Mi Wor Kiien Pwapwaan Famili?

1. Pwata a aúchea famili mi anúkúnúk fán iten manawen aramas?

EWE kókkótun famili, ina ewe áeúin kókkót wóón fénúfan seni lóóm, me a fókkun aúchea fán iten manawen aramas. Lón uruwoon aramas, ekkewe famili mi anúkúnúk ra álisi chón fénúer ar repwe uwonúkúnúk. Ewe kókkótun famili ina ewe kókkót mi múrinné lap seni meinisin ren túmúnún nau ar repwe ásimawetá.

2-5. (a) Áweweei ewe núkúnúkéch emén nau a meefi lón eú famili mi pwapwa. (b) Ikkefa ekkóch osukosuk ra fis lón ekkóch famili?

² Eú famili mi wor pwapwa lón, ina eú leeni mi núkúnúkéch me túmún. Ekieki mwo, eú famili mi múrinné. Mwirin ar mwéngéén lekuniol, ekkewe sam me in ra mómmót ren néúr kewe me akkaasoos usun met a fis lón ena rán. Ekkewe kúkkún ra meseik le aasoos me ereni semer kewe me iner met a fis lón sukul. Ena fansoun asésé a apéchékkúler meinisin le mmólnetá ngeni pwal eú rán atun repwe nóm lein chón lúkún ar famili.

³ Lón eú famili mi pwapwa, emén nau a silei pwe seman kewe me inan repwe túmúnú atun a semmwen, neman repwe nikewiwi le túmúnú unusen pwiin. A silei pwe a tongeni feiló ren inan we are seman we ren an kewe osukosuk me kútta álillis me ouruur seniir. Ewer, ewe semirit a meefi túmún, inaamwo ika a uren fitikoko met a fiffis lúkún.

⁴ Atun ekkewe nau ra mááritá, ra kan pwúpwúlú me pwisin útá wóón ar famili. Iei eú mwitún lón Japan: “Atun a pwisin wor néún emén, a mirititi úkúkún watteen an liwinimmang ngeni seman kewe me inan.” Pokiten ekkewe nau ra meefi kilisou me tong, iwe ra achocho lón pwisin ar famili le efisi pwapwa me ra pwal túmúnú semer kewe me iner atun ra chinnapeló, chókkewe mi pwapwaiti le nóm ren néún néúr kewe.

⁵ Eli lón ei atun kopwe ekieki: ‘Ua tongei chón ai we famili nge ese chék usun napanapen ekkewe famili sia kerán fós usur. Ám me pwúlúwei we a sókkóló kulókun ám angang me ause kon kúkkúnafengenikem. Lape ngeni aua fósun osukosuken moni.’ Are ka erá: ‘Nei kewe me néún nei kewe ra nónnóm lón pwal eú sóópw me use kon kúkkúner.’ Iwe, chómmóng famili ese chúen múrinné pokiten ren ekkóch popun rese tongeni siwili. Iwe nge a wor ekkóch famili mi pwapwa. Ifa usun? Mi wor kiien pwapwaan famili? Pélúwen ena kapas eis, ewer. Me mwen ach sipwe pwóróus usun, sipwe pélúweni eú kapas eis mi lamot.

MET WEWEEN FAMILI?

6. Ikkefa ekkewe sókkun famili sipwele pwóróus usur lón ei puk?

⁶ Lape ngeni famili a wor sam, in me nau. Iwe nge lón ekkeei fansoun, a chómmóngóló ekkeei sókkun famili, áwewe chék ren ekkewe famili mi chék wor in are sam lón, ewe sókkun famili mi iteni stepfamily, weween sam are in mi néúlapeei nau, me ewe sókkun famili sam me in rese nómfengen ren ekkóch popun.

7. Ifa usun nónnómun ekkóch famili?

⁷ Chómmóng famili ra chék nómfengen me aramaser kewe. Lón ekkeei famili, ekkewe nau ra kan túmúnú semer kewe me iner chinnap me ewe riri me túmún lón famili a pwal weneiti máráriir kewe. Áwewe chék, chóchóón ewe famili repwe álisi, ámááraatá me pwal mwo nge awora méén pekin sukul fán iten tettelin néúr kewe, ar kewe cousin me ekkóch máráriir kewe. Ekkewe kapasen emmwen sipwe pwóróus wóór lón ei puk ra pwal weneiti ekkena sókkun famili.

