NSUNZO 45
JIBO 138 Naattittimihe Attu Owuluvala
Txini Ensunzihu na Mazu Omariha a Adhari Ororomeleya
“Zelu eli mwa makolo, malago ali mwa anakalaba.” —JOB 12:12.
DHINASUNZE IYO
Ninele wona wi omwiwelela Yehova ononidhelana mareliho ovanene vina egumi yamukalakala musogorho.
1. Txini ensunzihu na attu owunuwelavo?
IYO notene ninofuna nikamihedho wila nikose dhogana dhamakamaka dha mwigumini. Anddimuwa a mmulogoni vina Akristu oliba mpaddi womuyani anonikamihedha okosa ejuwene. Masiki awene akalaga attu owunuwelavo opitta iyo, kaninfwanyela wubuwela wi malago awa kanttidda mpirha. Yehova onfuna wi iyo nisunze na attu owunuwelavo. Awene ahikalawo mudhidhi mwinjene opitta iyo, ahikana dhotagiha dhinjene vina ahikana eziwelo yinji.—Job 12:12.
2. Txini enasekeserhihu mu nsunzoni ntti?
2 Masaka awale, Yehova ohalabihedha alobwana ororomeleya wi apangarhaze vina asogorhele nlogo naye. Alobwana aba àli owunuwelavo, motagiha, Mizé, Davidi vina murumiwi Joau. Awene kakalilewo nsaka nakakene vina àli ottiyana vaddiddi. Afunaga okwa awene ahavaha malago apama azombwe. Muttu-muttu wa awene ahiloga ekalelani yamakamaka omwiwelela Mulugu. Yehova ohikosa muli-mwetemwene wi mazu awa alebiwe mBibiliani wi niwodhe opurelamo. Iyo notene, azombwe vina anakalaba ninowodha opurelamo venjene mazu alogile alobwana aba. (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16) Mu nsunzoni ntti, ninele wona mazu omariha a alobwana aba araru vina dhinsunzihu na esile dhilogilani.
WEYO ONELE OKALAWO MUDHIDHI MWINJENE
3. Dhilobo gani dhikosile Mizé?
3 Mizé ohimulabela Yehova mwari mwa egumi yaye yotene. Iyene wali namavuhulela, namattonga, musogorheli vina namaleba. Dhotene dhikosiliye mwigumini mwaye dhihimuttukulela okana ttotto yinjene! Ddi iyene wavunile ana Izrayel mmadani mwa akadda Ejipitu, iyene vina ohoona matikiniho menjene a Yehova. Ottiya ejuwenevi, Yehova ohimulabihedha Mizé wi alebe manivuru matanu oroma a Bibilia, Masalmo 90 vina txino Masalmo 91. Enkala ninga ddi iyene olebile nivuru na Job.
4. Mizé wapangarhazile ani vina sabwaya?
4 Mudhidhi mung’onovi ahinakwa, bana vyaka 120, Mizé ohatugumaniha ana Izrayel wi awubutxedhe dhotene dhakoseli Yehova. Ana Izrayel ena bali azombwe, ahona matikiniho a Yehova vina mukalelo watxinutxiliye akadda Ejipitu. (Obud. 7:3, 4) Awene ahimona Yehova agawaga manje a Mwinje Wofila wi awene avire vina ahimona Yehova amutolotxaga Faraó na anyakoddo aye. (Obud. 14:29-31) Mwiddeddereni, Yehova ohabarela vina ohakoya. (Olib. 8:3, 4) Ovano ana Izrayel afunaga ovolowa Mwilaboni Yopikirheliwa Mizé wahipura gari wi àpangarhaze dila yomariha.a
5. Mazu omariha a Mizé avahile nikuluvelo gani ana Izrayel? (Olibiha 30:19, 20)
5 Txini elogile Mizé? (Kengesa Olibiha 30:19, 20.) Mizé wahawubutxedha ana Izrayel wi awene ahikana njedhelo notikiniha na musogorho. Na maruriho a Yehova, awene agahikalawo mwa mudhidhi mwinjene mwilaboni yapikirhele Yehova. Elabo ejile yali yokoddela vina yahikana milima dhinjene! Mizé ohileba dhahi mwaha wa elaboya: Mittette dhinddimuwa dhokoddela, dhihimagilenyu, muli nyumba dhidhalile mafumo ahisapelilenyu; muli matxela ahitibilenyu, maddebe a mividera na milivera dhihitxeyilenyu.—Olib. 6:10, 11.
