KAPITULU 8
“Jijene Erumeliwemi”
1-4. (a) Yezu omusunzihile dhavi na thotho muyana dhahi wa Musamariya, agomeli vavi? (b) Arumiwi aye oonile dhavi?
AAHIMALA weedda mawora menjene. Yezu na arumiwi aye anokosa oleddo worutxa bagadhowa omadhulu, ovenya mu Judeya mpaka o Galileya. Dila ekiviletxe, oleddo wa wañganana masiku mararu—enowadhowiha kakamwe o Samariya. Venevo vanaddamela nzuwa vamusorho, anowaddamela sidadi dhahi eñgono entxemerhiwa Sikar, venevo vemelilani wila avume.
2 Oku arumiwi aye badhowile ogula dhoja, Yezu onovuma nikome na ntxela otakulu wa sidadiya. Muyana dhahi onofiyavo wila aruge manje. Yezu kofuna kagamutanaalile. Sabwani “walema n’oleddo.” (Joau 4:6) Kugakalile muladdu, kopinya mento bamuthiya muyana oddule wa Musamariya badha vina badhowa s’ohilogavo elobo. Ninga moonelihu mu Kapitulu 4 ya nivuru nthi, muyana oddule wajeedha wila Muyuda Muyudavi agahimpwaza. Mbwenye Yezu wahiroma makani na iyene.
3 Waromile na musibo, wowiwanana na dhokosa dha muyana siku na siku—txibarene yowiwanana na ejene enkosa muyana oddu ovanene. Muyana odheeli oruga manje; Yezu onologa manje ankaliha egumi, ampa nthona naye na omuyani. Dila dhinjidhene muyana oddu onomukosa Yezu mavuzo antota miladdu.a Na thotho Yezu onorabela ologa mwaha esi nanda onodhowanavi makani atanaaleliye. Onofwaseyela dhilobo dha omuyani, webedha webaribari vina Yehova Mulugu. Mazu aye anofiyedha murima, sabwani muyana oddule wahapanga alobwana a mu sidadi, awene vina bafuna onvuruwana Yezu.—Joau 4:3-42.
4 Mwiyeleli arumiwi abale, oonile dhavi onamoona oku wa thima onvaha Yezu veneva? Kavali wene ezinddiyelo yawila ahiziveliwa. Anotikina sabwa yawila Yezu onologa wene na muyana oddu, nanda ninga munooneyelani, arumiwi abale kalogilena wene elobo muyana oddule. Mumaleliye odhowa, awene badidela omuwaraliha Yezu wila aje oja okule wadhilanina. Mbwenye Yezu onapanga dhahi: “Miyo ddikana oja wina ohinziwenyu.” Na wuma milomo, voroma awene oonile ninga Yezu ohikaana wene oja. Vasogorhova batapulela dhahi: “Oja waga kuvirihamo enddifunana Mulugu oddirumile, kupuliha mabasaye addivahileye.” (Joau 4:32, 34) Dhaene Yezu ohasunziha yawila mabasaye manddimuwaya mwigumini yaye balitxi a makamaka opitha oja. Onfuna vina wila awene oonege dhaene mabasa aba. Mabasa aba txini?
5. Yezu wakosa mabasa gani mwigumini yaye, ninfuna nisekeserhe eni mu kapitulu eji?
5 Yezu wahilogaga dhahi: “Enofuneya wi ddilaleye Muthaka Wapama mirudda mina, vowi jijene erumeliwemi.” (Luka 4:43) Indde, Yezu warumeliwe olaleya vina osunziha muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu.b Anamafara a Yezu a nsaka na ovanene ana mabasa akakene. Noona jofuneya osekeserha sabwa yalaleyela Yezu, esile dhilaleyiliye vina mukalelo wooniye yothomeliwa yaye.
Sabwa Yalaleyela Yezu
6, 7. Yezu wafuna wila “mwinya” obe namasunziha wotene wa vathaddo ewege dhavi mwaha wa walaleya muthaka wapama athu ena? Kaladdaniha.
