Ewe Paipel, Eú Puk Seni Kot

1, 2. Pwata ewe Paipel eú liffang mi amwarar seni Kot?

EN MI chemeni eú atun ka angei eú liffang mi aúchea seni emén chiechiom mi áchengicheng ngonuk? Ese mwáál kese chék mwasangasang nge ka fókkun pwapwa ren. Pún an na liffang a pwári an aúcheani ámi chiechifengen. Ese mwáál ka apasa óm kilisou ngeni chienom we ren an liffang fán tong.

² Iwe, sia wesewesen kilisou ren ewe Paipel pún ina eú liffang seni Kot. Ena puk mi sókkóló aúchean a áweweei chómmóng pwóróus sise tongeni pwisin sileer. Áwewe chék, a áiti ngenikich usun fférútáán masouen láng, fénúfan me ewe ákkáeménún mwán me fefin. A pwal mak lón Paipel ekkewe kapasen emmwen mi lúkúlúk repwe álisikich le ataweei ach kewe osukosuk me aúrek. A áweweei ifa usun Kot epwe apwénúetá minne a fen tipeni me ámúrinnééló napanapen fénúfan. A ifa me amwararen liffangach we, ewe Paipel!

3. Án Jiowa liffangoto ewe Paipel a áiti ngenikich met usun i me pwata a achchúngú letipach?

³ Ewe Paipel pwal eú liffang mi achchúngú letipach pún a pwári och mettóch usun ewe Chón Liffang, Jiowa Kot. An awora ena puk a ánneta pwe a mochen sipwe silefichi i. Pwúngún, ewe Paipel a tongeni álisuk le arap ngeni Jiowa.

4. Pwata ka ingeló ren pwóróusen einetin ewe Paipel?

⁴ Ika a pwisin wor noum Paipel, iwe ka néúni ewe puk mi chéúfetál seni puk meinisin. A fen ffér unusen ewe Paipel are och kinikinin lón lap seni 2,600 fósun fénúfan. Ina minne, lap seni 90 persentin chón fénúfan ra tongeni álleani ewe Paipel. Lap seni eú million Paipel ra einet ngeni aramas iteiten wiik! A fen ffér fite billion kapiin unusen ewe Paipel are och kinikinin. Pwúngún, ese wor pwal eú puk a léllé ngeni ewe Paipel.

5. Ifa usun ewe Paipel a “pop seni Ngünün Kot”?

⁵ Pwal och, ewe Paipel a “pop seni Ngünün Kot.” (Álleani 2 Timoty 3:16.) Ifa usun? Ewe Paipel a pwisin pélúweni pwe án Kot manaman mi fel a emmweni aramas le “apasatä ewe kapas a feito seni Kot.” (2 Petrus 1:21) Ren chék áwewe, eli emén chón business a ereni néún we seketeri pwe epwe wisen makkeei eché taropwe. A mak ekiekin me meefien ewe chón business lón ena taropwe. Ina minne, ena taropwe wesewesen néún nge esap néún ewe seketeri. Iwe, pwal ina chék usun, Paipel a masou ren án Kot kapas nge esap alon ekkewe chón makkeei. Ina popun, unusen ewe Paipel, ina enletin ewe “kapasen Kot.”​—1 Tesalonika 2:13.

TIPEEÚFENGEN ME PWÚNG

6, 7. Pwata tipeeúin masouen Paipel a amwarar?

⁶ A mak ewe Paipel lón úkúkún 1,600 ier. Ekkewe chón makkeei ra manaw lón fansoun mi sókkofesen me a sókkopat nónnómun manawer. Ekkóch me leir, iir chón atake, chón attau me chón masen siip. Pwal fitemén me leir, iir soufós, soukapwúng me king. Lukas emén tokter, a wisen makkeei eú me lein ekkewe Puken Kapas Allim. Inaamwo ika a sókkopat nónnómun ekkewe chón makkeei nge seni lepoputáán tori lesópwólóón ewe Paipel a tipeeúfengen.a

⁷ Ewe áeúin puk lón Paipel itan Keneses a affata ifa usun an a poputá fitikokoon aramas. Ewe sáingoon puk itan Pwärätä a áiti ngenikich pwe unusen fénúfan epwe wiliti eú paratis are tánipi mi lingéch. Ekkewe pwóróus meinisin lón Paipel ra masou ren pwóróusen uruwoon fite fitengeréú ier. Iwe, eú me eú kinikin a tongeni álisikich le weweiti letipen Kot me ifa usun epwe pwénútá. Tipeeúin masouen Paipel a mmen amwarar nge fen ina met sipwe kúna ren eú puk mi pop seni Kot.

