Yezu Kristu Bani?

1, 2. (a) Sabwa yani omuziwa muttu wovuwa eji kintapulela wila txibarene weyo onomuziwa iyene deretu-deretu? (b) Ovirigana gani oliwo mwaha wa Yezu?

MWILABONI muhikala attu enjene oovuwa. Ena anoziwiwa deretu mmuruddani mwawa, mu sidadi, obe mwilaboni mwawa. Ena anoziwiwa ozugunuwa elabo yotene. Mwa dhahene, oziwavi nzina na muttu wovuwa eji kintapulela wila weyo onomuziwa iyene deretu-deretu. Eji kintapulela wila weyo onoziwa dhilobo dhotene dha makalelo aye otene na ejile eliye txibarene ninga muttu.

² Ozugunuwa elabo yotene attu ahiwa elobo ji elobo mwaha wa Yezu Kristu, masiki vakaliliyewo velaboni ya vati vyaka 2.000 mundduni. Dhahenevi, attu enjene anoviriganiha mwaha wa ejile yali Yezu txibarene. Attu ena anloga wila iyene wali muttu waderetu bahi. Nanda attu ena anloga wila iyene wali namavuhula bahi. Vina ena anrumeela yawila Yezu ddi Mulugu nanda onofanyeela webedhiwa. Koddi iyene onofanyeela webedhiwa?

3. Ekaleli eni ya makamaka weyo oziwa ebaribari mwaha wa Yehova Mulugu vina na Yezu Kristu?

³ Ja makamaka weyo oziwa ebaribariya ya Yezu. Sabwa yani? Sabwani Bibilia onloga dhahi: “Egumiyá yamukala-kala, jiji: ouziwani nyuwo Mulugu Mmodha, webaribari; omuziwa vina Yezu Kristu omurumilenyu.” (Joau 17:3) Indde, okaana eziwelo yebaribari ya Yehova Mulugu vina ya Yezu Kristu poddi ottukulela wigumini ya mukalakala mparaizu velaboni ya vati. (Joau 14:6) Mowenjedhedha, Yezu ohimetxa yotagiha yaderetu vaddiddi ya mukalelo wa okalawo vina mukalelo wa waweeddiha attu eena. (Joau 13:34, 35) Mu kapitulu yoroma ya nivuru ntti, iyo nihilogela ebaribari ya Mulugu. Ovanene ndoweni noone txibarene txini ensunziha Bibilia mwaha wa Yezu Kristu.

MESIYA WAROROMELIHIWE

4. Mazina a nriho “Mesiya” na “Kristu” antapulela eni?

⁴ Wale vaddiddi Yezu ahinatti obaaliwa, Bibilia wahibaza ologa odha wa oddule agarumiwe na Mulugu ninga Mesiya, obe Kristu. Nzina ntti na nriho “Mesiya” (nittukuliwe mu nzu na Ebraiko) vina “Kristu” (nittukuliwe mu nzu na Egrego) oomeli antapulela “Muttikitteliwi.” Oddu waroromelihiwe agahittikitteliwa, kuloga dhahi, Mulugu agahimuttomela mpaddo wa va woka. Mmakapituluni a musogorho a nivuru ntti, ninela osunza dhinji mwaha wa mburo wa makamaka wa Mesiya mu osorihiwa wa dhororomeliha dha Mulugu. Ninela osunza vina mwaha wa mareeliho anwodha onidheelana Yezu masiki ovanene. Yezu ahinatti obaaliwa, mohaganyedha attu enjene aahizuzuma: ‘Bani onalagihe okala Mesiya?’

5. Anamasunza a Yezu aaziwile deretu eni dha iyene?

⁵ Mu vyaka zana dhoroma E.C., anamasunza a Yezu wa o Nazareti aahiziwa deretu yawila iyene wali Mesiya wabazile ologiwa. (Joau 1:41) Mmodha mwa anamasunzaya, mulobwana watxemerhiwa Simoni Pedro, motapuwa iyene wahimpanga Yezu: ‘Nyuwo muli Kristu.’ (Mateu 16:16) Anamasunza abale aawodhile dhavi​—nanda iyo niwodhe dhavi​—okaana ebaribari yawila txibarene Yezu ddi Mesiya waroromelihiwe?