6 Ndoweni nisekeserhe mukalelo woona Yezu dhibaribari dhasunzihiye; nigamala ninela osekeserha ekalelo yakaaneliye athu aasunzihiye. Yezu wahilabihedha musibo wohidduwaleya wila alagihe mukalelo wewiye bagaalaleya athu ena dhibaribari dhamusunzihile Yehova. Walogile dhahi: ‘Namasunziha ddi namasunziha odhile oleliwa na meddelo a Omwene wa wirimu, onladdana na mwinya wa vatakulu, omburutxa va nifumoni naye dhorela dhiswa na dhawale.’ (Mateu 13:52) Mwinya onromoliwa va musiboni obu omburutxela eni dhilobo va nifumoni naye?
7 Mwinya kanosililiha mazanga aye ninga mwakoseligi Mwene Ezekiya, bakaana makathamiho. (2 Amwene 20:13-20) Txini enimukosiha mwinya ejene? Koona nladdaniho nthi: Weyo ohinfiyedha vatakulu vaye namasunziha onthithimihiwa vaddiddi. Iyene bafugula gaveta baburutxamo makarta meeli, modha yorujela sabwa ya ogoneela, yina eswa. Aba makarta amulebeli babi waye, nimodhana tha vyaka dhinjidhene namasunziha oddu bali mwanamulobwana, niina tha vyaka dha ovanenevi. Mento aye anozerimela na oziveliwa bagopanga mukalelo omboniye makarta aba vina mukalelo osaddulile egumi yaye sabwa ya malago alimo, vamodha na mukalelo onwodhani wukamiha. Makarta aba kammothihedhiwa vati na namasunziha oddu, ali vamburoni vorihiwa mmirimani mwaye. (Luka 6:45) Iyene onowutonyihedha, kayo ogayana obe wila aranjulemo elobo ji elobo, mbwenye wila weyo opuremo vina owoonihe thimaya enanina.
8. Nikaaneli eni sabwa dhaderetu dha woonaga wila dhibaribari dhinsunzihu mu Nzu na Mulugu aba mafumo?
8 Yezu, Namasunziha Munddimuwa, wana sabwa dhakakene valaleyiye athu ena dhibaribari dha Mulugu. Mwa iyene, dhibaribari esile dhali mafumo a muthengo wopitha-pitha. Wankwela vina wanwararela olaleya esene. Wafuna wila anamafara aye otene, vina “mwinya” obe [‘namasunziha wotene wa vathaddo’], oonege dhaene. Iyo nili dhaene? Nihikaana sabwa dhinjidhene dha okwelaga ebaribari yotene ensunzihu mu Nzu na Mulugu. Ninobona myarha esi dhathima dha ebaribari peno akala masunziho ambonihu ovenya wale obe masadduliwo a ovanenevi a onyaaliha dhilobo. Modheela ologaga na ohagalala wa murima vina okwelagavi esile dhinisunzihile Yehova, ninowooniha okwela oku ninga mwakoseli Yezu.
9. (a) Yezu wawoona dhavi athu abale aasunzihiye? (b) Niwodhe dhavi otagiha ekalelo yakaanela Yezu athu?
9 Yezu vina wannakwela athu aasunzihiye, ninga munfunelihu osekeserha mowakwanela mu Epaddi 3. Nivuhulo nahithaga ologa wila Mesiya onela “omukalela sisi muthu wopwaziwa, vina muhawi.” (Masalmo 72:13) Txibarene, Yezu wannatanaala athu. Wantanaala dhubuwelo vina dhikalelo dhaakosiha dhilobo; wanzuzumela mithorho dhakukumula awene vina masoso aakathamiha ononelamo ebaribari. (Mateu 11:28; 16:13; 23:13, 15) Motagiha, kamubuwele muyana oddule wa Musamariya. Mohaganyedha iyene wahitikina vaddiddi sabwa ya Yezu omutanaala. Ononelamo wa Yezu esile dhampadduwela muyana oddule wahimuthukulela omurumeela Yezu ninga namavuhula vina wapanga athu ena mwaha wa oddwene. (Joau 4:16-19, 39) Ja ebaribari wila anamafara a Yezu a nsaka na ovanene kanwodha wengesa mirima dha athu abene analaleyani. Mbwenye, ninowodha watanaala athuya ninga mwakoseli Yezu; ninowodha wooniha nzuzumelo ninakaanelihu; ninowodha osaddulela mazu ehu wila aakwanihedhe esile dhintamelani, makathamiho awa vina esile dhinfunani.