6. Sabwaya jani Yehova attiya malogo mena wagonjiha ana Izrayel?
6 Mizé vina wahavaha malago ana Izrayel. Awene kofuna okalaga mwilaboni yokoddela anfwanyela odhowagavi amwiwelelaga Yehova. Mizé wahawubutxedha ekalilani yamakamaka “osakula okalawo” modhela omwiwelela Yehova vina okala “awiwananeyana na iyene.” Mbwenyi, ana Izrayel kafunile wiwelela. Mwa ovira wa mudhidhi Yehova wahattiya akadda Asíria musogorhomwa akadda Babilónia olupela elabo ejile vina wattukula ana Izrayel ninga afungiwi.—2 Amwe. 17:6-8, 13, 14; 2 Map. 36:15-17, 20.
7. Txini ensunzihu na mazu a Mizé? (Koona vina foto.)
7 Ninsunzavo eni? Wiwelela onovuna dhigumi dhehu. Dhahene ninga ana Izrayel àli vakuvi na ovolowa Elabo Yopikirheliwa, iyo nili vakuvi na ovolowa elabo eswa epikirhele Yehova, mohigonela elabo yotene enele okala paraizu. (Iza. 35:1; Lk. 23:43) Ddiabo vamodha na adomonyo kananipupurutxege vina. (Ovuh. 20:2, 3) Kinakalewo relijiau yottambi nne vina kawo muttu onanyengettiwege na relijiau yottambi. (Ovuh. 17:16) Kawo onatabuwege mmadani mwa alamuleli. (Ovuh. 19:19, 20) Yehova kanamuttiye muttu otota makattamiho mparaizuni. (Masal. 37:10, 11) Attu otene anelege wiwelela malamulo a Yehova, yodhelavoyá enakale murenddele vina wiwanana. Ottiya ejo, attu anelege okuluvelana vina okwelana muttu na mukwaye. (Iza. 11:9) Ninojedhela venjene mudhidhi obu! Nigadhowagavi nimwiwelelaga Yehova ninele okana gari ya okala mparaizuni velaboni ya vati namukalakala.—Masal. 37:29; Jo. 3:16.
Nigadhowagavi nimwiwelelaga Yehova ninele okana gari ya okala mparaizuni velaboni ya vati namukalakala (Kang’ana ddima 7)
8. Njedhelo na egumi yamukalakala nimukamihedhile dhavi misionario? (Juda 20, 21)
8 Nigadhowagavi nitanalelaga mapikirhelo a Mulugu a egumi yamukalakala, enele onikamihedha omwiwelela ehitanalaga makattamiho anagumanihuna. (Kengesa Juda 20, 21.) Nipikirhelo ntti ninowodha onivaha guru dhinfunihu wi niwodhe owanana dhowobana. Mbali dhahi oli misionario w’o Afrika mwari mwa vyaka dhinjene, onologa dhikosiliye wi awodhe owanana yowobana yomaningoni: “Miyo ddahizinddiyela wi kaddigawodhile okalawo namukalakala mparaizu kohimwiwelelaga Yehova, ejo ehiddikamihedha owanana yowobanaya vina omulobelela venjene Yehova sabwa ya makaniya. Na nikamihedho na Yehova ddahiwodha owanana yowobanaya.”