6. Kaladdaniha, mukalelo wakamihile Yehova attu a nroromelo omuzinddiyela Mesiya.

⁶ Anamavuhula a Mulugu abene aakalilewo Yezu ahinatti odha, aahibaza ologa dhilobo dhinji dha Mesiya. Dhilobo esi dhigahakamiha attu ena omuzinddiyela iyene. Niladdanihe dhahi: Kobuwelela wila weyo ohikumbirhiwa odhowa va memelelo a karera obe a kamboi obe o balawuni oli attu gwe wila wamuttambirhe muttu ohinamoonigiwe. Kigakalile yokamiha kopangiwa vang’ono mukalelo oli muttuya? Na mukalelo wakakene, modheela anamavuhula a Bibilia, Yehova ohivaha dhilobo dhinji esile dhigakosile Mesiya vina esile dhigagumanile na iyene. Osoriheya wa mavuhulo aba menji ogahakamiha attu a nroromelo omuzinddiyela iyene mowooneya.

7. Mavuhulo meeli asorihiwe mowiwanana na Yezu bavi?

⁷ Koona dhotagiha biili bahi. Yoroma, okwaranya vyaka 700 dha ottaga, namavuhula Mikeya wahibaza ologa wila Oddule waroromelihiwe agabaaliwe mu Belemi, sidadi eng’ono mmuruddani wa Yuda. (Mikeya 5:2) Ki Yezu wabaaliwe wuvi? Mu sidadi mwenemwale txibarene! (Mateu 2:1, 3-9) Ya nawili, mazana menjene a vyaka na ottaga, nivuhulo nilebiwe va Daniyel 9:25 nahilagiha yakaya egattwanyuwile wene Mesiya​—29 E.C.a Osoriheya wa nivuhulo ntti vina mavuhulo mena onolagiha txibarene wila Yezu wali Mesiya oddule waroromelihiwe.

8, 9. Onamoona gani wawila Yezu wali Mesiya wooneyile deretu va obatizoni waye?

⁸ Onamoona wowenjedhedha wawila Yezu wali Mesiya wooneyile deretu ottamagela omagomo wa 29 E.C. Ji yaka ejile yadhowile Yezu wa Joau Mbatizi wila abatiziwe mmwinjeni Jordano. Yehova wahimuroromeliha Joau ezinddiyelo wila awodhe omuzinddiyela Mesiya. Joau wahoona ezinddiyelo eji va obatizoni wa Yezu. Bibilia onloga wila yapadduwile ji eji: ‘Mumaleliye obatiziwa, mohigoneela Yezu wahifemuwa mmanjeni; nanda odhulu wahifuguwa nanda iyene wahoona muya wa Mulugu bugamutitela ninga kangayiwa. Vina wahiweya lizu nadheela odhulu, naloga dhahi: “Oddu ddi Mwana waga, onimukwelimi, oddwene onimurumeela miyo”.’ (Mateu 3:16, 17) Mumaleliye woona vina wiwa esile dhapadduwile, Joau kaana yowaganyedha yawila Yezu warumiwe na Mulugu. (Joau 1:32-34) Mudhidhi wakuttuleliwiye muya obe guru yoliba ya Mulugu, siku nene nttile, Yezu wahikala Mesiya, obe Kristu, oddule wattomiwe wila akale Musogorheli vina Mwene.​—Izaiya 55:4.

⁹ Osoriheya wa nivuhulo na Bibilia vina onamoona wa mwinyene Yehova Mulugu wahilagiha kakamwe wila Yezu wali Mesiya waroromelihiwe. Mbwenye Bibilia onowakula mavuzo mena meeli a makamaka mwaha wa Yezu Kristu: Iyene wadhile wuvi? Vina Iyene wali muttu wa mukalelo gani?