Esile Dhilaleyile Yezu
10, 11. (a) Yezu walaleyile eni? (b) Ofuneya wa Omwene wa Mulugu ototeyi vavi?
10 Yezu olaleyile eni? Kotamela yowakulaya modheela wañgananiha masunziho a relijiau dhinjidhene esene dhinila dhinomwimelela Kristu, ogoonile wila walaleyile muthaka wowaziveliha athu. Obe txino ogobuweli wila wavuneela masadduwo a politika obe yawila wathukuleletxa vadhulu oviluwa waye okwaranya dhilobo dhiina dhotene. Mbwenye ninga mumaleliwe woona, Yezu wahiloga motapuwa wila: “Enofuneya wi ddilaleye Muthaka Wapama” wa Mulugu. Txini yafuna wene ejene?
11 Kobuwela wila Yezu wali odhulu mudhidhi wavanyile Satana voroma ofanyeela wa olamulela onddimuwa wa Yehova. Yezu wahiwa opa vaddiddi omoona Babi waye woligana ozivaleliwa vina omageedhiwa wila ddi Mulamuleli wohifanyeela, Oddwene onkooddiha dhothanddiwa Dhaye ojavo dhilobo dhaderetu! Mwana Mulugu wahiwa ososomedha vaddiddi, Adamu na Eva abalene agakalile ababi a nlogo na athu, mwanvuruwanelani Satana namazivalela! Mwana wahoona wila nlogo na athu nahiravihiwa yothega vina okwa sabwa ya ovanya okule. (Roma 5:12) Noona wahithaba vaddiddi mwaziweliye wila Babi waye siku nimodha agahinyaaliha dhilobodha!
12, 13. Omwene wa Mulugu onanyaalihe dhovirigana gani nanda Yezu wakosile dhavi Omwene ninga elobo ya makamaka ya olaleya waye?
12 Elobo gani yalitxi ya makamaka yafanyeela oroma osasanyedhiwa? Nzina nokoddela na Yehova nanfuneya okoddelihiwa, okuputhiwa mwa maleba otene a dhozivaleliwa dhikoseliwani na Satana na otene abale athegile na iyene. Ofanyeela wa olamulela onddimuwa wa Yehova, mukalelo waye wa olamulela wanfuneya wiyihedhiwa. Yezu ddanonelamo deretu mwaha esi dha makamaka ompitha muthu muthuvi. Mu nlobelo na nlagiho, wahasunziha anamafara aye okumbirhaga voroma wila nzina na Babi waye nikoddelihiwe, agamala alobelele odha wa Omwene wa Babi waye vina ofuna wa Mulugu okosiwege velaboni ya vati. (Mateu 6:9, 10) Omwene wa Mulugu na Yezu Kristu ninga Mulamuleliya mohigoneela onela ofurula elabo ya vati mwa nlamulelo novirigana na Satana, buwimetxavo olamulela wofanyeela wa Yehova mpaka mudhidhi wohimala.—Daniyel 2:44.
13 Omwene obu wali musorho wa olaleya wa Yezu. Mazu vina merelo aye otene ahikamiha wooniha txini Omwene vina mukalelo onfunani olabela efunelo ya Yehova. Yezu kaathiyile wene elobo ompupurutxedha othiya mabasaye a olaleya muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu. Mu nsaka naye wahikala dhilobo dha nlogo dhanyonya vaddiddi, dhovirigana dhohengeseya. Masiki na esene, wafwaseyeli mpaganyo vina mabasaye. Ofwaseya oku ontapulela wila Yezu kasadduwa, katanaala, vina walogetxa yakakene agafiyedha athu? Kayo wene ejuwene!
14, 15. (a) Yezu woonihile dhavi okala “muthu onimpitha Salomau”? (b) Niwodhe dhavi omutagiha Yezu mwa esile dhinlaleyihu?
