UTULIKILO WA MIKANDA HA INTERNET wa Watchtower
Watchtower
UTULIKILO WA MIKANDA HA INTERNET
Chokwe
  • MBIMBILIYA
  • MIKANDA
  • KUKUNGULUKA
  • bt kap. 11 ma. 96-104
  • “Azalile Too ni Uwahililo ni Spiritu Yisandu”

Kukushi nichimwe chinema.

Lisesa, kwasoloka kapalia ha kwazulula chinema.

  • “Azalile Too ni Uwahililo ni Spiritu Yisandu”
  • Nungenu ni Kwambujola Wanangana wa Zambi
  • Mitwe ya Yikuma
  • Yikuma Yalifwa
  • Aahandunwine “Hanga Aye ku Milimo” (Yilinga 13:1-12)
  • “Maliji Akutakamisa no” (Yilinga 13:13-43)
  • “Haliapwila Tunatewulukila Kuli Akwa-Mavungu” (Yilinga 13:44-52)
  • “Kwambujola ni Hamu mu Jina lia Yehova”
    Nungenu ni Kwambujola Wanangana wa Zambi
  • Mbarnabe ni Paulu yatayisa tumbaji ku Yihela Yikwo Kusuku
    Mwono Wetu ni Mulimo Wetu—Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka—2018
  • Ukristu Yiulitanda mu Yifuchi Yinji
    Yize Muhasa Kulilongesa mu Mbimbiliya
  • “Kutakamisa Yikungulwila”
    Nungenu ni Kwambujola Wanangana wa Zambi
Nungenu ni Kwambujola Wanangana wa Zambi
bt kap. 11 ma. 96-104

KAPITULU 11

“Azalile Too ni Uwahililo ni Spiritu Yisandu”

Yize mutuhasa kulilongesa hali postolo Paulu muze atu alitunyine sango jipema

Lusango yono kanakatuka ha Yilinga 13:1-52

1, 2. Mumu liaka chiteli cha Saulu ni Mbarnabe chalisele ni cha mamishionaliu akwo, mba kuchi mulimo wo te muumanununa maliji a Yesu?

LILI TANGWA lia uwahililo unji mu chikungulwila cha Andiakia. Chipwe ngwe muli alongeshi anji ni aprofeta, nihindu Mbarnabe ni Saulu maasakula hanga atwale sango jipema ku yihela yeka.a (Yili. 13:1, 2) Ku mashimbu a kunyima, malunga ajama kaatumine ngwe mamishionaliu ku yihela kuze kwapwile Akwa-Kristu. (Yili. 8:14; 11:22) Alioze, Saulu ni Mbarnabe hamwe ni Yoano Marku, maatuma ku yihela kuze te kanda kuchiheta sango jipema.

2 Ha miaka 14 kunyima, Yesu kalwezele tumbaji twenyi ngwenyi: “Kumunukapwa yela jami mu Yerusaleme, ni mu Yundeya mweswe, ni mu Samaria, ndo ku masongo a hashi.” (Yili. 1:8) Chiteli chize Saulu ni Mbarnabe atambwile cha kukalakala ngwe mishionaliu, te muchikwasa kumanununa maliji a Yesu!b

Aahandunwine “Hanga Aye ku Milimo” (Yilinga 13:1-12)

3. Ku sekulu yitangu mumu liaka atu apwile ni kupinda ha kuya wenyi?

3 Yuma yize akulinga musono ngwe, mashinyi ni ndeke, yakukwasa atu kuya wenyi usuku ha mashimbu akehe wika. Alioze, ku sekulu yitangu M.J, kuchakapwile chocho. Ha mashimbu jacho, atu kapwile ni kwendela hashi, kanji-kanji mu matapalo a mena. Atu kapwile ni kuhonga chinji ha kwenda wika 30 quilômetros ha tangwa!c Kashika, chipwe ngwe Mbarnabe ni Saulu kazangile chinji kulinga mulimo wo, nihindu kanyingikine ngwo, te katamba kulikolweza chinji mba ahase kuulinga.—Mateu 16:24.

