Abali Azombwe—Kamutagiheni Marko vina Timóteo

1-2. Txini egamutximihile Marko vina Timóteo omukosela venjene Yehova?

ABALI azombwe, nyuwo munofuna okosa venjene mmabasani a Yehova vina olabihedhiwa venjene mmulogoni mwenyu? Kinaganyedheya. Jowagalaliha vaddiddi wawona azombwe ali omala-nawale wi alabele ena! (Ms. 110:3) Mbwenyi weyo txino onowubuwela wi ejo jorutxa okosawa. Onowova omukosela venjene Yehova sabwani kunziwa mukalelo onakale egumi yawo obe kunziwa mburo onawuttomele iyene? Obe txino wahikodda gari ya okosa venjene mmabasani a Yehova sabwani wobuwela wi kunawodhe okosa deretu? Akala jijuwene, weyo kuli woromaya wubuwela dhawene.

² Marko na Timóteo ahigumanana dhorutxa dholaddana. Masiki dhawene kattiyile wova dhigapadduwele musogorho obe ohikana ttotto yinjene watximiha walabela ena. Txino Marko wakala na mamayaye ntakulu nottugareya mudhidhi wakonvidariwiye na murumiwi Paulo vina Barnabé wi akose oleddo wa omisionario. (Mer. 12:​12, 13, 25) Marko wahattiya anamudhi aye wi onuwihe mabasa aye a olaleya. Vamaromo, wahimwalela o Antiokiya. Musogorhomwa, wahinvelela Paulo na Barnabé mimburo dhina dholapela. (Mer. 13:​1-5) Na mukalelo wakakene, txino Timóteo wakala na amambali aye mudhidhi okonvidariwiye na Paulo wi anvelele mmabasani a olaleya. Timóteo wali muzombwe nona agahubuwela wi kafwanyelela olaba vamodha na Paulo. (Kaladdaniha na 1 Korinto 16:​10, 11 vina 1 Timóteo 4:12.) Masiki dhawene, Timóteo wahirumela konviti ya Paulo vina wahakela mareliho menjene sabwa ya ejuwene.—Mer. 16:​3-5.

3. (a) Ninziwa dhavi wi Paulo wanninvaha ttima Marko vina Timóteo? (2 Timóteo 4:​6, 9, 11) (Koona vina mafoto.) (b) Mavuzo gani anakuliwe mu nsunzoni ntti?

³ Marko na Timóteo ahisunza ozuzumela dhittomo dhinjene dhottiyana-ttiyana mmulogoni bali azombwe. Paulo wannatamalela vaddiddi azombwe aba nona musogorhomwa vaziwiliye wi agahikwa, iyene wahakumbirha wi adhe akale na iyene. (Kengesa 2 Timóteo 4:​6, 9, 11.) Mikalelo gani dhapama dhanna Marko na Timóteo dhamukosiha Paulo wakwela vina wakuluvela? Abali ali azombwe anawodhe dhavi watagiha? Malago a Paulo anakamihedhe dhavi abali ali azombwe masaka abano?

KAMUTAGIHE MARKO—OKALE WOMALA-NAWALE WI WALABELE ENA

4-5. Marko olagihile dhavi wi wali womala-nawale wi alabele ena?

⁴ Walabela ena enodhaga otapulela ovilibihedha venjene wi nakamihedhe vina odhowavi nakamihedhaga masiki egakala yorutxa okosawa. Jijuwene ekosile Marko. Mudhidhi okoddile Paulo omuttukula Marko muleddoni mwaye wanawili wa omisionario txino wahikubanya vina wahinyimuwa. (Mer. 15:​37, 38) Mbwenyi ejo kimukosihile Marko ottiya walabela abalaye vina arogoraye.

⁵ Marko wahirumela olaba na primwaye Barnabé. Muvirile vyaka 11 musogorhomwa Paulo bali mukamburha o Roma, Marko wali na iyene wi amukamihedhe. (Flm. 23, 24) Mwebaribari Paulo wahitamalela venjene nikamihedho naye ofiyedha ologa wi Marko ‘oddipangarhaza vaddiddi.’—Kol. 4:​10, 11.