14 Ninga munfunelihu woona mu epaddi eji yotene, Yezu wahikosiha osunziha waye okala woziva vina wothiyana-thiyana. Waloga na mukalelo waddiginya mirima dha athu wila atanaale. Ninofanyeela omubuwela Mwene wa zelu Salomau, oddulene watameli vimarya dhoziva, mazu anloga dhebaribari, wila alebe dhubuwelo dhamubuwelihile Yehova oleba. (Kohelét 12:10) Yehova wahinvaha mulobwana oddule wohakwana ‘murima wotapuwa,’ amuwodhihaga ologa dhilobo dhinjidhene, ovenya balame mpaka oba, ovenya miri mpaka dhinama. Athu aahidha wolapela wila amwiwe Salomau bagaloga. (1 Amwene 4:29-34) Masiki na ejene, Yezu wali “muthu onimpitha Salomau!” (Mateu 12:42) Ddalitxi wa zelu, ‘wotapuwa murima’ vopitha. Agasunzihaga athu, Yezu walabihedha eziwelo yaye enddimuwa ya Nzu na Mulugu ninga vina olabihedha balame, dhinama, oba, dholima, mudhidhi, dhopadduwa dha siku na siku, dhopadduwa dha wale vina mikalelo dha mmawani. Mudhidhi wakakene, Yezu txipo kavikonyana eziwelo yaye wila asililihe athu. Karutxiha muselu waye nanda wela ononeleyamo. Kintikiniha sabwa yaziveliwela athu onvuruwana agalogaga!—Marko 12:37; Luka 19:48.
15 Akristu a nsaka na ovanene anotamela ofara musogorhelo wa Yezu. Kanina zelu vina eziwelo ejile enddimuwa yaniyena, mbwenye iyo notene nihikaana txibarene muna eziwelo enwodhihu olabihedha nigalaleyaga athu dhibaribari dha Nzu na Mulugu. Motagiha, amambali podi olabihedha esile dhiziwilani dha walela anawa wila aladdanihe okwela wa Yehova na ana Aye. Ena txino anolabihedha dhotagiha obe maladdaniho a omabasani, oskola obe esile dhiziwilani mwaha wa athu na dhopadduwa dha siku na siku. Mudhidhi wakakene ninokala txenjewa wila nihithiye elobwene onipupurutxa mwa olaleya muselu wehu—muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu.—1 Timóteo 4:16.
Mukalelo Woona Yezu Olaleya Waye
16, 17. (a) Yezu woona dhavi olaleya waye? (b) Yezu walagihile dhavi wila olaleya waye wali elobo ya makamaka ya egumi yaye?
16 Yezu woona olaleya waye wila nifumo na thima vaddiddi. Wanziveliwa wakamiha athu omoonaga Babi waye wa odhulu mwa mukalelo Oliye txibarene, s’ohipipirihiwa na masunziho vina magano oovirigana ampanddiwa na athu. Yezu wankwela wakamiha athu wandana na Yehova vina okaana njeedhelo na egumi ya mukalakala. Wanziveliwa wapangarhaza athu vina wathabiha na muthaka wapama. Walagihile dhavi wila wahikaana mewelo aba? Koona makalelo mararu.
17 Woroma, Yezu wekile olaleya vamburoni voroma mwigumini yaye. Ologa Omwene aali mabasa aye, mabasa a mwigumini mwaye, yofuna yaye ya makamaka. Ji sabwa ya ejene yakooddeliye na zelu okaana dhilobo mwigumini ninga moonelihu mu Kapitulu 5. Venevo vaalagiye athu ena, ninto naye nafwaseyeletxa ejile yalitxi ya makamaka. Kazuzumihiwa na dhilobo gwe dhafanyeeliye opitxela kobiri, okoya, osasanyedha obe otxinja na ovira wa mudhidhi. Wakalawo na mukalelo wohirutxa wila vahikale wene elobo yompupurutxa bure-bure mulaleyani mwaye.—Mateu 6:22; 8:20
18. Na makalelo gani aviperhekeli Yezu olaleya?
18 Wanawili, Yezu wahiviperhekela kakamwe olaleya. Wahilabihedha guru dhinjidhene olaleya oku, bageedda wene mazana a makilometuru mu Palestina motene bagaatamela athu afuniye walaleya muthaka wapama. Wahiloga na awene mmatakulu mwawa, vathaddo, mmamisika vina vatamuni. Wannalaleya masiki bagafuna ovuma, oja, omwa manje obe mudhidhi wofwasa vañgono na amarho aye a vamirimani. Masiki mudhidhi wakwiye, wela walaleyavi athu muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu!—Luka 23:39-43.
19, 20. Yezu waladdanihile dhavi omaguva wa mabasa a olaleya?