MU MATAPALO

Ha mashimbu ja apostolo, kuya wenyi ha kwendela hashi chapwile ni kumbata mashimbu ni kuhongesa chinji. Chikwo nawa, kota waze apwile ni kwenda mu ulungu te keshi kufupiwa mbongo jinji kuhiana waze apwile ni kwendela hashi. Chipwe chocho, kwendela hashi che wika chapwile ni kukwasa atu kuheta ku yihela yinji.

Ha mashimbu jacho, ha tangwa limuwika mutu te mahasa kwenda unji wa 30 quilômetros. Chikwo nawa, te mahasa kuliwana ni kapinda munji ngwe: Kusasaminya cha mwalwa, vula hanji chishika. Ha mashimbu amwe, atu kapwile ni kuliwana ni eji. Mbimbiliya yinambe hali postolo Paulu ngwo, mu mawenyi anji ‘kapwile mu ponde ya ngiji ni mu ponde ya mihuza.’—2 Kori. 11:26.

Mu Roma mwapwile matapalo anji apema. Amwe kapwile ni yihela ya kuzumbwila ngeji ni ya kulanjishila kulia. Akwa-kusoneka sango a ha mashimbu jacho kakwamba ngwo, yihela yacho yapwile ya majilo, mwapwile ni kwiza atu anji ni tututu anji apwilemo. Yapwile nawa ni lufuma mupi, mumu te mwakunjila yingulungulu. Akwa-yihela yacho kapwile ni kwiya yikwata ya ngeji, chikwo nawa, mu mazuwo jacho te kakulingilamo ukoyi ni yuma yikwo ya luchisa.

Akwa-Kristu kapwile ni kusa tachi jinji hanga achine kunjila mu yihela yacho. Alioze, o kapwile wika ni kunjilamo nyi maya wenyi ku yihela kuze kwatwamine asoko hanji enyembo jo.

4. (a) Yika yinakasongwela Mbarnabe ni Saulu, mba yika Akwa-Kristu akwo alingile? (b) Kuchi mutuhasa kukwasa waze akutambula yiteli mu ululikiso wa Yehova?

4 Mba mumu liaka spiritu yisandu yatumine ‘kuhandununa Saulu ni Mbarnabe hanga aye ku milimo?’ (Yili. 13:2) Mbimbiliya kuyishi kusolola mumu liaka. Alioze tunanyingika ngwetu, spiritu yisandu ye yasongwelele malunga jacho. Kukushi nichimwe chize chinasolola ngwo, alongeshi ni aprofeta mu Andiakia kalimikine ni chiyulo chacho. Alioze o kakwashile Saulu ni Mbarnabe. Achinyonga ha chize Saulu ni Mbarnabe alivwile muze amwene mandumbu jo a ku ufulielo ‘kanalitwamina kulia, kanalemba ni kwasayika moko, ni kweecha hanga aye’ chakuhona kwevwila chipululu! (Yili. 13:3) Ni yetu musono twatamba kukwasa mandumbu waze akutambula yiteli mu ululikiso wa Yehova, chipi-chipi waze akutongola ngwe tulayi mu yikungulwila. Twatamba “kwalemesa ni kwasolwela zango mumu lia milimo” yize akulinga, shimbu twevwile chipululu hamukunda wa yiteli yize ali nayo.—1 Tesa. 5:13.

5. Yika Mbarnabe ni Saulu alingile mba ambujolele mu Shipre?

5 Muze ahetele ku Selêucia, Mbarnabe ni Saulu yaya ndo ku tungu ya Shipre. Wenyi wacho kota wapwile wa 200 quilômetros.d Mbarnabe kazangile chinji kutwala sango jipema kuli enyembo jenyi mumu kapwile wa ku Shipre. Muze ahetele ku Salamina, kawashi-washi o “yaputuka kwambujola liji lia Zambi mu masunangonga ja A-Yunda.”e (Yili. 13:5) Mbarnabe ni Saulu kendele mu Shipre yeswe. Kota kachilingile ha kwambujola mu mambonge eswe waze te anapalika. Mamishionaliu wano, kota kendele unji wa 220 quilômetros!