8. Met a affata pwe a pwúng ekkewe pwóróus lón Paipel?

⁸ Ekkewe pwóróus lón Paipel ra pwúng. A pwal mwo nge mak ekkóch pwóróus aramas repwap weweéchúti fitepúkú ier me mwirin. Áwewe chék, a mak lón ewe puken Lifitikos chómmóng allúk fán iten chón Israel lóóm usun limelimen aramas me káimulóón chón úriir semmwen mi tongeni chéúló nge ekkewe mwú únúkkúr rese silei ekkena mettóch. Pwal eú, a pwúng án Paipel apasa pwe fénúfan a emeitiwetá “won eu leni mi pön.” (Hiop 26:7) Pwúngún, ewe Paipel esap eú puken sukulen science. Nge a pwúng alon Paipel usun pwóróusen masouen láng me fénúfan. Esap pwe ina met sipwe kúna lón eú puk mi pop seni Kot?

9. (a) Ifa usun a pwáló pwe pwóróusen uruwo lón Paipel a pwúng me wenechar? (b) Wenecharen ekkewe chón mak a áiti ngenikich met usun ewe Paipel?

⁹ Ekkewe pwóróusen uruwo lón Paipel ra pwal pwúng, wenechar me tichik. Ese chék mak iten aramas nge a pwal mak tettelin samasamer kewe.b Fán chómmóng, sou uruwoon ekkewe mwú rese apwóróusa usun án mwúúr kkuf lón maun nge ekkewe chón makkeei Paipel ra sókkóló pún ra wenechar. Ra pwal mwo nge makkeei usun pwisin tipisiir kewe me tipisin ar we mwú. Áwewe chék, lón ewe puken Numperis, ewe soumak Moses a akkaffat an tipis watte me an kúna apwúng mi chou. (Numperis 20:2-12) Ese lien wor ena sókkun pwóróus mi wenechar lón ekkewe ekkóch puken uruwo nge a wor lón Paipel pún ina eú puk mi pop seni Kot.

EÚ PUKEN TIPACHEM MI ÁLILLISÉCH

10. Pwata sisap máirú ren álilliséchún ewe Paipel?

¹⁰ Ewe Paipel a pop seni Kot, ina popun a “aüchea fän iten afalafala ewe kapas mi let, ra amiritikich, ra apwüngükich.” (2 Timoty 3:16) Ewe Paipel a wesewesen álilliséch. A pwá án Paipel weweéchúti napanapen aramas. Nge esap pwata, nge Jiowa Kot, ewe Sounemenemen Makkan, i ewe Chón Férikichetá! A weweiti ekiekich me meefiach lap seni pwisin kich. Pwal och, Jiowa a silei met sipwe pwapwa ren me met sókkun féffér sipwe túmúnúkich seni.

11, 12. (a) Met Jesus a kapas usun lón an we Afalafal Wóón ewe Chuuk? (b) Ikkefa pwal ekkóch álillis a kawor lón ewe Paipel me pwata kapasen fén lón ra álilliséch fansoun meinisin?

¹¹ Ekieki mwo án Jesus afalafal mi iteni Afalafal Wóón ewe Chuuk, ewe mi mak lón Mateus sópwun 5 tori 7. Lón ena afalafal mi echipwér, a kapas usun chómmóng pwóróus, áwewe chék ren ifa usun sipwe kúna pwapwa enlet, áwesi osukosuken lefilach, ifa usun sipwe iótek me popun sisap kon aúcheani wéúch. Alon Jesus keei a chúen wor manamanan me álilliséchún ikenái usun chék lón ewe atun a eáni ekkena afalafal.

¹² Ekkóch án Paipel kewe kapasen emmwen ra weneiti kókkótun famili, napanapen ach féri angang me riri ngeni ekkewe ekkóch. Án Paipel kewe kapasen emmwen ra fichiiti aramas meinisin. Iwe an kapasen fén, a álilliséch fansoun meinisin. Ewe tipachem lón Paipel a lóngólóng wóón alon Kot ei me ren ewe soufós Aisea: “Ngang ewe Samol mi Lapalap [“Jiowa,” NW] om we Kot. Üa aiti ngonuk mine kopwe feiöch ren.”​—Aisea 48:17.

EÚ PUKEN OESINI

13. Fán án Jiowa emmwen, ikkefa ekkewe pwóróus mi tichik ewe soufós Aisea a makkeei usun Papilon?

¹³ A wor chómmóng oesini lón ewe Paipel, iwe chómmóng me leir ra fen pwénúetá. Nengeni mwo eú me leir. Jiowa a osuni me ren ewe soufós Aisea, ewe a manaw 700 som ier me mwen Kraist, pwe ewe telinimw Papilon epwe taló. (Aisea 13:19; 14:22, 23) A tichiki ifa usun ena telinimw epwe kkuf. A mwórótá ewe chénúpupuun Papilon ren ekkewe soufiu mi tééki. Iwe, ra tolong lón ewe telinimw nge rese maun. Nge esap chék iei. Pún án Aisea we oesini a pwal mwo nge affata iten ewe king epwe okkufu Papilon, ina i Sirus.​—Álleani Aisea 44:27–45:2.

14, 15. Ifa usun a pwénúetá tichikin ekkóch pwóróus lón án Aisea we oesini usun Papilon?