FAMILI MI NÓM FÁN WEIRES

8, 9. Ikkefa ekkewe osukosuk lón ekkóch fénú mi pwári pwe a sissiwil kókkótun famili?

⁸ A eletipechou pún lón ei fansoun a ngangngawoló kókkótun famili. Ren chék áwewe, ewe fin pwúpwúlú a kan nóm ren familien pwúlúwan we me féri angangen lón ewe imw fán emmwenien semen me inen pwúlúwan we. Iwe nge, lón ekkeei rán, chómmóng fin pwúpwúlú ra angangen moni. Nge aramas ra chúen ekieki pwe repwe pwal féri wiser lón imw. Nge iei ewe kapas eis a ppiitá lón chómmóng fénú: Epwe ifa úkúkún angangen lón imw emén fin pwúpwúlú mi angangen moni epwe eáni, aléllé ngeni angangen chóchóón familien pwúlúwan we?

⁹ Lón ekkóch fénú, seni lóóm a péchékkúl ewe riri lefilen akkaramas. Iwe nge, a apwangapwangoló ena riri lefilen akkaramas pokiten osukosuken moni me ra eáni ekiekin chón pwal ekkóch fénú, iir kewe mi en me pwisin útá wóón ar. Ina minne, chómmóng ra ekieki pwe a chou án emén túmúnú ekkóch chón ewe famili mi chinnap, lap seni ar ekieki pwe ina ar angang are wiser. Ekkóch nau ra kirikiringaw ngeni semer kewe me iner chinnap. Lón ekkeei fansoun, a chéúfetál kirikiringaw me túmúnúngaw ngeni ekkewe chinnap lón chómmóng fénú.

10, 11. Met a fiffis lón chómmóng fénú nge mi pwári pwe a sissiwil kókkótun famili?

¹⁰ Mufesen a lallapóló. Me lóóm aramas ra pwúpwúlú me nónnómfengen tori máló. Nge lón ach ei fansoun, aramas ra pwúpwúlú me mwirin chék ekis fansoun, ra mufesen me pwal kútta emén. Ekkóch ra pwúpwúlú fán fite me mufesen fán fite. A mmen pwal lapóló ekkewe famili mi chék wor in are sam lón nge ese wor pwúlúwer.

¹¹ Chómmóng rese chúen eáni ewe kókkótun famili mi wor sam me in mi wesewesen pwúpwúlú. Ekkóch rese pwúpwúlú nge ra oupwatiw chómmóng semirit. A lapóló chókkewe iir mi chék nónnómfengen nge rese eáni wisen emén mi pwúpwúlú. A pwal ina usun met a fiffis wóón unusen fénúfan.

12. Ifa usun ekkewe nau ra riáfféú ren ekkewe siwil mi fis ngeni kókkótun famili lón ei fansoun?

¹² Nge ifa usun ren ekkewe nau? Lón Merika me pwal lón chómmóng fénú, a chóchchómmóngóló ekkewe ra uputiw nge semer kewe me iner rese pwúpwúlú. Me ekkóch ekkena semirit, ra upu seni ekkewe sáráfé. Chómmóng sáráfé nengngin ra néúni fitemén me wóón sókkópaten mwán. Ekkewe repot wóón unusen fénúfan ra apwóróusa pwe ekkewe fite million semirit ese wor imwer ra fetálfeil wóón ekkewe al, me chómmóng ra sú seni imwer kewe pún chón ar famili ra kirikiringaw ngeniir are asúroló pokiten rese chúen tongeni túmúnúúr.

13. Ikkefa ekkewe osukosuk mi fiffis wóón unusen fénúfan ra atai pwapwaan famili?

¹³ Ewer, kókkótun famili a nóm fán watteen osukosuk. Ren met sia kerán pwóróus usun, pwal ikkeei ekkeei mettóch mi atai pwapwaan chómmóng famili. Sáráfé ra ú ngeni semer kewe me iner, semirit ra kúna riáfféú me kirikiringaw seni aramas, kawetengaw lón pwúpwúlú, únnúpuch, me pwal ekkóch osukosuk mi fókkun efeiengaw. Chómmóng semirit me watte ra meefi pwe ar famili esap eú leenien túmún me núkúnúkéch.