19 Wanoraru, Yezu woona olaleya waye wila elobo ya namaguve. Kobuwela makani aye na muyana oddule wa Musamariya vatxelani, otakulu wa sidadi ya Sikar. Txino venevale arumiwi a Yezu koona ofuneya wa walaleya athu muthaka wapama. Yezu wahapanga dhahi: “Nyuwo munologaga dhahi: ‘Dhamalá myeri minayi, ninofiya nsaka n’osinanga.’ Ovano miyo ddinowaddelani: Thukulani kove, angananí mmunddani; dhawimadhá dhimala withwa, dhinjyedha osinangiwa.”—Joau 4:35.
20 Yezu walabihedhi musibo obu mu nsaka nthile na osinanga. Wali mweri wa Kisleu (Novembro/Dezembro). Nsaka na osinanga mayele nigafiyile myeri minai musogorhomwa, othamagela nsaka na Paskwa, siku na 14 wa Nisani. Noona anamalima kazuzumela osinanga mudhidhene obule. Aahihalanawo mudhidhi mwinjene. Ki osinangiwa wa athu? Eya, athu enjene anfuna wiwa, osunza vina okala anamasunza a Kristu wila agumele njeedhelo notikiniha nakalihedhiwo Yehova. Yakala ninga Yezu wela wañgana mindda esile dha ezinddiyelo boona wila dhali dhotxena na thaga dhotene dhowithwa badhigathekenyeya vañgono-vañgono na pevo, dhoonihaga wila dhihithwa wila dhisinangiwe.c Ovanene nahifiya wene nsakana, nanda mabasaya ali a namaguve! Sabwa ya ejene, athu a musidadi mwatamelani omukalihavi Yezu mwenemwale, iyene wahakula dhahi: “Enofuneya wi ddilaleye Muthaka Wapama mirudda mina, vowi jijene erumeliwemi.”—Luka 4:43.
21. Niwodhe dhavi omutagiha Yezu?
21 Mwa makalelo aba mararu asekeserhiwe, ninowodha omutagiha Yezu. Ninowodha okosa olaleya wa Okristu okala mabasa a makamaka a egumi yehu. Masiki vanihuna murala vina dhokosa oganyoni, nikamihedhege mabasa ninga mwakosela Yezu. (Mateu 6:33; 1 Timóteo 5:8) Ninowodha oviperhekela olaleya, banigavahedha mudhidhi wehu, guru dhehu vina mazanga ehu wila nikamihedhe mabasa aba. (Luka 13:24) Ninofanyeela wubuweletxa wila mabasa ehu ba namaguve. (2 Timóteo 4:2) Ninofanyeela opura mudhidhi wotene oliwo wila nilaleyege!
22. Txini enfuna osekeserhiwa mu kapitulu endawo?
22 Yezu vina wahilagiha wila wahoona ofuneya wa mabasa abale modheela osasanyedha wila mabasa aba eeddegevi masiki agakwa. Wahathoma anamafara aye osogorhanavi mabasa a olaleya vina osunziha. Othomiwa oku onakale mwaha wa kapitulu endawo.
a Motagiha, mwanvuzelani sabwa yalogela Muyuda na Musamariya, muyana oddule wahiromola omwiddani wa mazana a vyaka, wa malogo aba meeli. (Joau 4:9) Muyana oddule vina wahiloga na guru wila nlogo naye tha nihimo na Jakobi, mazu abene akoodda kakamwe Ayuda a nsaka nthi. (Joau 4:12) Ayuda aatxemerha Asamariya na nzina na akudda Kuta, wila oonihetxe nihimo nawa mothiyana na malogo a otakulu.
b Olaleya ontapulela ovuwiha vathaddo obe olamula mpaganyo. Mutapulelo wa osunziha onoligana na obwene, mbwenye onotaganyiheya na oziwiha mpaganyo na mukalelo wovaya vaddiddi modheela wooniha dhitaganodha vawa-vawa. Osunziha waderetu onotaganyiheya na ofanya makalelo a ofiyedha mirima wila nawaralihe anamasunza okosa elobo mowiwanana na esile dhiniwani.
c Mwaha wa nlebo nthi, nivuru dhahi ninloga dhahi: “Thaga dhigethwa, dhinosadduwa dhingiti badhikala dha njano obe dhotxena vañgono, dhitonyihedhaga wila ohifiya mudhidhi wa osinangiwa.”