6. Yakalela nni yapama Marko okala mudhidhi mwinjene na abali ana ttotto yinjene? (Koona vina nota.)

⁶ Marko wahipurelamo venjene sabwa ya okosa mandano na Akristu oliba mpaddi womuyani. Mmaleliye okala mudhidhi mung’onovi na Paulo o Roma, Marko ohivitaganyiha na murumiwi Pedro o Babilónia. Awene ahikana mandano ofiyedheya mpaka Pedro omukuwela “mwanaga Marko.” (1 Pe. 5:13) Mudhidhi walabani vamodha, Pedro txino wahimwaddela marho waye wofiyedheya dhilobo dhinjene dhotikiniha mwaha wa egumi vina mabasa a Yezu, esuwene dhilebile Marko musogorhomwa Mmuttakani mwaye.a

7. Sung-Woo ofwarile dhavi yotagiha ya Marko? (Koona vina foto.)

⁷ Marko wanzuzumela mabasa a Yehova vina wanlaba vamodha na abali owunuwa mpaddi womuyani. Onawodhe dhavi omutagiha Marko? Akala weyo oyelela ettomo ya mabasa, kakala wovilela vina odhowegevi otamelaga marhe mena a omulabela Yehova vina mulogo. Jijuwene epadduwile na Sung-Woo, ovano onlaba ninga munddimuwa wa mmulogoni. Valiye muzombwe iyene wanniviladdaniha na abali ena ali azombwe vaddiddi opitta iyene. Enaya ahakela ettomo iyene ahinatti. Sung-Woo wahinyimuwa vina wahikubanya ofiyedha wawaddela anddimuwa a mmulogoni mukalelo waviwiyemo. Munddimuwa mmodha wa mmulogoni wahinvaha malago wi avilibihedhe walabela ena masiki merelo aye apama ahizinddiyeliwaga na attu ena. Malago aba ahimuttukulela Sung-Woo ovivelela wi akamihedhe abali owunuwelavo na abale afuna boleya wi adhowe o matugumanoni. Obuwelaga dha mundduni, iyene ohiloga: “Ddifiyedha ononelamo ejile entapulela walabela ena mowakwana-mwene. Ddikana wagalala sabwa ya walabela attu ena.”

KAMUTAGIHE TIMÓTEO—WALAGIHAGA ENA OKWELA

8. Paulo omusakulele nni Timóteo wi anvelele muleddoni mwaye? (Filipi 2:​19-22)

⁸ Paulo wannafuna abali oliba murima wi anvelele mudhidhi weyeleliye sidadi dhafwara-fwariwiye. Vamaromo iyene wahimusakula Mukristu wa ttotto wakuweliwa Sila wi anvelele. (Mer. 15:​22, 40) Musogorhomwa Paulo wahimusakula Timóteo wi akale na iyene. Mikalelo gani dhanna Timóteo? Iyene wahikana mweddelo wapama. (Mer. 16:​1, 2) Iyene vina wannazuzumela vaddiddi attu ena.—Kengesa Filipi 2:​19-22.

9. Elobo gani enlagiha wi Timóteo wanazuzumela abali?

⁹ Muromeliye onvelela Paulo, Timóteo wahilagiha wi wannazuzumela vaddiddi attu ena opitta mwinya. Sabwa ya ejuwene, na nikuluvelo Paulo agahiwodha omuttiya o Bereya wi àpangarhaze anamafwara aswa àli wenewale. (Mer. 17:​13, 14) Nsaka nttile txino Timóteo wahipurelamo venjene na yotagiha ya Sila, wahalile o Bereya. Musogorhomwa, Paulo wahimuruma Timóteo yeka wi adhowe o Tesalónika àpangarhaze Akristu a sidadi ejile. (1 Te. 3:2) Vyaka 15 musogorhomwa txino Timóteo wahisunza ‘wunla na abale anunla’ amulagihaga ntanalo muttu ddi muttu watabuwa. (Rom. 12:15; 2 Tm. 1:4) Azombwe ali Akristu anawodhe dhavi omutagiha Timóteo?

10. Woo Jae osunzile dhavi wazuzumela venjene ena?

¹⁰ Mbali onkuweliwa Woo Jae ohisunza wazuzumela venjene attu ena. Valiye muzombwe iyene wannubuwela wi jorutxa ologa makani na abali owunuwelavo. Vawoniye o matugumanoni, iyene wela walejela bahi vina kaloga makani na awene. Munddimuwa dhahi wa mmulogoni wahimwaddela Woo Jae wi wanfwanyela oroma makani na abali alogaga esile dhaziveliwiye mwa awene. Munddimuwaya wa mulogo wahimukokomeza otanalela ejile egafunile wiwa attu ena. Woo Jae ovirihamo nlago nttile mudhidhi walogiye na attu ena. Woo Jae ovano olaba ninga munddimuwa wa mulogo, ohiloga: “Ovano ddinokana makani opureleyamo na attu ottiyana-ttiyana. Ddinoviwamo pama sabwani ddinowodha ononelamo esile dhinazuzumiha attu ena. Ejuwene enoddittukulela wakamihedha abalaga.”