14. (a) Me ren ekkóch, ikkefa ekkewe popun famili ra kúna watteen osukosuk? (b) Ifa usun aposel Paulus a áweweei napanapen fénúfan lón ekkeei rán? Met a fis ngeni kókkótun famili ren pwénúetáán alon na?

¹⁴ Pwata a watte osukosuk lón famili? Ekkóch ra tipi ngeni án ekkewe fefin poputá le angangen moni. Me ekkóch ra tipi ngeni án chómmóng rese eáni manaw mi pwúng lón ei fansoun. Me ra pwal apasa ekkóch popun. Arapakkan ruu ngeréú ier ra ló, ewe aposel Paulus a oesini pwe chómmóng osukosuk epwe áweiresi ewe famili, iei makkeian: “Lon ekewe ränin lesopolan epwe wor fansoun weires. Aramas repwe ekieki chök püsin ir, repwe efich moni, repwe tunomong me lamalamtekia, repwe turunufas o aleasolap ngeni semer me iner, resap sile kilisou, resap meniniti lamalam, resap eäni tong, resap amusala tipisin aramas, ra luapas, resap tongeni püsin nemeni inisir, ra lingeringerikai, ra oput mine a mürina, ra rawangauei aramas, ra rochongau o uren lamalamtekia, ra efich pwapwan fanüfan, nge resap echeni Kot.” (2 Timoty 3:1-4) Itá ié esap tipeeú ngeni pwe ena wokisin a pwéppwénútá lón ekkeei rán? Iwe sisap máirú ren án chómmóng famili kúna watteen osukosuk, pokiten ei fénúfan a uren ekkena esin napanap.

EWE KIIEN PWAPWAAN FAMILI

15-17. Ifa ewe puk mi wor manamanan wóón kiien pwapwaan famili?

¹⁵ Atun a fis osukosuk lón famili, chómmóng aramas ra kútta álillis seni ekkewe puken álillis, aramaser kewe mi mwukóló are ekkewe sourong. Nge osukosukan pwe ekkewe soufén ra tipefesen wóón ar fén. Ekkewe kapasen fén aramas ra aúcheani iei, epwe lamotongaw lesor.

¹⁶ Ia sipwe kútta me ie emmwen mi alúkúlúk fán iten famili? Itá kopwe kútta seni eú puk mi fen ffér 1,900 ier lóóm? Are itá kopwe meefi pwe ena sókkun puk a fókkun minen lóóm? Ren enletin, a nóm lón ena puk ewe kii mi enlet fán iten pwapwaan famili.

¹⁷ Ena puk, ina ewe Paipel. Me ren meinisin ekkewe pisekin pwáraatá pwe Paipel a ffér fán pwisin emmwenien Kot. Sia álleani ei pwóróus seni Paipel: “Kapasen lon ekewe Toropwe mi Pin meinisin ra pop seni Ngünün Kot, ra aüchea fän iten afalafala ewe kapas mi let, ra amiritikich, ra apwüngükich o aiti ngenikich usun ach sipwe manau fän pwüng.” (2 Timoty 3:16) Ei puk a peseok óm kopwe ekieki ifa usun ewe Paipel a tongeni álisuk le ‘apwüngü’ are áwena ekkewe mettóch atun ka angang wóón ekkewe weires me osukosuk mi fiffis ngeni famili lón ei fansoun.

18. Pwata a pwúng ach lúkú pwe a wor án Paipel manaman le awora fén lón pwúpwúlú?

¹⁸ Ika ka ekieki pwe Paipel ese tongeni álisi famili le pwapwa, iwe ekieki mwo ei: Eménnewe mi emmweni makken ewe Paipel, i ewe Chón Poputááni ewe kókkótun pwúpwúlú. (Keneses 2:18-25) Ewe Paipel a apasa pwe itan, Jiowa.a (Kölfel 83:18) I ewe Chón Fératá me “Samach lon läng, pun iteiten famili . . . ra angei iter me ren.” (Efisos 3:14, 15) Jiowa a fen silei nónnómun famili seni poputáán manawen aramas. A silei ekkewe osukosuk repwe ppiitá me a fen ngeniir kapasen fén ren ifa usun repwe pwákiniir. Lón uruwoon aramas, chókkewe mi enletin apwénúetá án Paipel kewe kapasen emmwen lón ar famili, ra kúna watteen pwapwa.

