MALONGESO A CHIFUKILO | MUMU LIAKA TWATAMBA KUPWA NI MBUNGE YIPEMA?
Shina Chili Chilemu Kupwa ni Mbunge Yipema Musono?
Hitoshi te kakalakala ku chimwe chipatulo cha kwalula mbongo mu Japão. Limwe tangwa muze te analula mbongo ni mwata wenyi, mwata wenyi yamulweza hanga iye alionge. Alioze Hitoshi yalumbununa ngwenyi, ha mukunda wa mbunge yenyi yipema, aye kechi kuhasa kwonga. Ha chino, Hitoshi yamuhungumiona kuli mwata wenyi, ni kumuchiza ku mulimo.
Ha tukweji waze asulileho, Hitoshi yevwa yinyengo yinji ha mukunda wa yuma yize awanyine mulimo ukwo uze iye afupile. Ha mashimbu waze te anamuhula hanga aputuke kukalakala, Hitoshi yamba ngwenyi iye katambile kupwa mukwa-mahuza ku mulimo. Mukwa-kumuhula yamukumbulula ngwenyi, “Kunyonga che chili cheka!” Alioze, Asoko ni masepa ja Hitoshi te kakumukolweza chinji hanga anunge ni mbunge yipema, alioze iye yaputuka kukakajana mu mbunge yenyi. Ha chino, aye yamba ngwenyi: “Ami te nakulihula nyi kupwa ni mbunge yipema kulita ni ufulielo wami te nyonga lipema.”
Chilweza chino cha chinyengo cha Hitoshi chinasolola ngwo hi atu eswe ko kakuzanga hanga tusolole mbunge yipema. Kwamba umwenemwene, amwe mahasa kumona ngwe kusolola mbunge yipema hi chilemu ko chipi-chipi mu mingoso. Umwe pwo yoze wakalakala mu Africa do Sul yamba ngwenyi: “Ami nakalakala ni atu waze akwonga chinji, ha mashimbu amwe kakungushinjila hanga ni yami ngwonge atu.
Kulionga yili yimwe jila yize atu akusolola chinji kuhona kupwa ni mbunge yipema. Ha yimwe miaka kunyima, kuhengula chize alingile kuli psicólogo Robert S. Feldman wa ku Universidade ya Massachusetts Amherst, yichisolola ngwo 60 ya porcento ya makulwana kakwonga akwo ha minutu kumi muze anahanjika. Iye yamba nawa ngwenyi, “Tunakomoka chinji, mumu te kutushi kushimbwila ngwo saki mujoka chichize mukachi ka atu.” Shina twatamba kukomoka hakunyingika ngwo atu anji keshi kwamba mahuza, chipwe ngwe kuli mutapu ukwo wa kwongelamo?
Mumu liaka kwonga, wiji ni yitanga yikwo ya kuhona kusolola mbunge yipema yinasoloka chinji musono? Kuchi kuhona kusolola mbunge yipema yinapinjisa atu eswe? Nawa kuchi mutuhasa kwehuka yitanga ya kuhona kupwa ni mbunge yipema