises emön polis lon läng. Nge a ussun chök emön sam mi tong fansoun an etittinakich. Eü me lein itelapen Jises, “Samach mi nom tori feilfeilachök,” a ächchema ngenikich ussun wisan we an epwe awora manau esemuch ngeni iir kewe mi lükü. (Ais. 9:6) Pwal eü, lon wisan we Möküren ewe mwichefel, Kraist a tongeni amwökütü ekkewe Chon Kraist mi äsimaü, äkkäeüin ekkewe elter, ar repwe aururu are fönöü iir kewe mi osupwangen älillis.​—1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.

12. (a) Met ekkewe taropwe ngeni ekkewe fisu mwichefel ra pwäratä ussun Jises? (b) Ifa ussun ekkewe elter ra pwäralo an Kraist ekiek ussun nöün Kot kewe siip?

¹² Än Kraist äfänniöchü nöün kewe siip a pwälo lon ekkewe taropwe fän iten ekkewe elter lon ekkewe fisu mwichefel. (Pwar. 2:1–3:22) Lon ekkena taropwe, Jises a pwäratä pwe a silei met a fiffis lon eü me eü mwichefel me ükükün watteen an äfänni nöün kewe chon käeö. A pwal ina chök ussun ikenäi, nge a fen wesewesen lapolo lon ei fansoun, pun ewe längipwi lon puken Pwarata a pwönütä lon ei “Ränin ach Samol.”a (Pwar. 1:10) Än Kraist tong a pwälo ren ekkewe elter mi wisen mammasa chon ewe mwichefel. A tongeni amwökütü ‘liffanger’ seni Jiowa, ekkewe elter, ar repwe aururuur, apöchökküleretä, me fönör ika mi fich. (Ef. 4:8; Fof. 20:28; älleani Aisea 32:1, 2.) Ka ekieki pwe ar angang weires eü minen pwäratä pwe Kraist a äfännuk?

Älillis lon Fansoun mi Fich

13-15. Ifa ussun Kot epwe tongeni pölüweni ach kewe iotek? Apworausa ekkoch pworaus.

¹³ Ka fen siö ngeni Kot ren an älillis, nge a pölü ren än emön chon Kraist mi äsimaü chuuruk me apöchökkülok? (Jem. 5:14-16) Are, ewe älillis a feito seni eü afalafal ka rong lon eü mwich are seni eü nöüch kewe puk. Fän chommong, Jiowa a kan pölüweni ach kewe iotek ren ekkena mettoch. Ren chök awewe, emön sister a lichippüng ren an küna watteen pwüngüngaü, nge lupwen a fiti eü mwich, ewe afalafal a rong a aururu letipan. Iwe, wesin ewe mwich, ewe sister a fos ngeni ewe elter a eäni ewe afalafal. Ese fen ngününgün ussun an kewe osukosuk, nge a fokkun kilisou ren ekkewe emmwen seni Paipel lon ewe afalafal. Ra weneiti an osukosuk me fokkun apöchökküla i. A ifa me watteen pwapwaan ena sister pun a fiti ena mwich!

¹⁴ Nengeni pworausen ülümön chon kalapus mi aweweei ifa ussun ra küna älillis seni ar iotek. Iir me ülümön ra rongorong pworausen ewe enlet lon Paipel atun ar kalapus, iwe, ra wiliti chon afalafal esaamwo papatais. Pokiten a fis och föfförün mwänesol lon ewe imwen kalapus, ekkewe polis ra allükü seniir ekkoch mettoch. Iwe, ekkoch chon kalapus ra pwüngüfengenni pwe repwe ü ngeni ekkewe polis. Ra ekiekietä pwe wesin möngöön lesossorun sorotään ewe rän, meinisin chon kalapus resap enniwilalo sepier kewe. Ekkewe ülümön chon afalafal ra osukosuk pun ika repwe fiti ekiekiir, repwe atai än Jiowa emmwen lon Rom 13:1. Nge ika resap fitiir, eli repwe kawet.

¹⁵ Ekkena ülümön rese tongeni fosfengen, nge ra en me iotek fän iten tipatchem. Sorotään, ra silei pwe a chök löllö ar ekiek, ra filatä pwe resap möngö. Iwe, lupwen ekkewe chon mas ra etto angei ekkewe sepi, esor sepien ekkewe ülümön. A ifa me watteen ar pwapwa pwe ewe Chon “Aüselinga iotek” a chök kan ngeniir.​—Kölf. 65:2.