“DHINEREGE WEYO, ONEREGE OPURANA”
9. Makattamiho gani agumanilena Davidi mwigumini mwaye?
9 Davidi wali mwene waweddeyana na Yehova. Iyene wali nameeba, munyakoddo, namaleba vina namavuhulela. Mbwenyi iyene vina ohigumanana makattamiho menji. Motagiha mwari wa vyaka dhinjene, iyene wahivitala sabwani Mwene Saul wafuna ampe. Vina mumaleliye okala mwene, Davidi wanfwanyela ottawa wi avune egumi yaye sabwani mwanaye Absalau wantamela okala mwene vamburoni vaye. Masiki na dhorutxa esi vina dhowobaniha dhomaningoni, Davidi wahidhowavi akalaga woweddeyana na Yehova mpaka okwa waye. Yehova wahifiyedha ologa dhahi mwa wa iyene, muttu onagalaliha murima waga. Nona japama ofwaseyela malago avahile Davidi!—Mer. 13:22; 1 Amwe. 15:5.
10. Davidi onvaheleni malago mwanaye Salomau ahinatti okala mwene?
10 Motagiha koona nlago ninvahile Davidi mwanaye Salomau agadhile okala mwene mw’Izrayel. Yehova wahimusakula muzombwe Salomau wi amage mparha mwenemo mugamwebedhani Mulugu. (1 Map. 22:5) Salomau wahikana mabasa menjene vina wanfuna nikamihedho na Yehova wila alamulele nlogo nttile. Txini elogile Davidi emukamihedhile Salomau? Ninele wona.
11. Mowiwanana na 1 Amwene 2:2, 3, malago gani anvahile Davidi Salomau vina dhilobo gani dhapama dhimpadduwele Salomau mudhidhi wamwiweleliye Yehova? (Koona vina foto.)
11 Txini elogile Davidi? (Kengesa 1 Amwene 2:2, 3.) Davidi ohimwaddela mwanaye wi komwiwelelagavi Yehova, agahikala mwene wapama vina Yehova agahimururiha. Mwari mwa vyaka dhinjene, Yehova wahinvaha dhilobo dhapama Salomau vina ohimukamihedha na mikalelo dhottiyana-ttiyana. (1 Map. 29:23-25) Salomau ohimaga mparha wokoddela vina mazu aye menjene ahilebiwa mmanivuruni mena a mBibiliani. Iyene vina wahivuwa vaddiddi sabwa ya eziwelo vina orela. (1 Amwe. 4:34) Ninga mutapulelemo Davidi, dhilobodha dhigahimweddela deretu Salomau komwiwelelaga Yehova. Mokubanyiha-mwene, Salomau voluvaliliye ohiroma wawebedha amilugu ena. Sabwa ya ejuwene Yehova wahittiya omururiha Salomau vina iyene kawodhile odhowagavi alamulelaga nlogo na oligana vina na zelu.—1 Amwe. 11:9, 10; 12:4.
Mazu omariha amwaddele Davidi mwanaye Salomau anonikamihedha ononelamo wi nigamwiwelela Yehova, Iyene onele onivaha eziwelo wila niwodhe okosa dhogana dhapama (Kang’ana ddima 11-12)b
12. Txini ensunzihu na malago a Davidi?
12 Txini ensunzihu? Wiwelela ononidhelana maruriho. (Masal. 1:1-3) Ebaribari wi masaka abano, Yehova kanloga wi anele onivaha dhorela vina okala attu ovuwa ninga yampadduwele Salomau. Mbwenyi nigamwiwelela Mulugu wehu, dila dhotene onele onivaha zelu dhinfunihu wi nikosena dhogana dhapama. (Gano 2:6, 7; Tia. 1:5) Malago a Yehova anodhaga onikamihedha okosa dhogana mwaha wa mabasa, masunzo, kobiri vina mavego. Ovirihamo mwigumini mwehu eziwelo ya Yehova enele onibarela mmakattamihoni menjene. (Gano 2:10, 11) Ottiya ejuwenevi, ninele okana amarho oweddeyana. Ninele vina oziwa enfwanyelelihu okosa wi nikane murala wowagalala.