MU MASUNANGONGA JA A-YUNDA

Liji “sunangonga” linalumbunuka “kukunga.” Hatangu, liji liacho liapwile ni kutala ha kukunguluka chize A-Yunda apwile ni kulinga. Ha kupalika cha mashimbu, liji “sunangonga” yiliputuka kulumbunuka chihela cha kukungulukila.

Chakusoloka ngwe, masunangonga anji kaatungile muze kwapalikile miaka 70 ya undungo mu Babilonia. Masunangonga kapwile yihela ya kulongesela, kuwayila, kutanga Yisoneko ni kuhana usongwelo wa ku spiritu. Ku sekulu yitangu M.J, hita mbonge mu Palestina yapwile ni sunangonga. Mambonge anene-anene kapwile ni masunangonga anji ngwe chize Yerusaleme yapwile.

Muze A-Yunda atuhukile mu undungo mu Babilonia, amwe kakafunyine ku Palestina. A-Yunda anji yaya ku yifuchi yeka mumu lia mingoso. Ku sekulu yamuchitano K.M.J, mu wanangana wa Persia mwapwile A-Yunda anji. (Este. 1:1; 3:8) Ha kupalika cha mashimbu, A-Yunda anji yaputuka kulitanda mu mambonge waze apwile hakamwihi ni kalunga-lwiji Mediterrâneo. Kulitanda chacho yachivuluka ngwo, Diáspora. A-Yunda jacho yaatunga masunangonga mu yihela yeswe muze apwile.

Shimbi te kakuyitanga ni kuyilumbununa hita sambata mu masunangonga. Kutanga chacho kapwile ni kuchilingila ku chilumbilo chize chapwile chakujingilika ni yitwamo. Ka-Yunda mweswawo wajama te mahasa kumutongola hanga atange mukanda wa shimbi hanji kulongesa mu sunangonga.

6, 7. (a) Sejiu Paulu kapwile iya, mumu liaka Mbar-Yesu afupile kumupiangula? (b) Yika Saulu alingile hanga akinde Mbar-Yesu?

6 Mu Shipre, atu anji kapwile ni kuwayila tuzambi twa mahuza. Chino chasolokele zwalala muze Mbarnabe ni Saulu ahetele ku Pafwo. Ku chihela chacho, yawana “umwe Ka-Yunda mukwa-kupanda wanga kanda profeta wa mahuza avuluka ngwo, Mbar-Yesu. Iye kapwile hamuwika ni nguvulu Sejiu Paulu lunga mukwa-malinjekela.”f Ku sekulu yitangu, A-Roma kapwile ni kufupa-fupa akwa-kupanda wanga hanga aakwase kukwata yiyulo yilemu. Chipwe chocho, Sejiu Paulu kakomokene chinji muze evwile sango jipema, kashika azangile chinji “kwivwa liji lia Zambi.” Alioze Mbar-Yesu, kakawahililile ni sango jacho.—Yili. 13:6-8.

7 Mbar-Yesu, te keshi kuzanga sango ja Wanangana. Iye kazangile kununga ni kukalakalila Sejiu, kashika afupile ‘kumupiangula ku ufulielo.’ (Yili. 13:8) Alioze Saulu kakechele chino chilingiwe. Mba yika alingile? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Kashika Saulu yoze avuluka nawa ngwo Paulu, yazala too ni spiritu yisandu, mba yahulikila meso jenyi hali iye [Mbar-Yesu], yamba ngwenyi: “Yena lunga unazala too ni kalimbalimba ni yuma yeswe yipi, mwana wa Ndiapu, mukwa-kole wa yuma yeswe ya ululi, shina kuchi kulitwamina kupinjisa majila apema a Yehova nyi? Haliapwila tala, kwoko lia Yehova hali yena lili, kumwopwa kapuputa, ha shimbu limwe kuchi kumona tangwa.” Hohene mbundu ni milima yiyifuka meso jenyi, iye yaputuka kupapata sali ni sali ni kufupa yoze mamukwata ku kwoko hanga amusongwele.”g Mba yika yalingiwile? “Nguvulu yafuliela muli Mwene mumu wakomokene ni malongeso a Yehova.”—Yili. 13: 9-12.

