Shina Yena Wakwecha Tengi Munene Hanga Akufumbe?
“Chize chapwa uma mu moko ja tengi chocho nwapwa yenu mu moko jami.”—JEREMIA 18:6.
1, 2. Mumu liaka Zambi ambile kuli Daniele ngwenyi ‘kakumuzanga’ nawa kuchi mutuhasa kwononoka ngwe Daniele?
MUZE A-Yunda aatwalile mu upinji ku Babilonia, ayo kayile mu yimwe mbonge yize te yikwete mahamba anji nawa atu jamo te kakuwayila ma spiritu api. A-Yunda waze anungine ni kushishika, ngwe Daniele ni masepa jenyi atatu, kalitunyine kukaula yitanga ya atu amu Babilonia. (Daniele 1:6, 8, 12; 3:16-18) Daniele ni masepa jenyi katayijile hanga Yehova apwe Tengi yo nawa ni kuwayila wika iye. Chipwe ngwe Daniele katwamine hamwe ni atu api, nihindu mungelo wa Zambi kamwambile ngwenyi Zambi te ‘kakumuzanga.’—Daniele 10:11, 19.
2 Ha mashimbu waze asonekene Mbimbiliya, tengi te kakululieka ulopa ni kuumba hanga alinge chimwe chikwachilo. Musono, tuvumbi amwenemwene kananyingika ngwo Yehova kali Mwata wa chifuchi cheswe nawa kali ni chiyulo cha kufumba hanji kuumba mavungu. (Tanga Jeremia 18:6.) Zambi nawa kali ni chiyulo chakufumba umwe ni umwe wa kuli yetu. Alioze, iye keshi kushinjila mutu niumwe hanga alumune yitanga yenyi. Chipwe chocho, kanazange hanga tulihane yetwene kuli iye hanga atufumbe. Mu mutwe uno, mutulilongesa chize mutuhasa kununga ni kupwa ngwe ulopa wazeya ku moko ja Zambi. Mutushimutwina yihula yino yitatu: (1) Kuchi mutuhasa kwehuka ndako jize mujihasa kutulingisa hanga tupwe ngwe ulopa womu ni kwehuka chiyulo cha Zambi? (2) Kuchi mutuhasa kupwa ni yitanga yize muyitukwasa hanga tununge ni kwononoka ni kupwa ngwe ulopa wazeya? (3) Kuchi yisemi akwa-Kristu mahasa akukalakala ni Zambi muze anafumba ana jo?
EHUKA NDAKO JIZE MUJIHASA KUKALISA MBUNGE YE
3. Ndako jika jize mujihasa kukalisa mbunge yetu? Hana chilweza.
3 Mukanda wa Yishima 4:23 unambe ngwo: “Funga mbunge ye kuhiana yuma yeswe, mumu kwe kuuto ya mwono kwenako.” Mba tufunge mbunge jetu hanga jihone kupwa jikalu, twatamba kwehuka ndako jipi ngwe kulizata, kulinga shili ni kuhona ufulielo. Nyi kutwakanyamine, ndako jino mujihasa kutulingisa hanga tuhone kwononoka ni kupwa yihulia. (Daniele 5:1, 20; A-Hepreu 3:13, 18, 19) Chino, chalingiwile kuli Mwanangana Uzia wa mu Yundeya. (Tanga 2 Sango ja Mianangana 26:3-5, 16-21.) Chitangu, Uzia te kwononoka nawa te kakwete usepa upema ni Zambi, kashika Zambi amutakamishine. “Alioze muze hatakama mbunge yenyi yilifuza alinge uhenge.” Aye yaputuka kulizata nawa yocha insensu mu tembele, chiteli chize te atamba kulinga wika kuli asasendote. Muze asasendote amulwezele ngwo kalinga chuma chipi, Uzia yevwa uli unji! Yehova yakolesa sonyi mwanangana yono walizata, nawa yapwa ni yikola ya mbumba ndo kukufwa chenyi.—Yishima 16:18.