Äpilükülüköch Ngeni Mwach Kan

16. Ifa ussun ewe angangen afalafal a affata pwe Jiowa a eteneki aramas mi ussun chök siip?

¹⁶ Ewe angangen afalafal woon unusen fönüfan ina pwal eü pisekin ännetatä pwe Jiowa a tongei aramas meinisin mi letip wenechar. (Ken. 18:25) Jiowa a kan nöünöü chonläng le emmweni nöün kewe chon angang ngeni ekkewe aramas mi ussun chök siip, inaamwo ika ewe kapas allim esaamwo tori wesetään fönüer. (Pwar. 14:6, 7) Awewe chök, Kot a nöünöü emön chonläng pwe epwe emmweni Filip, emön chon afalafal lon fansoun ekkewe aposel, an epwe chuuri emön meilapen Itiopia me aweweei ngeni eü pworaus lon Paipel. Met mwiriloon? Ewe mwän a lükü ewe kapas allim, a papataiselo, me a wiliti chon äppirü Jises.b​—Jon 10:14; Fof. 8:26-39.

17. Pwata sisap kon aüreki met epwe fis lon mwach kkan?

¹⁷ Seni ikenäi tori sopwoloon ei otot, “ekei riaföü meinisin” repwe sopwosopwolo. (Mt. 24:8) Awewe chök, epwe tongeni watte kekitään liwinin möngö pokiten chommongoloon aramas, ngaüoloon fetälin äsepwäl ussun choweän taifun me ewiniär, are nükünüküngaü lon pekin moni. Epwe weiresilo kütten angang, me epwe ttamelo fansoun angang. Ese lifilifil met epwe fis, nge esor popun ar repwe aürek chokkewe meinisin mi akkomwa me afota ar ekiek woon ar angang ngeni Kot. Ra silei pwe Kot a tonger me epwe tümünüür. (Mt. 6:22-34) Awewe chök, nengeni ifa ussun Jiowa a atufichi manauen Jeremaia me mwen taloon Jerusalem 607 som ier mwen fansoun Kraist.

18. Ifa ussun Jiowa a ännetatä an tong ngeni Jeremaia atun ewe maun lon Jerusalem?

¹⁸ Atun Chon Papilon ra maunei Jerusalem, Jeremaia a kalapus lon ewe leenien chon mas. Epwe angei me ia anan möngö? Ika ese kalapus, a tongeni küt anan. Iwe nge, iei tufichin manauan a chök longolong woon aramas, nge lape ngeniir ra oputa! Iwe nge, Jeremaia a lükülük woon Kot nge sap woon aramas, pun Kot a pwonei pwe epwe atufichi manauan. Iwe, Jiowa a fokkun apwönüetä an pwon! A akkota pwe Jeremaia epwe angei “efoch pilawa . . . iteiten ran tori pilawa meinisin me lon ewe telinimw a itela.” (Jer. 37:21) Jeremaia, Paruk, Epet-melek, me pwal fitemön rese mälo lon ena fansoun lupwen a wor lengita, samau, me mälo.​—Jer. 38:2; 39:15-18.

19. Iei atun sia fetäl ngeni mwach kkan, met sipwe tipeppos le föri?

¹⁹ Pwüngün, “mesen ewe Samol mi chok nennengeni ekkewe aramas mi pung, o selingan mi susuuk ngeni ar kewe iotek.” (1 Pit. 3:12, TF) Kese kan pwapwaesini än Semom we lon läng mammasok? Kese meefi nükünüköch pokiten om silei pwe a mammasok fän iten om kopwe feiöch? Iwe, kopwe tipeppos le chiechifengen me Kot, ese lifilifil met epwe fis lon mwach kkan. Sipwe tongeni lükü pwe Jiowa epwe ussun chök emön Sam le mammasa nöün kewe mi tuppwöl fansoun meinisin.​—Kölf. 32:8; älleani Aisea 41:13.

[Footnote]

Ka Tongeni Aweweei?

• Ifa ussun sipwe pwäratä pwe sia “chiechifengen me Kot”?

• Ifa ussun Jiowa a pwäri an tong ngeni Paruk?

• Ifa ussun Jises, Möküren ewe mwichefelin Chon Kraist, a napanapeni napanapen Seman we?

• Ifa ussun sipwe pwäratä ach lükülük woon Kot lon ekkeei fansoun weires?

[Sasing lón pekin taropwe 13]

Ekkewe elter Chon Kraist ra pwäri än Jiowa tong, ussun chök föfförün Jeremaia ngeni Paruk

[Sasing lón pekin taropwe 15]

Ifa ussun Jiowa a kan awora älillis lon fansoun mi fich?