Umwe ndumbu kanazachisa Mbimbiliya hanga akalile umwenemwene mu chota cha usopelo.

Chizechene ngwe Paulu, ni yetu twakukalila umwenemwene ni hamu chipwe muze anatuhungumiona

8. Kuchi mutuhasa kwimbulula hamu lia Paulu?

8 Paulu kakevwile woma wa Mbar-Yesu. Ni yetu kutwatambile kuvwila woma akwa-kole jetu. Ewa, tunanyingika ngwetu, maliji jetu katamba kupwa apema “akulungiwa ni mungwa.” (Kolo. 4:6) Chipwe chocho, kutushi kulitwamina kukolesa ufulielo wa akwetu ni wa yetu ene mumu lia kuvwila woma akwa-kole jetu. Chikwo nawa, kutushi kulitwamina kusolola malongeso a mayingeleja a mahuza, waze machinunga ni “kupinjisa majila apema a Yehova” ngwe chize Mbar-Yesu alingile. (Yili. 13:10) Ngwe Paulu, tunungenu ni kwambujola sango jipema ni hamu. Chipwe ngwe ha mashimbu amwe mutusoloka ngwe kutushi ni ukwaso wa Yehova, nihindu tupwenu ni shindakenyo ngwetu, kupalikila mu spiritu yenyi yisandu, Yehova matukwasa kukoka atu a mbunge jipema mu umwenemwene.—Yoa. 6:44.

“Maliji Akutakamisa no” (Yilinga 13:13-43)

9. Kuchi chilweza cha Paulu ni Mbarnabe muchihasa kukwasa waze akwete yiteli mu chikungulwila?

9 Kota yuma yalumukine muze Paulu, Mbarnabe ni Marku ayile ku Azia Yikehe. Wenyi wacho kota wapwile wa 250 quilômetros mu kalunga-lwiji. Ha Yilinga 13:13, malunga jacho kanaavuluka ngwo, ‘waze endele ni Paulu.’ Maliji wano kanasolola ngwo, Paulu mwe wapwile ni kusongwela chizavu chacho. Alioze, Mbimbiliya kuyishi kusolola ngwo Mbarnabe kanakevwila Paulu chipululu. Malunga wano aali kakalakalile hamuwika hanga alinge upale wa Yehova. Paulu ni Mbarnabe kali yilweza yipema kuli waze akwete yiteli mu chikungulwila. Shimbu alitachike mumu lia yiteli, Akwa-Kristu kakwiwuluka maliji a Yesu akwamba ngwo: “Yenu eswe nuli mandumbu.” Mba yawezela nawa ngwenyi: “Yoze malinangamisa makamulelesa, yoze malikehesa makamunangamisa.”—Mateu 23:8, 12.

10. Mumu liaka wenyi wa ku Perge ndo ku Andiakia ya ku Piseteya kuwakapwile washi?

10 Muze ahetele ku Perge, Yoano Marku yahiluka ku Yerusaleme. Kutwanyingikine chilumbu chaka ahilukile. Paulu ni Mbarnabe yanunga wenyi wo ndo ku Andiakia ya ku Piseteya, yimwe mbonge ya ku Ngalashia. Wenyi wacho kuwakapwile washi, mumu Andiakia ya ku Piseteya yapwile kuma kukalu kuheta. Matapalo kapwile ni mena, chikwo nawa, kwapwile ni kusoloka eji anji. Ha mashimbu jacho, Paulu kota te kanapinda ni umwe musongo.h

11, 12. Yika Paulu ahanjikile mba akwate atu ku mbunge?

11 Muze Paulu ni Mbarnabe ahetele ku Andiakia ya ku Piseteya, yanjila mu sunangonga ha Sambata. Mbimbiliya yakwamba ngwo: “Muze te hatanga Shimbi ja Mose ni Mikanda ya Profeta, akwa-kuyula sunangonga yatuma kwalweza ngwo: “Akwetu, nyi nuli ni maliji akutakamisa no atu, ahanjikenu.’” (Yili. 13:15) Paulu yakatuka, chocho yaputuka kuhanjika.