4, 5.Yika muyihasa kulingiwa kuli yetu nyi twalifungile ku ndako ya kulizata? Hana chimwe chilweza.
4 Nyi kutwehukile kulizata, mutuhasa kuputuka kunyonga ngwe tuli apema chinji kuhiana akwetu, nawa mutuhasa kwehuka chiyulo chize matwaha chinakatuka mu Mbimbiliya. (Yishima 29:1; A-Roma 12:3) Chino che chalingiwile kuli umwe mukulwana wa mu chikungulwila avuluka ngwo Jim. Aye yahona kulivwashana ni makulwana ni akwo amu chikungulwila hakutwala ku chimwe chikuma. Jim yamba ngwenyi, “Yingulweza mandumbu ngwami, ayo te keshi zango, ha chino, yingutuhuka ha kukunguluka chacho.” Hakupalika cha tukweji asambano, yaya mu chikungulwila cheka alioze kuze ayile kamutongwele nawa ngwe mukulwana. Jim yevwa uli unji. Aye kapwile ni shindakenyo ngwe yuma yize apwile ni kulinga te yalita, kashika yecha kukunguluka ni kwambujola ha unji wa miaka kumi. Iye kanambe ngwenyi, ha mukunda wa kulizata aye yalamikiza Yehova ha yuma yize yapwile ni kulingiwa. Ha miaka yinji, mandumbu yamwendela hanga amukwase, alioze Jim yalituna ukwaso wo.
5 Jim kanambe ngwenyi, “Ami te kuchishi kwecha kulihulikila ha uhenge wa akwetu.” Chilweza chenyi chinasolola ngwetu, kulizata muchihasa kutulingisa hanga tukalile ndako jetu jipi. Nyi chino chalingiwa, kutuchi kupwa nawa ngwe ulopa uze wazeya. (Jeremia 17:9) Shina hanakulemeka ku mbunge kuli umwe ndumbu hanji pangi? Hiunevu kama chinyengo ha kutokesa chimwe chiteli mu chikungulwila? Kuchi walingile? Shina walizachile nyi hanji wamwene ngwe kupwa ni sambukila ni mandumbu je ni kununga ni kushishika kuli Yehova che chuma chilemu?—Tanga Samu 119:165; A-Kolosu 3:13.
6. Yika muyihasa kulingiwa nyi twalinga shili?
6 Nyi mutu manunga ni kulinga shili ni kusweka yuma yize analingi, chino muchihasa kukalisa mbunge yenyi ni kuhona kutayiza chiyulo cha Zambi. Nyi malinga chocho, muchihasa kupwa chashi kuvulumuna. Umwe ndumbu yamba ngwenyi, ha mashimbu amwe yitanga yipi yize apwile ni kulinga te kuyishi kumunehena nawa yikola ku mbunge. (Chilumbununyi 8:11) Ndumbu mukwo, yoze ha amwe mashimbu wapwile ni chako chakutala pornografia, kulutwe yamba ngwenyi: “Napwile ni kuhanjika yuma yipi hakutwala kuli makulwana amu chikungulwila.” Chako chenyi yichipihisa usepa wenyi ni Yehova. Muze akwo anyingikine yize apwile ni kulinga, aye yatambula ukwaso kuli makulwana. Ewa, yetweswe tuli yihenge. Alioze nyi muputuka kuhanjika chipi hali waze anatwehe chiyulo hanji nyi mutulikalila muze mutulinga yuma yipi ni kuhona kwita ukonekeno kuli Zambi hanga atukwase, mutuhasa kupwa ni mbunge yikalu.
A-Izalele waze kakononokene kafwile mu puya ha mukunda wa kupwa ni mbunge yikalu ni kuhona ufulielo
7, 8. (a)Kuchi A-Izalele asolwele mbunge yikalu ni kuhona ufulielo? (b) Yika twalilongesa ha chilweza cho?