YEZU WADHILE WUVI?

10. Bibilia onsunziha eni dha okalawo wa Yezu ahinatti odha velaboni ya vati?

¹⁰ Bibilia onsunziha wila Yezu wakala odhulu ahinatti odha velaboni ya vati. Mikeya wahivuhula wila Mesiya agabaaliwe mu Belemi vina wahiloga wila madheelo Aye aali a ‘ovenya masaka ooroma.’ (Mikeya 5:2) Mmidhidhini dhinji, Yezu mwinyene walogile wila iyene wakala odhulu ahinatti obaaliwa ninga muttu. (Kengesa Joau 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Ninga yottanddiwa ya omuyani odhulu, Yezu wahikaana omarho wa va woka na Yehova.

11. Bibilia onlagiha dhavi wila Yezu ddi Mwana wokweliwetxa?

¹¹ Yezu ddi Mwana onkweliwetxa na Yehova​—nanda na sabwa yaderetu. Iyene ontxemerhiwa ‘muttaji wa dhottanddiwa dhotene,’ sabwani iyene wali yottandda yoroma ya Mulugu.b (Kolosi 1:15) Ohikala elobo yina ejene enimukaliha Mwana oddu wokweliwetxa vaddiddi. Iyene ddi ‘Mwana wa nammodha.’ (Joau 3:16) Eji entapulela wila Yezu bahi ddittanddiwe kakamwe na Mulugu. Vina Yezu bahi ddi oddule wamulabihedhi Mulugu mudhidhi wattandda Iyene dhilobo dhiina dhotene. (Kolosi 1:16) Venevo, Yezu vina onotxemerhiwa ‘Nzu.’ (Joau 1:14) Eji ennipanga wila iyene wahimulogela Mulugu, mohaganyedha bagaperheka miselu na mipaganyo wa ana ena a Babi, ana a omuyani vina a attu.

12. Niziwile dhavi yawila Mwana wa muttaji kanligana na Mulugu?

¹² Mwana oddu wa muttaji onoligana na Mulugu, ninga munrumeelela attu ena? Kayo ejene ensunziha Bibilia. Ninga moonelihu mu ddimani evirile, Mwana oddu wela ottanddiwa. Txibarene, iyene wahikaana maromo, oku Yehova Mulugu kana maromo nne magomo. (Masalmo 90:2) Mwana oddu wa nammodha txipo kanatamelaga okala ninga Babi waye. Mowooneya Bibilia onsunziha wila Babi munddimuwa opitta Mwana. (Kengesa Joau 14:28; 1 Korinto 11:3) Yehova yeka ddili ‘Mulugu Wa Guru Dhotene.’ (Wita 17:1) Noona, iyene kanligana na muttu mwina.c

13. Bibilia agamulogaga Mwana ninga ‘nladdaniho na Mulugu wohooneya’ eji entapulela eni?

¹³ Yehova vamodha na Mwana waye wa muttaji aahijavo omarho wofiyedhana mwari mwa vyaka matxikwi na matxikwi​—wale vaddiddi odhulu wodhaala neneri vina elabo ya vati dhihinatti ottanddiwa. Awene aahikwelana vaddiddi muttu na mukwaye! (Joau 3:35; 14:31) Mwana oddu wokweliwa wali ninga Babi waye. Ji sabwa ya ejene enimutonyela Bibilia Mwanaya ninga ‘nladdaniho na Mulugu wohooneya.’ (Kolosi 1:15) Indde, moligana na mwana wa muttu onladdana na babi waye na makalelo ottiyana ttiyana, Mwana oddu wa odhulu wahilagiha makalelo na omuttu wa Babi waye.