12 Paulu yaputuka pande jenyi ni maliji akwamba ngwo: “Akwetu A-Izalele ni yenu eswe nwakuvwila Zambi woma.” (Yili. 13:16) Maliji wano kanasolola ngwo, ha mbunga hapwile A-Yunda ni waze alipwishile ene A-Yunda. Atu jacho te kanyingikine ulemu wa Yesu mu umanunuko wa upale wa Zambi. Kashika, yika Paulu te malinga mba amupanjike? Chitangu, Paulu yahitulula lusango wa vungu lia A-Yunda. Kalumbunwine chize Zambi ‘aanangamishine’ ni chize aachijile mu Engitu muze apwile njize, ni chize ‘alihumikijine no ha miaka 40 mu puya.’ Paulu yahanjika nawa ha chize A-Izalele anjilile mu chifuchi cha chilakenyo ni chize achihanyine “ngwe chihinga.” (Yili. 13:17-19) Atu amwe kakwamba ngwo, yuma yize Paulu ahanjikile yakatukile ha yisoneko yize atangile ha Sambata. Nyi chenacho lume, chino chinasolola nawa ngwo, Paulu ‘kalipwishile yuma yeswe kuli atu eswe.’—1 Kori. 9:22.

13. Kuchi mutuhasa kukwata atu ku mbunge?

13 Ni yetu musono, twatamba kusa tachi hanga tukwate ku mbunge ja waze twakwambulwila sango jipema. Chakutalilaho, kunyingika yingeleja ya mutu, muchihasa kutukwasa kusakula kanawa lusango yoze mutuhanjika nenyi. Chikwo nawa, mutuhasa kutongola yikuma ya Mbimbiliya yize no ananyingika. Chili nawa chipema kwita kuli mutu mwene alitangile Mbimbiliya. Kashika, fupa majila akukwachilamo atu ku mbunge.

14. (a) Kuchi Paulu ambujolele sango jipema hakutwala kuli Yesu, mba utowezo uka ahanyine? (b) Yika atu alingile?

14 Kusulaho, Paulu yalumbununa ngwenyi, mianangana A-Izalele kapwile tulamba twa Yesu “chilamwina,” yoze aliangile kwambujola kuli Yoano chipapachisa. Paulu yalumbununa nawa chize Yesu afwile ni chize amuhindwishile. (Yili. 13:20-37) Ha kwamba ngwenyi: “Kashika mandumbu, nyingikenu ngwenu Zambi makakonekena shili yenu kupalikila muli lunga yono . . . mweswawo mafuliela, makamusambisa.” Mba Paulu yatoweza mbunga ngwenyi: “Kashika kanyamenu kuchina kanda yiza hali yenu yuma yize aprofeta ambile ngwo: “Talenu akwa-kaleleso, lishimwokenu, linungenu, mumu mungulinga milimo ha matangwa jenu yize kunuchi kafuliela chipwe manwambulwilayo mu yimako-yimako.” Muze Paulu ahwishile kuhanjika, “atu yaliumba kuli ayo hanga akahanjike yikuma yizeyene ha Sambata yikwo. Hanyima, muze te akwa-sunangonga halimwanga, A-Yunda anji ni waze alipwishile A-Yunda te akuwayila Zambi, yakaula Paulu ni Mbarnabe.”—Yili. 13:38-43.

“Haliapwila Tunatewulukila Kuli Akwa-Mavungu” (Yilinga 13:44-52)

15. Yika yalingiwile ha tangwa likwo lia Sambata muze Paulu te anahanjika?

15 “Ha tangwa likwo lia Sambata, atu anji a mu mbonge yalikungulula hanga evwe liji lia Yehova. Alioze muze A-Yunda amwene mbunga, yaazala too ni ukwa, yaputuka kuhamika yuma yize ahanjikile Paulu ni kushililika. Chocho Paulu ni Mbarnabe yahanjika no ni hamu ngwo: “Chinalite kulianga kunwambulwila yenu maliji a Zambi. Alioze amu nunalitunu maliji jacho ni kupatula ngwenu, kunwatelele mwono wa mutolo, haliapwila tunatewulukila kuli akwa-mavungu. Mumu Yehova hanatwehe shimbi yino ngwenyi: ‘Hingunakutongola ngwe pangu kuli akwa-mavungu hanga utwale ulamwino ndo ku masongo a hashi.’”—Yili. 13:44-47; Iza. 49:6.