19-21. Ikkefa ekkewe pwóróus mi pwáraatá manamanen ewe Paipel le pwákini osukosuk lón pwúpwúlú?

¹⁹ Áwewe chék, emén fin pwúpwúlú lón Indonesia, a soun ppet wóón moni. Ren fitu ier, a túmúnúngaw ngeni néún kewe úlúmén me a kan ánini ngeni pwúlúwan we. Iwe, mwirin a poputá le káé ewe Paipel. Ekis me ekis a poputá le lúkú met ewe Paipel a apasa. Iwe atun a apwénúetá án Paipel kewe kapasen fén, a wiliti emén fin pwúpwúlú mi múrinné. An achocho a lóngólóng wóón án Paipel kewe kapasen emmwen, iwe a atoto pwapwa ngeni unusen an we famili.

²⁰ Iei met emén fin pwúpwúlú lón Spein a apasa: “A kerán chék eú ier ám pwúpwúlú nge a poputá wor ám osukosuk watte.” Iir me pwúlúwan we rese tipeeú wóón chómmóng mettóch. Rese kon fóffósfengen lúkún chék atun ra ánini. Ra filatá ar repwe nómfesen inaamwo ika a wor emén néúr nengngin. Mwen an epwe fis ena, ekkóch ra peseer ar repwe káé ewe Paipel. Ra káé an kapasen fén fán iten mwán pwúpwúlú me fin pwúpwúlú me poputá le apwénúretá. Ekiseló chék ra tongeni pwóppwóróusfengen fán kinamwe, iwe ar we kúkkún famili a tipeeú fán pwapwa.

²¹ Ewe Paipel a pwal álisi ekkewe chinnap. Áwewe chék, iei pwóróusen eú pean pwúpwúlú chón Japan. Ewe mwán a nisossong me fán ekkóch a eáni féfférún akkachofesá. Iwe, néún ei pean pwúpwúlú kewe nengngin ra poputá le káé Paipel inaamwo ika ra oput. Mwirin, ewe mwán a fiti néún kewe nengngin le káé nge ewe fefin a chúen oput. Iwe nge, ló, ló, ló, ewe fefin a kúna pwe án Paipel kewe kapasen emmwen a amúrinnéló napanapen an we famili. Néún kewe nengngin ra fókkun túmúnú i, me pwúlúwan we ese chúen nisossong. Ekkena siwil a amwékútú an epwe meefatá an epwe káé Paipel, iwe a pwal múrinnéló napanapan. Iei met ewe fin pwúpwúlú chinnap a kan apasa: “Aua wiliti wesewesen eú pean pwúpwúlú.”

22, 23. Ifa usun Paipel a álisi aramas seni sókkópaten fénú ar repwe kúna pwapwa lón ar famili?

²² Ekkena aramas ra kapachelong lein chómmóng mi fen silei usun ewe kiien pwapwaan famili. Ra etiwa án Paipel kewe kapasen fén me apwénúretá. Ewer ra pwal nónnóm lein chón fénúfan mi akkachofesá, limengaw manawer me fókkun osukosuken moni. Pwal och, iir rese unuséch nge ra kúna pwapwa ren ar achocho le féri letipen ewe Chón Poputááni ewe kókkótun famili. Usun met Paipel a apasa usun Jiowa Kot pwe i ewe a ‘aiti ngonuk mine kopwe feiöch ren, a pwal emweni ngonuk ewe al kopwe fetal won.’​—Aisea 48:17.

²³ Ikaamwo ewe Paipel a fen ffér arapakkan ruu ngeréú ier ra ló, nge an kewe kapasen fén ra wesewesen álilliséch lón ei fansoun. Pwal och, a mak fán iten aramas meinisin. Jiowa a féri pwe “seni eman aramas i a föri sokun aramas meinisin” me a silei napanapen aramas ekis meinisin. (Föför 17:26) Án Paipel kewe kapasen emmwen a álisi meinisin. Ika kopwe apwénúretá, kopwe pwal tongeni silei ewe kiien pwapwaan famili.