11. Azombwe anawodhe dhavi wazuzumela venjene abali a mmulogoni? (Koona vina foto.)

¹¹ Nyuwo azombwe enowodheya osunza wazuzumela attu ena. Mugakala mmatugumanoni kalagiheni ntanalo attu a yimo vina dhilabo dhottiyana-ttiyana. Wavuze mukalelo olani vina wavuruwane. Na mudhidhiya txino onele oziwa mukalelo wa wakamihedha. Txino onele wona wi atelani owunuwelavo anofuna nikamihedho na omulabihedha apilikativo JW Library^®. Obe txino weyo onozinddiyela wi awene kaana masasanyedho a olaba na muttu mmabasani a olaleya. Enowodheya wakamihedha olabihedha telefoni yawa obe ovivelela olaba na awene mmabasani olaleya? Weyo ogakamihedha abalawo na mukalelo obu, onele okala yotagiha yapama mmulogoni.

MALAGO A PAULO ANODHAGA WUKAMIHEDHA

12. Abali ali azombwe anawodhe dhavi osunza na malago anvahile Paulo Timóteo?

¹² Paulo ohinvaha malago opureleyamo Timóteo, agamukamihedhile okana egumi yowagalala vina omulabela Mulugu mowakwana-mwene. (1 Tm. 1:18; 2 Tm. 4:5) Akala weyo oli mbali wa muzombwe malago a Paulo anodhaga wukamihedha. Dhavi? Kengesa makarta meli amulebeli Paulo Timóteo ninga olebeliwe weyo vina koona nlago gani ninawodhiwe ovirihamo mwigumini mwawo. Koona dhotagiha dhing’onovi.

13. Ninawodhe dhavi wunuwiha weddeyana wehu na Yehova?

¹³ “Ogane ovilibihedha omuroromela Mulugu.” (1 Tm. 4:7b) Paulo wela omwaddela Timóteo wi wanfwanyela okala woweddeyana na Yehova vina okosa ejile egamwagalalihile. Mbwenyi wi nikale woweddeyana vina nimukwele Yehova enofuneya ovilibihedha. Ninowodha wona ejuwene na mazu alogile Paulo. Valogile Paulo ogane ovilibihedha, iyene ohilabihedha nzu ninlagiha wi namattamaga wanfwanyelela oviswagiha wi akale womala-nawale wila akose mavurhano. Anamattamaga aba anfwanyelela wunuwiha dhilemelelo dhigakamihedhile opemberha. Iyo vina ninofwanyelela wunuwiha dhilemelelo dhinanikamihedhe onfiyedha Yehova.

14. Efunelo yehu jivi nigamwengesaga Bibilia? Kavaha yotagiha.

¹⁴ Vandowiwe wunuwihaga efunelo ya omwengesa Bibilia, kobuwela wi yogana yawo ja onfiyedha Yehova. Motagiha, ogengesaga nipadduwo na Yezu na muzombwe wa mureli, txini ensunziwe mwaha wa Yehova? (Mk. 10:​17-22) Muzombweya wanrumela wi Yezu wali Mesiya, mbwenyi iyene kaana nroromelo nigamuttukuleli onfwara. Masiki dhawene Yezu wahimulagiha okwela. Mukalelo ologile Yezu na muzombwe oddule kunddiginya murima wawo? Mwebaribari Yezu wafuna wi iyene akose yogana yamalago. Vina Yezu ohilagiha okwela wana Yehova na muzombwe oddule. (Jo. 14:9) Otanalelaga nipadduwo ntti vina dhinupadduwela, kavivuze, ‘Txini enfwanyelimi okosa wi ddikale wofiyedheya na Yehova vina ddalabele ena mowakwana-mwene?’