Paulu ni Mbarnabe kanaahuma mu Andiakia ya ku Piseteya kuli akwa-kole jo.

“Yahungumiona Paulu ni Mbarnabe . . .  E tumbaji azalile too ni uwahililo ni spiritu yisandu.”—Yilinga 13:50-52

16. Yika A-Yunda alingile muze evwile maliji a Paulu ni Mbarnabe, mba yika Paulu ni Mbarnabe alingile?

16 Akwa-Mavungu yawahilila chinji, ni “eswe waze apwile akwa-kulikehesa ni kuzanga kupwa ni mwono wa mutolo, yaafuliela.” (Yili. 13:48) Chocho, sango jipema yijiheta mu chifuchi cheswe. Ngwe chize hitwamona kulu, A-Yunda kevwile uli unji. Alioze Paulu ni Mbarnabe kaalwezele ngwo, chipwe ngwe ayo kapwile atu atangu kwivwa sango jipema hakutwala kuli Mesaya, nihindu kanakalitunayo, kashika Zambi te maapatwila. “A-Yunda yavundula mapwo pichi waze te akuvwila Zambi woma ni malunga alemu a mu mbonge, no yahungumiona Paulu ni Mbarnabe yaahanga mu njiza yo.” Mba yika Paulu ni Mbarnabe alingile? “O yakukumuna fufuta ku molu jo ngwe uchela wa kwahisa, mba yaya ku Ikoniu.” Chipwe chocho, mu Andiakia ya ku Piseteya mwapwile Akwa-Kristu akwo. Mumu tumbaji waze asalilemo kanungine ni kuwahilila ni kutambula ukwaso wa “spiritu yisandu.”—Yili. 13:50-52.

17-19. Kuchi mutuhasa kwimbulula Paulu ni Mbarnabe, mba kuchi chino muchihasa kutunehena uwahililo?

17 Yika twalilongesa ha chize tumbaji akumbile yihungumiona? Twalilongesa ngwetu, kutwatambile kwecha kwambujola sango jipema chipwe muze manguvulu matukanjisa kwambujola. Chikwo nawa, muze atu mu Andiakia alitunyine sango jipema, Paulu ni Mbarnabe “yakukumuna fufuta ku molu jo.” Shina kachilingile mumu ngwo, uli evwile? Ka. Alioze yize alingile yasolwele ngwo, o kononokene Yehova, chikwo nawa te keshi mulonga ha yize muyilingiwa hali atu jacho. Paulu ni Mbarnabe kamwene ngwo, te kechi kuhasa kushinjila atu hanga atayize sango jipema. Alioze, o te mahasa kununga ni kwambujola. Kashika, chipwe muze ahetele mu Ikoniu kalitwaminyine kwambujola!

18 Mba yika mutwamba hali tumbaji waze anungine mu Andiakia? Tunanyingika ngwetu, mu njiza yo mwapwile atu anji waze te keshi kuzanga kupanjika sango jipema. Alioze, o kapwile ni kuwahilila mumu kanyingikine ngwo, te kakwononokena Yehova. Yesu kambile ngwenyi: “Kawaha waze akwivwa liji lia Zambi ni kulikaula!” (Luka 11:28) Ewa, yino ye tumbaji mu Andiakia ya ku Piseteya anungine ni kulinga.

19 Chizechene ngwe Paulu ni Mbarnabe, ni yetu twatamba kwiwuluka ngwetu, chiteli chetu chili kununga ni kwambujola sango jipema. Atu ene e ali ni chiteli cha kusakula kupanjika sango jetu hanji ka. Kashika, tukaulenu chilweza cha Akwa-Kristu a ku sekulu yitangu muze mutuliwana ni atu waze malituna sango jetu. Mutuhasa kuwahilila chipwe muze anatuhungumiona nyi twazanga umwenemwene ni kwecha hanga spiritu yisandu ya Yehova yitusongwele.—Ngala. 5:18, 22.