¹⁴ Ina epwe 200 ier me mwirin án Aisea makkeei ena oesini, lón pwinin October 5 ngeni 6, lón ewe ier 539 mwen Kraist, eú mwichen soufiu a imweimw tento arap ngeni Papilon. Ié meilapan? Emén kingen Persia itan Sirus. Ina minne, mettóch meinisin ra mmólnetá fán iten pwénútáán ewe oesini mi fókkun amwarar. Nge epwe pwal pwénúetá pwe án Sirus we mwichen soufiu epwe tééki Papilon nge esap maunei?

¹⁵ Chón Papilon ra féri eú kametip lón ena pwinin me meefi núkúnúkéch pún a mmen watte tittin ar na telinimw. Lón ena atun, Sirus a sipeéch le erikaló ewe chénúpupu mi pulong lón ena telinimw. Ekis me ekis a kkototá, iwe néún kewe soufiu ra tongeni pwereló epek ewe chénúpupu me kine ngeni tittin ewe telinimw. Nge ifa usun néún Sirus kewe soufiu ra tongeni tolong lón tittin Papilon? Ese ffat met popun a chék suukuló asamen ena telinimw lón na pwinin!

16. (a) Met Aisea a osuni usun sópwólóón Papilon? (b) Ifa usun a pwénúetá án Aisea we oesini usun péénnúlóón Papilon?

¹⁶ Iei pwal eú oesini usun Papilon: “Esap wor aramas repwe chüen nom lon ewe fanü Papilon seni eu täppin aramas tori eu täppin. Iwe, esap wor eman chon Arapia epwe aüetä imwan imw mangaku ikenan, esap pwal wor eman chon fofol man epwe tümwünü nöün pwiin man won.” (Aisea 13:20) Ese chék osuni pwe Papilon epwe taló nge a pwal affata pwe epwe péén fóchófóch. Ka tongeni kúna pisekin ánnet usun pwénúetáán ena oesini. Leenien Papilon lóóm mi péénnúló a nóm 50 mwail éérún Baghdad, fénúen lón Iraq. Ren ena a ánneta pwénúetáán alon Jiowa me ren Aisea: “Üpwe pwal pirumwei ren efoch pirum mi afeiengau.”​—Aisea 14:22, 23.

17. Ifa usun pwénúetáán án Paipel kewe oesini a apéchékkúla ach lúkú?

¹⁷ Ren ach káé pwe ewe Paipel eú puken oesini mi núkúchar, esap ina met a apéchékkúla ach lúkú? Pwúngún, ika Jiowa Kot a apwénúetá an kewe pwon me lóóm, iwe a wor chómmóng popun sipwe lúkúlúk pwe epwe pwal apwénúetá an we pwon usun eú paratis wóón fénúfan. (Álleani Numperis 23:19.) Ren enletin, sia tongeni “apilükülük ngeni ewe manau esemüch. Kot, ewe esap chofona, a pwon ngenikich ei manau me mwen fansoun esepop.”​—Titus 1:2.c

“ÄN KOT KAPAS A MANAU”

18. Ifa ewe kapas mi aúchea ewe aposel Paulus a makkeei usun “än Kot kapas”?

¹⁸ Sia fen káé lón ei sópwun pwe ewe Paipel a wesewesen sókko seni puk meinisin ren tipeeúfengenin masouan kewe meinisin, pwúngún an kewe pwóróus me uruwo, álilliséchún me núkúcharen an kewe oesini. Iwe nge, aúchean a fókkun lululó seni ekkena mettóch. Emén Chón Kraist aposel itan Paulus a makkeei: “Än Kot kapas a manau o manaman, a ken seni efoch ketilas mi seisei me rüepek. A tililong lon manauach . . . pwal lekupukupun lon chü me fituken lon chü. A pwal apwüngü mochen me ekiekin letipen aramas.”​—Ipru 4:12.

19, 20. (a) Ifa usun ewe Paipel a tongeni álisuk le pwisin etittinok? (b) Ifa usun kopwe pwáraatá óm kilisou ren ewe Paipel, án Kot we liffang mi sókkóló aúchean?

¹⁹ Ach ákkálleani án Kot “kapas” are pwóróus lón ewe Paipel a tongeni siwili manawach. Epwe álisikich ach sipwe pwal etittinaéchú pwisinkich. Eli sia apasa pwe sia tongei Kot nge epwe pwáló enletin ekiekich pwal mwo nge mochenin letipach lón féfférúch ngeni met Paipel a apasa.

²⁰ Ewe Paipel wesewesen eú puk seni Kot. Eú puk sipwe ákkálleani, kákkáé me aúcheani. Kopwe pwáraatá óm kilisou ren ena liffang seni Kot ren óm sópweló le káéfichi masouan. Epwe atufichiuk le wewefichiti minne Kot a tipeni fán iten aramas. Ena sópwun mwirin ei epwe áweweei letipen Kot me ifa usun epwe pwénútá.