13. Elobo gani emukamihedhile Carmen okosa yogana yapama?
13 Carmen onkala elabo ya Moçambique wobuwela wi agakosa masunzo manddimuwa dhilobodha dhelege omweddela deretu. Iyene wahiroma okosa masunzo manddimuwa a arquitetura. Iyene ohiloga dhahi: “Miyo ddankwela vaddiddi esile dhasunzimi. Mbwenyi kaddana mudhidhi vina guru ya okosa dhilobo dhina. Masunzoya aroma 7:30 agomedha 18:00. Yanrutxa vaddiddi odhowa mmatugumanoni vina mandano aga na Yehova ahiroma wobana. Mmurimani mwaga ddahizinddiyela wi mwebaribari ddanalabela anabuya eli.” (Mt. 6:24) Iyene ohimulobelela Yehova amwaddelaga dhotene dhapadduwa vina ohipepesa mmapublikasauni mwehu. Iyene ohiloga dhahi: “Mmalelani anddimuwa a mulogoni vina mmani oddivaha malago mang’onovi, miyo ddahigana ottiya okosa masunzo manddimuwa vina ddahigana omulabela Yehova mmabasani a mudhidhi wotene. Miyo kaddinaganyedha wi ddihikosa yosakula yapama mwigumini mwaga vina ddihikana wagalala sabwa ya ejuwene.”
14. Muselu gani wamakamaka onittiyedhile Mizé vina Davidi?
14 Mizé vina Davidi animukwela vaddiddi Yehova vina anziwa ttima ya omwiwelela iyene. Na mazu awa omariha ahakokomeza ena ofwara yotagiha yawa. Mizé na Davidi vina ahilagiha kakamwe wi abale animunyanyala Yehova kanakela maruriho aye vina kanttuviwa na iyene. Malago awa battima mwa iyo masaka abano. Vyaka zana musogorhomwa, mudhari mwina wororomeleya wa Yehova ohiloga ttima ya okalavi oweddeyana na Mulugu wehu Yehova. Ninele osunza vang’onovi mwaha wa iyene.
“KAYIWO YINA ENDDITHABIHA”
15. Dhilobo gani dhonile Joau mwari mwa egumi yaye?
15 Joau wali murumiwi wakweliwetxa na Yezu. (Mt. 10:2; Jo. 19:26) Iyene ohikala na Yezu mmabasani otene a olaleya velaboni ya vati, ohona matikiniho vina ohikala na iyene mmidhidhini dhorutxa. Iyene ohimoona Yezu apiwaga vina mmaleliye ovenyihiwa mukwani. Joau ohona mukalelo winjivanile Akristu mwa ovira wa mudhidhi vina ohikalawo mudhidhi mwinjene ofiyedha wona miselu dhapama dhilaleyiwaga attu otene a mwilaboni.—Kol. 1:23.
16. Bani ompangarhaziwa na makarta a Joau?
16 Mudhidhi woluvalile Joau, iyene wahikana gari ya oleba nivuru notikiniha na Ovuhulela. Muli mazu ovuhulela a Yezu Kristu. (Ovuh. 1:1) Joau ohileba Muttaka ottukula nzina naye vina makarta mararu. Karta naye nanoraru iyene wahimulebela Mukristu wororomeleya wakuweliwa Gayo, odduwene wamukwelitxiye ninga mwanaye. (3 Jo. 1) Enoneya ninga Joau wahikana anaye enjene omuyani akweletxiye. Elebile mulobwana oddu wororomeleya enowapangarhaza anamafwara otene a Yezu mpaka masaka abano.
17. Mowiwanana na 3 Joau 4, txini enivaha wagalala?
17 Txini elebile Joau? (Kengesa 3 Joau 4.) Joau ohileba wi omwiwelela Yehova onodhana wagalala onddimuwa. Nsaka nilebiliye karta nanoraru, attu ena anvuwiha masunziho ottambi vina antota makattamiho mmulogoni. Mohagalaliha-mwene attu ena andhowavi eddaga mwibaribarini. Ena animwiwelela Yehova vina andhowavi eddaga mowiwanana na malamulo aye. (2 Jo. 4, 6) Alobwana aba ororomeleya kahagalaliha bahi murima wa Joau mbwenyi vina murima wa Yehova.—Gano 27:11.