7 Muze Yehova atuswile A-Izalele ku Engitu, ayo kamwene yikomokeso yinji yize iye alingile. Chipwe chocho, muze ahetele hakamuhi ni Chifuchi cha Chilakenyo mbunge jo yijikala mbe. Mumu liaka? Mumu kakapwile ni ufulielo muli Zambi. Shimbu te afuliele muli Yehova, ayo yevwa woma ni kulimika ni Mose. Yazanga kuhiluka ku Engitu, muze apwile tupinji! Yehova yevwa yikola yinji ku mbunge, yamba ngwenyi: “Ndo mwiji muka wano atu mapwa nikungunyehuna?” (Kwalula 14:1-4, 11; Samu 78:40, 41) A-Izalele jacho kafwile mu puya ha mukunda wa kukalisa mbunge jo ni kuhona ufulielo.
8 Musono, ni yetu hitwakundama ku chifuchi chaha nawa ufulielo wetu uli mu cheseko. Kashika, twatamba kuhengula ulemu wa ufulielo wetu. Kuchi mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu ufulielo wetu unakolo? Mutuhasa kuhengula maliji a Yesu waze ali mu mukanda wa Mateu 6:33. Achilihule ngwe: ‘Shina kunyonga chami ni yiyulo yami yakusolola ngwami ngunafuliela mu maliji ja Yesu? Shina nakuchina kuya ku kukunguluka hanji kwambujola sango lipema hanga ngukalakale hanga ngupwe ni mbongo jinji? Yika mungulinga nyi mulimo wami wakungumbata mashimbu anji ni kunguhongesa? Shina nakwecha hanga yuma ya hano hashi yingupinjise hanji kungukwika kuwayila Yehova?’
9. Mumu liaka twatamba ‘kweseka yetwene’ ni tuli mu ufulielo, nawa kuchi mutuhasa kuchilinga?
9 Mbunge jetu mujihasa kukala mbe, nyi kutwakawile shimbi ja Mbimbiliya hakutwala ku usepa upi, kulikata ni mutu yoze hanasosolola mu chikungulwila, hanji kuheha chipi. Yika watamba kulinga nyi chino chaputuka kulingiwa kuli yena? Watamba kuhengula ufulielo we kawashi-washi! Mbimbiliya yinambe ngwo: “Liesekenu yenwene nyi mu ufulielo nuli, nyi kachi ka.” (2 A-Korindu 13:5) Pwako ni mbunge yipema hali yena mwene, nawa zachisa Liji lia Zambi mashimbu eswe hanga ululieke kunyonga che.
NUNGA NI KUPWA NGWE ULOPA UZE WAZEYA
10. Yika muyihasa kutukwasa hanga tupwe ngwe ulopa wazeya mu kwoko lia Yehova?
10 Mba tununge ni kupwa ngwe ulopa uze wazeya, Zambi hanatwehe Liji lienyi, chikungulwila cha akwa-Kristu ni mulimo wa kwambujola. Muze mututanga Mbimbiliya ni kuyipukuna matangwa eswe, chino muchitukwasa kuzeya ku moko ja Yehova ni kwecha hanga iye atuumbe hanji atufumbe. Yehova kalwezele mianangana a Izalele hanga asonejeke umwe mukanda wa Shimbi ja Zambi ni kuutanga matangwa eswe. (Shimbi Yamuchiali 17:18, 19) Apostolo kanyingikine ngwo kutanga Yisoneko ni kuyipukuna te chikwete ulemu unji mu mulimo wo wakwambujola. Ayo te kakuzachisa yihanda ya Yisoneko ya Hepreu yisuho kulakaji ha mikanda yo, nawa muze te akwambujola kuli atu, te kakwaakolweza ha kuzachisa kanawa Yisoneko. (Yilinga 17:11) Chizechene nawa, ni yetu twakumona ngwetu, chili chilemu kutanga Liji lia Zambi matangwa eswe ni kulipukuna. (1 Timoteu 4:15) Chino chakutukwasa hanga tununge ni kulikehesa, nawa ha chino Yehova mahasa kutufumba.