MBARNABE “MUKWA-KUTAKAMISA AKWO”

Yosefwe, Ka-Levi wa ku Shipre, kapwile lunga mulemu mu chikungulwila chitangu cha Yerusaleme. Apostolo kamulukile jina lia Mbarnabe, lize linalumbunuka “Mukwa-Kutakamisa Akwo,” mumu iye kapwile ni mbunge yipema chinji. (Yili. 4:36) Kapwile ni kulihana mwene hanga akwase mandumbu jenyi.

Mbarnabe kanahana tuku jiali ja mbongo ngwe mulambu.

Ha Pentekoste ya 33 M.J, kaapapachishile unji wa tumbaji tununu 3. Chinasoloka ngwe, anji a kuli atu jacho kayile mu Yerusaleme mumu lia chiwanyino, o kakatesele kutwamamo mashimbu anji. Kashika, mandumbu mu chikungulwila te kanafupu yimwe hanga alikwase nayo. Chocho, Mbarnabe yalanjisa chihanda cha munda wenyi hanga aakwase.—Yili. 4:32-37.

Mbarnabe kapwile kafunga mupema. Iye mwe watambwile Saulu wa ku Tarsu, muze tumbaji akwo amuvwilile woma mumu lia yitanga yize apwile nayo kunyima. (Yili. 9:26, 27) Mbarnabe kalikehesele muze Paulu amukumikine mumu lia kusolwela Akwa-Kristu akwo katonde. (Ngala. 2:9, 11-14) Yilweza yino yinasolola pundu ngwo, Mbarnabe kapwile lume “Mukwa-Kutakamisa Akwo.”

a Tala mushete unambe ngwo, “Mbarnabe ‘Mukwa-Kutakamisa Akwo.’”

b Ha mashimbu jacho, te hikwapwa yikungulwila yinji ku yihela ya kusuku. Ngwe chilweza, chikungulwila cha Andiakia ya ku Seria chapwile kusuku ni ku norte ya Yerusaleme.

c Tala mushete unambe ngwo, “Mu Matapalo.”

d Ku sekulu yitangu, ulungu wapwile ni kwenda tando jinji ha tangwa nyi kwilu kuli kanawa. Alioze nyi kwilu kwapemene, wenyi wapwile ni kushimbula chinji.

e Tala mushete unambe ngwo, “Mu Masunangonga ja A-Yunda.”

f Shipre yapwile mu chiyulo cha A-Roma. Kashika, o e asakwile nguvulu yoze wapwile ni kwamanyinako mu tungu yacho.

g Kukatuka ha shimbu lino Saulu yaputuka kumusanyika ha jina lia Paulu. Atu kanungine ni kumusanyika ha jina liacho chipwe muze akatukile ku Shipre. Chino chinasolola ngwo, iye kakalilukile jina liacho mumu ngwo, kazangile kulemesa Sejiu Paulu ngwe chize atu amwe akwamba. Alioze, mwene katesele amusanyike ha jina liacho mumu kamutumine ngwe “postolo wa akwa-mavungu.” Muchihasa kupwa hanji Saulu katesele amusanyike ha jina lia Paulu mumu, mu limi lia Ngregu jina Saulu kota likwete ulumbunwiso upi.—Roma 11:13.

h Paulu kasonekene mukanda wa A-Ngalashia ha kupalika cha miaka. Ha mukanda wacho kasonekene ngwenyi: “Alioze, nunanyingika ngwenu, chisuho chitangu chize nanwambulwilile sango jipema, chapwile mumu lia musongo wami.”—Ngala. 4:13.

    Mikanda ya Chokwe (2008-2026)
    Fwambuka
    Njila
    • Chokwe
    • Tuma
    • Kululieka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Shimbi Yakuyizachisa
    • Shimbi ja Kufunga Sango ja Mutu
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Njila
    Tuma