14. Mwana wa nammodha wa Yehova wadhile obaaliwa dhavi ninga muttu?

¹⁴ Na ofuna Mwana wa nammodha wa Yehova wahimwala odhulu badha velaboni ya vati wila akalegewo ninga muttu. Txino weyo onotikina: ‘Eji yawodheyile dhavi yottanddiwa ya omuyani obaaliwa ninga muttu?’ Wila eji ekoseye, Yehova wahikosa ntikiniho. Ovenyedha odhulu iyene wahimwalihedha egumi ya Mwana waye wa muttaji mbani mwa mwanamuyana wa Muyuda wahamuziwile mulobwana watxemerhiwa Maria. Eji kiyataganyiheyi na babi wa omaningoni. Dhahene Maria wahimbaala mwana wowakwana banvaha nzina na Yezu.​—Luka 1:30-35.

YEZU WALI MUTTU WA MUKALELO GANI?

15. Ninwodhela eni ologa wila modheela Yezu nihifiyedha omuziwa Yehova deretu?

¹⁵ Esile dhalogile vina dhakosile Yezu bali velaboni ya vati dhinonikamiha omuziwa iyene deretu. Esi badhilivi, modheela Yezu nihifiyedha omuziwa Yehova deretu. Eji ekaleli eni dhahene? Koobuwela wila Mwana oddu mulagiho wowakwana wa Babi waye. Ji sabwa ya ejene yampangeli Yezu mmodha mwa anamasunza aye: “Oddonile miyo, omoona Baba.” (Joau 14:9) Manivuru manai a Bibilia anziweya ninga Muttaka​—Mateu, Marko, Luka, na Joau​—anonipanga vaddiddi mwaha wa egumi, mabasa, vina mikalelo dha omuttu wa Yezu Kristu.

16. Muselu woroma wa Yezu wali ovi, nanda masunziho aye aadhile wuvi?

¹⁶ Yezu wahiziweya deretu ninga ‘Namasunziha.’ (Joau 1:38; 13:13) Iyene wasunzihile eni? Voroma, muselu waye wali ‘bili yaderetu ya Omwene’​—entapulela, Omwene wa Mulugu, nlamulelo na odhulu nttene ninalamule elabo yotene ya vati vina ninadheelena attu owiwelela mareeliho ahingoma. (Mateu 4:23) Muselu obu mwinyaya wali ani? Yezu mwinyene wahiloga: “Dhinusunzihani miyo kayo dhaga; sa Mulugu oddirumile,” indde, Yehova. (Joau 7:16) Yezu wahiziwa wila Babi waye onfuna wila attu ewe bili yaderetu ya Omwene. Mu Kapitulu 8, ninela osunza dhilobo dhiina dha Omwene wa Mulugu vina esile dhinakosani.

17. Yezu wasunziha wuvi, nanda iyene wadhowela eni mwego molapela wila aasunzihe attu ena?

¹⁷ Yezu wasunziha wuvi? Wego ku wego waafanyiye attu​— mmiruddani dha muttemba ninga vina mmasidadi, mmawani, mmisika vina mmatakulu mwawa. Yezu kaajedha attu onfiyedha. Iyene wela wabagela. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Yezu wavilibihedhela eni vina wanongela eni vaddiddi mudhidhi waye bagalaleya vina bagasunziha? Sabwani okosa eji yali ejile yanfunana Mulugu. Mudhidhi wotene Yezu wakosa efunelo ya Babi waye. (Joau 8:28, 29) Mbwenye wahikala sabwa yina yalaleyeliye. Iyene waheeddela ttagaraga mittitti dha attu abale adhile wila agumane na iyene. (Kengesa Mateu 9:35, 36.) Awene ela opwaziwa na asogorheli awa a relijiau, abene agafanyeeli wasunzihaga ebaribari ya Mulugu vamodha na dhifunelo dhaye. Yezu wahiziwa mukalelo wafuna attu wiwa muselu wa Omwene.