18. Txini ensunzihu na mazu a Joau?
18 Txini ensunzihu? Weddeyana ononidhelana wagalala. (1 Jo. 5:3) Motagiha, iyo ninowagalala sabwa ya oziwa wi ninowagalaliha murima wa Yehova. Yehova onowagalala vaddiddi aganonaga nirabelaga dhoweha dha mwilaboni vina nigewelelaga malamulo aye. (Gano 23:15) Anju vina anowagalala vaddiddi nigakosa ejuwene. (Lk. 15:10) Iyo vina ninowagalala venjene nigawona abalihu akalaga ororomeleya masiki afwara-fwariwaga vina agumanagana makattamiho. (2 Tes. 1:4) Elabo ya Satana egatolotxiwa, ninele okana wagalala sabwa ya oziwa wi nihiwodha okalavi ororomeleya na Yehova mpaka omagomo.
19. Elobo gani elogile murogora onkuweliwa Rachel mwaha wa wasunziha ebaribari attu ena? (Koona vina foto.)
19 Elobo modha ennihagalaliha venjene ja ologa na attu ena mwaha wa Yehova. Rachel, onkala o República Dominicana, ohiloga wi gari enddimuwa wawaddela attu ena mwaha wa Mulugu wehu wotikiniha. Àtanalelaga abale otene akamihedhiliye omuziwa Yehova, iyene onologa dhahi: “Enorutxa ologa wagalala ona miyo ddigawonaga abale akamihedhilimi omuziwa Yehova okosa matxinjo mwigumini mwawa vina amukuluvelaga iyene mowakwana-mwene. Wagalala oku onokwaranya makattamiho agumanilena miyo wi ddiwodhe wasunziha ebaribari.”
Iyo ninowagalala vaddiddi wasunziha ena omukwela vina omwiwelela Yehova dhahene ninga iyo (Kang’ana ddima 19)
KASUNZA NA MAZU OMARIHA A ADHARI OROROMELEYA
20. Iyo nili dhavi ninga Mizé, Davidi vina Joau?
20 Mizé, Davidi vina Joau akalilewo masaka ottiyana vaddiddi na ehu. Masiki dhawene iyo nili ninga awene na mikalelo dhottiyana-ttiyana. Awene ahimulabela Yehova Mulugu webaribari, iyo vina ninimulabela Mulugu wakakene. Dhahene ninga awene, iyo ninomulobelela Yehova, ninomukuluvela iyene vina ninotamela malago aye. Ottiya ejuwenevi ninga alobwana aba ororomeleya, iyo nihikana nikuluvelo wi Yehova onowaruriha otene animwiwelela.
21. Maruriho gani anakele abale anafware malago a Mizé Davidi vina Joau?
21 Se waganyedha iyo ninofuna ovirihamo malago a alobwana aba owunuwelavo vina omwiwelela Yehova. Nigakosa ejuwene ninele orurihiwa vina okamihedhiwa na Mulugu. Ninele okana gari ya okalawo mudhidhi mwinjene, mwebaribari namukalakala! (Olib. 30:20) Ottiya ejuwenevi ninele okana wagalala sabwa ya omwagalaliha Babihu wokwela onanittuve na mikalelo dhottiyana-ttiyana dhihinwodhihu wubuwela.—Ef. 3:20.
JIBO 129 Nivilele Mpaka Omagomo
a Ana Izrayel enjene oonile matikiniho a Yehova Mmwinjeni Wofila kakalilewo mpaka wona Elabo Yopikirheliwa. (Oleb. 14:22, 23) Yehova wahiloga wi abale otene ana vyaka okwaranya 20 dhobaliwa agahikwa mwiddeddereni. (Oleb. 14:29) Mbwenyi Kaleb, Josuwé na ena àli azombwe vamodha na nihimo na Levi ahikalawo mpaka wabuwa Mwinje wa Jordau vina ovolowa Mwilaboni Yopikirheliwa.—Olib. 1:24-40.
b MAZU ANONIHEDHAMO FOTO : Mpaddi wemara: Davidi anvahaga malago omariha mwanaye Salomau. Mpaddi yoja: Abali akosaga Eskola ya Apionero oku afwaseyelaga malago a Yehova