Zachisa ukwaso wa Zambi hanga ukukwase kununga ni kupwa ngwe ulopa uze wazeya (Tala paragrafu 10-13)
11, 12. Kuchi Yehova akuzachisa chikungulwila cha akwa-Kristu hanga afumbe mutu ni mutu kulita ni yitanga yenyi? Hana chilweza.
11 Yehova kananyingika yize umwe ni umwe wa kuli yetu anafupu, kashika akuzachisa chikungulwila cha akwa-Kristu hanga atufumbe. Jim, yoze twavuluka kuuputukilo, kaputukile kwaalumuna yitanga yenyi muze umwe mukulwana wa mu chikungulwila asolwele zango hali iye. Jim yamba ngwenyi: “Iye te keshi kuhanjika hakutwala ku ndako yami hanji kunguchoka. Alioze, kanungine ni kusolola nyonga lipema hanga angukwase.” Hakupalika cha tukweji asambano, mukulwana wacho yasanyika Jim, hanga aye ku chimwe kukunguluka. Jim yamba ngwenyi, mandumbu mu chikungulwila kamutambwile kanawa nawa zango lio liamukwashile kwalumuna manyonga jenyi. Aye yaputuka kumona ngwenyi kunyonga chenyi kuchakapwile chuma chilemu. Makulwana amu chikungulwila cha Jim ni mukwo-pwo yamukolweza, hi hakehe-hakehe yafunyina kuwayila Yehova. Jim nawa kawanyine utakamiso ha kutanga chikuma cha Kaposhi wa Kutalila wa 15 Novembro 1992, chakwamba ngwo: “Mulonga hi wa Yehova ko” nawa “Wayila Yehova ni ushishiko.”—A culpa não cabe a Jeová” ni “Sirva lealmente a Jeová.
12 Kulutwe lia matangwa, Jim yapwa nawa mukulwana mu chikungulwila. Kukatuka ha shimbu liacho, iye kakukwasa mandumbu akwo hanga ahwise yitalingiso yalifwa ni yize apwile nayo ni kwaakolweza mu ufulielo. Yamba ngwenyi, kapwile ni kunyonga ngwe kapwile ni usepa upema ni Yehova kumana ka! Aye yevwa yinyengo ha mukunda wa yitanga ya kulizata yize yamulingise kulihulikila ku uhenge wa atu akwo cha kuhona kulihulikila ha yuma yipema.—1 A-Korindu 10:12.
Nyi twembulula Kristu, atu matambula kanawa sango jetu nawa mahasa kwalumuna manyonga jo hakutwala kuli yetu
13. Kuchi kwambujola muchihasa kutukwasa kupwa ni yitanga yipema ni kutuyukisa?
13 Kwambujola sango lipema muchihasa kutufumba ni kutukwasa kupwa atu a mbunge yipema. Kuchi muchihasa kulingiwa? Muze tunambujola sango lipema, twatamba kusolola yitanga ngwe kulikehesa ni yitanga yeka ni yeka ya muhuko wa spiritu ya Zambi. (A-Ngalishia 5:22, 23) Achinyonga ha ndako jipema jize hiunapu najo ha mukunda wakwambujola sango lipema. Nyi twembulula Kristu, atu matambula kanawa sango jetu nawa mahasa kwalumuna manyonga jo hakutwala kuli yetu. Chakutalilaho, Yela ja Yehova aali mu Austrália yaya ni kwambujola kuli umwe pwo ku zuwo lienyi, alioze aye yevwila uli ni kwaapajila. Alioze, Yela ja Yehova yamupanjika ni vumbi. Hi kulutwe lia matangwa, pwo wacho yevwa yinyengo yinji ha yize alingile nawa yasoneka umwe mukanda ni kuutuma ku mutangu wa Yela ja Yehova. Aye yeta ukonekeno ha mukunda wa yitanga yenyi. Yamba ngwenyi, “Ami nguli umwe chijingale ha kumana kulutwe lia atu aali waze anambujola Liji lia Zambi ni kweseka kwaapiangula.” Ha chilweza chino, mutuhasa kumona ulemu wa kupwa ni uhomboloji muze tunambujola sango lipema. Chochene, mulimo wetu wakwambujola wa kukwasa akwetu, nawa wakutukwasa hanga tululieke yitanga ni utu wetu.