18. Mikalelo gani dha Yezu dhooniletxe weyo okaletxa dha deretu?

¹⁸ Yezu wali muttu wa nzuzumelo vina wa dhiwelo dha vati va murima. Vina attu ena annimoona iyene okala muttu wofiyedheya vina waderetu. Masiki vina aima karutxiwa okala na iyene. (Marko 10:13-16) Yezu kaana nsakulano. Iyene wannidda ovirigana vina ohiligana. (Mateu 21:12, 13) Nsaka nahavahiwetxa ayana ttima, iyene wannariha. (Joau 4:9, 27) Txibarene Yezu wali woviyeviha. Dila modha, iyene wahisuwa manyalo a arumiwi aye, mabasa aba aakosiwa na mudhari wovevuwa.

19. Yotagiha gani enlagiha wila Yezu wanzuzumela dhofuna dha attu ena?

¹⁹ Yezu wanzuzumela dhofuna dha attu ena. Makamaka eji yooneyetxa bali mutxiddo mwa guru ya muya wa Mulugu, iyene wankosa matikiniho a ovulumutxa. (Mateu 14:14) Motagiha, mulobwana wana maranya wahinfiyedha Yezu nanda baloga: ‘Mugafuna wene bahi, kadditxeniheni.’ Yezu mwinyene wahiwa opa vina goi ya mulobwana oddule. Na ottukuleya na supaje, Yezu wahitapula nlada naye nanda bamuddiginya mulobwanaya, bagaloga: ‘Miyo ddinofuna! Katxena.’ Venevo mulobwana oddule wali muredda wahivulumuwa! (Marko 1:40-42) Onowodha otanaalela txino mukalelo wewile mulobwana oddule?

WOROROMELEYA MPAKA OMAGOMELO

20, 21. Yezu wimetxile dhavi yotagiha yaderetu ya omwiwelela Mulugu na ororomeleya?

²⁰ Yezu wahimetxa yotagiha yaderetu vaddiddi ya omwiwelela Mulugu na ororomeleya. Iyene wahimuroromelavi Babi waye wa odhulu mutxiddo mwa mikalelo dhotene vina masiki na makalelo otene a opambihiwa vamodha na goi. Na wimela Yezu waheeddeleya deretu vina wahivilela na manyengetto a Satana. (Mateu 4:1-11) Mudhidhi dhahi, anamudhi ena a Yezu kaamuroromeli, mpaka ologa wila ‘Iyene ohitaduwa.’ (Marko 3:21) Mbwenye Yezu kaattiyile wila awene ampakele; iyene wahidhowavi bagakosa mabasa a Mulugu. Masiki na oruwaniwa vamodha na ologeliwa kambo, Yezu walivi woviwang’anela, txipo katameli waputtula anamapambiha aye.​—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Yezu wahikalavi wororomeleya mpaka okwa​—okwa wa otabala vina wa opa vaddiddi mmadani mwa amwiddani aye. (Kengesa Filipi 2:8.) Koona ejile yavilelilena iyene siku nomariha na okalawo waye ninga muttu. Iyene wahiburuliwa, wahimagedhiwa na anamoona a ottambi, abalene aabihedhiwe na anamattonga oovirigana, wahiteyiwa na mittitti dha attu, vina wahisosiwa na anyakoddo. Bakomeliwe va pingirizini, iyene wahivuma na ogomihedha, bagakuwa: ‘Ehimala!’ (Joau 19:30) Dhahene, va siku na noraru mumaleli Yezu okwa, Babi waye wa odhulu wahinvenyiha beyelela egumi ya omuyani. (1 Pedro 3:18) Sumana dhing’onovi musogorhomwa, iyene wahiyelela odhulu. Wenewale, iyene ‘wahigilati o mononi wa oja wa Mulugu’ nanda wahijikira wakela guru ya omwene.​—Ahebreu 10:12, 13.

22. Yezu wakosile eni modheela okalavi wororomeleya mpaka okwa?

²² Yezu wakosile eni modheela okalavi wororomeleya mpaka okwa? Txibarene okwa wa Yezu ononifugulela gari ya egumi ya mukalakala mparaizu velaboni ya vati, mowiwanana na efunelo yoroma ya Yehova. Mukalelo onwodhiha eji okwa wa Yezu onela ologeliwa mu kapitulu endawo.