15. Ekalele nni yamakamaka mbali wamuzombwe okala tagiha yapama? Kaladdaniha. (1 Timóteo 4:​12, 13)

¹⁵ “Wakalele tagiha otene abale anroromela.” (Kengesa 1 Timóteo 4:​12, 13.) Ebaribari wi Paulo wahimukokomeza Timóteo wunuwiha dhiwodhelo ninga—wengesa vina osunziha—mbwenyi iyene vina wahimukokomeza wunuwiha mikalelo ninga—okwela, nroromelo vina mikalelo dhokoddela. Sabwaya jani? Sabwani yotagiha yapama ehikana ttima vaddiddi opitta mazu. Katanalela dhahi, weyo onottomiwa wi okose diskursu mmatugumanoni enloga mwaha wa ozuzumela mabasa a olaleya. Enele okala yovevuwa ologa makani aba akala weyo onovilibihedha mmabasani olaleya. Attuya anele ottukuleleya ovirihamo ejile enlogiwe agazinddiyela wi weyo onozuzumela mabasa aba.—1 Tm. 3:13.

16. (a) Dhipaddi gani tanu dhinfwanyelela azombwe okala tagiha? (b) Mbali wa muzombwe onawodhe dhavi okala tagiha na mulogelo waye?

¹⁶ Va 1 Timóteo 4:​12, Paulo onologa dhipaddi tanu dhinfwanyelela mbali wa muzombwe okala tagiha. Ononamo dhavi okosa masasanyedho a nsunzo nomwinya wi opepese venjene dhipaddi esi modha-modha? Motagiha, akala weyo onofuna wunuwiha ewodhelo yawo ya ologa, katanalela mukalelo ogawodhiliwe walibiha attu ena na mazu awo. Akala weyo onkala na amambali awo, egahiwodheya watamalela dila dhinjene mwa dhotene dhinukosela awene? Onubuwela dhavi matugumano agamala ologa elobo eziveliwiwe na muttu okosile epaddi obe diskursu? Ononamo dhavi ovaha dhowakula mmatugumanoni na mazu awo? Ogavilibihedha okala tagiha na mulogelo wawo, attu otene anele wona wunuwa wawo mpaddi womuyani.—1 Tm. 4:15.

17. Txini enamukamihedhe mbali wa muzombwe wakwanihedha dhogana dhaye dhomuyani? (2 Timóteo 2:22)

¹⁷ “Kattawa dhifunelo dhozombwe, vano otamele oligana.” (Kengesa 2 Timóteo 2:22.) Paulo ohimukokomeza Timóteo ottawa dhifunelo dhigazuzumihile dhogana dhaye dhomuyani obe dhigadhile ononga mandano aye na Yehova. Txino weyo onozinddiyela wi dhilobo dhing’onovi masiki dhihikalaga dhabure dhinowiya mudhidhi ogalabihedhile weyo mmabasani omuyani. Motagiha, katanalela mudhidhi onnongiwe oponyaga mpirha, interneti, obe videogames. Ogahiwodha ogawa mudhidhi obu wi omukosele venjene Yehova obe attu ena? Txino egahiwodheya okamihedha ovenyihedha Nyumba ya Omwene obe okamihedha mabasa a olaleya na karinya. Weyo ogattidda mabasa ninga aba, txino onele wakosa amarho aswa anawukamihedhe okana dhogana dhomuyani vina wakwanihedha.

KAKANA EGUMI YOWAGALALA SABWA YA WALABELA ENA

18. Ninlogela nni wi Marko na Timóteo ahikana egumi yowagalaliha?

¹⁸ Marko na Timóteo ahivilibihedha wi alabele venjene ena, nona awene ahikana egumi yowagalaliha vina dhotagiha dhinjene dhapama. (Mer. 20:35) Marko oheddelela dhilabo dhinjene dholapelana na efunelo ya wakamihedha abalaye. Iyene vina ohileba nipadduwo notikiniha mwaha wa egumi vina mabasa a Yezu. Timóteo omukamihedha Paulo wita milogo dhiswa vina wapangarhaza abali. Mwebaribari, Yehova ohona wi Marko na Timóteo àli omala-nawale wi avilibihedhe omulabela iyene vina ohagalala sabwa ya awene okosa ejuwene.

19. Abali ali azombwe anfwanyelela nni ovirihamo malago anvahile Paulo Timóteo nanda anakaane yopurelamo gani?

¹⁹ Ninowodha wona okwela wana Paulo na marho waye Timóteo modhela makarta amulebeli iyene. Makarta aba ovudheleliwa anolagiha okwela onna Yehova na nyuwo abali muli azombwe okweleya. Iyene onfuna wi nyuwo mwagalale. Nona kavilibihedhe ovirihamo malago a Paulo vina walabela ena venjene. Ogakosa ejuwene, onele okana egumi yowagalaliha ovanene vina onele ottidda “egumi yebaribari” enjedhelihu.—1 Tm. 6:​18, 19.