KALAKALENU NI ZAMBI HANGA NUFUMBE ANA JENU
14. Yika yisemi atamba kulinga ni kanazange kufumba kanawa ana jo?
14 Twanuke anji kalikehesa ni kuzanga kunyingika yuma yinji. (Mateu 18:1-4) Kashika yisemi katamba kupwa ni mana hanga akwase ana jo anyingike umwenemwene ni kuuzanga shimbu achili twanuke. (2 Timoteu 3:14, 15) Mba ahase kuchilinga, yisemi katamba kuzanga umwenemwene ene ni kukaula yize Mbimbiliya yinambe ku mwono wo. Nyi yisemi malinga chocho, muchipwa chashi kuli ana jo kuzanga umwenemwene. Nawa, ana manyingika ngwo fumbo lize anehe mulisolola ngwo kakwaazanga kuli yisemi jo ni kuli Yehova.
15, 16. Kuchi yisemi mahasa kujikijila muli Zambi nyi mwano mamusosolola mu chikungulwila?
15 Chipwe muze yisemi akulongesa umwenemwene kuli ana jo, nihindu ana amwe kakuhichika Yehova hanji kwaasosolola mu chikungulwila. Nyi chino chalingiwa, asoko kakwivwa yikola yinji ku mbunge. Umwe pangi mu Africa do Sul yamba ngwenyi: “Muze ndumbwami amusosolwele mu chikungulwila kapwile ngwe kafwa. Chanehene yikola yinji ku mbunge!” Alioze yika aye ni yisemi jenyi te atamba kulinga? Ayo kakawile shimbi ja Mbimbiliya. (Tanga 1 A-Korindu 5:11, 13.) Yisemi jacho kanyingikine ngwo kwononokena shimbi ja Zambi te muchaakwasa ayo eswe. O te kananyingika ngwo kusosolola mutu mu chikungulwila chili fumbo lia zango lia Yehova. Kashika te kakuhanjika ni mwano muze te kwakupwa wika yikuma yilemu mu usoko.
16 Kuchi mwano evwile? Kulutwe lia matangwa yamba ngwenyi: “Ami te ngunanyingika ngwami, asoko jami keshi kunguvwila kole, alioze o te kanakaula shimbi ja Yehova ni ja mu ululikiso wenyi.” Yamba nawa ngwenyi: “Muze mutufupa kuliumba kuli Yehova hanga atukwase ni kutukonekena, mutumona ngwetu tunafupu ukwaso wenyi.” Usoko wenyi wevwile chiseke chinji muze iye afunyine kuwayila Yehova! Ewa, mutuwahilila chinji nawa mutwenda kanawa nyi twononokena Zambi mashimbu eswe.—Yishima 3:5, 6; 28:26.
Nyi twalikehesa ni kwononokena Yehova mashimbu eswe, mutupwa atu alemu kuli iye
17.Mumu liaka twatamba kulikehesa kuli Yehova nawa kuchi chino muchituyukisa?
17 Profeta Izaia kambile ngwenyi, A-Yunda mu Babilonya te malikonyeka ni kwamba ngwo: “Hindu, Yehova, nuli Tata. Etu tuli uma, enu nuli tengi. Etu eswe tuli chitanga cha moko jenu.” Ayo te maliumba nawa kuli Yehova nikwamba ngwo: “Kanda nwiwuluka uhenge miaka yeswe. Talenu, zewulenu, etu eswe tuli atu jenu.” (Izaia 64:8, 9) Nyi twalikehesa ni kwononokena Yehova mashimbu eswe, mutupwa atu alemu kuli iye, ngwe chize apwile Daniele. Yehova manunga ni kutufumba ha kuzachisa Liji lienyi, spiritu yisandu ni ululikiso wenyi hanga tukapwe atu angunu mu chifuchi chaha, e “ana a Zambi.”—A-Roma 8:21.